عاشورا (ريشه ها، انگيزه ها، رويدادها، پيامدها)
سعيد داودى، مهدى رستم نژاد
- فهرست مطالب -
مقدمه حضرت آيه الله العظمى مكارم شيرازى عاشورا حماسه بزرگ تاريخ بهترين روش براى مطالعه تاريخ سخن آغازين مهم ترين نكته هاى بر جسته اين قيام از اين قرار است: 1- اهداف و انگيزه هاى خالص الهى 2 - كشته شدن حجت خدا توسط مردمى به ظاهر مسلمان 3 - ياران همراه امام 4- ذلت ناپذيرى عاشوراييان 5- مظلوميت،در ابعاد مختلف 6- قدرت تأثير گذارى كتاب حاضر بخش اول: شخصيت امام حسين (عليه السلام) و فلسفه عزادارى اشاره: اول:ولادت امام حسين (عليه السلام) دوم:شخصيت ممتاز آن حضرت امام حسين (عليه السلام) در زمان خلفاى سه گانه امام حسين (عليه السلام) در زمان خلافت امير مؤمنان على (عليه السلام) امام حسين (عليه السلام) در دوران امام حسن (عليه السلام) $ تكريم و تعظيم فوق العاده مردم جمع بندى سوم:نقش ائمه اطهار (عليهم السلام) در احياى ياد و نام امام حسين (عليه السلام) روش هاى ائمه (عليه السلام) در زنده نگهداشتن عاشوراييان 1 - برپايى مجالس سوگوارى 2- ياد آورى مصايب آن حضرت (عليه السلام) در مناسبت هاى مختلف 3- گريستن و گرياندن 4- تشويق شاعران به مرثيه سرايى 5- اهميت به تربت امام حسين (عليه السلام) 6- اهتمام ويژه به زيارت مرقد امام حسين (عليه السلام) چهارم:تاريخه سوگوارى برمظلوميت امام حسين (عليه السلام) 1- گريه بر امام حسين (عليه السلام) پيش از تولد آن حضرت 2- گريه بر امام حسين (عليه السلام) پس از ولادت گريه رسول خدا (صلى الله عليه و آله و سلم) گريه على (عليه السلام) بر مظلوميت امام حسين (عليه السلام) سوگوارى فاطمه زهرا (سلام الله عليها) 3- گريه و سوگوارى بر امام حسين (عليه السلام) پس از شهادت حتى دشمن براو گريست سوگ و ماتم در بارگاه يزيد برنامه سوگوارى همسر امام حسين (عليه السلام) مراسم سوگوارى در محضر امام باقر و امام صادق (عليه السلام) مراسم سوگوارى در محضر امام رضا (عليه السلام) سوگوارى در كنار مزار شهداى كربلا پنجم:فلسفه گريه و عزادارى براى امام حسين (عليه السلام) 1- حسن ذاتى گريه 2- درك ثواب و رسيدن به شفاعت اهل بيت (عليهم السلام) 3- تشكر از امام حسين (عليه السلام) تحليل صحيح در فلسفه عزادارى 1- حفظ مكتب اهل بيت (عليهم السلام) حتى غير مسلمانان هم به اين امر اعتراف دارند 2 - بسيج توده ها 3- خودسازى و تربيت دينى الگو پذيرى 4- تجليل از مجاهدت امام (عليه السلام) و تعظيم شعائر ششم:شيوه هاى عزادارى 1- گريه كردن 2- تباكى 3- لباس مشكى بر تن كردن 4- تشكيل مجالس سوگوارى 5 -نوحه سرايى 6 - به سر و سينه زدن 7- تعطيلى كسب و كار تذكرات لازم پناهگاه ستمديدگان بخش دوم: ريشه هاى قيام عاشورا اشاره: فصل اول: دشمنى ديرينه بنى اميه با بنى هاشم الف) ريشه هاى تاريخى ب امتيازات ويژه بنى هاشم 1- آراستگى به علم و فضيلت 2- پاكى وتقوا و اصالت خانوادگى 3- شايستگى هاى فردى شعله ور شدن آتش اختلافات با ظهور اسلام فصل دوم: انتقام دشمنان اسلام از شكست هاى زمان رسول خدا (صلى الله عليه و آله و سلم) نقش امير مؤمنان على (عليه السلام) در شكست مشركان قريش نگرانى رسول خدا (صلى الله عليه و آله و سلم) على (عليه السلام) نيز نگران حسن و حسين (عليه السلام) بود از سخنان معاويه آثار كينه و انتقام آشكار است يزيد و انتقام كشته هاى بدر سخنانى از ديگر امويان فصل سوم: توطئه در سقيفه (نقش سقيفه در پايه ريزى حكومت امويان) مهمترين پيامدهايى سقيفه را مى توان در سه مطلب خلاصه كرد: الف) شكسته شدن حرمت پيامبر (صلى الله عليه و آله و سلم) و اهل بيت (عليهم السلام) ب تبديل شدن خلافت عهد الهى به امرى بشرى ج) به قدرت رسيدن بنى اميه در شام تبديل خلافت به پادشاهى رمز و راز مماشات عمر با معاويه! پيامدهاى خلافت عثمان و نقش آن در تحكيم قدرت بنى اميه 1- مناسب كليدى در اختيار امويان 2- روان شدن سيل اموال به سوى بنى اميه فصل پنجم: توطئه ها در عصر امير مؤمنان (عليه السلام) 1- ترك حمايت از عثمان 2- جنگ جمل يا رويارويى غير مستقيم معاويه با امام (عليه السلام) 3- جنگ صفين،يا رويارويى مستقيم معاويه با امام (عليه السلام) 4- ايجاد رعب و وحشت در قلمرو حكومت علوى فصل ششم: شكل گيرى توطئه ها در عصر امام مجتبى (عليه السلام) 1- فريب خوردن برخى از فرماندهان لشكر امام حسين (عليه السلام) توسط معاويه 2- تضعيف موفعيت امام (عليه السلام) توسط منا فقان و عوامل معاويه 3- صلح تحميلى فصل هفتم: دوران خلافت معاويه 1- نقص صلحنامه امام مجتبى (عليه السلام) 2- نصب منافقان در پست هاى حساس عمرو بن عاص والى مصر زياد بن ابيه والى بصره و كوفه مغيرة بن شعبه (مالى كوفه) سمرة بن جندب جانشين زياد در بصره 3- بستر سازى هاى فرهنگى براى پيشبرد اهداف شوم خويش الف) جلوگيرى از تفسير قرآن ب ترويج مذهب جبر ج) تحريم ذكر فضايل على (عليه السلام) و جعل حديث درباره ديگران 4 - به شهادت رساندن امام حن مجتبى (عليه السلام) 5- كشتن شيعيان به بهانه هاى گوناگون شهادت حجر بن عدى (304) شهادت عمرو بن حمق 6- تنگناى اقتصادى مخالفان 7- بدعت ها 8- تحمل بيعت يزيد بر مردم فصل هشتم: حكومت جنايت بار يزيد ولادت و تربيت يزيد افكار،انديشه ها و رفتارهاى ضد دينى يزيد جنايات يزيد 1- فاجعه خونين كربلا 2- كشتار وسيع مردم مدينه 3- آتش زدن كعبه بخش سوم: انگيزه هاى قيام عاشورا اشاره: فصل اول: احياى آيين خدا و نجات اسلام از چنگال بدعت ها فصل دوم: اصلاح امت،امر به معروف و نهى از منكر فصل سوم: تشكيل حكومت اسلامى و مبارزه با ستمگران نگاهى به گذشته سخن امام حسين (عليه السلام) در برابر معاويه تلاش امام حسين (عليه السلام) براى تشكيل حكومت اسلامى در زمان يزيد الف) ترك بيعت با يزيد ب نصريح به شايستگى خود براى خلافت ج) پاسخ به دعوت كوفيان نامه سران كوفه به محضر امام (عليه السلام) پاسخ امام (عليه السلام) و اعزام مسلم به كوفه قيام براى تشكيل حكومت اسلامى با آگاهى از شهادت بخش چهارم: رويدادهاى قيام عاشورا اشاره: 1- خواستگارى ام كلثوم 2- وحشت از نام على (عليه السلام) 3- افتخار شما فقط فاطمه است! 4- مصادره اموال معاويه 5- ملاقات با حسين ممنوع! 6- برخورد شديد امام حسين (عليه السلام) با معاويه 7- نامه شديد اللحن امام حسين (عليه السلام) به معاويه 8- همان نامه به روايت ديگر 9 -حكومت معاويه بزرگترين فتنه! 10 - نكوهش معاويه بر انتخاب يزيد 11 - پاسخ كوبنده امام (عليه السلام) به معاويه 12- من كسى را صالح تر از يزيد نمى دانم!! 13 - خطبه اى بسيار مهم و سرنوشت ساز 14 - من فقط براى اقامه حق قيام كردم 15 - توطئه شبانه براى گرفتن بيعت 16 - چگونه توطئه خنثى شد؟ 17 - همان مطلب به روايت ديگر 18 - پاسخ كوبنده امام (عليه السلام) 19 - ادامه همان سخن 20 - پاسخ نهايى:خلافت بر آلابوسفيان حرام است! 21- امام حسين (عليه السلام) كنار قبر پيامبر(صلى الله عليه و آله و سلم) 22 - خدايا!من نيكى ها را دوست دارم 23 - وداع امام حسين (عليه السلام) با قبر جدش پيامبر (صلى الله عليه و آله و سلم) 24 - اگر در دنيا هيچ پناهگاهى نداشته باشم،با يزيد بيعت نخواهم كرد! 25 - وصيت نامه تاريخى امام حسين (عليه السلام) 26 - من هرگز تن به ذلت نخواهم داد! 27 - مادرم!مى دانم كه شهيد مى شوم! 29 - امام حسين (عليه السلام) از مدينه خارج مى شود 30 - ورود امام حسين (عليه السلام) به مكه 31 - تلاش ابن عباس و عبدالله بن عمر براى منصرف ساختن امام (عليه السلام) 32 - نامه امام حسين (عليه السلام) به مردم كوفه به هنگام اعزام حضرت مسلم (عليه السلام) 33 - برنامه ريزى براى بيعت و قيام 34 - نامه امام حسين (عليه السلام) به مردم بصره و برنامه ريزى براى قيام 35 - من ماءموريت دارم! 37 - فقط جان بر كفان با ما همراه شوند! 38 - احترام حرم الهى 39 - امام عع از شهادت خويش خبر مى دهد 40 - امام حسين (عليه السلام) امان دشمن را نمى پذيرد 41 - قيام براى اعلاى كلمه حق 42 - نامه ديگر از امام (عليه السلام) در پاسخ مردم كوفه 43 - قيام براى احياى حق 44 - گفتگوى پر معنى امام (عليه السلام) با فرزندش على اكبر (عليه السلام) 45 - بنى اميه در تعقيب امام (عليه السلام) 46 - امام حسين (عليه السلام) مردم را براى بازگشت آزاد مى گذارد 47 - امام (عليه السلام) حقايق را براى يارانش بازگو مى كند! 48 - اهداف امام در قالب اشعارى پر معنا 49 - خطبه امام (عليه السلام) در نخستين برخورد با دشمن 50 - خطبه ديگر امام (عليه السلام) در برابر لشكر حر 51 - گفتگوى پر معناى امام (عليه السلام) با حر 52 - تعبير ديگرى از امام (عليه السلام) درباره ذلت ناپذيرى 53 - خطبه ديگرى از امام (عليه السلام) در جمع ياران حر 54 - عبيدالله بن حر جعفى و از دست دادن فرصت 55 - در پستى دنيا همين بس.... 56 - ورود به سر منزل مقصود 57 - برخورد عزتمندانه امام (عليه السلام) با فرستاده عبيدالله 58 - خاموش نشستن گناه است 59 - خوشا چنين مرگى! 60 - مى خواهم با تو سخن بگويم 61 - من راز و نياز با محبوب را دوست دارم 62 - خطبه تاريخى امام (عليه السلام) در شب عاشورا 63 - هرگز دست از دامنت بر نمى دارم!# 64 - شيرين تر از عسل 65 - آماده سازى براى حادثه اى بزرگ 66 - جالب ترين صحنه هاى ايثار 67 - خون هاى شهيدان را به آسمان هديه مى برند! 68 - آخرين توشه! 69 - مناجات صبح عاشورا 70 - خطبه صبح عاشورا 71 - توجه به حقوق مردم حتى در روز عاشورا 72 - سازندگى در صبح عاشورا 73 - خطابه شوراانگيز امام (عليه السلام) به هنگام صف آرايى دشمن 74 - خطبه حماسى امام (عليه السلام) در برابر سپاه دشمن 75 - اعتراف كوفيان در مقابل منطق گوياى امام (عليه السلام) 76 - سخنان امام (عليه السلام) به اصحاب بزرگوارش 77 - بشتابيد ايى دلير مردان 78 - آخرين نماز! 79 - درهاى بهشت به رويتان گشوده شد! 80 - خدايا شاهد باش 81 - به خدا سوگند بر عمويت دشوار است! 82 - برادرم!براى لب تشنگام آبى تهيه كن 83 - او طفلى شش ماهه استت پس جرعه اى آب به وى برسانيد!# 84 - اى يارانم!چه شد پاسخ مرا نمى دهيد؟! 85 - پسرم!عمويت را نيز كشتند. 86 - لباس كهنه چرا؟ 87 - گفتگو با زنان حرم 88 - سخنان و اشعار امام (عليه السلام) در برابر دشمن 89 - شوق ديدار 90 - پييمان شكنان رسولا 91 - مرا بشناسيد 92 - اشعارى ديگر 93 - مرگ بهتر از زندگى ننگين است! 94 - اگر دين نداريد آزاد مرد باشيد! 95 - مناجات با خدا و نفرين به دشمن 96 - مى خواهيم با چهره خونين به ملاقات جدم بروم 97 - آنجا كه دشمن هم گريست! 98 - آخرين مناجات بخش پنجم: آثار و پيامدهاى قيام عاشورا اشاره: فصل اول: احياى اسلام و آيين حق فصل دوم: الگو سازى براى آزادگان فصل سوم: قيام هاى خونينن پس از حادثه عاشورا الف) اعتراضات و مقاومت هاى شخصى ب قيام توابين هلاكت يزيد آغاز عمليات توابين تحليل و بررسى ج) قيام مختار آخرين نبرد تحليل و جمع بندى د) انقراض بنى اميه قيام عباسيان و انتقام از بنى اميه شگفتى هاى تاريخ! جمع بندى پايانى بخش ششم: اشعار بر گزيده اشاره: اشعار فارسى جلوه گاه حق نور خدا مهر آزادگى حماسه آفرين همت بلند دانشگاه ايمان عشق بازى جان جهان قربانى اسلام اشك شفق خاك شهيدان عزت و آزادگى دوازده بند محتشم اشعار عربى عقبة بن عمر سهمى،نخستين مرثيه سرا گزيده اى از قصيده سيد حميرى گزيده اى از قصيده دعبل خزاعى گزيده اى از قصيده ابن حماد عبدى گزيده اى از قصيده ديگر ابن حماد منتخبى از قصيده ابن عرندس منتخبى ديگر از قصيده ابن عرندس گزيده اى از قصيده ميميه سيد جعفر حلى (ره) قصيده اى از يكى از بزرگان شعرى از سيد محمد حسين قزوينى (ره) گزيده اى از قصيده شيخ خليعى