دفتر اول آداب زندگى اسلامى (ترجمه فارسى مكارم الاخلاق)
حسن بن فضل بن حسن طبرسى مترجم : عبد الرحيم عقيقى بخشايشى
- فهرست مطالب -
فهرست مطالب پيشگفتار مترجم اخلاق عالى الهى : كتاب و مؤلف عاليقدر آن هدف ترجمه و نشر: تقسيم بندى كتاب : باب اول : اخلاق و شمايل و احوال نبى اكرم (صلى الله عليه و آله و سلم) كه شامل پنج فصل است . فصل اول : اخلاق و رفتار و شمايل ، و رفتار او با همنشينان فصل دوم : در شمه اى از احوال و اخلاق آن حضرت (صلى الله عليه و آله و سلم): تواضع و فروتنى در جود و بخشش او شجاعت آن حضرت (صلى الله عليه و آله و سلم) نشان خشنودى و غضب او مهر و علاقه به امت شوخى و مزاح آن حضرت (صلى الله عليه و آله و سلم) گريه پيغمبر (صلى الله عليه و آله و سلم) در راه رفتن پيغمبر (صلى الله عليه و آله و سلم) در بخشى از احوال و اخلاق او در طرز نشستن آن حضرت و دستور آداب جلوس فصل سوم : در توصيف اخلاق حضرت (صلى الله عليه و آله و سلم) فصل چهارم : در توصيف اخلاق حضرت (صلى الله عليه و آله و سلم) در آشاميدن آب فصل پنجم : در توصيف اخلاق حضرت (صلى الله عليه و آله و سلم) در عطر و روغن مالى و جامه پوشيدن و غير اينها در شستن سر در روغن مالى حضرت (صلى الله عليه و آله و سلم) شانه كردن حضرت (صلى الله عليه و آله و سلم) در عطر و بوى خوش پيغمبر (صلى الله عليه و آله و سلم) در سرمه كشيدن پيغمبر (صلى الله عليه و آله و سلم) در نگاه حضرت (صلى الله عليه و آله و سلم) بر آينه در روغن ماليدن پيامبر (صلى الله عليه و آله و سلم) در لباس آن حضرت (صلى الله عليه و آله و سلم) عمامه و عرقچين پيغمبر (صلى الله عليه و آله و سلم) چگونگى پوشش او انگشتر آن حضرت (صلى الله عليه و آله و سلم) در نعلين پيغمبر (صلى الله عليه و آله و سلم) در بستر حضرت (صلى الله عليه و آله و سلم) در خواب حضرت (صلى الله عليه و آله و سلم) دعاى حضرت (صلى الله عليه و آله و سلم) در بستر خواب آنچه به هنگام خواب مى فرمود آنچه پس از بيدار شدن مى فرمود در مسواك كردن پيغمبر (صلى الله عليه و آله و سلم) باب دوم : در آداب تنظيف و پاكيزگى و سرمه كشيدن و روغن مالى و مسواك فصل اول : در تنظيف و پاكيزگى و امثال آن خوشبويى درباره بخور (تجمير) كردن در گل و گلاب نرگس درباره مرزنجوش فصل دوم : در سرمه كشيدن و روغن ماليدن دعا وقت سرمه كشيدن در روغن مالى فصل سوم : در مسواك باب سوم : در آداب حمام و آنچه مربوط به آن است فصل اول : در كيفيت دخول حمام فصل دوم : در پوشيدن عورت در حمام فصل سوم : در ماليدن روغن زيتون و آرد به بدن فصل چهارم : تراشيدن موى سر و عانه و زير بغل فصل پنجم : در شستن سر با ختمى و سدر فصل ششم : نوره كشسيدن باب چهارم : در ناخن گرفتن و شارب زدن و اصلاح ريش و شانه زدن و نگاه كردن به آيينه و حجامت فصل اول : در ناخن گرفتن فصل دوم : شارب گرفتن و گرد كردن ريش و نگاه كردن به موى سر و صورت در ناخن گرفتن اصلاح كردن ريش در موى سپيد شانه زدن به مو به آينه نگاه كردن فصل سوم : در شانه زدن موى سر و صورت فصل چهارم : در حجامت باب پنجم : در خضاب و زينت ، انگشتر و متعلقات آنها فصل اول : در ترغيب نمودن به خضاب و فضليت آن فصل دوم : خضاب كردن با رنگ سياه فصل سوم : خضاب با حنا و وسمه (برگ نيل ) و رنگ بستن به دست زنان فصل چهارم : در كراهت خضاب براى جنب و حائض در كراهت خضاب زدن موى ديگران به سر، مكروه است فصل پنجم : در انگشتر و آنچه به آن مربوط است . انواع نگين براى انگشتر در نقش انگشتر چگونه انگشتر به دست كنيم ؟ در دعا انگشتر به دست كردن در نقش نگينى كه براى هر دردى خوب است فصل ششم : در زينت و زيور زنان دندان طلا يا ديگرى در دهان نهادن باب ششم : در لباس و مسكن ، و آنچه مربوط به اين دو است فصلاول : در آراستن خود با پوشيدن لباس در لباس عالى و قيمتى دعا وقت پوشيدن لباس دعا فصل دوم : تا كردن جامه و شست و شوى آن فصل سوم : در پوشيدن انواع جامه رنگارنگ در لباس سفيد در لباس سياه در لباس زرد و زعفرانى لباس معصفر (عصفر گياهى است كه رنگ زرد از آن مى سازند) در لباس گلى و عدسى و كبود و سبز فصل چهارم : در لباس خز و حله و غير آن در پوشيدن حله پوشيدن حرير و ديباج در پوشيدن قسى و غير از آن فصل پنجم : خودنمايى و تواضع با كوتاه كردن لباس تكبر و خودبينى با لباس فاخر تواضع در جامه در وصله زدن به جامه اقتصاد و ميانه روى در لباس در لباس پشمينه و خشن فصل ششم : در كراهت لباس شهرت و لباس خالدار در مقنعه (روسرى ) انداختن در توشح شلوار در جامه پشمى شبيه شدن مرد به زن در پوست سنجاب و غير آن فصل هفتم : درباره عمامه و عرقچين در كيفيت عمامه گذاردن دعا وقت عامه گذاردن در كلاه فصل هشتم : در پوشيدن نعلين در استحباب نعلين پاشنه دار در كراهت گره زدن بند نعلين كيفيت نعلين به پا كردن درباره بند كفش زمانى كه بريده باشد با يك لنگه كفش راه رفتن در بيرون آوردن كفش وقت نشستن فصل نهم : در مسكن و آنچه درباره آن روا يا ناروا است . در مسكن وسيع و غيره اندازه ارتفاع خانه در آنچه وقت ساختن خانه ، مستحب است در اسراف در ساختمان ، در روبيدن منازل موقع وارد شدن به خانه و خروج از آن در بستن درها و غير آن در آنچه مربوط به مسكن است فصل دهم : وسايل زينت و اثاث و فرش منزل و رعايت بى پيرايگى آنها باب هفتم : در خوردن و آشاميدن و آنچه به آن دو مربوط است فصل اول : در فضيلت اطعام ، احسان و روزه داشتن فصل دوم : در آداب شستن دست و غير آن فصل سوم : در آداب خوردن و متعلقات آن فصل چهارم : در آداب آشاميدن و آنچه بدان مربوط است دعاهايى كه هنگام نوشيدن آب روايت شده است فصل پنجم : در آداب خلال كردن فصل ششم : آنچه درباره نان وارد شده است در نان جو در نان برنج در نان ارزن فصل هفتم : در منافع آبها در آب زمزم در آب ناودان در آب آسمان = باران در آب فرات در آب نيل مصر در آب سرد در آب جوش در نهى از زياد آب خوردن در ايستاده آب خوردن در نهى از بلعيدن آب فصل هشتم : در گوشت و آنچه بدان مربوط است در گوشت با شير در پيه گوشت بره در گوشت گاو در گوشت گوسفند پروارى در گوشت قرمه (خشك و مانده ) در گوشت مرغ در گوشت كبك در گوشت كبوتر قطا (طوقدار) در گوشت غاز در گوشت دراج ماهى در اسقنقور در ملخ در پراكنده كردن ملخ در تخم مرغ در هريسه (حليم ) سوخارى كله كباب پرندگان و تخم هاى حلال آنها درباره تريد فصل نهم : شيرينيجات عسل در خاك قبر حسين (عليه السلام) درباره شكر و قند تمر = خرما فالوده فصل دهم : ميوه ها انار به سيب انجير انگور گلابى اجاص (نوعى گلابى ) كشمش و مويز عناب سنجد فصل يازدهم : در سبزى ها كدو كاسنى تره ريحان كوهى خرفه جرجير(تره تيزك ) كرفس سداب (فيجن ) برگ چغندر شلغم تربچه سير پياز كاهو باقلا بادنجان هويج خربزه خيار سياه دانه اسفند فصل دوازدهم : در حبوبات ماش شنبليله زيره نخود عدس سنا تخم شربتى فصل سيزدهم : پنير و گردو (غذاهاى زبده ) نمك سركه مرى = غذاى بيات زيتون پونه و رازيانه و زيره و نمك و گردو خردل = زيره سعد اشنان قاووت (سوبق ) آرد جو مغز جاورس = گورس سويق سيب سويق عدس شير در جويدن كندر شام خوردن كماة خوردن پياز با تخم مرغ و غير آن در گوشت خشك ، و پنير و طلع (غوره خرما) باب هشتم : در آداب ازدواج متعلقات آن فصل اول : در ترغيب به ازدواج و بركت و شومى زن فصل دوم : انواع زنان و صفات و اخلاق آنان اخلاق زشت زنان فصل سوم : در كفو و همسر و نكته هاى از ازدواج خطبه حضرت جواد (عليه السلام) هنگام تزويج دختر ماءمون فصل چهارم : در آداب زفاف و آميزش فصل پنجم : حقوق زن و مرد نسبت به هم حق زن نسبت به شوهر فصل ششم : در اولاد و آنچه مربوط به آن است در طلب فرزند فصل هفتم : در عقيقه و متعلقات آن فصل هشتم : در ختنه و متعلقات آن فصل نهم : زنان و نواقص آنان فصل دهم : در مهماتى در باره ازدواج باب نهم : در آداب سفر و متعلقات آن فصل اول : در سفر و اوقاف خوب و بد سفر فصل دوم : افتتاح سفر با صدقه و مانند آن برداشتن عصا عمامه بستن و تحت الحنك فصل سوم : مستحبات عزيمت به سفر عوذه (پناه بردن به خدا) آنچه وقت سوار شدن و در مسير گفته مى شود در تشييع و بدرقه وداع فصل چهارم : اخلاق پسنديده در سفر و حسن معاشرت و رعايت حال همديگر آداب سفر بذل كردن توشه و جوانمردى در مسافرت فصل پنجم : نگهدارى وسايل خويش ، و استخاره و درخواست حاجت استخاره براى تجارت صبحگاه به دنبال كار و حاجت رفتن فصل ششم : در آداب پياده روى ، و كراهت تنهايى در سفر و دعاهاى متفرقه تنها به سفر رفتن مكروه است دعا براى ره گم كرده دعا به هنگام مسكن گرفتن و فرود آمدن دعا به هنگام بازگشت از سفر دعا براى وقت ورود به شهر و دهى دعا در مسير سوار شدن كشتى دعا بر روى پل به مسافر حج چه بايد گفت ؟ فصل هفتم : نگهدارى از حيوانات و حقوق آنها بر صاحبان آنچه درباره شتر روايت شده است اسب و غيره فصل هشتم : در نوادر سفر باب دهم : در دعا و آنچه مربوط به آن است فصل اول : در فضيلت دعا و كيفيت آن اوقاتى كه در آن ها اميد استجابت است مقدمات دعا مستجاب الدعوه ها فصل دوم : دعاهايى براى روز و شب دعاى صبحگاهان در وقتى كه ترس از چيزى پيش آيد دعا هر صبحگاه و شامگاه دعاى مخصوص پس از نمازهاى واجب دعايى ديگر از نبى اكرم (صلى الله عليه و آله و سلم) دعايى ديگر دعايى ديگر دعايى ديگر دعايى ديگر دعايى ديگر دعاى ديگر سجده شكر دعاهاى وقت خوابيدن و موقع بيدار شدن ترس در شب براى ترس از دزد براى رفع احتلام بى خوابى دعايى ديگر محفوظ ماندن از ويرانى و فرو ريختن ساختمان براى حفظ از گزش عقرب بيدار شدن از خواب هر كه خواهد براى نماز از خواب بيدار شود دعا وقت بيدار شدن دعايى ديگر در بانگ خروس در دعا در دل شب دعاى نماز وتر دعاى حزين دعا هنگام رفتن به بستر خواب ورود به مسجد و گفتار در مسجد چون رو به قبله كنى بخوان دعا در وقت شنيدن اذان دعا در وقت طلوع فجر دعا هنگام شنيدن اذان دعا بين اذان و اقامه دعاى ديگر دعا بعد از سجده در فضيلت نماز اذكار بعد از طلوع صبح تعقيبات مخصوص نماز صبح دعاى ديگر اذكار بعد از فجر بيرون رفتن از مسجد بازگشت از مصلى فصل سوم : صلوات بر نبى اكرم (صلى الله عليه و آله و سلم) و استغفار و ذكر و گريه در تسبيح و تحميد و تهليل و تكبير حمد گفتن (تحميد) تمجيد و ثنا حق گفتن تسبيح تهليل لا اله الا الله گفتن تكبير و ديگر اذكار در صلوات بر نبى اكرم (صلى الله عليه و آله و سلم) و اهل بيت او (عليهم السلام ) استغفار و گريه چشم گريان فصل چهارم : چند نماز مهم استخاره نماز استخاره نماز براى قرعه زدن به قرآن حاجت خواستن نماز حاجت نماز ديگر نماز حاجت نماز براى طلب عفو نماز براى ((رفع )) وسوسه نماز استغفار نماز كفايت نماز براى كسى كه گرفتار اندوه و ناراحتى است نماز فرج نماز مكروب و غمناك و گرفتار نماز استغاثه به حضرت زهرا (عليها السلام ) نماز استغاثه نماز استغاثه و فرياد رسى نماز براى رفع بد حالى و ندارى نماز فرد گرفتار نماز يارى خواستن نماز دادخواهى و انتقام خواستن ((از پيشگاه حق )) نماز براى استمداد بر عليه ظالم نماز عسرت و تنگدستى نماز براى مهمات نماز براى مصيبت زده نماز براى ازدياد روزى نماز براى زوال فقر نماز پدر براى فرزند نماز فرزند براى والدين نماز براى بى نيازى و رفع فقر نماز براى اداى قرض نماز فرد گرسنه نماز براى جلب و روزى نماز حاجت ديگر نماز شدت وضع نماز مظلوم نمازهاى ديگر براى مهمات نماز براى خواستن فرزند نماز ترس از ظالم نماز كفايت نماز براى تيز هوشى و قدرت حافظه نماز براى حفظ قرآن دعا و نماز براى پيدا شدن گمشده دعا به هنگام ديدن هلال نسخه اى از يك رقعه و نامه كلماتى پس از ختم قرآن فصل پنجم : دعاهاى نادره دعا براى بدست گرفتن قرآن دعا بعد از قرائت قرآن دعاى كه در آن اسم اعظم خدا نهفته است حاجت خواستن از دعاهاى على (عليه السلام) براى رفع حاجت در طلب حاجت در كارهاى مهم بدهكارى دعا براى رفع ظالم طلب روزى ترس براى ترس از شير بر جان و بر گوسفند خود براى فردى كه از سگها و درنده مى ترسد فال نيك و بد زدن آن كه از دزد مى ترسد در خشم ايضا در خشم در ترس و وحشت در اندوه گذشته و آينده در بلا در جنازه در كار سخت عافيت سؤ ال حاجت را از خداوند به طور جدى و قاطع بخواه گرفتارى و بلاى بزرگ اسم اعظم خدا رعد و صاعقه باران بادها براى كشت دعايى تنهايى عطسه فراموشى باب يازدهم : آداب بيمار و علاج آن فصلاول : آداب مريض و عبادت كننده و علاج او ثواب مريض صبر بر بيمارى عيادت بيمار در معالجه بيمار در وصيت فصل دوم : شفا طلبيدن از قرآن سوره هاى قرآن و خواص آنها شفا جويى از آيات تهليل تهليل در قرآن ، شفاى همه بيماريهاست براى تب و سر درد دعا براى تب و غير آن تب ربعيه (تبى كه دو روز در ميان عارض مى شود) براى شفا تب با لرز براى رفع تب ربع براى رفع درد سر و درد شقيقه درد شقيقه درد چشم براى شبكور براى شفاى درد گوش براى شفاى درد دندان و نيز براى درد دندان براى شفاى غده يا پيله دندان و نيز براى درد دندان و نيز براى درد دندان براى خون دماغ زكام براى وسوسه براى درد قلب براى معالجه تنگى قلب براى شفاى درد سينه براى بر طرف شدن درد شكم براى درد پشت براى رفع حبس بول تعويذ براى درد رحم براى آن كه گرفتار بول كردن در خواب است براى سختى زادن زن رقعه براى طحال براى درد قولنج براى درد و پيچش معده براى بواسير براى فلج و غيره براى جرب و دمل و قوه با (گر و اگزما) براى درد و ناراحتى سفيدك (لكه هايى در پوست بدن غير از پيمى ) براى پيسى و جذام زگيل براى عرق مدنى (رشته ) براى صرع براى گريه كودك براى چشم زخم براى چرت زدن براى حيوان گمشده و فرارى براى شفا هر بيمارى فصل سوم : شفا خواستن به وسيله صدقه و دعا و نماز در صدقه صدقه و دعا درباره دعا دعاى بيمار براى خود دعايى كه بر بيمار خوانده مى شود دعاى براى بيمارى فرزند دعا براى ديگرى دعا براى خنازير دعا براى درد چشم دعا براى سختى زادن دعا براى سختى بول كردن دعا براى درد زانو دعا براى فلج و زمين گير نماز براى شفا از هر بيمارى خصوصا سلعه نماز براى همه بيماريها نماز بيمار نماز براى تب نماز براى درد سر نماز براى درد چشم نماز براى نابينا نماز براى درد گردن نماز براى درد سينه نماز براى قولنج نمازى براى درد پا نماز براى لقوه نماز براى بازگشت فرارى نماز براى بازگشت گمشده نيز براى گمشده و فرارى براى آدم تبدار ديگرى فصل چهارم : در تعويذها و حرزها براى بيماريها رقعه براى تب ها مخصوصا تب هاى روزانه ديگرى حرز پيغمبر (صلى الله عليه و آله و سلم) به فاطمه (عليها السلام ) براى رفع تبى كه چهار روز يك بار عارض مى شود براى تب براى غب (نوعى تب ) رقعه اى براى تب تعويذ براى همه دردها و به قولى درد دندان حرز شب كلاه رقعه ديگر براى سردرد و براى درد چشم براى خون دماغ براى درد دندان براى درد شكم درد خاصره گازهاى معده مغص و گاز معده براى بيمارى شكم براى درد شكم و ديگر دردها براى اسهال خونى و صداى شكم (زحير) براى خنازير براى كسى كه گرفتار بول كردن در خواب است براى بيتابى ايضا براى بيتايى براى سختى زادن و نظير آن و همچنين براى سختى زادن براى عرق مدنى (رشته ) براى ورم و جراحت براى زگيل براى پيسى و كفگيرك براى آبله و نظير آن براى عقرب و مار براى مار براى عقرب براى پشه براى گمشده براى رهصة ((مرضى است در باطن چهارپا)) در سحر براى سحر ديگرى براى چشم زخم براى كسى كه چشم زخم خورده براى چشم زخم فصل پنجم : در حرزها حرز امير مؤمنان (عليه السلام) حرز حضرت سجاد (عليه السلام) حرز حضرت رضا (عليه السلام) حرز ديگرى از امير المؤمنين (عليه السلام) حرز ديگر باب دوازدهم : در نوادر، كه در پنج فصل است . فصل اول : در حقوقى كه از حضرت زين العابدين (عليه السلام) روايت شده است فصل دوم : قسمتى از نواهى رسول اكرم (صلى الله عليه و آله و سلم) فصل سوم : وصيت نبى اكرم (صلى الله عليه و آله و سلم) به على (عليه السلام) فصل چهارم : مواعظ رسول اكرم (صلى الله عليه و آله و سلم) به ابن مسعود صحابى بزرگوار فصل پنجم : وصاياى رسول اكرم (صلى الله عليه و آله و سلم) به ابى ذر غفارى (رضى الله ) فصل ششم : در انتخاب روزها دعاى عمومى بعد از هر نماز فصل هفتم : پايان كتاب سخن مؤلف : سخن مترجم :
