حضرت صادق (عليه السلام) فرمود: وحى از پيغمبر (صلى الله عليه و آله و سلم) قطع شد، پرسيدند: چرا يا رسول الله وحى از شما قطع شد؟ فرمود: چطور قطع نشود كه شما ناخن هاى خود را نمى گيريد و بوى بد را از خود، دور نمى كنيد.
حضرت باقر (عليه السلام) فرمود: از اين رو بايد ناخن ها را گرفت كه جايگاه شيطان مى شود، و فراموشى مى آورد.
پيغمبر (صلى الله عليه و آله و سلم) فرمود: ناخن هايتان را كوتاه كنيد، و به زنان فرمود: بلند بگذاريد كه بر زينت شما مى افزايد.
حضرت صادق (عليه السلام) فرمود: چون مو و ناخن را مى چينيد آن را دفع كنيد كه سنت است . و در كتاب محاسن برقى گويد: اين كار سنت واجب است ، و روايت است كه دفع كردن مو و ناخن و خون از سنت است .
از حضرت امام على نقى (عليه السلام) پرسيدند: مرد مى تواند پس از ستردن مو و گرفتن ناخن به نماز بايستد بدون آن كه آنها را از جامع پاك كند؟ فرمود: اشكالى ندارد.
حضرت صادق (عليه السلام) فرمود: هر كس در روز جمعه ناخن هايش را بگيرد و شاربش را كوتاه كند و بگويد: بسم الله و بالله و على سنة محمد و آل محمد، به هر ذره اى كه از مو و ناخنش بريزد، به او ثواب آزاد كردن بنده اى از فرزندان اسماعيل داده مى شود.
على بن الحسين (عليه السلام) وقتى در منا سر مى تراشيدند امر مى فرمودند كه موهاى ايشان را دفع كنند.
فصل دوم : شارب گرفتن و گرد كردن ريش و نگاه كردن به موى سر و صورت
در ناخن گرفتن
در كتاب ((من لا يحضر الفقيه )) از حضرت صادق (عليه السلام) روايت كرده است كه فرمود: شارب گرفتن هر جمعه موجب امان از خوره است .
پيغمبر (صلى الله عليه و آله و سلم) فرمود: هيچ كس شارب خود را دراز نگذارد كه شيطان آن را پناهگاه خود خواهد گرفت . و نيز فرمود: هر كس ‍ شارب خود را نچيند از ما نيست .
و فرمود: شارب را بزنيد و ريش ها را بگذاريد و به يهود شبيه مباشيد.
و فرمود: مجوس ريش ها را مى كندند و شارب ها را پرپشت و زياد مى گذاشتند و ما ريش ها را مى گذاريم و شارب ها را مى زنيم ، و اين است فطرت (يعنى دستور دين فطرى اسلام ) و چون شارب را بزنيد بگوييد: بسم الله و بالله و على ملة رسول الله (صلى الله عليه و آله و سلم).
حضرت صادق (عليه السلام) فرمود: تراشيدن شارب ، سنت است .
پيغمبر (صلى الله عليه و آله و سلم) فرمود: بايد شارب را زد تا به پوست برسد.
عبد الله بن عثمان گويد: حضرت صادق (عليه السلام) را ديدم كه شارب هاى خود را چنان زده بود تا به بيخ مو رسيده بود.
اصلاح كردن ريش
پيغمبر (صلى الله عليه و آله و سلم) چشمش افتاد به مردى كه ريش بلند و درهمى داشت ، و فرمود: چه ضررى داشت اگر اين مرد، ريش خود را اصلاح مى كرد، آن مرد شنيد و ريش خود را به طور معتدل ، اصلاح كرد و به نزد حضرت آمد، پيغمبر (صلى الله عليه و آله و سلم) چون او را ديد، فرمود: اينطور اصلاح كنيد.
محمد بن مسلم گويد: حضرت باقر (عليه السلام) را ديدم كه ريش خود را اصلاح مى كند، و فرمود ريش خود را مدور كنيد.
حضرت صادق (عليه السلام) فرمود: ريش خود را با مشت بگير، و اضافه را بچين .
على بن جعفر گويد: از برادرم درباره چگونگى ريش پرسيدم ، فرمود: دو طرف صورت را مى تواند بچيند ولى جلوى چانه را نمى تواند بزند.
سدير گويد: حضرت باقر (عليه السلام) را ديدم كه موى صورت را كوتاه مى كرد، و موى چانه را پرپشت مى گذاشت .
حسين بن زيات گويد: حضرت باقر (عليه السلام) را با ريش كم پشت و مختصر ديدم .
از سدير روايت است كه : حضرت باقر (عليه السلام) را ديدم كه موى عارض را كوتاه ، و موى زير گلو را مى چيد.
از حضرت صادق (عليه السلام): ريش بيشتر از يك قبضه در آتش ‍ است .
حضرت صادق (عليه السلام) فرمود: از سعادت مرد، كم پشت بودن ريش ‍ است .
حضرت صادق (عليه السلام) فرمود: عقل مرد به سه چيز شناخته مى شود: طول ريش ، نقش انگشتر، و كنيه (فاميل ) او.
محمد گويد: حضرت باقر (عليه السلام) را ديدم كه سلمانى ريش او را اصلاح مى كرد و به او دستور داد كه آن را گرد بسازد.
در موى سپيد
پيغمبر (صلى الله عليه و آله و سلم) فرمود: سفيدى جلوى سر خوب و مبارك است ، و در عارض (و شقيقه ) علامت سخاوت است ، و در موى چانه شجاعت و در پشت سر شومى است .
حضرت صادق (عليه السلام) فرمود: مردى نزد پيغمبر (صلى الله عليه و آله و سلم) آمد، پيغمبر (صلى الله عليه و آله و سلم) به سپيدى ريش او نگاه كرد و فرمود: هر كس ريش خود را در اسلام ، سفيد كند، اين امر، براى او در قيامت نورى خواهد بود.
حضرت باقر (عليه السلام) فرمود: روزى ابراهيم در ريش خود موى سفيد يافت ، و گفت : ((سپاس خدايى را كه مرا به اين حد رسانيد و لحظه اى مخالفت امر خدا را نكردم )).
حضرت صادق (عليه السلام) فرمود: مردم سپيد مو نمى شدند (يعنى موهاى سفيد را پاك از بين مى بردند) تا ابراهيم تار سفيدى در ريش خود ديد، و گفت : پروردگارا! اين سپيدى چيست ؟ فرمود: اين موجب وقار است ، ابراهيم گفت : خداوندا! بر وقارم بيفزا!
پيغمبر (صلى الله عليه و آله و سلم) فرمود: سپيدى مو نور است ، موى سپيد را نكنيد.
حضرت صادق (عليه السلام) فرمود: اشكالى ندارد موى هاى سپيد سر را بكنيد و يا بچينيد، و چيدن از كندن بهتر است .
و نيز از حضرت على (عليه السلام) آمده است : چيدن موى سر، اشكال ندارد و كندن آن مكروه است .
شانه زدن به مو
از پيغمبر اكرم (صلى الله عليه و آله و سلم) روايت است كه از دو بار شانه كردن موى در يك روز نهى فرمود.
و از حضرت صادق (عليه السلام) آمده است : پيغمبر (صلى الله عليه و آله و سلم) موى خود را شانه مى زد، و بيشتر به آب (در حال تر بودن مو) شانه مى كرد.
به آينه نگاه كردن
از كتاب نجاة منقول است : وقت نگاه به آينه ، آينه را بدست چپ بگيرد و بگويد: (بسم الله ) و دست راست را بر جلوى سر بگذارد، و بر صورت خود بمالد و ريش خود را بدست گيرد و در آينه نگاه كند و بگويد: (شكر خداى را كه مرا بشرى سالم و كامل آفريد و آراسته ساخت ، و خوار نگردانيد، و بر بسيارى از آفريدگان برترى داد، و با وجود اسلام بر من منت نهاد)، و چون آينه را بدست گيرد، بگويد: (خداوندا! نعمت هايى را كه به من داده اى تغيير مده و مرا نسبت به آنها شاكر قرار ده ).
پيغمبر خدا (صلى الله عليه و آله و سلم) در وصيت خود به على (عليه السلام) فرمود: چون به آينه نگاه مى كنى بگو: خداوندا! چنان كه مرا نيكو ساختى ، اخلاقم را نيز نيكو كن و روزيم را وسيع گردان .
حضرت صادق (عليه السلام) فرمود: سپاس خداوندى را كه مرا آفريد و به من چهره زيبا و خلقت نيكو بخشيد، و سپاس خداى را كه آنچه در ديگران زشت است در من نيكو گردانيد، و به اسلام گرامى ام داشت .
فصل سوم : در شانه زدن موى سر و صورت
از حضرت رضا (عليه السلام) پرسيدم كه مراد از زينت در آيه شريفه : خذوا زينتكم عند كل مسجد چيست ؟ فرمود: يكى از زينت ها، شانه زدن به هنگام هر نماز مى باشد.
و حضرت صادق (عليه السلام) فرمود: مراد از زينت در آيه فوق شانه زدن است كه شانه موها را مى آرايد، و حاجت را بر مى آورد، و به نيروى كمر مى افزايد، و بلغم را قطع مى كند.
و نيز فرمود: شانه زدن سر وبا را از بين مى برد، و شانه كردن صورت ، دندان ها را محكم مى سازد.
حضرت موسى بن جعفر (عليه السلام) فرمود: پس از شانه كردن سر و صورت ، شانه را بر سينه خود مرور ده كه بيمارى و اندوه را بر طرف مى سازد.
حضرت صادق (عليه السلام) فرمود: هر كس ريش خود را هفتاد بار شانه بزند و شانه زدن ها را، دانه دانه بشمرد، شيطان چهل روز به او نزديك نشود.
پيغمبر (صلى الله عليه و آله و سلم) ريش هاى خود را از زير به طرف بالا چهل بار، و از بالا به پايين هفت بار شانه مى زد، و مى فرمود: اين كار حافظه را فزون مى دهد.
پيامبر (صلى الله عليه و آله و سلم) فرمود: هر كس شانه را بر سر و ريش و سينه خود هفت بار بكشد هرگز به دردى مبتلا نشود. و فرمود: هر كس ‍ ايستاده شانه بزند گرفتار قرض شود.
و باز فرمود: با شانه عاج شانه بزنيد كه وبا را مى برد.
حضرت صادق (عليه السلام) فرمود: شانه زدن وبا را از بين مى برد يعنى تب را و فرمود: مانعى ندارد كه شانه و سرمه دان و روغن دان از عاج باشد.
و نيز از آن حضرت روايت شده است كه پيغمبر (صلى الله عليه و آله و سلم) فرمود: موى زيبا يكى از پوشش هاى الهى است پس آن را گرامى داريد.
و نيز فرمود: هر كس مى خواهد موى بلند گذارد، آن را خوب نگهدارى كند، وگرنه آن را بچيند و كوتاه سازد.
و نيز فرمود: هر كس مو بگذارد و شانه نزند خداوند با شانه آتشين آن را شانه كند، و موى پيامبر (صلى الله عليه و آله و سلم) تا نرمه گوش مى رسيد و به حد شانه زدن نبود.
و حضرت كاظم (عليه السلام) فرمود: موها را بلند بگذاريد كه موجب زيبايى است .
ايوب بن هارون گويد: از حضرت صادق (عليه السلام)، پرسيدم : آيا پيامبر در موى هاى سر فرق باز مى نمود؟ فرمود كه پيغمبر (صلى الله عليه و آله و سلم ) اگر مو مى گذاشت حداكثر تا نرمى گوش مى رسيد.
عمرو بن ثابت گويد، حضرت صادق (عليه السلام) فرمود: مردم گمان مى كنند كه فرق باز كردن در موى سر از سنت پيغمبر (صلى الله عليه و آله و سلم ) است ، و حال اين كه اين امر سنت نيست . گفتم : مردم گمان مى كنند كه پيغمبر (صلى الله عليه و آله و سلم) فرق مى گذاشت ، فرمودند: نمى گذاشت و پيغمبران هرگز مو را بلند نگه نمى داشتند.
حضرت صادق (عليه السلام) فرمود: در حمام شانه نزنيد كه بيخ موى را سست مى كند.
و نيز فرمود: شانه زدن موى ، فقر را از بين مى برد و درد را زايل مى سازد.
پيغمبر (صلى الله عليه و آله و سلم) مى فرمايد: شانه زدن مو وبا را از بين مى برد و روغن مالى بدن ، درد را بر طرف مى كند.
حضرت صادق (عليه السلام) فرمود: عبور دادن شانه بر سينه اندوه را بر طرف مى سازد.
ابو عبد الله بن سليمان گويد: از حضرت باقر (عليه السلام) درباره شانه عاج پرسيدم ، فرمود: اشكالى ندارد و من خودم شانه اى از عاج دارم .
قاسم بن وليد گويد: از حضرت صادق (عليه السلام) درباره شانه و روغن دان كه از عاج پيل باشد، پرسيدم ، فرمودند: اشكالى ندارد.
و نيز فرمود مكروه است شانه و روغن دان نقره كار.
محمد بن عيسى گويد: از امام جواد (عليه السلام) درباره ظرف طلا و نقره پرسيدم ، حضرت اظهار كراهت كرد، گفتم : بعضى از اصحاب نقل مى كنند كه حضرت موسى بن جعفر (عليه السلام) آينه اى با پوشش نقره داشت . فرمود: نه الحمد لله ، بلكه قاب آن نقره بوده است .
و نيز فرمود: مانعى ندارد كه انسان در ظرف نقره نشان ، آب بنوشد ولى دهانش را از جاى نقره ، دور نگه دارد.
حضرت صادق (عليه السلام) فرمود: چون يكى از شما بخواهد موى خود را شانه بزند شانه را بدست راست بگيرد در حالت نشسته ، و شانه را بر جلوى سر بگذارد، و اول جلوى سر را شانه كند و بگويد: (بار خدايا! مو و پوست مرا نيكو و پاكيزه بدار و بيمارى را از من دور بگردان ) بعد عقب سر را شانه كند و بگويد: (خداوندا! مرا به عقب بر مگردان ، و مكر شيطان را از من بگردان و او را امان مده كه مرا به بند اطاعت خود كشد و به عقب باز گرداند). سپس ابروها را شانه زند و بگويد: (خداوندا! مرا به زينت هدايت ، زينت بخش !) بعد مو را از بالا به پايين شانه زند و سپس شانه را از سينه عبور دهد و در هر دو حال بگويد: (خداوندا! غم ها و وحشت ها و وسوسه شيطان را از من بر طرف كن . بعد به شانه زدن (كامل ) مو بپردازد و از پايين شروع ، و سوره : ((انا انزلناه )) را بخواند.
سليمان بن يحيى گويد: روزى حضرت رضا (عليه السلام) آماده شد كه سوار شود و به خانه ماءمون برود، و من در ميان نگهبانان حضرت بودم ، پس ‍ شانه خواست و مشغول شانه زدن موى ها شد و فرمود: اى سليمان ! پدرم از يارانش از پيغمبر (صلى الله عليه و آله و سلم) نقل كرده اند كه فرمود: هر كس هفت بار شانه را بر سر و سينه اش عبور دهد، هرگز مرضى به او نرسد.
حضرت امام حسن عسگرى (عليه السلام) فرمود: شانه زدن با شانه عاج ، موى سر را مى روياند و كرم را از دماغ دور مى سازد، و صفرا را فرو مى نشاند، و لثه ها را تميز مى گرداند.
از حضرت موسى بن جعفر (عليه السلام) روايت است كه فرمود: ايستاده شانه نكن كه ضعف قلب مى آورد و نشسته شانه كن كه دل را قوى مى سازد، و پوست را شاداب مى نمايد.
حضرت صادق (عليه السلام) فرمود: شانه كردن به سر بلغم را مى برد، و شانه زدن به ابروها موجب امان از خوره است ، و شانه كردن صورت دندان ها را محكم مى سازد. و درباره تراشيدن سر از حضرتش پرسيدند؟ فرمود: خوب است .
پيغمبر (صلى الله عليه و آله و سلم) فرمود: شانه كردن ريش پس از هر وضو، فقر را از بين مى برد. امير مؤمنان (عليه السلام) فرمود: شانه زدن در حال ايستاده فقر مى آورد، و فرمود: چون صورت را شانه مى زنى از زير به بالا ببر چهل مرتبه بزن و ((انا انزلناه )) بخوان و از بالا به پايين هفت بار بكش و سوره ((والعاديات ...)) بخوان و بعد بگو: (خداوندا! هموم و وحشت دل و وسوسه شيطان را از من ببر).
فصل چهارم : در حجامت
حضرت صادق (عليه السلام) فرمود: فشار خون سه علامت دارد: جوش و دمل ، خارش ، مورمور كردن بدن - و در خبر ديگر چرت زدن . و چون يكى از اهل خانه مريض مى شد، امام (عليه السلام) مى فرمود: به چهره اش نگاه كنيد، اگر زرد بود، مى فرمود: از صفرا است ، و دستور نوشيدن شربتى مخصوص مى داد، و اگر سرخ بود مى فرمود: فشار دارد و از بسيارى خون است ، و دستور حجامت مى داد.
پيامبر (صلى الله عليه و آله و سلم) فرمود: حجامت كنيد كه خون گاه به جنبش و جوشش مى آيد و آدمى را مى كشد.
حضرت رضا (عليه السلام) هرگاه خونش زياد مى شد و به جنبش مى آمد (گر چه ) در دل شب بود، حجامت مى فرمود.
حضرت صادق (عليه السلام) فرمود: روزه دار در غير ماه رمضان ، هر وقت بخواهد حجامت كند، ولى در ماه رمضان در شب حجامت كند و حجامت ما، در يكشنبه و حجامت دوستان و مواليان ، ما در دوشنبه مى باشد. و نيز فرمود: از حجامت با شكم خالى ، به پرهيزيد.
و فرمود: با شكم پر به حمام مرو، و قبل از آن كه چيزى بخورى حجامت مكن ، كه حجامت بعد از غذا براى رگ ها سودمندتر است و بيرون آمدن خون را آسان تر مى سازد، و بدن را نيروى بيشتر مى دهد.
حضرت موسى بن جعفر (عليه السلام) فرمود: حجامت پس از غذا باشد كه وقت سيرى حجامت كردن سبب مى شود كه خون در محل حجامت جمع شود، و درد را از بدن بيرون مى كشد، و حجامت قبل از غذا خون را بيرون مى كشد و بيمارى را باقى نگه مى دارد.
زيد شحام گويد: نزد حضرت صادق (عليه السلام) بودم كه حجامت گر خواست و به او دستور داد تا ابزار حجامت را بشويد و بعد انار خواست و ميل فرمود، و پس از حجامت ، انار ديگرى ميل كرد، و فرمود: وقتى حجامت مى كنى و خون از جاى حجامت بيرون زد، قبل از تمام شدن حجامت ، به هنگام روان بودن خون بگو: بسم الله الرحمن الرحيم در اين حجامت از چشم زخم و هر بدى به خداوند كريم ، پناه مى برم كه با اين همه دعا همه چيز را به دست مى آورى كه خداوند در قرآن مى فرمايد: (اگر از غيب خبر مى داشتم بر خيرها مى افزودم ، و هيچ بدى را به او راه نمى دادم ).
ابو بصير گويد: حضرت باقر (عليه السلام) به من فرمود: پس از حجامت چه مى خوريد؟ گفتم : كاسنى و سركه ، فرمود: اشكالى ندارد.
روايت شده است كه حضرت صادق (عليه السلام) حجامت كرد و به كنيز خود فرمود: قند بياور و بعد فرمود: قند پس از حجامت فشار خون را بر طرف مى كند و به نيروى بدن مى افزايد.
پيغمبر (صلى الله عليه و آله و سلم) فرمود: هر كس مى خواهد حجامت كند روز شنبه حجامت كند.
حضرت صادق (عليه السلام) فرمود: حجامت در يكشنبه دواى هر دردى است .
و نيز حضرت به عده اى مى گذشت كه حجامت مى كردند، فرمود: چرا به شب يكشنبه نيانداختيد؟! كه درد را بهتر مى كند. و فرمود: پيغمبر (صلى الله عليه و آله و سلم ) روز دوشنبه پس از عصر، حجامت مى كرد.
پيغمبر (صلى الله عليه و آله و سلم) فرمود: هر كس روز شنبه هفدهم يا نوزدهم ماه يا بيست و يكم حجامت كند و از درد و بيمارى آن سال ، شفا يابد.
و نيز فرمود: در پانزدهم يا هفدهم يا بيست و يكم حجامت كنيد كه به فشار خون مبتلى نشويد كه موجب مرگ شما بشود.
و نيز حضرت از حجامت در چهارشنبه وقتى كه خورشيد در برج عقرب باشد نهى فرمود.
على (عليه السلام) فرمود: پيغمبر (صلى الله عليه و آله و سلم) فرموده است : هر كس روز چهارشنبه حجامت كند، و گرفتار پيسى شود، ملامت نكند مگر خود را.
پيغمبر (صلى الله عليه و آله و سلم) فرمود: جبرئيل نهى از حجامت را در چهارشنبه براى من آورد، و گفت كه چهارشنبه روز نحس است .
حضرت صادق (عليه السلام) فرمود: هر كس در پنج شنبه آخر ماه ، در آخر روز حجامت كند، بيمارى به او هجوم كند.
و نيز فرمود: خون در روز پنج شنبه در جاى حجامت ، جمع مى شود، و چون خورشيد غروب كند، دوباره در بدن پخش مى گردد، پس قبل از غروب حجامت كن .
مفضل بن عمر گويد: روز جمعه بر حضرت صادق (عليه السلام) وارد شدم ، و امام (عليه السلام) مشغول حجامت بود، فرمود: آيا آية الكرسى نمى خوانى ؟ و از حجامت در ظهر روز جمعه نهى فرمود.
حضرت موسى بن جعفر (عليه السلام) فرمود: حجامت را در هفتم حزيران ، ترك نكن (حزيران يكى از ماه هاى رومى است كه با اول تابستان مصادف است ) و اگر نتوانستى در چهاردهم آن انجام ده .
حضرت صادق (عليه السلام) فرمود: آية الكرسى بخوان ، و در هر وقت كه مى خواهى حجامت كن . شعيب عقرقوفى گويد: روز چهارشنبه بر حضرت موسى بن جعفر (عليه السلام) (در حبس ) وارد شدم ، و حضرت مشغول حجامت بود (و در حبس بود)، عرضه داشتم : اين روزى است كه مردم مى گويند هر كس در آن حجامت كند جز خود، كسى را ملامت ننمايد، فرمود: كسى از اين امر بترسد كه مادرش در حيض به او حامله شده باشد.
حضرت صادق (عليه السلام) فرمود: هر كس خون او به هيجان آيد (فشار خون گيرد) حجامت كند، او را نخواهد كشت ، و چون خواهد، حجامت كند در آخر روز حجامت نمايد.
فردوس از انس گويد: پيغمبر (صلى الله عليه و آله و سلم) فرمود: حجامت ناشتا و با شكم خالى دارو، در حال سيرى ، بيمارى است . در هفتم و دهم ماه ، شفا است ، و در روز سه شنبه موجب صحت بدن است ، و جبرئيل چندان مرا به حجامت سفارش كرد كه گمان كردم حجامت واجب است .
امام صادق (عليه السلام) فرمود: حجامت در سه شنبه هفدهم دواى دردهاى آن سال خواهد بود. و نيز فرمود: حجامت در يكشنبه شفا است . و نيز فرمود: حجامت در سر شفاى هفت بيمارى است : ديوانگى ، خوره ، پيسى ، چرت و بى حالى ، درد دندان ، تاريكى چشم ، درد سر و نيز فرمود: حجامت در گودى پشت سر فراموشى مى افزايد.
و حضرت موسى بن جعفر (عليه السلام) فرمود: پيامبر (صلى الله عليه و آله و سلم) در سر و بين دو كتف و در پشت گردن حجامت مى كرد و اولى را نافعه (نافع و سودمند) و دومى را مغيثه (فريادرس در بيمارى ) و سومى را منقذه (نجات دهند) نام نهاد. و در حديث ديگر حجامت سر را منقذه و حجامت در پشت گردن را مغيثه و حجامت در شانه را نافعه خواند.
حضرت صادق (عليه السلام) فرمود: پيامبر (صلى الله عليه و آله و سلم) به سر خود اشاره كرد و فرمود: بر شما باد به مغيثه كه شما را از جنون و جذام و پيسى و خارش و درد دندان ، نگه مى دارد.
و نيز فرمود: چون كودك چهار ماهه شود ماهى يك بار حجامتش كنيد كه رطوبت دهان را تخفيف مى دهد و گرمازدگى را از سر و بدن او مى برد.
پيامبر (صلى الله عليه و آله و سلم) فرمود: بيمارى سه تاست و دارو نيز سه تاست : بيمارى از صفرا و بلغم و خون است ، داروى خون ، حجامت است ، و داروى صفرا پياده روى ، و داروى بلغم ، حمام مى باشد.
معاويه بن حكم گويد: حضرت باقر (عليه السلام): پزشكى خواست و از رگ كف دست خون گرفت .
محسن وشاء گويد: به حضرت صادق (عليه السلام) از بيمارى كبد شكايت كردم ، حضرت رگزنى را خواست و پايم را فصد كرد (رگ زد) و بعد فرمود براى بيمارى و درد پا و خاصره انجدان رومى بخوريد.
مردى به حضرت صادق (عليه السلام) از خارش شكايت كرد. فرمود: سه بار در دو پا بين عرقوب (رگ و عصب بر آمده پشت پا) و قوزك پا حجامت كند. مرد اين كار را انجام داد، و درد او بر طرف شد، ديگرى شكايت كرد، حضرت فرمود: در يكى از پاشنه ها يا يكى از پاها، سه بار حجامت كن ، انشاء الله شفا خواهى يافت .
شخصى از بسيارى جرب به حضرت موسى بن جعفر (عليه السلام) شكايت برد، حضرت فرمود: از بخار كبد است برو پاى راست را رگ بزن ، و دو درهم روغن بادام شيرين را بر آب كشك بريز (و آن را بر زخم ها ضماد كن ) و از خوردن ماهى و سركه اجتناب كن ، آن مرد به اين دستور عمل كرد، و به خواست خدا شفا يافت .
مفضل بن عمر گويد: به حضرت صادق (عليه السلام) از جرب و حرارت شكايت كردم ، حضرت فرمود: رگ اكحل (رگى است در بازوى راست ) را فصد كن و من چنين كردم و بحمدالله بيمارى من بر طرف شد.
و مردى به حضرت صادق (عليه السلام) از خارش شكايت برد، حضرت فرمود: دوا خورده اى ؟ گفت : آرى ، فرمود: رگ زده اى ؟ گفت : آرى ، ولى سودمند نيفتاد، حضرت فرمود: در دو پاى خود روى هم سه شاخ حجامت كن ، در بين عرقوب و قوزك ، مرد چنين كرد و شفا يافت .
باب پنجم : در خضاب و زينت ، انگشتر و متعلقات آنها
كه در شش فصل است .
فصل اول : در ترغيب نمودن به خضاب و فضليت آن
پيغمبر (صلى الله عليه و آله و سلم) فرمود: حنا ببنديد كه چشم را روشنى مى بخشد، و موى را مى روياند و بو را خوش مى كند، و همسر را آرامش ‍ مى دهد.
حضرت صادق (عليه السلام) فرمود: حنا بوى بدن را مى برد، و آبرو را زياد مى كند، و دهان را خوشبو مى نمايد، و فرزند را نيكو مى سازد.
امير مؤمنان (عليه السلام) فرمود: خضاب و رنگ بستن ، هديه محمد (صلى الله عليه و آله و سلم) است ، و از سنت مى باشد.
حضرت صادق (عليه السلام) فرمود: هر گونه خضاب به كاربرى بى اشكال است .
و مردى بر پيغمبر (صلى الله عليه و آله و سلم) وارد شد كه ريشهايش زرد شده بود، پيغمبر (صلى الله عليه و آله و سلم) فرمود: اين رنگ چه قشنگ است ، روزى ديگر آمد كه ريشها را با حنا سرخ كرده بود، پيغمبر (صلى الله عليه و آله و سلم) تبسم كرد، و فرمود: اين گونه قشنگ تر است ، روزى ديگرى آمد، و ريشها را سياه نموده بود، پيغمبر (صلى الله عليه و آله و سلم) خنديد، و فرمود: اين از آن هر دو، بهتر است .
پيغمبر (صلى الله عليه و آله و سلم) فرمود: يا على يك درهم براى خضاب خرج كردن ، بهتر است از هزار درهم براى خدا در غير خضاب صرف كردن ، و در خضاب 14 خصلت است : باد را از گوشها مى برد، و چشم را روشنى مى بخشد، و بينى را نرم و باز مى كند، و دهان را خوشبو مى سازد، و لثه ها را محكم مى نمايد، و بوى بد را از بدن مى برد، و وسوسه شيطان را تقليل مى دهد، و فرشتگان را خوشحال مى كند، و مؤمن را خوشنود، و كافر را خشمناك مى سازد، و خضاب زينت و بوى خوشى است كه نكير و منكر از آن خجالت مى كشند، و موجب برائت انسان در قبر مى گردد.
پيغمبر (صلى الله عليه و آله و سلم) فرمود: محبوب ترين خضاب ها نزد خدا، رنگ مشكى است .