دروغ مصلحت آميز، بحثى در مفهوم و گستره آن
سيد حسن اسلامى
- فهرست مطالب -
سخن پژوهشكده پيش گفتار ضرورت شيوه منابع اخلاقى پيشينه بحث هدف اين نوشتار بخش اول : مباحث نظرى فصل اول : كليات واژه شناسى اخلاق علم اخلاق ضرورت اخلاق حوزه هاى اخلاق چكيده فصل فصل دوم : ده درس كوتاه درباره دروغ چكيده فصل فصل سوم : دروغ چيست مفهوم دروغ تعريف ها سه ديدگاه 1. دروغ ، گزارش خلاف واقع است نقد اين ديدگاه 2. دروغ ، گزارش خلاف واقع است با علم به آن نقد اين ديدگاه 3. دروغ ، گزارش خلاف عقيده است دلايل اين ديدگاه به سوى تعريفى كاراتر چكيده فصل فصل چهارم : دروغ مصلحت آميز كدام است ؟ غرب و سعدى اقتراح آينده نظر دشتى نظر درگاهى نظر اعتصام زاده نظر نثرى چكيده فصل فصل پنجم : آيا مى توان هرگز دروغ نگفت ؟ ديدگاه ها چكيده فصل فصل ششم : چرا گاهى مى توان دروغ گفت ؟ ديدگاه راغب بررسى اين ديدگاه ديدگاه غزالى بررسى اين ديدگاه ديدگاه آيت الله مصباح بررسى اين ديدگاه ديدگاه آيت الله مطهرى بررسى اين ديدگاه چكيده فصل فصل هفتم : كانت و مسئله دروغ خيرخواهانه نتيجه گرايى و وظيفه گرايى ديدگاه كانت نقد كانت دفاع كانت نقد اين ديدگاه دفاع از كانت معيار اخلاق كانتى چكيده فصل فصل هشتم : حق دروغ گفتن الف ) قاعده زرين اشكال اول : حق ويژه پاسخ اشكال دوم : اباحه محرمات پاسخ ب ) قاعده ابزار ستم واقع نشدن حفظ حريم خصوصى اشكال پاسخ چكيده فصل بخش دوم : بررسى هاى موردى فصل اول : دروغ در جنگ روايات تفسيرها دروغ تنها در حالت جنگى مجاز است دروغ در جنگ ، به معناى اصطلاحى نيست چرا دروغ در جنگ مجاز است ؟ ديدگاه ها 1. دروغ تعبدا در جنگ مجاز است 2. دروغ از سر ضرورت در جنگ مجاز مى باشد 3. دروغ در جنگ مجاز نيست ، نيرنگ مجاز است 4. اساسا در جنگ ، مفهوم دروغ منتفى است كاربست دو قاعده چكيده فصل فصل دوم : دروغ براى اصلاح دلايل تفسيرها ديدگاه ها 1.براى اصلاح ، دروغ صريح مجاز است 2. براى اصلاح ، دروغ صريح مجاز نيست ، بلكه تعريض و توريه مجاز مى باشد 3. براى اصلاح ، نه دروغ صريح مجاز است و نه توريه و تعريض ، بلكه مقصود سكوت در مورد پاره اى حقايق گزنده است چرا دروغ گويى براى اصلاح مجاز است ؟ آيا دروغ براى اصلاح ضرورى است ؟ مضمون روايات اصلاح چيست ؟ چكيده فصل فصل سوم : دروغ به زن دلايل دروغ مرد به زن يا زن و شوهر به يكديگر؟ قرائت ها دروغ شامل حقوق زن و شوهر نمى شود مقصود از دروغ به زن چيست ؟ الف ) مقصود از دروغ ، وعده هاى غير جدى است ب ) مقصود از دروغ ، ابراز محبت و مبالغه در آن است آيا دروغ به زن مجاز است ؟ آيا دروغ به زن ضرورى است ؟ جمع بندى چكيده فصل فصل چهارم : دروغ به كودكان طرح مسئله روايات چه مى گويند؟ موافقان دروغ گويى چه مى گويند؟ بررسى اين تفسير آيا دروغ گويى به كودكان ضرورى است ؟ ديدگاه مدافعان دروغ گويى به كودكان نقد اين ديدگاه آيا دروغ آموزى به كودكان مجاز است ؟ جمع بندى چكيده فصل فصل پنجم : دروغ به بيماران دم مرگ طرح مسئله پيشينه بحث ديدگاه موافقان دروغ گويى به بيماران الف ) بيماران ترجيح مى دهند كه حقيقت را ندانند ب ) گفتن حقيقت به زيان بيماران است مراحل رويارويى با مرگ مرگ انديشى چرا از گفتن حقيقت مى هراسيم ؟ جمع بندى چكيده فصل فصل ششم : دروغ براى مصالح دينى طرح مسئله جاعلان درست كار مفروضات اين مسئله 1. شريعت به تقويت ، حمايت و ترويج نياز دارد 2. هرچه به سود و مصلحت مردم باشد، خوب است 3. تاءثير وعد و وعيدهاى شارع ، به تدريج كم رنگ مى شود سه ادعا جمع بندى چكيده فصل فصل هفتم : دروغ براى مصالح سياسى طرح مسئله نسبت اخلاق با سياست الف ) اخلاق ، از سياست جداست ب ) اخلاق ، تابع سياست است ج ) اخلاق در سطح فردى با اخلاق در سطح اجتماعى متفاوت است د) اخلاق ، بنياد سياست است طرح مجدد مسئله ديدگاه مدافعان دروغ گويى نقد اين ديدگاه جمع بندى چكيده فصل فصل هشتم : دروغ هاى بى ضرر مدافعان دروغ هاى بى ضرر نقد اين ديدگاه سنت دينى در اين مسئله جمع بندى چكيده فصل پى گفتار پيوست محمد غزالى ايمانوئل كانت (1) در باب حق پندارى دروغ گفتن به انگيزه هاى انسان دوستانه ايمانوئل كانت (2) مهدى نراقى احمد نراقى : صفت هيجدهم : دروغ گفتن على دشتى : دروغ مصلحت آميز غلام رضا كيان پور: دروغ مصلحت آميز، تحشيه اى بر عبارت افصح المتكلمين اعتصام زاده : دروغ از لحاظ علمى درگاهى خاندانى كرمانى : دروغ مصلحت آميز نثرى : دروغ مصلحت آميز حسين على راشد : دروغ مصلحت آميز مرتضى مطهرى على قدوسى : مقايسه دو مكتب اخلاقى در مورد دروغ محمد رضا مهدوى كنى : مواردى كه دروغ گفتن جايز است محمد تقى مصباح يزدى محمد لگنهاوزن : راست گويى و دروغ گويى در فلسفه اخلاق سيد رضا صدر: دروغ هاى روا
