پندهاى امام صادق(عليه السلام) به ره جويان صادق

آيت‌الله محمدتقي مصباح يزدي

- فهرست مطالب -


پيش گفتار
درس اول: دوستان واقعى اهل بيت(عليهم السلام)
تقرّب به خدا، گرايش فطرى انسان
پيروى از اهل بيت(عليهم السلام)، راه رسيدن به عرفان حقيقى
بزرگ ترين خطر تهديد كننده سالك
ويژگى هاى دوستان اهل بيت(عليهم السلام)
الف) عظمت آخرت در نظر آنان
ب) پرنور بودن دل آنها
ج) اجتناب از دنياگرايى
د) انس با خدا
درس دوم: محاسبه نفس (1)
قرآن و سنّت، كيمياى گم شده انسان
محاسبه نفس
عامل وادار سازنده انسان به محاسبه
مراحل محاسبه
نكاتى در باب محاسبه
الف) اجتناب از گناه
ب) توجه به كمّيت گناهان انجام شده
ج) توجه به كيفيت گناهان انجام شده
د) انجام همه واجبات
هـ) توجه به شروط صحت اعمال
درس سوم: محاسبه نفس (2)
حساب گرى، حتى در اجتناب از كارهاى لغو، مشتبه و مكروه
وسعت نظر اولياى خدا در عبادت
استغفار از نماز!
شدت علاقه اولياى خدا به او
يادى از مرحوم شيخ انصارى
درس چهارم: نگاه مؤمن به دنيا
پرهيز از دل باختگى در برابر دنيا
حكمت نابرابرى انسان ها در برخوردارى از ظواهر دنيا
شرف رزق خداوند بر روزى هاى دنيوى
غبطه ممدوح نسبت به مال دنيا
درس پنجم: دعوت به اهل بيت(عليهم السلام) با رفتار و گفتار
تأثيرات گفتارى و رفتارى انسان ها بر يكديگر
ضرورت توجه به سطح مخاطب در گفتار
«اسرار» يا گفتار بيرون از حد تحمل
توافق گفتار با كردار؛ شرط اصلى تأثير گفتار
درس ششم: نشانه هاى ايمان و مؤمن حقيقى
ايمان ظاهرى و ايمان واقعى
شرط نجات بخش بودن ايمان
تفاوت اسلام و ايمان ظاهرى و واقعى
برخى نشانه هاى ايمان و مؤمن واقعى
درس هفتم: رابطه ابزار انگارى دين و جهل دينى
«جهل» در فرهنگ اسلامى
عامل اصلى رواج جهل دينى در بين مردم
وظيفه ما در مقابل دين خدا
درس هشتم: ثمرات استقامت در دين دارى
«سعادت»، مطلوب فطرى انسان
برخوردارى مؤمنان از نعمت هاى ويژه الهى در دنيا و آخرت
تفاوت بهره افراد از «سعادت»
«استقامت»، شرط دست يابى به سعادت
تأثير مصلحت الهى بر بهره مندى مؤمنان از نعمت هاى دنيا
درس نهم: شرط نجات بخش بودن ولايت اهل بيت(عليهم السلام)
تحذير از بدگويى نسبت به شيعيان و سكوت از نادانسته ها
تأثير ولايت اهل بيت(عليهم السلام) در سعادت انسان؛ مطلق يا مشروط؟
تلازم ايمان و عمل
اركان ايمان
مسأله مستضعف فكرى
درس دهم: خوف و رجا
مفهوم خوف و رجا و تأثير انگيزه در انجام اعمال اختيارى انسان
رابطه اميد و ترس با ميزان شناخت افراد
خوف و رجا از خدا، عامل حركت انسانى
حد نصاب خوف و رجا
توازن بين خوف و رجا
درس يازدهم: شادى از ديدگاه اسلام
شاد كردن برادر مؤمن
«شاد بودن» مطلوب فطرى انسان
حزن مطلوب
شادى در گرو تأمين خواست افراد
شادى مطلوب از نظر اسلام
درس دوازدهم: دام هاى شيطان
آثار سوء پرخوابى و پرحرفى
لزوم پرهيز از افراط و تفريط در خوابيدن
برنامه ريزى خواب
دو دام شيطان
درس سيزدهم: برحذر بودن از چند كاستى اخلاقى
معناى لغوى و اصطلاحى «هَمّ»
رابطه ميزان باور انسان ها با همّ ايشان
عقل انسان و آينده نگرى
وظايف انسان نسبت به برادران ايمانى
حسد و آثار فردى و اجتماعى آن
درس چهاردهم: پاداش هايى بزرگ براى شيعيان واقعى
انگيزه و اخلاص، ملاك عمل
آثار بى اعتنايى به حقوق برادران ايمانى
لزوم توجه به شرايط تحقق وعده هاى الهى
درس پانزدهم: شيعه از منظر امام صادق(عليه السلام)
تفاوت شيعه و مُحبّ1
نشانه هاى شيعيان
1. گشاده دستى نسبت به برادران ايمانى
2. نماز 51 ركعت
3و4. پرخاش گر و طمع كار نبودن
5و6. عزت نفس در برابر دشمنان اهل بيت(عليهم السلام) و دورى از آنان
7. عمل به فتاواى اهل بيت(عليهم السلام) در كليه احكام
تعداد اندك شيعيان واقعى
غافل نشدن از فعاليت هاى اجتماعى و برنامه هاى عبادى
ضرورت حفظ هويت شيعى
درس شانزدهم: گناه مغفور و نيكى مقبول
آمرزش تمام گناهان
ريا فاسد كننده اعمال
خلوص حتى در محبت
تمسك و اعتصام به خداوند
درس هفدهم: راه رسيدن به جوار الهى
درجات معرفت و همّت مؤمنان
راه رسيدن به مقام قرب خدا
ياد مرگ و ذخيره براى آخرت
درس هجدهم: چند نكته و سفارش اخلاقى
ضرورت هدف مند بودن كار و فعاليت انسان
رفع اضطراب ها در پرتو اعتماد به خداوند
لزوم شكرگزارى و صبر در برابر نعمت ها و بلايا
ناملايمات زندگى دنيا
رهايى از مشكلات دنيا در پرتو عمل به آموزه هاى دينى
درس نوزدهم: عاقل، برحذر از تملق جاهل
ضرورت آگاهى افراد از انعكاس رفتار و گفتارشان در جامعه
لزوم هوشيارى و مقاومت در برابر سخنان تملق آميز
تقويت روحيه انتقادپذيرى
پرهيز از عُجب و تكبر
درس بيستم: رابطه مؤمن با دنيا و ماديات
عدم دل بستگى به دنيا
استفاده مطلوب از عمر
ديدگاه اسلام درباره توسعه اقتصادى
نكاتى درباره استفاده از نعمت هاى دنيا
اَشكال مختلف رابطه انسان با مال دنيا
درس بيست و يكم: رابطه مؤمن با مؤمنان ديگر
اشكال مختلف ارتباط انسان ها با يكديگر
نزاع نكردن با مديران و رهبران شايسته
درس بيست و دوم: پندهايى براى خردورزان
آثار سوء شتاب زدگى در كارها
چراغ عقل، عامل نجات انسان
منت گذاردن؛ زايل كننده ثواب ها
آفات زبان
درس بيست و سوم: سفارش هاى عيسى بن مريم(عليه السلام) به حواريون
لزوم عيب پوشى از ديگران
مبارزه با خواهش هاى نفسانى
صبر در برابر مشكلات
لزوم اجتناب از قضاوت هاى عجولانه
آفات عيب جويى از ديگران
درس بيست و چهارم: اخلاق سالكان
تفاوت مراتب ارزش اعمال
يك نكته تربيتى: توجه به رابطه معرفت و انگيزش
مهربانى با نامهربانان
ارزش اخلاقى «عفو»
درس بيست و پنجم: خدا و آخرت، غايت افعال مؤمن
نقش نيّت در عبادات
ريا آفت انفاق
تأثير بينش صحيح بر رفتار انسان
جهت دادن به زندگى در پرتو اعتقاد به معاد
آخرت، محل سعادت و شقاوت واقعى انسان
تفكر پيرامون نعمت هاى الهى
وظيفه انسان در قبال نعمت هاى الهى
درس بيست و ششم: نماز مقبول و آثار آن
شرط اول قبولى نماز
شرط دوم
شرط سوم
شرايط ديگر
آثار نماز مقبول
درس بيست و هفتم: بحثى پيرامون حيا
حيا، لباس اسلام
حياى مطلوب و مصاديق آن
تفاوت حيا با خجالت
مطلوب ترين حيا
درس بيست و هشتم: محبت اهل بيت(عليهم السلام)، پايه محكم اسلام
محبت اهل بيت(عليهم السلام)، اساس اسلام
تبيين رابطه دين با محبت اهل بيت(عليهم السلام)
محبت اهل بيت(عليهم السلام)، مزد رسالت و پايه هدايت
يادى از يك محب اهل بيت(عليهم السلام): مرحوم طيب
تفسير «منافقان» به «دشمنان اهل بيت»(عليهم السلام)