مقاله پنجم

مقدمه
پيدايش كثرت در ادراكات
راه حصول علم
افلاطون
ارسطو
نظر حكماء اسلامى
نظريه‏هاى جديد
عقليون
حسيون
تعيين حدود علم
استدلال منكرين اعتبار فلسفه تعقلى محض
واژه ادراكات فطرى
پيدايش كثرت در علم و ادراك
جهات پنجگانه
برهان صدر المتالهين از راه بساطت نفس
كار قوه مدركه يا قوه خيال
فرق علم حضورى و علم حصولى
ملاك علم حضورى
نظريه ماديين
نظريه منسوب به بعضى از روانشناسان جديد
نظريه بسيارى از فلاسفه و روانشناسان جديد
نظريه محققين فلاسفه اسلامى
درون‏بينى بهترين راه‏براى تشخيص‏امورذهنى و اعمال نفسانى
سخن ابن سينا در نمط سوم اشارات
اشكال و پاسخ
دستگاه ادراكى
ريشه‏هاى نخستين ادراكات‏و علمهاىحصولى
عمل‏مقايسه‏يكى‏ازاعمال‏مخصوص ذهنى
توضيح ماهيت قضيه
سه نظريه در قضيه موجبه
پنج نظريه در قضيه سالبه
مفاهيم حقيقيه مهيات و مفاهيماعتباريه غير مهيات
به آغاز سخن برمى‏گرديم
تصور جوهر و عرض
مسئله عليت و معلوليت
نظريه عقلى
نظريه حسى
سخن ابن سينا
سخن هيوم به نقل مرحوم فروغى
سخن دكتر ارانى
نظريه اين مقاله
سخن جان لاك به نقل مرحوم فروغى
از راه ديگر (طريق تحليل)
در قسم اول تصورى
عمل تجزيه و تركيب
اشكال
تكثر ماهوى يا ذاتى
پاسخ به قسمت اول اشكال‏مبنى‏بر اينكهاختلافات مادى استخارجى تنها مستند به اختلاف تركيبات
پاسخ به قسمت دوم اشكال مبنى بر عدم ثبوت ماهيات
پاسخ
اشكال
پاسخ
چند پرسش فكرى
اشكال
پاسخ
و اما در قسم دويم (تصديقى)
تجزيه و تركيب عملى و نظرى ذهنى
نظريه تعقلى
نظريه تجربى
سخن فليسين شاله
اشكال 1
پاسخ
اشكال 2
معناى‏اول‏الاوائل بودن‏اصل امتناع تناقض
پاسخ
اشكال
اصول چهارگانه ماترياليسم ديالكتيك
نقد اصول فوق
پاسخ
اشكال
پاسخ
اشكال
پاسخ
مسائلى كه‏اين‏مقاله بثبوت آنها پرداختهاست

مقاله ششم ادراكات اعتبارى

مقدمه
1- اصل كوشش براى حيات
2- اصل انطباق با محيط
اعتباريات و علوم غير حقيقيه ياانديشه‏هاى پندارى
تشبيه و استعاره و تمثيل
اعتباريات شعرى
ارتباط توليدى يعنى چه؟
ادراكات حقيقى چگونه ارتباط توليدىپيدا مى‏كنند؟
چرا ادراكات اعتبارى نمى‏توانند با كنند؟ادراكات حقيقى ارتباط توليدى پيدا
طريق سيروسلوك فكرى‏دراعتباريات چيست؟
دستگاه طبيعت و دستگاه نفسانيات در ساختمان وجودى انسان
سخن شوپنهاور
فعاليتهاى ارادى در حيوان
نوع‏فعاليت،ملاك طبقه‏بندى‏موجودات
سخن دكتر ارانى
ريشه اعتباريات و آغاز پيدايش آنها
شاخه‏هاى اعتباريات انقسامات
قسم اول اعتباريات قبل الاجتماع
1- وجوب
حسن و قبح خوبى و بدى
انتخاب اخف و اسهل سبكتر و آسانتر
اصل استخدام و اجتماع
اصل متابعت علم
نكاتى چند
خاتمه اين بحث و گفتگوها
قسم دويم اعتباريات بعد الاجتماع
1-اصل ملك
2-كلام سخن
3-رياست و مرئوسيت و لوازم آنها
امر و نهى و جزا و مزد
4-اعتبارات در مورد تساوى طرفين
ارتباط اعتباريات با حقايق مترتبه انسان با خواص واقعى وىبانها يا كيفيت ارتباط علوم مجعوله
مسائلى كه در اين مقاله بيان شد