آموزش عقايد
(دوره سه جلدى)

آية اللّه محمد تقى مصباح يزدى

- فهرست مطالب -


مقدمه
بخش اول: خداشناسى
درس يكم : دين چيست؟
مفهوم دين
اصول و فروع دين
جهان بينى و ايدئولوژى
جهان بينى الهى و مادّى
اديان آسمانى و اصول آنها
درس دوم : پى جويى دين
انگيزه هاى پژوهش
اهميت پى جويى دين
حل يك شبهه
درس سوم : شرط انسان زيستن!
مقدمه
انسان، كمال جو است
كمال انسان در گرو پيروى عقل است
احكام عملى عقل، نياز به مبانى نظرى دارد
نتيجه گيرى
درس چهارم : راه حل مسائل بنيادى
مقدمه
انواع شناخت
انواع جهان بينى
نقد و بررسى
نتيجه گيرى
درس پنجم : شناخت خدا
مقدمه
شناخت حضورى و حصولى
شناخت فطرى
درس ششم : راه ساده خداشناسى
راههاى شناخت خدا
ويژگيهاى راه ساده
نشانه هاى آشنا
درس هفتم : اثبات واجب الوجود
مقدمه
متن برهان
امكان و وجوب
علت و معلول
محال بودن تسلسل علل
تقرير برهان
درس هشتم : صفات خدا
مقدمه
ازلى و ابدى بودن خدا
صفات سلبيّه
علت هستى بخش
ويژگيهاى علت هستى بخش
درس نهم : صفات ذاتيّه
مقدمه
صفات ذاتيّه و فعليّه
اثبات صفات ذاتيّه
حيات
علم
قدرت
درس دهم : صفات فعليّه
مقدمه
خالقيّت
ربوبيّت
الوهيّت
درس يازدهم : ساير صفات فعليّه
مقدمه
اراده
حكمت
كلام
صدق
درس دوازدهم : بررسى علل انحراف
مقدمه
علل انحراف
مبارزه با عوامل انحراف
درس سيزدهم : حلّ چند شبهه
1- اعتقاد به موجود نامحسوس
2 نقش ترس و جهل در اعتقاد به خدا
3- آيا اصل عليّت، يك اصل كلّى است؟
4- دستاوردهاى علوم اجتماعى
درس چهاردهم : جهان بينى مادّى و نقد آن
اصول جهان بينى مادّى
بررسى اصل اول
بررسى اصل دوم
بررسى اصل سوم
بررسى اصل چهارم
درس پانزدهم : ماترياليسم ديالكتيك و نقد آن
ماترياليسم مكانيكى و ديالكتيكى
اصل تضاد و نقد آن
اصل جهش و نقد آن
اصل نفى نفى و نقد آن
درس شانزدهم : يگانگى خدا
مقدمه
برهانى بر يگانگى خدا
درس هفدهم : معانى توحيد
مقدمه
نفى تعدّد
نفى تركيب
نفى صفات زائد بر ذات
توحيد افعالى
استقلال در تأثير
دو نتيجه مهم
دفع يك شبهه
درس هجدهم : جبر و اختيار
مقدمه
توضيح اختيار
دفع شبهات جبرگرايان
درس نوزدهم : قضاء و قدر
مفهوم قضاء و قدر
قضاء و قدر علمى و عينى
رابطه قضاء و قدر با اختيار انسان
انواع تأثير علل متعدّد
آثار اعتقاد به قضاء و قدر
درس بيستم : عدل الهى
مقدمه
مفهوم عدل
دليل عدل الهى
حلّ چند شبهه
درس بيست و يكم : درآمدى بر مسائل نبوّت
مقدمه
هدف از مباحث اين بخش
متد تحقيق در علم كلام
درس بيست و دوم : نياز بشر به وحى و نبوّت
ضرورت بعثت انبياء
نارسايى دانش بشر
فوائد بعثت انبياء
درس بيست و سوم : حلّ چند شبهه
درس بيست و چهارم : عصمت انبياء
ضرورت مصونيّت وحى
ساير موارد عصمت
عصمت پيامبران
درس بيست و پنجم : دلايل عصمت انبياء
مقدمه
دلايل عقلى بر عصمت انبياء
دلايل نقلى بر عصمت انبياء
راز عصمت انبياء
درس بيست و ششم : حلّ چند شبهه
درس بيست و هفتم : معجزه
راههاى اثبات نبوّت
تعريف معجزه
امور خارق العاده
خارق العاده هاى الهى
ويژگى معجزات انبياء
درس بيست و هشتم : حلّ چند شبهه
درس بيست و نهم : ويژگيهاى پيامبران
كثرت پيامبران
تعداد پيامبران
نبوّت و رسالت
پيامبران اولواالعزم
چند نكته
درس سى‌ام : مردم و پيامبران
مقدمه
واكنش مردم در برابر پيامبران
علل و انگيزه هاى مخالفت با انبياء
شيوه هاى برخورد با انبياء
برخى از سنت هاى الهى در تدبير جوامع
درس سى و يكم : پيامبر اسلام
مقدمه
اثبات رسالت پيامبر اسلام
درس سى و دوم : اعجاز قرآن
معجزه بودن قرآن
جهات اعجاز قرآن
الف فصاحت و بلاغت
ب- امّى بودن آورنده
ج- هماهنگى و عدم اختلاف
درس سى و سوم : مصونيت قرآن از تحريف
مقدمه
زياد نشدن چيزى بر قرآن
كم نشدن چيزى از قرآن
درس سى و چهارم : جهانى و جاودانى بودن اسلام
مقدمه
جهانى بودن دين اسلام
دلايل قرآنى بر جهانى بودن اسلام
جاودانى بودن اسلام
حلّ چند شبهه
درس سى و پنجم : خاتميّت
مقدمه
دليل قرآنى بر خاتميّت
دلايل روائى بر خاتميّت
راز ختم نبوّت
پاسخ به يك شبهه
درس سى و ششم : امامت
مقدمه
مفهوم امامت
درس سى و هفتم : نياز به وجود امام
مقدمه
ضرورت وجود امام
درس سى و هشتم : نصب امام
درس سى و نهم : عصمت و علم امام
مقدمه
عصمت امام
علم امام
درس چهلم : حضرت مهدى (عج)
مقدمه
حكومت الهى جهانى
وعده الهى
نمونه‌اى از روايات
غيبت و راز آن
درس چهل و يكم : اهميت فرجام‌شناسى
مقدمه
اهميّت اعتقاد به معاد
اهتمام قرآن به مسأله
نتيجه
درس چهل و دوم : وابستگى مسأله معاد به مسأله روح
ملاك وحدت در موجود زنده
موقعيّت روح در وجود انسان
درس چهل و سوّم : تجرّد روح
مقدمه
دلايل عقلى بر تجرّد روح
شواهد قرآنى
درس چهل و چهارم : اثبات معاد
مقدمه
برهان حكمت
برهان عدالت
درس چهل و پنجم : معاد در قرآن
مقدمه
انكار معاد، بى دليل است
پديده هاى مشابه معاد:
درس چهل و ششم : پاسخ قرآن به شبهات منكرين
مقدمه
1- شبهه اعاده معدوم
2- شبهه عدم قابليّت بدن براى حيات مجدّد
3- شبهه درباره قدرت فاعل
4- شبهه درباره علم فاعل
درس چهل و هفتم : وعده الهى در مورد قيامت
مقدمه
وعده حتمى الهى
اشاره به براهين عقلى
درس چهل و هشتم : مشخصات عالم آخرت
مقدمه
ويژگيهاى عالم آخرت از ديدگاه عقل
درس چهل و نهم : از مرگ تا قيامت
مقدمه
همه انسانها خواهند مُرد
گيرنده جانها
آسان يا سخت گرفتن جان
عدم قبول ايمان و توبه در حال مرگ
آرزوى بازگشت به دنيا
عالم برزخ
درس پنجاهم : تصوير رستاخيز در قرآن
مقدمه
وضع زمين و درياها و كوهها
وضع آسمان و ستارگان
شيپور مرگ
شيپور حيات و آغاز رستاخيز
ظهور حكومت الهى و انقطاع سَبَبها و نَسَبها
محكمه عدل الهى
بسوى اقامتگاه ابدى
بهشت
دوزخ
درس پنجاه و يكم : مقايسه دنيا با آخرت
مقدمه
فناپذيرى دنيا و ابديّت آخرت
تفكيك نعمت از عذاب در آخرت
اصالت آخرت
نتيجه انتخاب زندگى دنيا
درس پنجاه و دوّم : رابطه دنيا با آخرت
مقدمه
دنيا مزرعه آخرت است
نعمتهاى دنيا موجب سعادت اخروى نمى‌شود
نعمتهاى دنيا موجب شقاوت اخروى هم نمى‌شود
نتيجه
درس پنجاه و سوّم : نوع رابطه بين دنيا و آخرت
مقدمه
رابطه حقيقى يا قراردادى؟
شواهد قرآنى
درس پنجاه و چهارم : نقش ايمان و كفر در سعادت و شقاوت ابدى
مقدمه
حقيقت ايمان و كفر
نصاب ايمان و كفر
تأثير ايمان و كفر در سعادت و شقاوت ابدى
شواهد قرآنى
درس پنجاه و پنجم : رابطه متقابل ايمان و عمل
مقدمه
رابطه ايمان با عمل
رابطه عمل با ايمان
نتيجه
درس پنجاه و ششم : چند نكته مهمّ
مقدمه
كمال حقيقى انسان
تبيين عقلى
نقش انگيزه و نيّت
درس پنجاه و هفتم : حبط و تكفير
مقدمه
رابطه ايمان و كيفر
رابطه اعمال نيك و بد
درس پنجاه و هشتم : امتيازات مؤمنان
مقدمه
افزايش ثواب
آمرزش صغائر
استفاده از اعمال ديگران
درس پنجاه و نهم : شفاعت
مقدمه
مفهوم شفاعت
ضوابط شفاعت
درس شصتم : حلّ چند شبهه