Picture Palace Films
HomeNew AdditionsArchiveThe ProducersUnder PreprationLinksContact

بسم رب القلم
اين بخش به معرفی پاره ای از نويسندگان گرانقدر كتب موجود در كتابخانه اختصاص دارد .

         

سيمـاى دانشوران


بخش دوم : حروف الی


محمد دشتی ( قدس سرّه)

تولد
سال 1330 بود. در روستایی سرسبز و با صفا به نام « آزاد مون» از توابع شهرستان محمود آباد ( در كنار درياي خزر ) در خانه ای ساده و بی آلایش که چراغ آن با نور ایمان روشن بود، از پدری ( به نام ابراهیم) و مادری با ایمان و عاشق اهل بیت علیهم السلام فرزندی دیده به جهان گشود که نام او را محمد گذاشتند؛ فرزندی که بعدها به «دشتیِ نهج البلاغه» شهرت یافت.

تحصیلات
محمد دشتی، پنج ساله بود که وارد کلاس اول شد و تا کلاس ششم ابتدایی در همان روستای محل تولد خود ادامه تحصیل داد. در سال 1342 ، با پيشنهاد بزرگان روستا و با توجه به علاقة شديد ايشان نسبت علوم حوزوي ، وارد حوزه علميه آمل شده و در مسجد امام حسن عسگري عليه السلام » يكي از مساجد قديمي شهر آمل که جاذبة معنوي خاصي دارد ، « به فرا گيري علوم ابتدائي حوزه پرداخت . در سال 1343 وارد حوزة علميه قم شد و در مدرسة حضرت آيت الله ا لعظمي گلپايگاني( قد س سره ) مشغول به تحصيل شد ، سپس به مدرسّة رضويه و فيضه منتقل شد.

نبوغ و استعداد ذاتی
از همان دوران کودکی، هوش سرشار و حافظه ای قوی در محمد دشتی موج می زد. استعداد بالای محمد به گونه ای بود که گاهی چند صفحه دکلمه را در یک شب حفظ می کرد و فردای آن روز در جمع حاضران از حفظ می خوانْد. همین نبوغ و استعداد، بعدها در خدمت به دین و مکتب به گونه ای دیگر جلوه گر شد؛ به طوری که نقل می کنند در یکی از مناظرات که با گروه های مخالف داشت، هفتاد جمله از چهل کتاب یکی از نویسندگان را فهرست وار و بدون هیچ گونه تعللی بیان کرد که پس از توضیحات مناسب وبه اثبات رساندن نظریات مطرح شده، با صلوات های مکرر حاضران تشویق شد.
همچنین تنوع در تألیفات و تدریس علوم مختلف در سطوح و مقاطع مختلف حوزوی و دانشگاهی، همه و همه از همان نبوغ سرشار خدادادی خبر می داد و او آن را در خدمت به هدفی مقدس به کار می گرفت.

اساتید
دروس خارج فقه را خدمت حضرت آيت الله مشكيني ( كتاب حدود و ديات ) و حضرت آيت الله جوادي آملي ( متا جر )‌ و حضرت آيت الله مكارم شيرازي ( صلاه ) و يك دوره اصول را خدمت حضرت آيت الله ميرزا هاشم آملي فرا گرفتند .
در فلسفه ، ( كتاب اشارات ) را خدمت حضرت آيت الله حسن زادة آملي و ( كتاب اسفار اربعه ) را خدمت حضرت ايت الله جوادي آملي و حضرت آيت الله محمدي گيلاني و ( شرح منظومه ) را خدمت آيت الله حقّي فرا گرفتند.

عروج
استاددشتي در تاريخ 5/2/1380 (شب اول صفر ) در باز گشت از جلسه سخنراني سالار شهيدان ، در يك از سانحه رانندگي ، دچار صدمات شديدي شده و پس از گذشت 10 روز - پس از سال ها مجاهدت - دعوت حق را لبيك گفت و به سراي باقي شتافت .
پيكر پاك اين عا لم مجاهد و محقق خستگي ناپذير ، در حرم فاطمه معصومه عليه ا لسلام ( در يكي از ورودي هاي صحن آينه ) در ميان غم واندوه عموم مردم به خاك سپرده شد .


کتاب ها:
مرحوم محمد دشتی با وجود عمر کوتاه، ولی پربرکت خود، منشأ آثار و برکات بسیاری شد. از ایشان بیش از صد و ده جلد کتاب به یادگار مانده که تنها یک کتاب ایشان، بالغ بر پانزده جلد می باشد. هم چنین از مرحوم دشتی، بیش از پنجاه مقاله به یادگار مانده است.
استاد دشتي ( قدس سرّه) در تحقيقات خود ، به عقايد اسلامي ، فلسفة احكا م ، و ارز يابي پيرامون حديث و نهج البلاغه، اولويّت دادند كه آ ثار ذيل را تأ ليف كردند : « از مجموعة 110 جلدي آ ثار استاد دشتي «قدس سره» حدود 70 اثر چاپ و منتشر شده است و بقيه در حا ل نشر مي باشد .»

1 - آينده و آينده سا زان
2 - ابزار و وسائل تحقيق
3 - ادعيّة فا طميّه «دعاي روزانه حضرت زهرا عليه ا لسلام »
4 - ا لروض ا لنظير في معني حديث ا لغدير
5 - ا لغدير ا لوا قعه ا لكبري
6 - ا لموسوعه لكلمات ا لزهرا عليه ا لسلام
7 - پند هاي جاودانه « حكمت هاي نهج ا لبلاغه به صورت مجزّا »
8 - روش برداشت از نهج ا لبلاغه « ويژه جوانان و نوجوانان »
9 - روش برداشت از قرآن « ويژة جوانان و نوجوانان »
10 - ضرورت پردازش نوين منابع روائي
11 - طرح هاي نوين آموزشي
12 - گل بو ته هاي گلستان فاطمه عليه السلام « ويژه جوانان ونوجوانان »

مجمو عه نهج البلاغه شناسي
1 - ا طّلاعات مقدماتي نهج ا لبلاغه
2 - روش برداشت هايي از نهج ا لبلاغه
3 - روش هاي تحقيق در نهج ا لبلاغه
4 - شناخت ويژگيهاي نهج ا لبلاغه « كه جزء متون درسي معلمان و مربيان در وزارت فرهنگ قرار گرفت « .
5 - طر ح هاي آموزشي نهج ا لبلاغه
6 - كليد هاي شنا سايي نهج ا لبلاغه

مجمو عه آشنائي با نهج البلاغه
1 - ا لمعجم ا لمفهرس لألفاظ نهج ا لبلاغه « كه بارها در كشور هاي عربي مثل لبنان و مصر به چاپ رسيد و در نمايشگا هاي بين ا لمللي حضور چشم گيري پيدا كرد و هم اكنون چاپ بيستم آن منتشر شده است ».
2 - فرهنگ موضو عات كلّي نهج ا لبلاغه
3 - فرهنگ واژه هاي معادل نهج ا لبلاغه
4 - فرهنگ معارف نهج ا لبلاغه (2 جلد )
5 - فرهنگ معارف نهج ا لبلاغه در شعر شاعران (2 جلد)
6 - فرهنگ معارف شروح نهج ا لبلاغه (3 جلد)
7 - نهج ا لبلاغه (ترجمه) ( با ويژ گيهاي منحصر به فرد )
8 - روات و محدّثين نهج ا لبلاغه (2جلد)
9 - دروس آموزشي نهج ا لبلاغه ( 2جلد )
10 - دروس پژوهشي نهج ا لبلاغه
11 - اسناد ومدارك نهج ا لبلاغه
12 - فرهنگ لغات نهج ا لبلاغه
13 - موضو عات مسبوقاتي نهج ا لبلاغه

مجمو عه بينش توحيدي
1 - ابزار و وسائل تحقيق
2 - جهان بيني توحيدي
3 - روشهاي نوين در تدريس احكام
4 - روشهاي بررسي مكتب ها
5 - سيري در تفكبر مادّي
6 - طرح عقايد و احكام
7 - طرح هاي نوين آموزشي
8 - عقايد اسلامي
9 - فلسفة اجتهاد و تقليد
10 - كدام اسلام ؟
11 - مذهب روشنفكري

مجموعه تربيتي
1 - مسئوليت تربيت « كه چاپ دهم ان منتشر شد » .
2 - مسئلة تربيت

مجمو عه فرهنگ سخنان معصو مين عليهم السلام
1. جلد 1 نهج ا لحياه ( فرهنگ سخنان پيامبران ا لهي عليه ا لسلام) «در حال نشر »
2. جلد 2 نهج ا لحياه ( فرهنگ سخنان پيامبران ا لهي عليه ا لسلام) «در حال نشر »
3. جلد 3 نهج ا لحياه ( فرهنگ سخنان امام علي عليه ا لسلام ) « در دست تحقيق »
4. جلد 4 نهج ا لحياه ( فرهنگ سخنان حضرت فاطمه عليه ا لسلام ) « منتشر شد »
5. جلد 5 نهج ا لحياه ( فرهنگ سخنان امام حسن عليه ا لسلام ) « در حال نشر »
6. جلد 6 نهج ا لحياه ( فرهنگ سخنان امام حسين عليه ا لسلام ) « منتشرشد »
7. جلد 7 نهج ا لحياه ( فرهنگ سخنان امام سجاد عليه ا لسلام ) « در دست تحقيق »
8. جلد 8 نهج ا لحياه ( فرهنگ سخنان امام محمد باقرعليه ا لسلام ) « در دست تحقيق »
9. جلد 9 نهج ا لحياه ( فرهنگ سخنان امام صادق عليه ا لسلام ) « در دست تحقيق »
10. جلد 10 نهج ا لحياه ( فرهنگ سخنان امام كاظم عليه ا لسلام ) « در دست تحقيق »
11. جلد 11 نهج ا لحياه ( فرهنگ سخنان امام رضا عليه ا لسلام ) « در دست تحقيق »
12. جلد 1 جلد 14 نهج ا لحياه ( فرهنگ سخنان امام عسگري عليه ا لسلام ) « در دست تحقيق »
13. نهج ا لحياه ( فرهنگ سخنان امام جواد عليه ا لسلام ) « در دست تحقيق »
14. جلد 13 نهج ا لحياه ( فرهنگ سخنان امام هادي عليه ا لسلام ) « در دست تحقيق »
15. جلد 15 نهج ا لحياه ( فرهنگ سخنان امام زمان عليه ا لسلام ) « در حال نشر »

مجموعه تحليل تاريخ سياسي معصومين عليهم السلام
1 - امام علي (ع ا لگوي كامل انسانيت
2 - انگيزه هاي قيام عاشورا
3 - پيام هاي عاشورا
4 - تحليل حوادث ناگوار زندگاني حضرت زهرا عليها ا لسلام
5 - جايگاه غدير
6 - حماسة غدير
7 - روش هاي مبارزاتي پيامبر اسلام صلي ا لله عليه و آله
8 - روش هاي مبارزاتي پيامبران آسماني عليهم ا لسلام
9 - ره آورد مبارزات حضرت زهرا عليها ا لسلام
10 - موفقيّت و مشكلات امام علي عليه ا لسلام
11 - نقش ا لگويي حضرت زهرا عليها ا لسلام
12 - ويژگي هاي مبارزات حضرت زهرا عليها ا لسلام
13 - ا لگو هاي رفتاري امام علي عليه ا لسلام « 15 جلد »
14- ا مام علي عليه ا لسلام و اخلاق اسلامي
15- ا مام علي عليه ا لسلام و مسائل سياسي
16- ا مام علي عليه ا لسلام و ا قتصاد اسلامي
17- ا مام علي عليه ا لسلام و امور نظامي
18- ا مام علي عليه ا لسلام و مسائل اطّلاعاتي ، امنيتي
19- ا مام علي عليه ا لسلام وعلم و هنر
20- ا مام علي عليه ا لسلام و مسائل مديريتي
21- ا مام علي عليه ا لسلام و امور قضائي
22- ا مام علي عليه ا لسلام و مباحث اعتقادي
23- ا مام علي عليه ا لسلام و مسا ئل حقوقي
24- ا مام علي عليه ا لسلام و نظارت مردمي «امر به معروف ونهي از منكر »
25- ا مام علي عليه ا لسلام و مسائل عبادي
25- ا مام علي عليه ا لسلام و مباحث تربيتي
27- ا مام علي عليه ا لسلام و مسائل بهداشت و در مان
28- ا مام علي عليه ا لسلام و تفريحات سا لم

كتابهاي در آستانه نشر :

1 - اخلاق نظامي از ديدگاه نهج ا لبلاغه
2 - اصول پنجگانة اعتقادي در نهج ا لبلاغه
3 - امام علي عليه ا لسلام ا لگو كامل انسانيت
4 - باور هاي جاودانه از ديدگاه نهج ا لبلاغه
5 - تئوري هاي مديريّت از ديدگاه نهج ا لبلاغه
6 - تجارت معنوي ( مباحثي پيرامون سفر حج )
7 - تفسير آموزشي قر آن كريم
8 - تفسير آموزشي نهج ا لبلاغه
9 - داستانهاي نهج ا لبلاغه ( براي سه قشر كودكان ، نوجوانان ، جوانان )
10- ديوان شعر دشتي مازندراني ( مجموعه اي از شعر ، غزل، مثنوي ورباعي و ...)
11- ره آورد اسارت عترت عليهم ا لسلام ( بررسي آثار اسارت پيام آوران حماسة عاشورا )
12- زن و تضاد هاي زندگي اجتماعي
13- سيرة حضرت امير ا لمؤمنين عليه ا لسلام (2جلد)
14- شنيدنيهاي سفر حج
15- فرهنگ سخنان امام حسن مجتبي عليه ا لسلام
16- فرهنگ سخنان امام حسين عليه ا لسلام ( به زبان لاتين )
17- فرهنگ سخنان پيامبر صلي ا لله عليه و آ له (‌3جلد )
18- فرهنگ سخنان حضرت زهرا عليهم ا لسلام (به زبان لاتين )
19- فرهنگ سخنان پيامبران آسماني
20- معيار هاي گزينش از ديدگاه نهج ا لبلاغه
21- نقش ا لگوئي حضرت زهرا عليهم ا لسلام
22- نهج ا لبلاغه در سمينار ها ( 5 جلدي ) ( مجموعة مقالات حجة ا لاسلام دشتي « ره » در همايش ها و سمينار ها با محوريّت نهج ا لبلاغه)

 


حجت الاسلام والمسلمين استاد علي دواني
حجت‌الاسلام علي دواني از انديشمندان و اساتيد برجسته تاريخ اسلام در روز 18 دي 1385 دار فاني را وداع گفت.
متن حاضر، شامل خلاصه‌اي از آخرين گفت و گوي مشاراليه با نشريه «افق حوزه» است كه در شماره‌هاي 123 و 124 مورخ 10 و 17 مهر 1385، سه ماه قبل از رحلت آن بزرگوار به چاپ رسيده است.
£ لطفاً مختصري از زندگي، تحصيلات و تأليفات خود را بيان نماييد.
¢بسم‌الله الرحمن الرحيم. مطابق شناسنامه، در روز پنجم مهر 1308 شمسي در روستاي دوان واقع در بين شيراز و بوشهر و 10 كيلومتري شمال كازرون ديده به جهان گشودم. فيلسوف نامي، حكيم و متكلم مشهور، جلال‌الدين دواني متوفاي 908 ه‍. ق كه پنجاه سال رياست حوزه علوم عقلي شيراز را به عهده داشت و در پايان عمر به دوان بازگشته و مرقدش در آن‌جاست، همشهري ماست. اولين تأليف من هم شرح زندگاني جلال‌‌الدين دواني است كه در 23 سالگي نوشتم وسال بعد با تقريظ جالب استاد فقيد، علامه طباطبايي (قدس سره) چاپ شد. در هفت سالگي از دوان به آبادان آمدم كه بعضي ازارحام در آن جا كارگر شركت نفت بودند. هفت سال هم در آبادان بودم، و در آن مدت دو كلاس اكابر كه درس شبانه و هم رديف شش كلاس ابتدايي آن موقع بود، خواندم. دو كتاب انگليسي به نام ريدر يك و ريدر دو را هم در آموزشگاه فني فرا گرفتم. بعد در سنين 14 و 15 سالگي بر اثر شور و شوقي كه داشتم به نجف اشرف رفتم، مدت پنج سال و نيم هم در آن حوزه مقدسه بودم.
اوايل شرح لمعه وقوانين را مي‌خواندم كه به واسطه عارضه كسالت به كشور بازگشتم تا هم براي تشفي به زيارت حضرت امام رضا (عليه‌السلام) بروم و هم تغيير آب و هوا بدهم. هنگام بازگشت به قصد نجف چون ايام دهه اول ماه محرم بود، در شهر نهاوند ماندم و به واسطه علاقه‌اي كه به وعظ و تبليغ داشتم تا آخر ماه صفر آن‌جا منبر مي‌رفتم. طلاب ديگري هم از قم وهمدان آمده بودند و جلسات خوبي داشتيم.
در آخر ماه صفر، تقدير چنان بود كه به افتخار دامادي خاندان آقامحمد‌باقر اصفهاني مشهور به «وحيد بهبهاني» نايل شوم. پس از ازدواج در سال 1328 شمسي به قم آمدم و 22 سال ساكن اين شهر مقدس بودم. در آن سال‌ها در قم به تحصيل ادامه دادم و ايام تبليغ، منبر مي‌رفتم. از كارهاي ارزنده‌اي كه در قم داشتم، تأسيس مجله ديني و علمي مكتب اسلام ودارالتبليغ اسلامي با همكاري جمعي از افاضل حوزه، آقايان مكارم شيرازي، سبحاني، امام موسي صدر، موسوي اردبيلي، سيد‌مرتضي جزايري، مرحوم مجدالدين محلاتي، واعظ‌زاده و حسين نوري همداني بود.
از انگيزه و علل اقدام به اين دو كار ابتكاري و ضروري، در كتاب زندگي‌نامه‌ام به نام «نقد عمر، زندگاني و خاطرات» كه دوبار چاپ شد و منتشر شده است، به تفصيل سخن گفته‌ام. آيت‌الله سبحاني مي‌گفت: آنچه درباره «دارالتبليغ» نوشته‌اي، يك حرف كم و زياد ندارد و عين واقع و حقيقت است. بايد ديد و خواند و كساني كه هنوز سمپاشي بر ضد آنها را رها نمي‌كنند، وجدان خود را قاضي قرار دهند.
جلساتي براي جوانان و جلسه‌اي ضد فرقه بهايي و ...، داشتيم كه در اسناد ساواك هم آمده ودر آخر كتاب نقد عمر هست و مي‌توان ديد.
هم چنين از جمله توفيقاتي كه در قم داشتم تأليف كتاب «شرح زندگاني استاد كل وحيد بهبهاني» بود كه از طرف مرحوم آيت‌ الله بروجردي به بهترين نحوه مورد تشويق قرار گرفتم.
اقدام ديگر، ترجمه جلد سيزده بحارالانوار علامه مجلسي در شرح احوال حضرت ولي عصر (ارواحنافداه) بود كه به دستور آيت‌الله بروجردي انجام گرفت و به نام «مهدي موعود» انتشار يافت. با اين كه بسيار قطور است (1292 صفحه) تاكنون سي‌بار چاپ و منتشر شده و مفصل‌ترين كتاب فارسي درباره آن حضرت است، و مشتمل بر تمامي مباحث نقلي و عقلي پيرامون شخصيت جهان‌مدار آن وجود مقدس مي‌باشد.
در مدت اقامت در قم، ماه‌هاي تبليغ (محرم و صفر و ماه مبارك رمضان) با جمعي از رفقا در بعضي شهرستان‌ها از جمله آبادان، خرمشهر، اهواز و ... دعوت بوديم. هفت سال هم در كويت دعوت بودم (از سال 1341 تا 1347) . خاطراتم را از آن ايام و شهرها در كتاب نقد عمر نوشته‌ام.
كار ديگر در قم اين بود كه جلسه‌اي هفتگي براي جوانان در خانه‌ام تشكيل دادم كه خيلي مؤثر واقع شد و بعد گسترش پيدا كرد؛ و در«كانون ولي‌عصر» زير نظر مرحوم حجت‌الاسلام و المسلمين حاج ميرزا حسين‌نوري اداره مي‌شد، و جمعي از مسئولان فعلي هم در آنها شركت داشتند.
هم‌چنين جلسه ضد فرقه بهايي را نيز به صورت هفتگي در خانه‌ام تشكيل دادم و طي دو دوره، جمعي تربيت شدند كه گفته مي‌شد بهترين مبليغان ضد فرقه ضاله هستند و امروز هم در قيد حيات مي‌باشند.
£ چطور شد كه به تهران هجرت كرديد؟
¢ سال 1350، در اثر سر و صداها بر ضد دارالتبليغ و برخي غرض‌ورزي‌ها زا يك سو و رفتن عمده رفقاي مجله مكتب‌ اسلام مانند اما موسي صدر و ديگران از قم و همچنين خستگي مفرط از سوي ديگر، خانه را در قم فروختم و به تهران آمدم.
در تهران تصميم گرفتم در خانه بنشينم و مشغول تحقيق و تأليف و تصنيف باشم و براي ادامه كار و تأمين معاش، منبر هم بروم.
با افراد بازاري هم هيچ سروكار نداشته‌ام، هرگز وجوهات قبول نكرده‌ام و از كسي هم براي كارو كتاب‌هايم چيزي نخواسته و نگرفته‌ام، جز يك مورد از مقام بالا كه قصد استرداد آن را دارم.
اقامه جماعت را هم نپذيرفتم، چون براي آن كار ارزنده، در برخورد با مردم، حوصله لازم را نداشتم.در هفت دانشگاه، دانشكده و مؤسسه علمي،‌ تحقيقاتي به تدريس اشتغال داشتم، مانند دانشگاه‌هاي امام حسين و امام صادق (عليه‌السلام) و تربيت معلم و دانشكده‌هاي الهيات و معارف اسلامي وعلوم قرآني و ... در دانشگاه‌هاي ديگر مانند دانشگاه تهران، صنعتي شريف، و شهيد بهشتي هم دعوت بودم، اما نپذيرفتم.
در تهران دو فرزندم در سال 1352 كه در دانشگاه‌ها فعاليت ديني سياسي داشتند مانند بسياري از جوانان انقلابي ديگر دستگير، شكنجه و محكوم به زندان شدند. محمد فرزند بزرگم سه سال و نيم، و محمد‌حسن كه سن قانوني نداشت شش‌ماه.
از افتخاراتي كه دارم اين است كه از اول مراقبت كامل داشتم فرزندانم را خوب تربيت كنم؛ بحمدالله نتيجه هم گرفته‌ام و آنها كه مي‌شناسند هميشه ذكر خيرشان را دارند.
در تهران بيشتر ارتباطم با مرحوم آقاي فلسفي خطيب دانشمند نامي، استاد شهيد مطهري و شهيد مظلوم دكتر بهشتي بود. الطاف آنها را درباره خودم هرگز فراموش نمي‌كنم.
£ نويسندگي را از چه زماني شروع كرديد و تاكنون چه ‌آثاري از شما منتشر شده است؟
¢ از سن نوزده سالگي كه در قم بودم دست به قلم بردم و با اين كه آن موقع طلبة نويسنده يا نويسنده روحاني از دو سه نفر تجاوز نمي‌كرد، در روزنامه‌هاي تهران و قم، همچون هفته نامه نداي حق، وظيفه، استوار، مجله ميهني و در شهرستان‌ها روزنامه‌هاي ديگر، مقالات انتقادي سياسي مي‌نوشتم و از سن 23 سالگي شروع به تأليف، تصنيف و ترجمه كردم.
اولين اثرم، «شرح زندگاني جلال‌الدين دواني» بود كه با تقريظ جالب استاد فقيد علامه طباطبايي ( قدس سره) و سه نفر ديگر از فقها و مراجع قم چاپ و منتشر شد. از آن موقع تاكنون پيوسته مشغول كار بوده‌ام و بحمدالله هم اكنون تعداد آثار چاپ شده‌ام به يكصد جلد در چهار رشته، تصنيفات، تأليفات، ترجمه‌ها و تصحيح و تحقيق، به سه قطع وزيري، رقعي، جيبي، و بيشتر هم قطع وزيري رسيده، به علاوه حدود هشتاد تا صد مقاله و مصاحبه به قلم خود كه همه آنها را در چهل جلد و هر جلد 500 صفحه برآورد كرده‌ام، و نام آن را دائرة‌المعارف علوي گذاشته‌ام تا اگر توفيقي پيدا شد، آن را به همين نام در چهل جلد چاپ و منتشر كنم.
كسالت ناراحت كنندة استرس و اضطراب شديد كه سال‌ها به آن مبتلا بودم و بحمدالله در سنوات اخير تخفيف يافته، در روند كارهاي تحقيق‌ام تأثير گذاشته است.
£ آيا به خارج از كشور هم مسافرتي داشته‌ايد؟
¢ در سال‌هاي 1380 و 1381 از طرف سازمان فرهنگ و ارتباطات اسلامي به آلمان رفتم و در دهه اول محرم در شهر برلين سخنراني داشتم. سفر اول سه هفته بودم و سفر دوم سه ماه و بيست و چند روز. پس از انجام كار اصلي، به تماشاي دانشگاه‌ها و كتابخانه‌ها، موزه‌ها و اماكن ديدني در شهرهاي مختلف آلمان رفتم. در برلين با بعضي از رؤسا و استادان دانشگاه‌ها كه روي اسلام‌شناسي كار مي‌كردند، مصاحبه و گفت و گو داشتم. شهرهاي هامبورگ، هانوفر، آخن، هايلدبرگ، لايپزيك، درسدن و مونيخ را به خوبي ديدم. سفري هم به پايتخت كشورهاي فرانسه، بلژيك هلند و اتريش داشتم و ديدني‌ها را ديدم؛ در هامبورگ و وين سخنراني هم داشتم.
در كنگره‌اي كه در شهر لُكوم آلمان (سيصد كيلومتري برلين) ازطرف رايزني فرهنگي ايران تحت عنوان «ايران، كشوري در حال توسعه) با همكاري «آكادمي انجيلي لكوم» منعقد بود، با آقايان دكتر داوري، عميد زنجاني و محمد مسجد‌جامعي، و خانم‌ها: مظاهري (استاد هنر) و مصورمنش (عضو مجلس شوراي اسلامي) و دو، سه نفر ديگر تحت عنوان «نقش روحانيت شيعه در تاريخ معاصر ايران» سخنراني داشتم.
مشاهداتم در آلمان را در پايانِ سفر، در كتابي به نام «گزارشي از مأموريت سفر آلمان» نوشته و به سازمان فرهنگ و ارتباطات تسليم كردم.
در حدود بيست و چند كنگره علمي و ديني هم شركت داشته‌ام، از جمله در مكه معظمه، دمشق، و ...؛ و در اغلب آنها مقاله و سخنراني داشته‌ام كه در يادنامه‌ها چاپ شده است.
£كدام يك از تأليفات‌تان بيشتر به دلتان نشسته است؟
¢همه آثارم را دوست دارم، ولي بيشتر كتاب «نهضت روحانيون ايران» در يازده جلد را. هر چند مطالب اين كتابِ من كه بزرگ‌ترين و جامع‌ترين تاريخ انقلاب اسلامي است، توسط انبوه سارقان و افراد بي‌تقوا به سرقت رفته، و در كتاب‌ها و مقالات اين و آن، بدون ذكر مأخذ آمده است!
متأسفانه از دوره ده جلدي «مفاخر اسلام» و حدوده ده، دوازده كتاب ديگرمان پيرامون شرح احوال دانشمندان شيعه نيز، به همين سرنوشت مبتلا شده و آن شخصيت‌ها در «دايرة‌المعارف‌ها» باز بدون ذكر مأخذ، يا با اضافات و تغييراتي آمده است.
دورة مفاخر اسلام شايد جمعاً در چهارده جلد تأليف و چاپ و منتشر شود، كتابي كه اهل علم و نظر گفته‌اند نه در عربي و نه در فارسي تاكنون كسي ننوشته است.

آثار چاپ شدة حجت‌الاسلام استاد علي دواني

الف ـ تصنيفات
1. مفاخر اسلام (10جلد)
2. شرح زندگاني استاد كل وحيد بهبهاني (سرآمددانشمندان شيعه در سدة دوازدهم هجري)
3. شرح زندگاني جلال‌الدين دواني (فيلسوف شهير سدة نهم هجري)
4. موعودي كه جهان در انتظار اوست
5. تاريخ اسلام، از آغاز تا هجرت
6. پيامبر اسلام از نظر دانشمندان شرق و غرب
7. دانشمندان عامه و مهدي موعود(ع)
8. شرح حال، افكار و آثار آيت‌الله بهبهاني
9. زندگي زعيم بزرگ عالم تشيع آيت‌الله بروجردي
10. سيماي جوانان در قرآن و تاريخ
11. داستان‌هاي اسلامي (2 جلد)
12. داستان‌هاي ما (جلد 1 )(جلد 2 )(جلد 3 )
13. نظري اجمالي به جنگ‌هاي صدر اسلام
14. اصول اعتقادي و فروع عملي اسلام
15. امام زمان در گفتار ديگران
16. پيشوايان بزرگ ما
17. بحثي پيرامون همسران پيامبر (ص)
18. زن در قرآن
19. سيد‌رضي مؤلف نهج‌البلاغه
20. سير اجتهاد در اسلام
21. سيرة ائمه طاهرين (ع)
22. شعاع وحي بر فراز كوه حرا
23. شيعه در اندونزي
24. مجموعه مقالات در موضوعات گوناگون
25. محدث نامي حاج شيخ عباس قمي
26. نگاهي كوتاه به زندگاني پرافتخار سيدرضي مؤلف نهج‌البلاغه
27. جهانگردي و جهانگردان نامي
28. فيلسوف نامي صدرالمتألهين شيرازي
29. دو مكتب فلسفي شرق و غرب قرطبه و اصفهان
30. سفر اروپا
31. معاصران
32. سيرو سياحت در اسلام
33. مشاهير فقها و مراجع تقليد
34. هنر نويسندگي
35. خاطرات من از استاد شهيد مطهري
36. امام خميني در آيينه خاطره‌ها
37. راز نماز در نهج‌ا لبلاغه
38. اميرالمؤمنين، در شعر فقها، حكما و عرفاي نامي از فردوسي تا امام خميني
39. نقد عمر (2 جلد)
40. نقد عمر (حلد دوم)

ب . تأليفات
41. آغاز وحي و بعثت پيامبر در تاريخ و تفسير طبري
42. علما و مردان نامي بوسني و هرزگوين
43. فرقه ضاله و سرقت آيات و احاديث
44. محمد بن جرير طبري
45. مشاهير فقها و مراجع تقليد شيعه
46. نهضت دو ماهه روحانيون ايران
47. نهضت روحانيون ايران (11 جلد)
48. هزارة شيخ طوسي( چاپ دوم 2 جلد)
49. اميرالمؤمنين خليفه‌الله، صديق اكبر و فاروق اعظم
50. غدير خم، حديث ولايت
51. بانوي بانوان جهان
52. حاج شيخ هادي نجم‌آبادي

ج. ترجمه‌ها
53. آثار تمدن اسلامي در اسپانيا و پرتغال
54. اجتهاد در مقابل نص
55. خاندان آيت‌الله بروجردي
56. تاريخ فتوحات مسلمانان در اروپا (فرانسه، سوئيس، ايتاليا و جزاير درياي مديترانه)
57. صحنه‌هاي تكان دهنده در تاريخ اسلام
58. علي عليه‌السلام چهرة درخشان اسلام
59. فرقه وهابي و پاسخ شبهات آنها
60. فروغ هدايت
61. مهدي موعود (عج)
62. علما و شعراي بوسني و هرزگوين

د. تصحيحات و تحقيق وتذهيب
63. تاريخ قم
64. جامع‌المسائل
65. در پيرامون نهج‌البلاغه
66. سيره حديث در اسلام
67. شاهراه هدايت
68. شوق مهدي (ع)
69. فروغ ايمان
70. مباحثي در معارف اسلامي
71. نگاهي به آثار فقهي شيخ طوسي
72. خاندان علامه مجلسي
73. مرآت الاحوال جهان‌نما
74. تاريخ و سفرنامه حزين لاهيجي
75. خاطرات و مبارزات حجت‌الاسلام فلسفي
76. تنبيه‌الغافلين، در رد صوفيه
77. چهل حديث از اميرالمؤمنين (ع)
78. بانوي بانوان جهان (چاپ دوم)
79. صدرالمتألهين شيرازي
80. قيام ابرمرد سيستان براي خونخواهي امام حسين(ع)

جمعاً 100 جلد كتاب در قطع وزيري، رقعي و جيبي


حجت الاسلام والمسلمين اکبر دهقان
اينجانب اکبر دهقان در سال 1343 در مشهد مقدس به دنيا آمدم بعد از کلاس پنجم ابتدايي در سال 1357 وارد حوزه علميه مشهد شدم و به مدت پنج سال دروس ادبيات معالم معاني بيان منطق و قسمتي از لمعتين را در نزد اساتيد محترم آقايان رضواني، واعظي، صالحي، حجت هاشمي خواندم و در سال 62 وارد حوزه علميه قم شدم و در مدت چهار سال قسمتي از لمعتين و رسائل و مکاسب و کفايتين را در نزد اساتيد بزرگوار آيات عظام آقايان اشتهاردي، اعتمادي، ستوده خواندم.
از سال 67 تا 81 در دروس خارج آيات عظام آقايان شيخ جواد تبريزي، شيخ جعفر سبحاني، شيخ عبدالله جوادي آملي شرکت کرده و در کنار درس خارج به مدت هشت سال از درس تفسير استاد گرانقدر آيت الله جوادي آملي بهره مند شدم و حدود يک سال و نيم توفيق حاصل شد در جبهه هاي جنگ در کنار رزمندگان دلاور اسلام بودم.
در سال 69 ـ 70 در دوره تربيت مدرس شرکت کرده و به مدت سه سال دروس دانشگاهي را خوانده و موفق به اخذ مدرک فوق ليسانس شده و بعد از آن به مدت دو سال در دانشگاه شهيد باهنر کرمان تدريس کردم.
از سال 75 تا کنون 84 همکار استاد بزرگوار جناب آقاي محسن قرائتي هستم به مدت 5 سال است که مسئول ستاد التفسير حوزه علميه قم از طرف معظم له مي باشم بحمد الله در پرتو مطالعات تفسيري و قرآني برکاتي براي اينجانب حاصل شده است.
از جمله تدريس تفسير به مدت سه سال در حوزه علميه قم که هم اکنون ادامه دارد.
بيش از 200 جلسه مباحث قرآني و تفسيري در راديو معارف و راديو قرآن و راديو جوان داشته ام که بحمد الله پخش شده است.
حدود 20 کتاب در مدت 10 سال است که نوشته ام و 16 تاي آن چاپ رسيده و مابقي آن در آستانه چاپ است

كتب: ‏

1. يکصدوپنجاه موضوع از قرآن / مرکز فرهنگي درس هايي از قرآن / 1375
2. يکصدو پنجاه موضوع از احاديث اهل بيت عليهم السلام / مرکز فرهنگي درس هايي از قرآن / 1380
3. راه رشد / (اخلاقي) / مرکز فرهنگي درس هايي از قرآن / 1379
4. نخبة التفاسير / (عربي) / مرکز فرهنگي درس هايي از قرآن
5. يکصدوپنجاه موضوع از قرآن و حديث / مرکز فرهنگي درس هايي از قرآن / 1382
6. هزار و يک نکته از قرآن کريم / مرکز فرهنگي درس هايي از قرآن / 1378
7. زکات در اسلام / دفتر انتشارات اسلامي / 1374
8. آيينه کمال / انتشارات زائر / 1380
9. شباهت ها و تفاوت ها / انتشارات حرم / 1380
10. راه رستگاري / انتشارات حرم / 1381
11. بيست و پنج سخن پيرامون حضرت مهدي (عج) / انتشارات حرم / 1382
12. يکصدو چهارده نکته از قرآن کريم / انتشارات حرم / 1383
13. نسيم رحمت تفسير جزو 29 و 30 قرآن کريم / انتشارات حرم / 1383
14. يکصدو چهارده نکته از قرآن پيرامون نماز / ستاد اقامه نماز / 1380
15. يکصدوچهارده نکته از قران پيرامون زکات / ستاد اقامه نماز / 1381
16. واژه هاي نور / نشر روح / 1381


حجت الاسلام والمسلمين علي (اخگري) رباني گلپايگاني

تاريخ تولد : 1334
محل تولد : گلپايگان
اهم اساتيد : حضرات آيات تبريزي و سبحاني

كتب: ‏

1. معرفت ديني از منظر معرفت شناسي / 1378
2. دين و دولت / 1377 / چاپ سوم 1381
3. الكلام المقارن / 1380
4. تحليل و نقد پلوراليسم ديني / 1378
5. ماهو علم الكلام؟ / 1376
6. فرق و مذاهب كلامي / 1377
7. آشنايي با كلام جديد / 1378
8. پژوهشي در فلسفه علم و دين
9. جبر و اختيار / 1368
10.الإلهيات في مدرسه اهل البيت(ع) / 1378
11. نقد نظره بسط تجربۀ نبو / 1382
12. حسن و قبح عقلي / 1370
13. فطرت و دين / 1380
14. مناهج الاستدلال / 1373
15. ريشه ها و نشانه هاي سكولاريسم / 1373 / چاپ سوم 1385
16. جامعيت و كمال دين / 1379
17. القواعد الكلاميه / 1376
18. نقد مباني سكولارزم/ 1382
19. درآمدي بر علم كلام / 1378
20. نقد مباني پلوراليسم ديني
21. تلخيص الاهيات / 1376
22. عقايد استدلالي / 2 جلد/ 1380
23. كلام تطبيقي 2 / مركز جهاني علوم اسلامي / 1383
24. کلام تطبق 3/ مرکز جهان علوم اسلام / 1385
25. كلام اسلامي / جزوه / دانشگاه قم
26. در آمد به شيعه شناسي / مركز جهاني علوم اسلامي
27. معرفت شناسي / جزوه / رشته تخصصي تبليغ
28. كليات في الحكمه الالهيه / جزوه / رشته تخصصي علم كلام قم
29. هرمنوتيك و منطق فهم دن / 1383
30. كليات دين پژوهي / جزوه / رشته تخصصي علم كلام قم
31. علم و دين / جزوه / رشته تخصصي علم كلام قم
32. علم و دين / جزوه / رشته تخصصي علم كلام قم
33. الهيات مسيحي / جزوه / رشته تخصصي علم كلام قم
34. آشنايي با تاريخ اديان / جزوه / رشته تخصصي علم كلام قم
35. كلام تطبيقي / جزوه / مركز جهاني علوم اسلامي
36. تئوريهاي شناخت / جزوه / رشته تخصصي علم كلام قم
37. منطق صوري / جزوه / رشته تخصصي علم كلام قم
38. آشنايي با عرفان اسلامي / جزوه / دانشگاه قم
39. در آمد بر كلام جديد / 1385
40. نبوت در قرآن / جزوه / رشته تخصصي تفسير
41. امامت در قرآن / جزوه / رشته تخصصي تفسير
42. معاد در قرآن / جزوه / رشته تخصصي تفسير
43. كلام اسلامي / جزوه / رشته تخصصي علم كلام قم
44. تعليقه بر قواعد العقائد / 1374
45. حاشيه بر گوهرالمراد / 1372
46. قطره اي از دريا / شرح
47. ايضاح الحكمه / شرح بداۀ الحکمه / 2 جلد
48. ايضاح المراد / شرح کشف المراد
49. اندشه ها مطهر / 1385
50. ملازمه حکم عقل و شرع از ددگاه شخ انصار / 1373
51. فرق و مذاهب کلام / چاپ سوم / 1382
52. آزاد و دموکراس از ددگاه اسلام و لبرالسم / 1382
53. مدخل و در آمد علم کلام / 1372
54. فطرت و دن / 1380
55. کلات ف الحکمۀ الإلهۀ
56. دفاع عقلان از دن / 1381


آیت الله شیخ جعفر سبحانى تبریزی

یكى از فقیهانى كه سالیان دراز به تدریس و تربیت شاگردان، تبلیغ معارف دینى، و تحقیق و تألیف و ترجمه كتابهاى ارزنده علمى و خدمات جاودانه اشتغال داشته و دارد، متفكر بزرگ اسلامى و اندیشمند سترگ معاصر، فقیه اصولى، مفسر رجالى، متكلم ادیب، و فیلسوف مورخ، حضرت آیت الله حاج شیخ جعفر سبحانى دام ظله العالى است. حضرت آیت الله سبحانى در 28 شوال المكرم 1347 ق (20 فروردین 1308 ش) در تبریز در خانواده علم و تقوا و فضیلت دیده به جهان گشود. پدر بزرگوار ایشان: زاهد وارسته، مرحوم آیت الله حاج شیخ محمد حسین سبحانى خیابانى ، یكى از عالمان و فقیهان تبریز بود كه بیش از 50 سال به كار تدریس، تألیف، راهنمایى مردمان و پرورش شاگردان اشتغال داشت.
آیت الله سبحانى، پس از فراغت از تحصیلات ابتدایى، در مكتبخانه مرحوم میرزا محمود فاضل فرزند فاضل مراغى از شاگردان شیخ اعظم انصارى) به فراگیرى متون ادب پارسى پرداخت و كتابهایى مانند: گلستان، بوستان، تاریخ معجم، نصاب الصبیان، ابواب الجنان و غیره را فرا گرفت . سپس در 14 سالگى (361 ق)رهسپار مدرسه علمیه طالبیه تبریز گردید و به آموختن مقدمات علوم و سطوح پرداخت. علوم ادبى را نزد مرحومان: حاج شیخ حسن نحوى و شیخ على اكبر نحوى، و بخشى از مطول، منطق منظومه و شرح لمعه را در محضر علامه بزرگوار میرزا محمد على مدرس خیابانى صاحب ریحانة الأدب (م 1373 ق) بیاموخت و این همه پنج سال (تا 1365 ق) به طول انجامید.
استاد سبحانى، در آن زمان سخت مشغول تعلیم و تعلم (دروس مقدمات) و مباحثه و تألیف بود . یادگار قلمى ایشان از آن زمان (با اینكه نوجوانى 17 ساله بود) دو كتاب است كه هم اینك موجود مى باشد:
1. معیار الفكر (در منطق)،
2. مهذب البلاغة (در علم معانى، بیان و بدیع). [4]
دگرگونى در آذربایجان و ظهور فرقه دمكرات به رهبرى پیشه ور و غلام یحیى (در شهریور 1325 ش) و تشكیل حكومت وابسته به شوروى، عرصه را براى تحصیل تنگ كرد و به همین جهت، استاد لازم دید محیط تحصیل را عوض كرده و رهسپار حوزه علمیه قم گردد. لذا در مهرماه 1325 شمسى وارد قم شد و به تكمیل سطوح، همت گماشت. بقیه فرائد الاصول را نزد مرحوم آیت الله حاج میرزا محمد مجاهدى تبریزى (1327 ـ 1379 ق) و آیت الله حاج میرزا احمد كافى (1318 ـ 1412 ق) آموخت و كفایة الاصول را هم نزد مرحوم آیت الله العظمى گلپایگانى (م 1414 ق)آموخت.
آیت الله سبحانى پس از تكمیل سطوح عالیه در 1369 ق، به درسهاى خارج فقه و اصول راه یافت و به خوشه چینى از محضر بزرگان زیر پرداخت:
1. مرحوم آیت الله العظمى بروجردى (1292 ـ 1380 ق) كه در آن روزها مبحث وقت از كتاب صلاة را تدریس مى فرمود.
2. مرحوم آیت الله حاج سید محمد حجت كوهكمرى (1301 ـ 1372 ق) كه در آن زمان تدریس خارج بیع را آغاز كرده بود.
مرحوم آیت الله بروجردى، شاگردان خویش را با آراى قدما، فتاوى اهل سنت، و نیز تتبع در اسناد و فهم روایات و ریشه یابى مسائل آشنا مى ساخت و درس مرحوم آیت الله حجت نیز، از نظر دسته بندى مطالب و نتیجه گیرى، امتیاز خاصى داشت.
3. مرحوم آیت الله العظمى امام خمینى (1320 ـ 1409 ق)كه در آن زمان بحث استصحاب را مطرح مى فرمود. [6]معظم له تا پایان دوره اول درس اصول حضرت امام، به درس ایشان حاضر گشت آنگاه بر آن شد تا مجموع درسهاى ایشان را به دقت ضبط كند و تحریر نماید، كه این كار در ضمن 7 سال (1330 ـ 1337 ش) انجام گرفت و در همان زمان به چاپ رسید.
حضرت آیت الله سبحانى به غیر از تحصیل دروس فقه و اصول، به آموختن فلسفه و كلام و تفسیر نیز اشتغال داشت. استاد از دوران نوجوانى به مسائل فكرى و عقلى كشش بسیار زیادى داشت و به شخصیتهاى متفكر و اساتید منطق و معقول ارجى شایان مى نهاد.
از همین رو در تبریز به محضر مرحوم آیت الله حاج سید محمد باد كوبه اى (م 1390 ق) شتافت و از او شرح قواعد العقائد علامه را بیاموخت. سپس در حوزه علمیه قم مطالعات فلسفى خویش را با شركت در درسهاى منطق و فلسفه حضرت آیت الله علامه سید محمد حسین طباطبائى (م 1402 ق)تكمیل نمود و در سالهاى 1328 تا 1330 ش شرح منظومه و سپس از آن بخش اعظم اسفار را نزد ایشان فرا گرفت و همزمان، در جلسه شبهاى پنجشنبه و جمعه علامه طباطبائى، كه در آن فلسفه مادى به نقد كشیده مى شد و نگارش كتاب ارزشمند «اصول فلسفه و روش رئالیسم» توسط استاد شهید آیت الله مطهرى حاصل آن جلسات بود، شركت جست و پس از پایان این دوره به خواست حضرت استاد علامه، كتاب اصول فلسفه را به عربى باز گرداند كه اولین جلد آن با تقریظ علامه طباطبائى به چاپ رسید.
استاد آیت الله سبحانى، از زمان تحصیل (1362 ق/1322 ش) به تدریس مقدمات مى پرداخت و پس از آنكه به حوزه علمیه قم آمد (18 سالگى) كار تدریس را ادامه داد و پس از زمانى چند نیز به تدریس سطوح پرداخت. ایشان نزدیك به 7 سال مطول، چند دوره معالم و لمعتین، 7 دوره فرائد شیخ انصارى (در 21 سال)، چند دوره مكاسب و كفایه، و پنج مرتبه شرح منظومه (در 10 سال) را تدریس نمود.سال 1394ق - 1354 ش نیز بر اثر اصرار فضلا و طلاب علاقمند حوزه، درس خارج فقه و اصول را تشكیل داد كه تا كنون بحمد الله ادامه دارد.درس خارج اصول ایشان یكى از شاخصترین حلقه هاى درسى حوزه به شمار مى رود و از مزایاى آن این است كه هر روز درس معظم له زیر نظر ایشان به چاپ رسیده و بیش از 600 نفر در آن شركت مى نمایند .
استاد معظم تا كنون سه دوره كامل اصول و هر دوره در 6 سال، تدریس نموده و هم اكنون چهارمین دوره آن را پشت سر مى نهد. تقریرات این درسها بسیار است و یك دوره كامل آن در 4 جلد به نام المحصول فى علم الأصول به چاپ رسیده است. نیز جناب ایشان در طول بیش از 20 سال تدریس منظم خارج فقه، تاكنون مباحث مختلفى را بحث نموده است كه عبارتند از: كتب زكات، حدود، دیات، قضاء، مضاربه (دو بار)، مكاسب محرمه، خیارات، ارث، طلاق، نكاح، خمس و بسیارى از فضلاى حوزه به ضبط افادات استاد پرداخته اند، كه برخى از آنها نیز به چاپ رسیده است . همچنین استاد سالیان درازى كتاب عمیق اسفار را براى گروه بسیارى تدریس نموده است كه پاره اى از آنان اكنون خود از اساتید فلسفه به شمار مى روند. ایشان به غیر از تدریس منظم فقه، اصول و فلسفه در حوزه علمیه، سالیان دراز به آموزش عقاید، رجال، درایه، تاریخ اسلام و تشیع، ملل و نحل، تفسیر و ادبیات پرداخته و در هر یك از آنها آثار مفید و متعددى را به جامعه اسلامى تقدیم نموده است.
در سالهاى 1337 و 1338 ش خلأ فكرى بر جوانان كشورمان حاكم بود و غالب مجلات كشور وابسته به دولت فاسد بودند و كمتر مجله اى بود كه به طور مستقیم و غیر مستقیم به تخریب بنیانهاى اخلاقى و فرهنگى نپردازد. از همین رو استاد و گروهى از فضلاى حوزه تصمیم گرفتند تا شالوده بناى یك مجله وزین فكرى اسلامى را بریزند، و اینچنین بود كه مجله «درسهایى از مكتب اسلام» تأسیس شد.
روزهاى نخست تصور نمى رفت كه مجله مزبور تا این اندازه مورد استقبال جامعه مذهبى كشور قرار گیرد، اما به مرور زمان مجله سراسر ایران را فرا گرفت و در برخى اوقات با شمارگان بیش از صد هزار منتشر گردید. استاد در این مجله با نگارش تاریخ اسلام و تفسیر قرآن آثار ماندگارى از خویش به یادگار نهاد و هم اكنون نیز صاحب امتیاز آن بوده و مجله تحت سرپرستى ایشان به حیات علمى خود ادامه مى دهد.
استاد معظم حضرت آیت الله سبحانى از روز نخست در مبارزات حق طلبانه روحانیت بر علیه رژیم فاسد شركت داشت و نامش هماره در ذیل اعلامیه هاى مدرسین حوزه علمیه قم دیده مى شد . ایشان پس از پیروزى انقلاب اسلامى (كه ثمره شیرین مجاهدات روحانیت و مردم مسلمان ما بود) براى شركت در انتخابات مجلس خبرگان قانون اساسى، احساس وظیفه نمود و به امر و ترغیب امام خمینى قدس سره از استان آذربایجان شرقى نامزد شد و با آراى میلیونى مردم استان (به عنوان نماینده اول)انتخاب شد. در تنظیم قانون اساسى (هم از نظر تعبیر و هم از نظر محتوا) تأثیر بسزایى داشت و مرحوم آیت الله شهید دكتر بهشتى رسما از تریبون مجلس از دقت و ژرف نگرى ایشان تقدیر به عمل آورد.
از هنگامى كه پایه مجله مكتب اسلام گذاشته شد، نگارش تفسیر قرآن بر عهده حضرت آیت الله سبحانى قرار گرفت و استاد در طول سالیان متمادى به نگارش تفسیر قرآن پرداخت و از این رهگذر به ترجمه و توضیح سوره هاى: توبه، رعد، فرقان، لقمان، حجرات، حدید، صف و منافقین توفیق یافت. در خور ذكر كه استاد پس از گذشت زمانى چند به ضرورت تفسیر موضوعى قرآن پى برد و به این نتیجه رسید كه: قرآن مجید در موضوعات گوناگون به بحث و بررسى پرداخته است، اما آیات هر موضوع، در محل واحدى گرد نیامده و چه بسا آیات یك موضوع در سوره هاى مختلف پخش شده است و نتیجه گیرى كلى از آیات قرآنى درباره هر عنوان، در گرو آن است كه آیات در جاى واحدى جمع آورى شود و آنگاه با ملاحظه مجموع آیات، و احیانا با پرتوگیرى از تبیینات حضرات معصومین علیهم السلام، دیدگاه قرآن مشخص شود. البته نخستین كسى كه این باب را بر روى ما و دانشمندان گشود، مرحوم علامه مجلسى است كه در كتاب ارزشمند بحار الانوار در هر باب، آیات آن را گرد آورده و به صورت كوتاه (مانند تفسیر بیضاوى و یا طبرسى) تفسیر نموده است.
استاد در این راستا به بررسى و تفسیر آیات عقاید اسلامى پرداخت و در این مورد تفسیر بى همانند «مفاهیم القرآن» را در 7 جلد به رشته تألیف كشید، كه از همان زمان انتشار مورد تقدیر دانشمندان جهان اسلام قرار گرفت. استاد بزرگوار پس از چندى به نیاز شدید جامعه فارسى زبان به این گونه تفاسیر آگاه شد و بر آن شد تا با استفاده از كتاب فوق، نخستین تفسیر موضوعى قرآن به زبان فارسى را نگارش دهد كه به فضل الهى به نوشتن كتاب «منشور جاوید قرآن»، توفیق یافت كه تا كنون 14 جلد آن در تفسیر موضوعات مختلف قرآن مجید چاپ و منتشر شده است.
استاد آیت الله جعفر سبحانى كه توفیق داشتند از هیجده سالگى قلم بزنند و در وادى تحقیق و نگارش گام بردارند، در طول 48 سال، ارزش آنچه را كه در دست یافتن به مآخذ و منابع از دست مى رود به خوبى احساس كردند و همواره به تأسیس مركزى ویژه محققین و مؤلفین مى اندیشیدند كه در آن بتوان بدون طى مراحل دست و پا گیر، به مخزن كتابخانه مراجعه مستقیم كرد و به دور از جار و جنجال روز مرگیها، در سالن مطالعه آن یا اتاقهاى مخصوص مؤلفین و محققین به تألیف و تحقیق پرداخت. با پیروزى انقلاب اسلامى ایران زمینه تحقق این اندیشه فراهم شد و با همت بلند و تلاش پیگیر ایشان و همراهى جمله اى از فرهنگدوستان نخستین گام یعنى هسته مركزى مؤسسه تعلیماتى و تحقیقاتى امام صادق علیه السلام در سال 1359 ش تأسیس و در روز عید غدیر افتتاح شد.
این مؤسسه كه با انگیزه فراهم آوردن كتابخانه اى ویژه براى محققین و مؤلفین تأسیس شد، بنا بر مقتضیات زمان و احساس نیازهاى اساسى دیگر، مواردى چند را به دستور كار خود افزود كه فشرده آن عبارت است از:
1. تربیت و آموزش استعدادهاى جوان براى تحقیق در مسائل اسلامى، بویژه تفسیر، حدیث و عقاید،
2. احیاى متون اسلامى و تحقیق بر روى آثار بزرگان شیعه،
3. نقد آثار روز درباره اسلام،
4. پاسخ به سؤالات دینى،
5. انتشارات جزوه هاى مختصر در زمینه مسائل اسلامى.
از زمانى كه پایه تأسیس رشته هاى تخصصى: تبلغ، تفسیر و كلام در حوزه علمیه قم گذاشته شد، سرپرستى این رشته به عهده حضرت آیت الله سبحانى نهاده شد و ایشان با كمال دلسوزى به سرپرستى دانشجویان و داوطلبان این رشته پرداخته است.
آموزش این رشته و تخصص آن در آن چهار سال به طول مى انجامد و ارزش علمى آن برابر دكترا است. دانشجویان پس از چهار سال برنامه فوق تخصصى دارند و سرانجام تدریس كتابهاى فلسفى و كلامى را بر عهده مى گیرند.
نیز به وسیله استاد، مجله علمى كلام اسلامى انتشار یافت كه خود سر فصل جدیدى در مجلات علمى كشورمان به شمار مى رود. هم اكنون 36 شماره از این فصلنامه به چاپ رسیده است.
استاد معظم حضرت آیت الله سبحانى از دیر زمان به دفاع از باورهاى عقیدتى شیعه پرداخته و در این راستا كتابهاى فراوانى را به نگارش در آورده است. وى اولین گام را با نگاشتن كتاب «تفسیر صحیح آیات مشكله قرآن» در نقد كتاب «تفسیر آیات مشكله قرآن» برداشت و پس از آن با احساس ضرورت، به نقد كتاب محرف و مشوة «32 سال» پرداخت. در سالهاى بعد براى روشن ساختن عقاید شیعه براى غیر شیعیان و تفهیم علمى آن براى دیگران به نوشتن كتابهایى پیرامون مسأله امامت، خلافت پیامبر، بدا، توسل، شفاعت، رجعت، امامان دوازده گانه، مجموعه اعتقادات شیعه، شخصیتهاى شیعى و نقش فرهنگ شیعى در پیشبرد تمدن اسلامى و تاریخ تشیع پرداخت و الحق در این راستا به خوبى از عهده بر آمده است.
از آن روز كه نغمه شوم وهابیت در سرزمین اسلامى حجاز طنین افكند و پیروان متحجر و خشك سر آن به حمله و سركوب دیگر مذاهب اسلامى پرداختند، عده بسیارى از دانشمندان بزرگ مسلمان به نقد و رد این آیین پوشالى پرداختند و به خوبى از عهده بر آمدند. یكى از آنان كه در سالیان اخیر به مبارزه اى پى گیر با عقاید خرافى آنان پرداخته و كتابهایش موج جدیدى از بیدارگرى اسلامى را در كشورهاى مسلمان ایجاد نموده، حضرت آیت الله جعفر سبحانى است . ایشان با تألیف كتابهایى نظیر: الوهابیة فى المیزان، آیین وهابیت، التوحید و الشرك فى القرآن الكریم، الشفاعة و مفهومها، التوسل، خرافات و ترهات این دسته بى منطق را روشن ساخته و بسیارى را از خطر گمراهى باز داشته و سبب هدایت گروه بیشمارى از جوانان متدین (به خصوص در مغرب و سودان) گردیده و موجب صیانت آنان از فرو افتادن به دامان وهابیت شده است (كه این امر از تقدیرنامه هایى كه براى استاد فرستاده شده، هویدا است)

تألیفات
استاد معظم حضرت آیت الله سبحانى در طول سالیان دراز تدریس، تربیت شاگردان بسیار، بزرگداشت شعایر دینى، سخنرانى در مجامع فرهنگى، نگارش مقالات متعدد در مجلات معتبر علمى، مصاحبه هاى فراوان، تبلیغ ارزشهاى مذهبى، بنیاد مؤسسات تحقیقاتى و تأسیس مجلات علمى، به تألیفات بسیار در زمینه هاى مختلف دینى همچون: تفسیر، حدیث، فقه، اصول، كلام، تاریخ، فلسفه، ملل و نحل، رجال، درایه، علوم ادبى، دفاع از ساحت تشعى، نقد وهابیت و موضوعات دیگر نگاشته است، كه ما مهمترین آنها را به ترتیب موضوعى فهرست مى كنیم:

الف: تفسیر قرآن

الف/1(تفسیر ترتیبى):

1. تفسیر سوره رعد به نام قرآن و اسرار آفرینش.
2. تفسیر سوره فرقان به نام سیماى انسان كامل در قرآن.
3. تفسیر سوره توبه به نام در سرزمين تبوک
4. تفسیر سوره منافقون به نام دوست نماها.
5. تفسیر سوره حدید به نام قرآن و معارف عقلى.
6. تفسیر سوره حجرات به نام سیستم اخلاقى اسلام.
7. تفسیر سوره لقمان به نام مربى نمونه.

الف/2 (تفسیر موضوعى):

1. منشور جاویدان قرآن (14 جلد):
ج 1: شامل موضوعات: یكتا پرستى، نیكى به والدین، احترام جان انسان، فرزندكشى، مبارزه با فساد جنسى، حمایت از یتیم، عدالت در گفتار، ابعاد قسط و عدل، بعد جهانى جامعه، شكر و سپاس، اسراف و تبذیر، تعصب زبان در قرآن، قلب و فؤاد، قانونمندى جامعه و تاریخ، سنت هاى تغییر ناپذیر.
ج 2: مبانى توحید از دیدگاه قرآن.
ج 3: جهاد، هجرت، حق و باطل، اخلاص، نور و ظلمت، عوامل گمراهى، نعمت هاى جاویدان، وجدان، امید و ترس، روح، تأویل، عمل صالح، نسل صالح، خدا فراموشى، وسوسه هاى شیطان در تدبیر پیامبران، محكم و متشابه، راسخان در علم، تأویل در مقابل تنزیل، قرآن و یاران پیامبر .
ج 4: نفاق و سرگذشت منافقان، شناخت انسان.
ج 5: دلایل عصمت پیامبر اسلام، مقامات پیامبران و ولایت تكوینى آنان، امام در قرآن و عصمت ایشان.
ج 6: زندگانى پیامبر اكرم صلى الله علیه و آله و سلم در قرآن (از ولادت تا بنیان مسجد قبا و تغییر قبله).
ج 7: زندگانى پیامبر اكرم صلى الله علیه و آله و سلم در قرآن (از هجرت تا وفات).
ج 8: شفاعت، توبه، احباط و تكفیر، آگاهى سوم.
ج 9: جهان برزخ، تجسم اعمال، معاد جسمانى و روحانى، كیفرها و پاداشها.
ج .10 پیامبران در قرآن.
ج 11و 12: داستان پیامبران.
ج 13 و 14:تحلیل زندگانى پیامبران در قرآن.
2. مفاهیم القرآن (7 جلد):
ج 1: معالم التوحید فى القرآن الكریم (مسائل مربوط به شرك و توحید).
ج 2: حكومت اسلامى، برنامه ها و ویژگیها (نگارش: استاد جعفر الهادى). این كتاب تحت عنوان مبانى حكومت اسلامى توسط آقاى داود الهامى به فارسى ترجمه شده است.
ج 3: رسالت جهانى، امى بودن، خاتمیت و زندگى پیامبر اكرم صلى الله علیه و آله و سلم در قرآن.
ج 4: اجر رسالت، معجزات و كرامات و شفاعت پیامبر اكرم صلى الله علیه و آله و سلم در قرآن.
ج 5: عصمت پیامبران و امامان، عدالت صحابه و اطاعت سلطان جائر در قرآن.
ج 6: اسماء و صفات الهى.
ج 7: شخصیت و زندگى پیامبر اكرم صلى الله علیه و آله و سلم
3. اصالت روح از نظر قرآن.
4. التوحید و الشرك فى القرآن الكریم.
5. شورا در قرآن و نهج البلاغه.
6. احمد موعود انجیل
7. مكتب وحى (مفهوم امى بودن پیامبر صلى الله علیه و آله و سلم).
8. خاتمیت از نظر قرآن و حدیث و عقل. ترجمه: رضا استادى.

ب: علوم قرآنى

1. مرزهاى اعجاز: ترجمه بخشى از تفسیر البیان مرحوم آیت الله العظمى خوئى.
2. برهان رسالت (پیرامون قرآن و وجه اعجاز آن).

ج: كلام

1. شناخت صفات خدا.
2. آشنایى با اصول اسلام.
3. جهان بینى اسلامى (دیدگاه اسلام درباره هستى، دنیا، انسان در جهان).
4. الهیات و معارف اسلامى: .1 خدا و نظام آفرینش، .2 خدا و صفات جمال و جلال، .3 خدا و پیامبران، .4 خدا و پیامبر اسلام، .5 خدا و امامت، .6 خدا و معاد. نگارش و تنظیم: دانشمند معظم آقاى استادى.
5. نیروى معنوى پیامبران.
6. رسالت جهانى پیامبران(نبوت عامه).
7. فى ظل اصول الإسلام(شامل بحثهاى: توحید، شرك، بدعت، شفاعت، توسل، زیارت، حب اهل بیت، زندگى انبیاء پس از مرگ و امكان اتصال با آنان نگارش به قلم: استاد جعفر الهادى، الالهیات على هدى الكتاب و السنة و العقل(4 جلد)، نگارش به قلم: حسن مكى عاملى)..
8. معاد انسان و جهاد.
9. راه خداشناسى.
10. مصدر الوجود.
11. جبر و اختيار (نگارش: استاد على ربانى گلپایگانى).
12. حسن و قبح عقلى (نگارش: همو).
13. توسل (به عربى ترجمه شده است).
14. البداء فى الكتاب و السنة.
15. آگاهى سوم ( پیرامون علم غیب ائمه اطهار علیهم السلام).
16. رهبرى است.
17. پیشوایى از نظر اسلام(اامت و خلافت).
18. سرنوشت از دیدگاه قرآن و حدیث و عقل.
19. شفاعت از دیدگاه قرآن و حدیث و عقل.
20. كاوشهایى پیرامون ولایت.
21. مفهوم العبادة فى الكتاب و السنة.
22. رؤیة الله.
23. الزیارة.

د: فلسفه

1. اصول الفلسفة (ترجمه جلد اول درسهاى استاد علامه طباطبایى).
2. فلسفه اسلامى و اصول دیالكتیك.
3. نظریة المعرفة. نگارش: حسن مكى عاملى.
4. سرنوشت از دیدگاه علم و فلسفه.
5. شناخت در فلسفه اسلامى.
6. هستى شناسى در مكتب صدر المتألهین.
7. تحلیلى از فلسفه ماركس.
8. نیروى محرك تاریخ.

ه: فقه.

1. المواهب فى أحكام المكاسب. نگارش. آقاى سیف الله یعقوبى.
2. المختار فى أحكام الخیار.
3. نظام الارث فى الشریعة الإسلامیة الغراء. نگارش آقاى سید محمد رضا پیغمبرپور.
4. نظام الطلاق فى الشریعة الإسلامیة الغراء. نگارش: آقاى سیف الله یعقوبى.
5. نظام المضاربة فى الشریعة الغراء.
6. كتاب الخمس.
7. قاعدتان فقهیتان: لا ضرر و رضا. نگارش: حسن ملكى عاملى.
8. الاعتصام بالكتاب و السنة(پیرامون: مسح پاها در وضو، سجده بر زمین، خمس در كتاب و سنت، ازدواج موقت، گذاشتن دستها بر روى هم در نماز، سه طلاق در یك مجلس، سوگند طلاق، طلاق در حیض و نفاس، عول و تعصیب، تقیه، ارث مسلمان از كافر، وصیت كمتر از ثلث، مصادر قانونگذارى نزد شیعه امامیه).
9. نظام النكاح فى الشریعة الإسلامیة الغراء.
10. سبع مسائل(پیرامون 7 مسئله فقهى اختلافى میان شیعه و سنى).

و: اصول

1. تهذیب الاصول(3 جلد)ـ تقریرات درس اصول حضرت امام خمینى قدس سره.
2. المحصول فى علم الأصول(4 جلد)ـ تقریرات درس اصول استاد سبحانى. نگارش: سید محمود جلالى مازندرانى.
3. الرسائل الأربع.
ملازمه حكم عقل و حكم شرع. نگارش به قلم: استاد.
التسامح فى أدلة السنن. نگارش به قلم: آقاى على اكبر كلانترى.
الاجتهاد فى أدلة السنن. نگارش به قلم: آقاى على اكبر كلانترى.
قاعدة لا ضرر. نگارش به قلم: شیخ على حیدرى.

ز: تاریخ

1. فروغ ابدیت (2 جلد): تجزیه و تحلیل كاملى از زندگانى پیامبر اكرم صلى الله علیه و آله و سلم این كتاب به عربى، اردو، انگلیسى، تركى و اسپانیولى ترجمه شده و در سراسر جهان منتشر گردیده است.
2. فروغ ولایت: تجزیه و تحلیل زندگى امیر المؤمنین على علیه السلام.
3. زندگانى امامان به زبان ساده(به عربى ترجمه شده است).
4. الائمة الاثنى عشر.
5. تاریخ اسلام.

ج: رجال

1. كلیات فى علم الرجال.

ط: درایه

1. اصول الحدیث و أحكامه

ی:عقاید

1. بحوث فى الملل و النحل(7 جلد)
ج 1: تاریخ عقاید اهل الحدیث، حنابله و سلفیه.
ج 2: تاریخ امام اشعرى، شخیصتها و عقاید ایشان.
ج 3: ما تریدیه، مرجثه، جهمیه، كرامیه، ظاهریه و معتزله.
ج 4: زندگى ابن تیمیه و محمد بن عبد الوهاب و عقاید وهابیها.
ج 5: تاریخ خوارج، عقاید و مذاهب آنها.
ج 6:تاریخ تشیع، عقاید و مذاهب آن.
ج 7: تاریخ زیدیه، عقاید و شخصیتهاى آن.
2. فرهنگ عقاید و مذاهب اسلامى( 4 جلد).
3. مع الشیعة الإمامیة فى عقائدهم.
4. الشیعة فى موكب التاریخ.
5. الشیعة و علم الكلام عبر القرون الأربعة.
6. آئین وهابیت (به اردو ترجمه شده است).
7. الوهابیة فى المیزان.

ك: متفرقات

1. بازگشت به عصر ایمان.
2. رمز پیروزى مردان بزرگ.
3. پرسشها و پاسخها.

ل: تراجم

1. شخصیتهاى اسلامى شیعه(2 جلد). نگارش آقاى مهدى پیشوایى. این كتاب به عربى ترجمه شده است.
2. زندگى بزرگان شیعه(در شماره هاى مختلف مجله مكتب اسلام).


علّامه حاج شيخ باقر شريف قرشى
حجت الاسلام و المسلمين باقر شريف القرشي متولد سال 1926 م/ 1344ق در شهر نجف، فرزند شيخ شريف قرشي نجفي از علماي نجف که جد وي مرحوم شيخ مهدي قرشي از شاگردان مرحوم ميرزاي بزرگ شيرازي بوده، ديده به جهان گشود. القرشي (به فتح قاف و سکون يا فتح راء) يکي از خاندان هاي شناخته شده در نجف مي باشد.
وي از سال 1380 هجري قمري به درس خارج فقه و اصول پرداخت و از محضر اساتيد بزرگي همچون سيد موسي البعاج، شيخ بشير العاملي، شيخ محمد تقي الايرواني، مرحوم آيت الله العظمي مرعشي نجفي، شيخ محمد طاهر آل شيخ راضي، مرحوم آيت الله العظمي خويي، شهيد آيت الله العظمي سيد محسن حکيم بهره برد. شيخ باقر شريف القرشي هم اکنون از نويسندگان و محققان حوزه علميه نجف اشرف به شمار مي روند که در سال 1382 به پاس تأليفات ارزنده ايشان در زمينه تاريخ معصومين (ع)، جايزه ويژه پنجمين دوره کتاب سال ولايت که اختصاص به کتاب هاي منتشره در باره معصومين (عليهم السلام) دارد طي سفري که ايشان بعد از سقوط رژيم صدام به ايران داشتند به ايشان اهدا گرديد. وي هم اکنون در شهر نجف اشرف به تحقيقات خويش مشغول مي باشند.

آثار و تأليفات
تاکنون حدود پنجاه اثر از اين محقق به چاپ رسيده است که 46 اثر آن راجع به أهل بيت (عليهم السلام) و بقيه راجع به ابعاد مختلف سياسي، اقتصادي ، تربيتي و ... اسلام مربوط مي گردد. ايشان موسوعه الامام الصادق را که در 7 مجلد به چاپ رسيده را بهترين کتاب خود که زحمت زيادي براي آن کشيده اند مي داند.
1. حياه المحرر الاعظم الرسول الاکرم محمد (ص) – 3ج
2. موسوعه اميرالمؤمنين (ع) – 11ج
3. حياه سيده النساء فاطمه الزهرا (س)
4. حياه الامام الحسن (ه) – 2ج
5. حياه الامام الحسين (ع) –3ج
6. حياه الامام زين العابدين (ع) – 2ج
7. حياه الامام محمد الباقر (ع) – 2ج
8. موسوعه الامام جعفر الصادق (ع) – 7ج
9. حياه الامام موسي بن جعفر (ع) – 2ج
10. حياه الامام الرضا (ع) – 2ج#
11. حياه الامام الجواد (ع)
12. حياه الامام الهادي (ع)
13. حياه الامام الحسن العسکري (ع)
14. حياه الامام المهدي (عج)
15. العباس بن علي رائد الکرامه والفداء في الاسلام
16. حياه الشهيد الخالد مسلم بن عقيل (ع)
17. السيده زينت رائده الجهاد في الاسلام
18. أهل البيت في رحاب القرآن
19. أهل البيت في ضلال السنه النبويه
20. أخلاق النبي و أهل بيته
21. مؤتمر السقيفه: دراسه موضوعيه لاخطر حادث في تاريخ الاسلام السياسي
22. النظام السياسي في الاسلام
23. نظام التربوي في الاسلام
24. النظام الاجتماعي في الاسلام
25. نظام الاسره في الاسلام
26. النظام الاقتصادي في الاسلام
27. انظمه الحکم والاداره في الاسلام
28. العمل و حقوق العامل في الاسلام
29. هذه هي الشيعه
30. بحوث عقائديه مقارنه
31. الشيعه والصحابه
32. السجود علي التربه الحسينيه
33. أضواء علي زياره أهل القبور
34. سلامه القرآن من التحريف
35. الفقه الاسلامي تأسيس اصالته
تاکنون بخشي از اين آثار به زبان هاي مختلفي ترجمه گرديده که در مراکز مختلف علمي نيز مورد استفاده قرار دارند. از جمله کتاب هايي که تاکنون به زبان فارسي ترجمه گرديده اند به اين کتاب ها - به همراه مترجمشان - مي توان چنين اشاره کرد:
زندگاني امام حسن (ع)، فخرالدين حجازي
تحليلي از زندگاني امام سجاد (ع)، محمد رضا عطايي
تحليلي از زندگاني امام کاظم (ع)، محمد رضا عطايي؛
پژوهشي دقيق در زندگاني امام علي بن موسي الرضا (ع)، سيد محمد صالحي
تحليلي از زندگاني امام هادي (ع)، محمدرضا عطائي؛
زندگاني امام حسن عسکري (ع)، سيد حسن اسلامي
ترجمه اي ديگر با عنوان تحليلي از زندگاني امام حسن عسکري (ع) از محمد رضا عطائي
زندگانى خاتم الاوصياء امام مهدى (عج )، ابوالفضل اسلامي
زندگاني حضرت ابوالفضل العباس، سيد حسن اسلامي
حقوق کارگز از ديدگاه سرمايه داري، کمونيسم و اسلام توسط هادي انصاري
 


حجت الاسلام والمسلمين علی شيروانی هرندی

زندگينامه:

در سال 1343 در تهران متولد شد. در سال 56 به فراگيرى علوم حوزوى علاقه مند گشته، فراگيرى علوم حوزوى را در مدرسه ملامحمد جعفر (معروف به مدرسه مجتهدى) آغاز كرد، و همزمان با گذراندن دوره دبيرستان ـ در رشته رياضى فيزيك ـ صرف و نحو و معانى و بيان و منطق و اصول فقه و فقه را نزد اساتيد برجسته حوزه تهران (آيةالله ضياء آبادى، آيةالله رحمانى، آيةالله رئوفى و ديگران) فرا گرفت. در سال 61 پس از اخذ ديپلم، براى ادامه تحصيل به قم هجرت كرد. در سال تحصيلى 64ـ 65، بنا بر تقاضاى امام جمعه وقت و مدير مدرسه، براى تدريس به حوزه علميه مسجد سليمان عزيمت نمود. وى در آنجا دروس مختلف ـ از جمله منطق، معالم الاصول و شرح لمعه ـ را تدريس كرد. در سال 65 با كسب امتياز عالى و درجه ممتازى دوره سطح حوزه را به پايان رساند و به طور فعال و جدى، دوره خارج فقه و اصول را آغاز كرد و از محضر آيات عظام وحيد خراسانى و ميرزاد جواد آقا تبريزى بهره‏مند شد. به سبب علاقه فراوان به ديدگاههاى اصولى شهيد صدر، به حوزه اصولى ايشان راه يافت و از محضر شاگردان برجسته آن شهيد سعيد ـ آيةالله حائرى و آيةالله شاهرودى ـ بهره برد.
همزمان با تحصيل فقه و اصول، فلسفه، كلام و تفسير را از محضر اساتيد بزرگوار، آيات معظم : حسن‏زاده و جوادى آموخت.
وى از همان آغاز به تدريس علاقه داشت. در بدو ورود به قم (سال 61) معالم الاصول را تدريس كرد، و پيش از آن در تهران، ادبيات و منطق مى‏گفت. از سال 61 تا كنون (سال 81) علاوه بر كتاب‏هاى رسمى حوزه (مانند اصول فقه، معالم الاصول، شرح لمعه، حاشيه، رسائل و كفايةالاصول) حلقات اصول شهيد صدر، بدايةالحكمه، نهايةالحكمه، كشف‏المراد، اشارات و تنبيهات و بسيارى كتاب‏هاى ديگر را در حوزه و يا دانشگاه تدريس كرد.و اينك به تدريس اسفار اشتغال دارد. در دوران تحصيل به چيزى جز كسب دانش نمى‏انديشيد و براى تبليغ جز به جبهه نرفت.
وى همزمان با حضور فعال در حوزه علميه قم ـ كه تا كنون ادامه دارد ـ در دانشگاه نيز به تحصيل و تدريس اشتغال داشت. در سال 70 از ميان تقريبا 500 تن از فضلاى شركت كننده در آزمون ورودى كارشناسى ارشد الهيات و معارف، رتبه نخست را به دست آورد، و در سال 79 از رساله دكتراى خود در دانشگاه تربيت مدرس دفاع كرد، و در رشته فلسفه و كلام فارغ التحصيل شد.
ايشان در عرصه تحقيق و نگارش حضورى فعال و جدى داشته و دارد. از ميان نوشته‏هايش برخى رسما و برخى عملا به عنوان متن درسى در حوزه و يا دانشگاه مورد استفاده قرار گرفته است، از جمله: كليات فلسفه و تحرير منطق (در حوزه‏هاى علميه خواهران در سراسر كشور)، درسنامه عقايد (در مركز جهانى علوم اسلامى براى عموم طلاب غير ايرانى)، منطق و شرح بداية الحكمه (كه هر دو كتاب برگزيده سال 73 بود در رشته‏هاى الهيات و فلسفه) ترجمه لمعه دمشقيه (در رشته‏هاى حقوق و نيز در حوزه‏هاى علميه) معارف اسلامى در آثار شهيد مطهرى و اخلاق اسلامى و مبانى نظرى آن (در دروس عمومى معارف و اخلاق)تحرير الاسفار(در مقطع دكتراي فلسفه اسلامي) .
كتاب‏هاى سرشت انسان، منابع انديشه مذهبى شيعه، فرا اخلاق، اخلاق هنجارى، ترجمه الروضةالبهية (تا كنون 7 جلد آن منتشر شده) شرح نهايةالحكمه و شرح منازل السائرين از ديگر آثار قلمى نامبرده است.
از ايشان چندين مقاله در مجله‏هاى علمى معتبر (مانند خردنامه صدرا، قبسات، نامه مفيد، ذهن و معرفت،پژوهشهاي فلسفي و كلامي) منتشر شده است.
آخرين نوشته ايشان، كه پژوهش برگزيده كنگره دين پژوهان بوده است، به نام مبانى نظرى تجربه دينى توسط بوستان كتاب قم منتشر شده است.

كتب: ‏

تاليفات
عنوان / موضوع / ناشر / نوبت چاپ / سال انتشار
مبانى نظرى تجربه دينى /فلسفه دين /بوستان كتاب قم
سرشت انسان /كلام /معاونت اساتيد و دروس معارف اسلامى /اول /76
منابع انديشه مذهبى شيعه /كلام /شفق /اول73
درسنامه عقايد /كلام /مركز جهانى علوم اسلامى /دوم78
معارف اسلامى در آثار شهيد مطهرى /كلام /نشر معارف /چهارم /80
كليات فلسفه /فلسفه اسلامى /ثقلين /سوم /80
شرح بداية الحكمه (4 جلد( /فلسفه /الزهراء و بوستان كتاب قم /سوم تا پنجم /80 ـ 79
شرح نهاية الحكمه (3 جلد) /فلسفه /الزهراء و بوستان كتاب قم /چهار تا پنجم /80 ـ 79
شرح مصطلحات فلسفى /فلسفه /بوستان كتاب قم /دوم 77
التمهيد فى الحكمة الالهية /فلسفه /دارالعلم /اول 76
آشنايى با حكمت الهى /فلسفه /دارالعلم /اول76
فرا اخلاق /فلسفه اخلاق /پژوهشگاه فرهنگ و انديشه /اول76
اخلاق هنجارى /فلسفه اخلاق /پژوهشگاه فرهنگ و انديشه /اول76
اخلاق اسلام و مبانى نظرى آن /اخلاق و فلسفه اخلاق /دارالفكر /اول /79
دين عرفانى و عرفان دينى /عرفان /دارالفكر /اول /77
برنامه سلوك در نامه‏هاى سالكان /اخلاق /دارالفكر /سوم /80
سروش هدايت /اخلاق و عرفان /مركز ترجمه و نشر كتاب /اول /70
آموزه‏هاى اخلاقى در مثنوى /اخلاق و ادبيات /دارالعلم /اول /77
حكايت‏ها و هدايت‏ها در مثنوى /اخلاق و ادبيات فارسى /بلاغت /اول /76
شرح منازل السائرين /عرفان /الزهراء /دوم /79
تحرير اصول فقه /اصول فقه /دارالعلم /اول /79
تحرير منطق /منطق /دارالعلم /سوم /80
التمهيد فى علم المنطق /منطق /دارالعلم اول /-/76
آشنايى با علم منطق /منطق /دارالعلم /پنجم /78
چكيده منطق مظفر /منطق /دارالعلم /دوم /76
چكيده اخلاق در قرآن (2 جلد ( /اخلاق /دارالفكر /سوم /80
از انديشه تا شهود / عرفان/ دارالعلم/ اول /82
در آمدي بر آموزش منطق / منطق / مرکز نشر هاجر / اول / 82
جستارهايي در کلام جديد/ کلام / سمت/ اول / 81

ترجمه ها
نهج‏البلاغه امام على عليه السلام /حديث /دارالعلم اول /81
صحيفه سجاديه امام سجاد عليه السلام /ادعيه /دارالفكر /دوم /80
كلمات قصار در نهج البلاغه /حديث /دارالفكر /اول /81
نامه‏هاى امام در نهج‏البلاغه /حديث /دارالفكر /اول /80
دست جوان در دست على عليه السلام /حديث /دارالفكر /اول /80
مدارا و مديريت /حديث /دارالفكر /اول /80
با پيامبر به سوى معراج /حديث /دارالفكر /اول /80
بدايةالحكمه (علامه طباطبايى ( /فلسفه /دارالعلم /ششم /80
مبادئ العربيه (شرتونى( /ادبيات /دارالعلم /چهارم /80
لمعه دمشقيه (2 جلد، شهيد اول( /فقه /دارالفكر /شانزدهم /80
شرح اللمعه (7 جلد، شهيد ثانى )/فقه /دارالفكر /دوم و سوم /80 ـ 79
معالم الدين (2جلد، حسن‏بن الشهيدالثانى( /اصول فقه /دارالفكر /اول /74
سلوك عرفانى در سيره اهل بيت عليهم السلام (آيةالله حسن بحرانى) /اخلاق /وثوق /سوم /80
معادشناسى (استاد جعفر سبحانى( /كلام /الزهراء /اول /70
رسائل توحيدى (علامه طباطبايى )/فلسفه /الزهراء /اول /70
منطق (2 جلد، علامه مظفر( /منطق /دارالعلم /يازدهم /81
علم امام (علامه مظفر( /كلام /الزهراء /اول /70
حضرت زهرا عليها السلام در كتب اهل سنت (فيروزآبادى ( /حديث /الزهراء /اول /69
کشف المراد (علامه حلي ، دو جلد)/ / دارالعلم / اول / 82
رساله حقوق ( امام سجاد ( / / دارالفکر/ اول / 82
اصول فقه (علامه مظفر، دو جلد (/ اصول / دارالفکر/ اول / 82
اصول استنباط (علامه حيدري )/ اصول / دارالفکر/ اول / 83 


حجت الاسلام والمسلمين احمد صادقی اردستانی
ادبيات عربي نزد آقايان : احمد جنتي ، محمد رضا آدينه وند ، شيخ رحمت الله فشارکي ، حاج شيخ حسن تهراني .
فقه و اصول (لمعتين ـ معالم الاصول) نزد آقايان احمد جنتي ، ميرزا علي احمدي ميانجي ، شيخ محسن خرم پناهي ، ابوالقاسم خزعلي ، حاج موسي شبيري زنجاني ، محمد تقي ستوده ، صلواتي ، حاج شيخ جلال طاهر شمشي گلپايگاني .
منطق و فلسفه : آقايان : محمد علي گرامي ، حاج شيخ يحيي انصاري ، ا حمد بهشتي (منظومه سبزواري و فلسفتنا) .
اخلاق : آقايان : علي مشکيني ، شيخ عباس تهراني ، حاج حسين فاطمي قمي ، حسن زاده آملي .
کفايتين : آقايان : محمد فاضل لنکراني، محمد باقر سلطاني طباطبايي، شيخ احمد پاياني .
از سال 1350، خارج فقه و اصول : حضرات آيات : شيخ جعفر سبحاني ، حسين نوري همداني ، سيد محمد کوکبي ، منتظري ، حاج موسي شبيري زنجاني ، حاج مرتضي حايري يزدي ، حاج کاظم تبريزي ، خاتم يزدي .

كتب: ‏

الف) در زمينه عقايد و احکام اسلامي
1. آشنايي با خداي جهان / انتشارات جهان ـ تهران / 1353
2. آيين نامه حج / کاروان حج عظيم زاده ـ تهران / 1358
3. درسي از خدا شناسي / مکتب زينب کبري ـ کازرون / 1351
4. جلوه هاي نماز در قرآن و حديث / نشر مطهر ـ تهران / 1374
5. روزه / انتشارات قرآن ـ قم / 1351
6. زندان در اسلام / نشر محمد ـ قم / 1360
7. عبادت در اسلام / انتشارات خزر ـ تهران / 1354
8. کشيش تازه مسلمان / انتشارات عليزاده ـ مشهد / 1394 هجري
9. مناجات و نغمه هاي توحيد / انتشارات نقش ـ قم / 1352
10. حج از ميقات تا ميعاد / نشر مشعر ـ قم / 1384
11. در جهت وحدت امت اسلامي (ترجمه) / نشر حاذق ـ قم / 1362

ب) در زمينه اخلاق و مسائل تربيتي
12. اخلاق خانواده جلد 1 / انتشارات خزر ـ تهران / 1349
13. اخلاق خانواده جلد 2 / انتشارات حافظ نوين ـ تهران / 1368
14. اخلاق خانواده جلد 3 / انتشارات حافظ نوين ـ تهران / 1369
15. اخلاق زن و شوهر و تنظيم خانواده / انتشارات حافظ نوين ـ تهران / 1370
16. اخلاق زندگي / نشر اسلام ـ قم 1368
17. اخلاق و روابط اجتماعي / انجمن اسلامي وزارت فرهنگ و آموزش عالي / 1364
18. اسلام و مسائل جنسي و زنا شويي / نشر علم ـ تهران / 1350
19. اسلام و منافقين / نشر اوج ـ تهران / 1360
20. پانصد حديث اعتقادي و اخلاقي / انتشارات تبليغات اسلامي ـ قم / 1372
21. جاهليت از ديدگاه قرآن و نهج البلاغه / نشر محمد ـ قم / 1362
22. نيازهاي جوانان / امام عصر (عج) ـ قم / 1383
23. زيبايي هاي بهشت / امام عصر (عج) ـ قم / 1384
24. داستانهاي کودکاني مردان بزرگ / انتشارات رئوف ـ قم / 1371
25. داستانهاي کودکي بزرگان تاريخ جلد 1 / نشر مطهر ـ تهران / 1373
26. داستانهاي کودکي بزرگان تاريخ جلد 2 / نشر مطهر ـ تهران / 1373
27. داستانهاي کودکي بزرگان تاريخ جلد 3 / نشر مطهر ـ تهران / 1374
28. داستانهاي کودکي بزرگان تاريخ جلد 4 / نشر مطهر ـ تهران / 1374
29. داستانهاي کودکي بزرگان تاريخ جلد 5 / نشر مطهر ـ تهران / 1374
30. راه جوان ماندن با غذا و دواهاي گياهي / انتشارات حافظ نوين ـ تهران / 1369
31. روش هاي تبليغ و سخنراني / انتشارات دفتر تبليغات اسلامي ـ قم / 1370
32. زنان دانشمند و راوي حديث / انتشارات دفتر تبليغات اسلامي ـ قم / 1374
33. شيعه علي (عليه السلام) / انتشارات جواديه ـ يزدي / 1354
34. صفات مومن راستين / انتشارات خزر ـ تهران / 1356
35. صفات شهيد / انجمن اسلامي صدا و سيما ـ تهران / 1360
36. مقالات بانوان و دوشيزگان / انتشارات خزر ـ تهران / 1397 هجري قمري

ج) تاريخ و يادنامه ها
37. بانوي شجاع زينب کبري (س) / انتشارات خزر ـ تهران / 1352
38. درسي از مکتب حسين (عليه السلام) / انتشارات قرآن ـ قم / 1359
39. زندگينامه شهيد محمد منتظري / انتشارات محمد ـ قم / 1361
40. زينب قهرمان دختر علي (عليه السلام) / انتشارات مطهر ـ تهران / 1372
41. زندگاني حضرت عبد العظيم ( عليه السلام) / انتشارات حافظ نوين ـ تهران / 1366
42. زندگاني حضرت ابوالفضل (عليه السلام) / انتشارات مطهر ـ تهران / 1374
43. امام حسين (عليه السلام) و عاشوراييان / نشر علم ـ تهران / 1384
44. سلمان فارسي / انتشارات خزر ـ تهران / 1349
45. فاطمه (سلام الله عليها) الگوي زن مسلمان / انتشارات دفتر تبليغات اسلامي ـ قم / 1372
46. شخصيت زن مسلمان / انتشارات حافظ نوين ـ تهران / 1361
47. فرزندان موسي بن جعفر (عليه السلام) و آقا علي عباس / انتشارات سازمان اوقاف / 1374
48. مستضعفين زمين / انتشارات نهضت زنان مسلمان ـ تهران / 1360
49. وقايع رمضان و شهادت علي عليه السلام / هستي نما ـ تهران / 1383
50. ميثم تمار بر چوبه دار / انتشارات اميري ـ تهران / 1350
51. نهضت امام حسين (عليه السلام) و قيام توابين / انتشارات روزنامه اطلاعات / 1368
52. يادانامه شهيد ايت الله سعيدي / دفتر مرکزي حزب جمهوري اسلامي / 1359
53. فاطمه دختر امام حسين (عليه السلام) / نشر مطهر ـ تهران / 1377 هجري قمري
54. سخنان علي بن الحسين (عليه السلام) (ترجمه) / انتشارات خزر ـ تهران / 1355

د: مسائل مالي و اقتصادي
55. توزان ثروت در حکومت اسلامي / انتشارات حاذق ـ قم / 1361
56. مباني اقتصادي ضد استکباري / انتشارات روزنامه ابرار ـ تهران / 1364
57. نقش ثروت در پيشرفت اسلام (ترجمه) / انتشارات برهان ـ تهران / 1352
58. طرح هايي از اقتصاد اسلامي (ترجمه) / انتشارات قرآن ـ قم / 1354

ه) ادبي
59. مشاعره جديد / انتشارات رئوف ـ قم / 1374


حضرت‌ آيت اللّه لطف‏اللّه  صافى  گلپايگانى

تولد
آية‌حضرت آيت اللّه العظمى آقاى حاج شيخ لطف‏اللّه صافى(مد ظله العالى)، فقيه، اسلام شناس و انديشمند بزرگ معاصر، در سال 1337 هـ.ق، در شهر گلپايگان، قدم به صحنه هستى نهاد.

والدين‏
پدر او عالم عارف، مرحوم آيت اللّه آخوند ملا محمّد جواد صافى، (متولد 1287 هـ.ق) بود كه علاوه بر تخصّص، تحقيق، تأليف و تدريس در گرايش‏‏هاى مختلف علوم اسلامى مانند فقه، اصول، كلام، اخلاق، حديث و ... ، در زمينه هنرهاى ارزشمندى چون شعر و خوشنويسى نيز سرآمد بود. زهد، تقوى، عشق به ولايت و فضيلت‏هاى علمى اخلاقى آن بزرگ مرد، از يك سو و مواضع قدرتمندانه او در سنگر امر به معروف و نهى از منكر و جبهه گيرى‏هاى صريحش در برابر افكار انحرافى، غيرمتديّنان، ظالمان و جابران آن روزگار از سويى ديگر، هر قدر كه مردم گلپايگان را شيفته و مطيع محض او مى‏نمود، هيأت حاكمه، خوانين و زورگويان را در برابرش شكننده‏تر مى‏كرد؛ چنان كه آنها هميشه او را سدّ راه اعمال خلاف شرع و بدعت‏گذارى‏هاى خود ديده و تا زنده بود از غيرت دينى و خشم الهى او مى‏ترسيدند.

آفتاب عمر آن عالم جليل القدر در افق عصر 27 رجب سال 1378 هـ.ق، مصادف با شب شهادت حضرت امام موسى كاظم، عليه السلام، غروب كرد.

مادر او بانوى فاضله، شاعره و عاشق اهل بيت، عليهم ‏السّلام، فاطمه خانم، دختر حضرت آيت اللّه آخوند ملا محمّد على، بود.

از ويژگى‏هاى بزرگ معنوى، اخلاقى، كه در وجود آن مرحومه، متبلور بود، مى‏توان به تعبد، اخلاص، تقوى، معرفت به حضرت حق، شجاعت، صراحت لهجه، شوهر دارى كم‏نظير و اهتمام در تربيت كودكان، راز و نياز خاشعانه و ذكر و دعا و نماز شب اشاره كرد.

تحصيلات‏
آيت اللّه العظمى صافى، در نوجوانى قدم به وادى علم و معنويت، حوزه، نهاد و ميهمان صفاى حلقه‏هاى صميمى درس و بحث و مَحرَم شور وصف‏ناپذير مناجات نيمه شب پاكباختگان حوزه شد. ابتدا در گلپايگان، كتب پايه ادبيات عرب را نزد عالم جليل القدر، مرحوم آخوند ملا ابوالقاسم مشهور به «قطب» آغاز كرد و ادامه مباحث ادبيات، كلام، تفسير، حديث، فقه و اصول را تا پايان سطح در همان‏جا پى گرفت و در اين مدت حجم وسيع كتب مهم رشته‏هاى مذكور را نزد پدر بزرگوارش، حضرت آيت اللّه آخوند ملا محمّد جواد صافى آموخت. در سال 1360 هـ.ق، گلپايگان را با دنيايى از خاطره‏هاى شيرين دوران كودكى و نوجوانى و لذت حضور در كنار پدر و مادرى مهربان و دلسوز، كه اكنون از حسرت فراق او پريشان بودند، ترك كرد و رنج مشكلات هجرت به قم را پذيرا شد، تا با حضور در مجلس درس و بحث اساتيد بزرگ حوزه علميه قم به تكميل تحصيلات و تحقيقات خود بپردازد.

ايشان چند سال بعد به نجف اشرف مشرف شد و در آن‏جا نيز از محضر مراجع عاليقدر آن حوزه، براى يك سال بهره‏مند گشت.

هوش و استعداد فوق‏العاده و تلاش و جديّت در امر تحصيل او را مورد علاقه خاص اساتيد بزرگ قم و نجف قرار داد. حضرت آيت اللّه العظمى صافى پس از آن مجدداً به قم بازگشتند و بيش از پانزده سال حلقه‏نشين مجلس درس و بحث و اخلاق و عرفان مرجع پرافتخار شيعه، حضرت آيت اللّه العظمى بروجردى و نيز يكى از مشاورين ويژه و برجسته و از اصحاب خاص استفتاء آن بزرگوار گشت و آن مرحوم، نظر به توانايى والاى علمى آيت اللّه العظمى صافى، پاسخگويى به سوالات مهم و حساسى از فقه و كلام شيعى و نيز نگارش كتاب ارزشمندى درباره مهدويّت را كه منتخب‏الاثر نام گرفت، به ايشان واگذار كردند.

از اساتيد مهم آن بزرگوار در قم، مراجع تقليد، آيات عظام: سيد محمّد تقى خوانسارى، حجّت، صدر، بروجردى و در نجف، آيات عظام: شيخ محمّد كاظم شيرازى، سيد جمال‏الدين گلپايگانى و شيخ محمّد على كاظمى را مى‏توان نام برد.

ويژگيهاى آيت اللّه العظمى صافى‏
زهد، تقوى، اخلاص، قناعت، توكل، سعه صدر، صراحت لهجه و امر به معروف و نهى از منكر، از ويژگى‏هاى مهم روحى - اخلاقى اين فقيه وارسته است.

وجودش، درياى بى‏كرانه عشق به انوار مقدس ائمه معصومين، عليهم‏السّلام، است و هر پگاه بعد از نماز، در دعاى عهد، مى‏توان ترنّم تمنّاى دل شيداييش را در نغمه «العجل العجل يا مولاى يا صاحب الزمان» شنيد و او را عصرهاى جمعه، ميان خيل عاشقان مهدى (عج)، ميهمان لحظه‏هاى پر معنويت مسجد جمكران، ديد.

تدريس، تحقيق و تسلط در زمينه علوم متنوع اسلامى همچون فقه، اصول، كلام، حديث، رجال و ... ، تأليف حدود هشتاد اثر ارزشمند و محققانه به زبان‏هاى فارسى و عربى كه بعضى از آنها به چند زبان ديگر نيز ترجمه شده، از ويژگى‏هاى علمى ايشان است.

برخوردارى از چنين موقعيت‏هاى والاى علمى، ايشان را در حوزه علميه قم، در رديف ممتازين قرار داد و بزرگانى چون آيات عظام: سيد جمال‏الدين گلپايگانى، بروجردى، امام خمينى و سيد محمد رضا گلپايگانى و بعضى ديگر، مقام بلند علمى - معنوى او را ارج نهادند؛ و آيت‏اللّه العظمى سيد جمال‏الدين گلپايگانى در حدود 45 سال پيش، اجتهاد متين و اوج مقام فقهى آيت اللّه العظمى صافى را طى مكتوبى مهم، اعلام كرد.

ايشان، سالها از طرف مرحوم آيت اللّه العظمى بروجردى و پس از ارتحال آن بزرگوار، از معدود كسانى بود كه مسووليت امتحان فضلاى حوزه در سطح عالى و درس خارج را داشته و شمارى از مجتهدان كنونى و مدرسين حوزه علميه قم، نزد معظم‏له امتحان داده‏اند.

اين فقيه گرانقدر، علاوه بر موارد مذكور، مطالعات گسترده‏اى در زمينه ادبيات و تاريخ اسلام و ايران داشته و ضمن آشنايى با قالب‏هاى گوناگون شعرى، در سرودن شعر نيز مهارت كامل دارند.

اين مرجع فرزانه، حتى اكنون نيز با تمامى مشغله‏هاى موجود، اخبار و مسائل دنيا و بالخصوص جهان اسلام را هر روز با دقت تمام از طريق رسانه‏هاى گروهى دنبال كرده و بنا به اطلاعات وسيع تاريخى - سياسى، از قدرت تحليل بالايى در زمينه رويدادهاى منطقه‏اى، جهانى و دنياى اسلام برخوردار است و مصداق واقعى «عالِم به زمان» مى‏باشد.

قبل از پيروزى انقلاب اسلامى، حضور در صحنه‏هاى مختلف مبارزه با رژيم ستم‏شاهى باعث حساسيت ساواك، نسبت به اين فقيه آگاه گشت و بالاخره به توقيف يكى از كتب ايشان كه حاوى مطالبى در نقد فساد رژيم شاه بود، منجر شد. در همين حال نشر بعضى كتب مهم حضرت آيت اللّه العظمى صافى كه در دفاع از تشيع نگاشته بود نيز، در بعضى از كشورهاى عربى ممنوع شد و بدين صورت دولتمردان اين كشورها همسو با برخى مزدوران قلم بدست استعمار، نتوانستند خشم خود را از نوشته‏هاى آگاهى بخش و بيدار كننده‏اش، پنهان نمايند.

با پيروزى انقلاب اسلامى ايران، ايشان در سال 1358 هـ.ش، به عنوان عضو مجلس خبرگان اوّل، انتخاب و در سال 1359 هـ.ش، از سوى حضرت امام خمينى (قدس سره) به عضويت شوراى نگهبان منصوب شد و هشت سال به عنوان دبير شوراى نگهبان، منشأ خدمات ارزنده‏اى به نظام مقدس و مردم عزيز گشت، و در پاسدارى از حريم اسلام و قرآن، لحظه‏اى ترديد به خود راه نداد.

حضرت آيت اللّه العظمى صافى، كه حداقل از دو دهه قبل، با وجود داشتن تمامى شرايط مرجعيت، كريمانه از آن گذشته بود، با ارتحال حضرت آيت اللّه العظمى گلپايگانى، قدس سره، در آذر ماه 1372 هـ.ش، بنا به تقاضاهاى مكرّر و اصرار پى در پى علما و مردم، بالاخره تصدى مرجعيت را پذيرفت و اكنون به عنوان يكى از مراجع عمده، و اركان اصلى حوزه علميه قم، به شمار مى‏رود.

كتابها‌

(آثار فارسی)

1 . راه اصلاح يا امر به معروف و نهي از منكر
2 .‌ سفرنامه حج
3 .‌ نيايش در عرفات
4 .‌ حديث بيداري (مجموعه پيام‌ها)
5 . شهيد آگاه
6 . پرتوي از عظمت امام حسين عليه السلام
7. با عاشوراييان
8. بزم حضور(دفتر شعر رضوی)
9. نغمه مشتاقان(دفتر شعر)
10. آفتاب مشرقين (دفتر شعر عاشورايي)
11. صحيفة المؤمن (دفتر شعر)
12 . سبط المصطفي (دفتر شعر)
13 .‌ ديوان اشعار
14 . در آرزوي وصال (دفتر سروده‌هاي امام زماني)
15 . پاسخي به كتاب «عقيده مهدويت در شيعه اماميه»
16 .‌ نويد امن وامان
17 .‌ پاسخ ده پرسش
18 .‌ اصالت مهدويت
19 .‌ تجلي توحيد در نظام امامت
20 . نظام امامت و رهبري
21 . ولایت تکوینی و ولایت تشریعی
22 . پيرامون معرفت امام
23 .‌ عقيده نجات بخش
24 .‌ به سوي دولت كريمه
25 .‌ باورداشت مهدويت
26 . انتظار عامل مقاومت و حركت
27 .‌ فروغ ولايت در دعاي ندبه
28 . معرفت حجت خدا
29 . ‌گفتمان مهدويت
30 .‌ وابستگى جهان به امام زمان عليه السلام
31 . امامت و مهدويت
32 . رساله توضيح المسائل
33 . مناسك حج
34 . مناسك عمره مفرده
35 . منتخب توضيح المسائل
36 . هزار سؤال پيرامون حج
37 . مجموعه استفتائات قضايي
38 . استفتائات پزشكي
39 .‌ جامع الاحكام ج 1و 2
40. پاسخ کوتاه به 300 پرسش از احکام
41 . ‌ يکصد و ده پرسش و پاسخ اينترنتي
42 .‌ احكام نوجوانان
43 . با جوانان
44 . معارف دين جلد اول (مجموعة پرسش‌هاو پاسخ‌هاي اعتقادي)
45 .‌ سير حوزه‌های علمی شيعه
46 . ماه مبارك رمضان، مكتب عالي تربيت و اخلاق
47 .‌ رمضان در تاريخ "حوادث تاريخي"
48 .‌ الهيات در نهج‌البلاغه
49 .‌ نگرشي بر فلسفه و عرفان
50 . به سوي آفريدگار
51 .‌ عرض دين
52. نداي اسلام از اروپا
53 .‌ زندگي بوداسف
54 .‌ جابر بن حيّان
55 .‌ رساله‌اي در احكام ثانويه
56 . تفسير آيه فطرت
57 . پيرامون روز تاريخي غدير
58 . اعتبار قصد قربت در وقف
59. زندگينامه آيت الله آخوند ملا محمد جواد صافی
60. مقالات کلامی
61. شب پرگان و آفتاب
62. داوری ميان شيخ صدوق و شيخ مفيد رحمة الله عليهما
63. پرتوی از فضائل اميرمؤمنان، علی عليه‌السلام در حديث

64. آيينه جمال (نگرشی بر مكارم اخلاق حضرت اباعبدالله الحسين عليه‌السلام)
65. گفتمان عاشورايي

66 . معارف دين جلد دوم (مجموعة پرسش‌هاو پاسخ‌هاي اعتقادي)

 (آثار عربی )

1 . هداية العباد ج 1 و  2
2 . منتخب الاثر ج 1 و 2 و 3
3 .‌ فقه الحج ج 1 و 2 و 3
4 . المباحث الاصوليه
5 . امان الامّة من الضلال والاختلاف
6 .‌ العقيدة بالمهدية
7. ارث الزوجة
8 .‌ حكم نكول المدعي عليه عن اليمين
9 . التعزير (احكامه و ملحقاته)
10 . احاديث الائمة الاثني عشر، اسنادها و الفاظها
11 . الاحكام الشرعية ثابتة لاتتغيّر
12 . مع الشيخ جاد الحق في ارث العصبة (مسألة التعصيب)
13 . ايران، تسمع فتجيب
14 .‌ حديث افتراق المسلمين علي ثلاث و سبعين فرقة
15 . القرآن مصون عن التحريف
16 .‌ من لهذا العالم
17 . جلاء البصر لمن يتولي الائمة الاثني عشر
18 . رسالة في تفسير آية التطهير
19 .‌ رسالة حول عصمة الانبياء والائمة
20 . ضرورة وجود الحكومة او ولاية الفقهاء في عصر الغيبة (الخمس و ولاية الفقيه)
21 . بحث حول الاستسقام بالازلام (مشروعية الاستخارة)
22 . بين العلمين،‌ الشيخ الصدوق والشيخ المفيد
23. رسالة في الشهرة
24 . رسالة في البداء
25 . النقود اللطيفة علي الكتاب المسمي بالاخبار الدخيلة
26. مناسك الحج
27 . رسالة في معاملات المستحدثه
28 . احاديث الفضايل
29 . حول ديات ظريف ابن ناصح
30 . رسائل فقهية
31 . تعليقات علي الكفاية
32 . حواشي علي العروة ‌الوثقي
33. مقدّمه مفصلّة علي «مقتضب الاثر» و «مكيال المكارم» و «منتقي الجمان»
34. مع الخطيب في خطوطه العريضة
35 . صوت الحق و دعوة الصدق
36 . لمحات في كتاب و الحديث والمذهب
37 . تفسير آية الانذار
38 . البكاء‌ علي الامام الحسين(عليه السلام)
39 . اوقات الصلوات
40. الي هدي كتاب الله
41 .‌ رد اکذوبة خطبة الامام علي الزهرا (عليهما السلام)
42 .‌ التداعي في مال من دون بينة ولا يد
43. في المال المعيّن المشتبه ملکيته
44. قبس من مناقب اميرالمؤمنين ، عليه السلام ، مئة عشر حديث من کتب عامة
45. تعليقات علی رسالة الجبر و القدر
46. رسالة مختصرة فی حکم الاقل و الاکثر فی الشبهة الحکمية
47. تجلی التوحيد فی نظام الامامة
48. انوار الولاية مناقشة للشبهات امثارة حول دعاء الندبه.


ابى جعفر محمّد بن- على بن الحسين بن بابويه قمى «شيخ صدوق»
يكى از بزرگترين علماء اسلام و پيش‏تازان علم حديث شيخ جليل اقدم ابى جعفر محمّد بن- على بن الحسين بن بابويه قمى است كه مختصرى از شرح حالش نگاشته مى‏شود.

پدر بزرگوارش شيخ اقدم ابو الحسن علىّ بن الحسين بن موسى بن بابويه قمى است عالمى بود فقيه و محدّثى جليل صاحب مقامات باهرة و درجات عاليه كه نامه‏اى از دربار امامت ابى محمّد امام حسن عسگرى در باره او شرف صدور يافته است .
دقّت در مضمون اين نامه مبارك و القابى كه از ناحيه مقدّسه نسبت باين عالم جليل شرف صدور يافته ما را از هر تعريف و توصيفى در باره ايشان بى‏نياز مى‏سازد كسى كه امام عليه السّلام باو كلمات شيخ من و معتمد من و فقيه من خطاب ميفرمايد و در باره‏اش دعا مى‏فرمايد كه خداوند او را ب‏آنچه رضاى او در آن است موفق بدارد و باو فرزندان صالح عنايت فرمايد .
شخصيّت و نبوغ شيخ ما را بسيارى از عوامل عادى و غير عادى تشكيل ميدهد كه شايد يكى از مهمّترين اسباب غير عادى آن همان باشد كه بسبب دعاء امام عليه السّلام متولّد شده است و حضرتش نسبت بشايستگى و توفيق و فقاهت و بركتش عنايتى مخصوص در دعا داشته است:
شيخ طوسى و شيخ ابو العباس نجاشى و خود صدوق رحمة اللَّه عليهم اجمعين روايت كرده‏اند كه پدر صدوق بخدمت نايب خاصّ حضرت ولى عصر عج كه در بغداد بود نامه‏اى نوشت و در نامه تقاضا كرده بود كه از حضرت امام زمان استدعا كند كه دعائى بكند تا مگر خداوند فرزندى باو عنايت فرمايد.
و نيز هنگامى كه خودش ببغداد آمد و بخدمت شيخ ابو القاسم روحى و نوبختى كه سفيران حضرت بودند رسيد شفاها تقاضا كرد كه خواسته‏اش را بعرض برسانند و نيز از محمّد بن على الاسود تقاضا كرد كه به نوبختى يادآورى نمايد كه عرض حاجت را فراموش نكند و خوشبختانه پاسخ همه تقاضاها مثبت بود و با عبارات مختلف باولاد صالح بشارت ميدادند در بعضى از جواب‏ها فرمودند: كه تو را از همسر قبلى فرزندى نخواهد شد ولى در آينده نزديكى مالك كنيزى از اهل ديلم ميشوى كه دو فرزند فقيه از او تو را روزى خواهد شد
(انك لا ترزق من هذه و ستملك جارية ديلميّة ترزق منها ولدين فقيهين)
و در بعض ديگر است كه: ما در باره تقاضاى تو دعا كرديم و بهمين زودى دو پسر نيكو تو را روزى خواهد شد.
(قد دعونا لك بذلك و سترزق ولدين ذكرين خيّرين) و در بعضى ديگر است كه براى او فرزند مباركى متولد خواهد شد كه خداوند بدين وسيله باو نفع خواهد رسانيد و پس از او نيز فرزندان ديگر متولد خواهد شد انّه سيولد له ولد مبارك ينفعه اللَّه به و بعده اولاد ...
و باين كيفيت شيخ بزرگوار پدر صدوق (رضي الله عنه) ب‏آرزوى ديرين خود نائل آمد و خداوند فرزندانى باو عنايت فرمود .
و همان طور كه وجود طبيعى شيخ صدوق ببركت دعاى امام عليه السّلام بوده است يقينا دعاى مستجاب آن حضرت در تكوين شخصيّت روحى و معنوى او نيز تأثير بسزائى داشته است و لذا بيشتر افرادى كه با امتيازات روحى شيخ آشنا بودند همه آن امتيازات را از اثر دعاى معصوم ميدانستند.
و بهر حال ولادت ميمون و مباركى كه بدعاى امام عصر (عج) صورت پذيرد و پيوست بخير و بركت و فقه باشد دعائى كه از بارگاه عزت الهى محجوب نيست و بهدف اجابت مقرون است البته بايد اين چنين شخصيت بارزى را تحويل اجتماع بدهد.

شيخ صدوق ره دوران كودكى را در دامن پدرش ابو الحسن على بن بابويه گذرانيد پدرى كه شيخ القمّيّين و فقيه شهر بود آن چنان در علم و زهد شهرت داشت كه انگشت نماى خاص و عام و معروف بورع و تقوى بود.
شيعيان براى فرا گرفتن احكام دين خود از همه جا باو روى مى‏آوردند و تا آنجا كه فتاواى او در نظر علماء و دانشمندان در رديف اخبار و احاديث ائمّه طاهرين شمرده ميشد محدّث قمى ره در الكنى و الالقاب ميگويد: بنا بر آنچه از كتاب ذكرى شيخ ما: شهيد ره نقل شده است اصحاب و طايفه اماميّة چون در باره موضوعى روايت و نصّى از ائمه دين عليهم السّلام نداشتند نظر بوثوق و اعتمادى كه بابن بابويه داشتند فتاواى او را از رساله‏اش بجاى روايات اخذ ميكردند و نيز از ابن نديم نقل ميكند كه ميگويد: خط شيخ صدوق را در پشت جزوه‏اى ديدم كه نوشته بود: من بفلان، فرزند فلان اجازه دادم كه كتابهاى پدرم على بن الحسين را روايت كند و شماره آن كتابها بالغ بدويست جلد است، و بسى جاى تأسف است كه از اين همه ثروت علمى چيزى در دست نيست بجز نام چند كتابى كه نجاشى و شيخ طوسى در فهرست‏شان از آنها نام مى‏برند و تقريبا بيست جلد كتاب است و از آن بيست جلد هم فقط كتاب الاخوان كه بمصادقة الاخوان معروف است در دست باقى مانده است.
شيخ ما در سايه اين چنين پدرى تربيت يافت و در اندك زمانى نمونه كاملى از حفظ و ذكاوت گرديد بمجالس درس شيوخ حاضر ميشد و از آنان روايت ميكرد و زبان زد همه مردم بود جوان نورسى بود كه درس محمّد بن الحسن بن احمد بن الوليد كه يكى از بزرگان دانشمندان عصر بود حاضر ميشد و متجاوز از بيست سال تحت تربيت و رعايت پدرش بود.

در قرن چهارم از هجرت حوزه‏هاى علمى مهمى در بلاد ممالك اسلامى تشكيل شده بود و آن قرن با داشتن علماء و دانشمندان دينى داراى امتياز خاصى است و شايد يكى از جهاتى كه موجب اين امتياز گرديده علاقه‏مندى دولت‏هاى وقت بعلوم دينى و تشويق علم و دانش بوده است كه الناس على دين ملوكهم . در مصر حكومت بدست فاطميّين بود كه برنامه دولت‏شان ترويج از رجال دين و علم بود و امروز دانشگاه الازهر را نمونه‏اى از عظمت علمى آن روز مصر توان شمرد.
در موصل و نصيبين و حلب و شام، آل حمدان زمامدار مسلمانان بودند كه خود، مردان شعر و ادب و نويسندگان نامى بودند، در ايران سلطنت با ديلميان و آل بويه بود كه اكثر رجال دولت و فرمانداران از دانشمندان و شخصيتهاى علمى و ادبى تشكيل ميشد و مخصوصا در دوران سلطنت آل بويه دانشمندان موقعيّت و احترام خاصّى در اجتماع داشتند و در اثر همين اهتمام و احترام، حوزه‏هاى علمى متعدّدى در شهرهاى رى و قم و خراسان و نيشابور و اصفهان تشكيل يافت و هم چنين كشور عراق بواسطه زمامداران صالح عدّه بى‏شمارى از دانشمندان را در شهرهاى بغداد و كوفه و بصره و واسط تربيت كرد شيخ صدوق ره در مجلس درس بسيارى از دانشمندان اين عصر حاضر و از آنان استفاده علمى نموده است كه عدد آنان بنا بنقل بعضى از ترجمه نويسان به 211 نفر ميرسد.

مؤلفات شيخ صدوق ره‏

از شيخ آثار علمى زيادى بجاى ماند كه شايد از همه آنها يك كتابخانه‏اى تشكيل يابد مترجمين نوشته‏اند كه مؤلفات شيخ از سيصد كتاب متجاوز بود كه در علوم مختلف نوشته شده بود در يكى از سفرها كه بشهر ايلاق (يكى از شهرهاى ما وراء النهر) كرده است با شريف ابى عبد اللَّه محمّد بن الحسن معروف بنعمت ملاقاتى كرده كه در آن ملاقات شريف مذكور بيشتر مصنّفات شيخ را استنساخ نموده و همه را از او روايت كرده است و جمعا 245 كتاب بوده و اين ملاقات پيش از آن بوده كه كتاب من لا يحضره الفقيه را بنويسد و پس از تأليف كتاب من لا يحضره الفقيه هم تقريبا پنجاه كتاب ديگر تأليف نموده است ولى با كمال تأسّف از اين همه ثروت علمى چند جلدى بيشتر در دست ما نيست كه شايد كمتر از بيست جلد باشد و آنها بقرار ذيل است.
1- الاعتقادات:
اين كتاب را شيخ روز جمعه دوازدهم ماه شعبان 368 ه در نيشابور املاء نموده و جهتش اين بوده كه علماء نيشابور در محضر شيخ گرد آمده و از او تقاضا نمودند كه بطور اختصار دين اماميه را براى آنان بيان كند و شيخ طوسى در الفهرست ص 185 اين كتاب را (دين الاماميّة) ناميده و ابن شهر آشوب نيز به پيروى از شيخ كتاب مزبور را بهمين نام خوانده است.
2- الامالى:
مجموعه سخنرانيهاى شيخ است در شهرهاى مختلف كه اوّلين سخنرانى در روز جمعه 18 رجب 368 ه در رى بوده و مجلس بيست و پنجم در شهر طوس (مشهد مقدس) روز جمعه 17 ذى الحجة 367 و هم چنين سخنرانى 26 روز غدير همان سال در مشهد بوده و سخنرانى 27 غره محرم 368 پس از مراجعت از مشهد و مجلس 89 روز يك شنبه غرّه شعبان 368 در نيشابور در خانه سيد يحيى بن محمّد علوى بوده و جلسه 92 و 93 در نيشابور و هكذا و كتاب، ترجمه‏هاى متعددى شده و بچاپ رسيده است.
3- التوحيد :
كه مكرّر در ايران و بمبئى و نجف طبع شده و دانشمندان اسلامى شرحهاى متعدّدى بر آن نوشته‏اند.
4- ثواب الاعمال
5- عقاب الاعمال
6- صفات الشيعة
7- علل الشرائع
8- عيون اخبار الرضا
9 فضايل رجب
10 فضايل شعبان
11 فضايل رمضان
12 فضائل الشيعة
13 كمال الدين و تمام النعمة (جلد اول) (حلد دوم) كه اكمال الدين و اتمام النعمةاش نيز ميگويند
14- مصادقة الاخوان
15 المقنع‏
16 من لا يحضره الفقيه
17 الهداية
18 الخصال


حجت الاسلام والمسلمين محمد صحتی سردرودی
پدرم عبدالعظيم صحت. پسر حاج الله وردي خان مشهور به حاج آقا عمو، معلم اول نگارنده، عارفي است، پاکباخته که در اين سراي خاکي جز عبادت خدا کس و کاري ندارد.
سال 1343 ش درسردرود تبريز زاده شدم، از هفت سالگي همراه با آموزش رسمي، قرائت قرآن، آداب و اخلاق را از دانشوران ديني سردرود و بيش از همه از محضر محمد تقي محمدي و ميرزا مجيد قنادي که روزانه درس ترجمه قرآن داشت ياد گرفتم. سال 56 ش هنگام تعطيلات نوروزي به قم آمدم تا در دار التبليغ اسم نويسي کرده مشغول تحصيل دروس حوزوي شوم، اما چون خرد سال بودم و سال تحصيلي هم رو به پايان بود به تبريز برگشتم تا يکي دو سال در آنجا ادامه تحصيل دهم.
در تبريز و بناب «مقدمات» و اندکي از «سطح» را نزد اساتيد فرا گرفته و با نهج البلاغه انس و الفتي داشتم و چند سال در برخي جلسات مذهبي آن را ترجمه و توضيح مي دادم. کم کم عاشق نهج البلاغه شدم و هميشه مي گشتم که استادي پيدا کنم تا چنان که بايسته است با نهج البلاغه آشنا شوم. در تبريز و بناب پيدا نکردم و با همين آرزو درسال 1369 ش به قم هجرت کردم. اما افسوس که در قم هم نهج البلاغه متروک و غريب است و تا حال نديده ام که کسي آن را جدي بگيرد و تدريس کند.
در قم به هر درسي سري زدم و پس از اتمام «سطح» در محضر اساتيد بزرگوار حضرات پاياني و اعتمادي، مدت سه سال از درس «اصول» آقاي مکارم شيرازي و اندکي از درس «فقه» ميرزا جواد تبريزي و ... بهره مند بودم، بيش از پنج سال در درس تفسير آقاي جوادي آملي و يک سال در درس استاد حسن زاده آملي که در مسجد معصوميه کتاب «مصباح الانس» را شرح مي داد شرکت جستم.
از نوجواني گاه گاهي شعر مي سرايم و هنگامي که در تبريز بودم، به طور مرتب در جلسات هفتگي انجمن ادبي شهريار، و ديگر انجمنها شرکت مي کردم و اشعارم را مي خواندم و گاهي نيز مورد تشويق برخي از اساتيد واقع مي شدم و از آرا و انديشه هاي آنها همواره راه مي جستم که بايد از استادان بزرگوارم در اين وادي نيز ياد کنم که هر يک زماني ماه مجلس بودند. از آن ميان نام و ياد استاد دکتر پديده (ره) و استاد يحيي شيدا و استاد محمد عابدي را هميشه در خاطر دارم.

كتب: ‏

1. محدث نوري ، روايت نور که به زبان اردو نيز ترجمه و منتشر شده است
2. کميت اسدي ، حديث حريت
3. سيماي کربلا، حريم حريت
4. سيد حميري، سالار شاعران
5. چهل حديث جوان و نوجوان
6. چهل حديث کربلا
7. چهل حديث شعر
8. سيماي سامرا، سيناي سه موسي
9. نماز ابرار (مجموعه داستان)
10. آقا بزرگ تهراني، اقيانوس پژوهش
11. محقق شوشتري، قاموس پژوهش
12. غروي اصفهاني، نابغه نجف
13. سيماي دمشق، آستان زينب
14. سيماي مدينه، شهر پيامر ص
15. چهل چراغ هدايت (علم)
16. تحريف شناسي عاشورا و تاريخ امام حسين (ع)
17. شهيد فاتح در آيينه انديشه
18. غديريه هاي فارسي از سده چهارم تا چهاردهم
19. مقتل الحسين ع به روايت شيخ صدوق
20. عاشورا عشقينده (مجموعه شعر و مراثي به زبان آذري)
21. عاشورا پژوهي با رويکردي به تحريف شناسي تاريخ امام حسين (ع)


آیة الله علامه سید محمد حسین طباطبایی
علامه طباطبایی در آخرین روز ماه ذیحجه سال 1321 هـ.ق در شاد آباد تبریز متولد شد، و 81 سال عمر پربرکت کرد، و در صبح یکشنبه 18 محرم الحرام سال 1402 هـ.ق سه ساعت به ظهر مانده رحلت کردند.
اجداد علامه طباطبایی از طرف پدر از اولاد حضرت امام حسن مجتبی علیه السلام و از اولاد ابراهیم بن اسماعیل دیباج هستند، و از طرف مادر اولاد حضرت امام حسین علیه السلام می باشند. در سن پنج سالگی مادرشان، و در سن نه سالگی پدرشان بدرود حیات می گویند و از آنها اولادی جز ایشان و برادر کوچکتر از ایشان بنام سید محمد حسن کسی دیگر باقی نمانده بود.
جدّ علامه طباطبائی(ره) از شاگردان و معاشران نزدیک شیخ محمد حسن نجفی (صاحب جواهرالکلام) بود و نامه ها و نوشته های ایشان را می نگاشت. مجتهد بود و به علوم غریب (رمل و جفر و ...) نیز احاطه داشت اما از نعمت داشتن فرزند محروم بود. روزی هنگام تلاوت قرآن به این آیه رسید « و ایوب إذ نادی ربه: انیّ مسنی الضر و انت ارحم الرّاحمین ». با خواندن این آیه، دلش می شکند و از نداشتن فرزند غمگین می شود. همان هنگام چنین ادراک می کند که اگر حاجت خود را از خداوند بخواهد، روا خواهد شد. دعا می کند و خداوند هم ـ پس از عمری دراز ـ فرزند صالحی به او عنایت می فرماید. آن پسر، پدر مرحوم علامه طباطبائی می شود. پدر علامه نیز پس از تولد او، نام پدر خود ( یعنی جدّ علامه) را بر وی می نهد.

تحصیلات و اساتید
سید محمد حسین به مدت شش سال (1290 تا 1296هـ.ش) پس از آموزش قرآن که در روش درسی آن روزها قبل از هر چیز تدریس می شد، آثاری چون گلستان، بوستان و ... را فراگرفت. علاوه بر آموختن ادبیات، زیر نظر میرزا علینقی خطاط به یادگیری فنون خوشنویسی پرداخت.
چون تحصیلات ابتدایی نتوانست به ذوق سرشار و علاقه وافر ایشان پاسخ گوید، از این جهت به مدرسه طالبیه تبریز وارد شد و به فراگیری ادبیات عرب و علوم نقلی و فقه و اصول پرداخت و از سال 1297 تا 1304 هـ.ش مشغول فراگیری دانشهای مختلف اسلامی گردید.
علامه طباطبایی بعد از تحصیل در مدرسه طالبیه تبریز همراه برادرشان به نجف اشرف مشرف می شوند، و ده سال تمام در نجف اشرف به تحصیل علوم دینی و کمالات اخلاقی و معنوی مشغول می شوند. علامه طباطبایی علوم ریاضی را در نجف اشرف نزد آقا سید ابوالقاسم خوانساری که از ریاضی دانان مشهور آن زمان بود فراگرفت.
ایشان دروس فقه و اصول را نزد استادان برجسته ای چون مرحوم آیت الله نائینی(ره) و مرحوم آیت الله اصفهانی(ره) خواندند، و مدت درسهای فقه و اصول ایشان مجموعاً ده سال بود.
استاد ایشان در فلسفه، حکیم متأله، مرحوم آقا سید حسین باد کوبه ای بود، که سالیان دراز در نجف اشرف در معیت برادرش مرحوم آیت الله حاج سید محمد حسن طباطبایی الهی نزد او به درس و بحث مشغول بودند.
و اما معارف الهیه و اخلاق و فقه الحدیث را نزد عارف عالیقدر و کم نظیر مرحوم آیت الله سید علی آقا قاضی طباطبائی(ره) آموختند و در سیر و سلوک و مجاهدات نفسانیه و ریاضات شرعیه تحت نظر و تعلیم و تربیت آن استاد کامل بودند.
استاد امجد نقل می کند که « حال مرحوم علامه، با شنیدن نام آیت الله قاضی دگرگون می شد. »
حجت الاسلام سید احمد قاضی از قول علامه نقل می کند که: « پس از ورودم به نجف اشرف، به بارگاه امیرالمؤمنین علیه السلام رو کرده و از ایشان استمداد کردم. در پی آن، آقای قاضی نزدم آمد و فرمود:
« شما به حضرت علی علیه السلام عرض حال کردید و ایشان مرا فرستاده اند. از این پس، هفته ای دو جلسه با هم خواهیم داشت. »
و در همان جلسه فرمود:
« اخلاصت را بیشتر کن و برای خدا درس بخوان. زبانت را هم بیشتر مراقبت نما.»

شاگردان
شاگردان علامه، دهها نفر از بزرگان و فرهیختگان کنونی در حوزه‎های علمیه می‎باشند که به تنی چند از آنان اشاره می‎شود: حضرات آیات و حجج الاسلام (1) استاد شهید مرتضی مطهری،(2) سید محمد حسینی بهشتی،(3) امام موسی صدر،(4) ناصر مکارم شیرازی،(5) شهید محمد مفتح،(6) شیخ عباس ایزدی،(7) سید عبدالکریم موسوی اردبیلی،(8)عز الدین زنجانی،(9) محمد تقی مصباح یزدی ،(10) ابراهیم امینی،(11) یحیی انصاری ،(12) سید جلال الدین آشتیانی،(13) سید محمد باقر ابطحی،(14) سید محمد علی ابطحی،(15) سید محمد حسین کاله زاری ،(16) حسین نوری همدانی ،(17) حسن حسن زادة آملی، (18) سید مهدی روحانی،(19) علی احمدی میانجی ،(20) عبدالله جوادی آملی،(21) احمد احمدی، دکتر غلامحسین ابراهیمی دینانی، (22) دکتر سید یحیی یثربی و ... .

مهارتهای علامه
فرزند علامه می افزاید:
« پدرم از نظر فردی، هم تیرانداز بسیار ماهری بود و هم اسب سواری تیزتک و به راستی در شهر خودمان- تبریز- بی رقیب بود، هم خطاطی برجسته بود، هم نقاش و طراحی ورزیده، هم دستی به قلم داشت و هم طبعی روان در سرایش اشعار ناب عارفانه و ....، اما از نظر شخصیت علمی و اجتماعی، هم استاد صرف و نحو عربی بود، هم معانی و بیان، هم در اصول و کلام کم نظیر بود و هم در فقه و فلسفه، هم از ریاضی( حساب و هندسه و جبر) حظی وافر داشت و هم از اخلاق اسلامی، هم در ستاره شناسی (نجوم) تبحر داشت، هم در حدیث و روایت و خبر و ...،
شاید باور نکنید که پدربزرگوار من، حتی در مسائل کشاورزی و معماری هم صاحب نظر و بصیر بود و سالها شخصاً در املاک پدری در تبریز به زراعت اشتغال داشت و در ساختمان مسجد حجت در قم عملاً طراح و معماری اصلی را عهده دار بود و تازه اینها گوشه ای از فضایل آن شاد روان بود وگرنه شما می دانید که بی جهت به هر کس لقب علامه نمی دهند و همگان بخصوص بزرگان و افراد خبیر و بصیر هیچکس را علامه نمی خوانند مگر به عمق اطلاعات یک شخص در تمام علوم و فنون عصر ایمان آورده باشند... »

آثار علامه طباطبایی (به استثنای تفسیر المیزان ) را می توان به دو بخش تقسیم کرد:

الف- کتاب هایی که به زبان عربی نگاشته شده اند.
این کتاب ها عبارتند از:

1- کتاب توحید که شامل 3 رساله است:

•رساله در توحید
•رساله در اسماء الله
•رساله در افعال الله

2- کتاب انسان که شامل 3 رساله است:

•الانسان قبل الدنیا
•الانسان فی الدنیا
•الانسان بعد الدنیا

3- رساله وسائط که البته همگی این رساله ها در یک مجلد جمع آوری شده و به نام هفت رساله معروف است.
4- رسالة الولایه (طريق عرفان: ترجمه و شرح رساله الولايه )
5- رساله النبوة و الامامه

ب- کتاب هایی که به زبان فارسی نگاشته شده اند:

6- شیعه در اسلام
7- قرآن در اسلام (به بحث درباره مباحث قرآنی از جمله نزول قرآن، آیات محکم و متشابه ناسخ و منسوخ و ... پرداخته است.)
8- وحی یا شعور مرموز
9- اسلام و انسان معاصر
10- حکومت در اسلام
11- سنن النبی (درباره سیره و خلق و خوی پیامبر اسلام در بخش های مختلف زندگی فردی و اجتماعی ایشان است.)
12- اصول فلسفه و روش رئالیسم (در مورد مبانی فلسفی اسلامی و نیز نقد اصول مکتب ماتریالیسم دیالکتیک است.
13- بدایة الحکمة
14- نهایة الحکمة (فروغ حكمت: ترجمه و شرح نهایة الحکمة )
(این دو کتاب از متون درسی فلسفی بسیار مهم حوزه و دانشگاه محسوب می شود.)
15- علی و فلسفه الهی
16- خلاصه تعالیم اسلام
17- رساله در حکومت اسلامی

سيرى در قرآن (سيد مهدى آيت اللهى)
در محضر علامه طباطبايى (محمد حسين رخشاد)
۶۶۵ پرسش و پاسخ (محمد حسين رخشاد)

فعالیت و کسب درآمد
مرحوم علامه در مدتی که در نجف مشغول تحصیل بودند بعلت تنگی معیشت و نرسیدن مقرری که از ملک زراعیشان در تبریز بدست می آمد مجبور به مراجعت به ایران می شود و مدت ده سال در قریه شادآباد تبریز به زراعت و کشاورزی مشغول می شوند.
فرزند ایشان مهندس سید عبدالباقی طباطبائی می گوید:
« خوب به یاد دارم که، مرحوم پدرم دائماً و در تمام طول سال مشغول فعالیت بود و کارکردن ایشان در فصل سرما در حین ریزش باران و برفهای موسمی در حالی که، چتر به دست گرفته یا پوستین بدوش داشتند امری عادی تلقی می گردید، در مدت ده سال بعد از مراجعت علامه از نجف به روستای شادآباد و بدنبال فعالیتهای مستمر ایشان قناتها لایروبی و باغهای مخروبه تجدید خاک و اصلاح درخت شده و در عین حال چند باغ جدید، احداث گردید و یک ساختمان ییلاقی هم در داخل روستا جهت سکونت تابستانی خانواده ساخته شد و در محل زیرزمین خانه حمامی به سبک امروزی بنا نمود. »

هجرت
به هر حال علامه طباطبایی بعد از مدتی اقامت در تبریز تصمیم می گیرد تا به قم عزیمت نماید و بالاخره این تصمیم خود را در سال 1325هـ.ش عملی می کند.
فرزند علامه طباطبایی در این مورد می گوید:
« همزمان با آغاز سال 1325هـ.ش وارد شهر قم شدیم... در ابتدا به منزل یکی از بستگان که ساکن قم و مشغول تحصیل علوم دینی بود وارد شدیم، ولی به زودی در کوچه یخچال قاضی در منزل یکی از روحانیان که هنوز هم در قید حیات است اتاق دو قسمتی، که با نصب پرده قابل تفکیک بود اجاره کردیم، این دو اتاق قریب بیست متر مربع بود.
طبقه زیر این اطاقها انبار آب شرب منزل بود که، در صورت لزوم بایستی از درب آن به داخل خم شده و ظرف آب شرب را پر کنیم. چون خانه فاقد آشپزخانه بود پخت و پز هم در داخل اطاق انجام می گرفت - در حالی که مادر ما به دو مطبخ (آشپزخانه) 24 متر مربعی و 35 متر مربعی عادت کرده بود که در میهمانیهای بزرگ از آنها به راحتی استفاده می کرد ـ پدر ما در شهر قم چند آشنای انگشت شمار داشت که یکی از آنها مرحوم آیت الله حجت بود. اولین رفت و آمد مرحوم علامه به منزل آقای حجت بود و کم کم با اطرافیان ایشان دوستی برقرار و رفت و آمد آغاز شد.
لازم به ذکر است که علامه طباطبایی در ابتدای ورودشان به قم به قاضی معروف بودند، چون از سلسه سادات طباطبایی هم بودند، خود ایشان ترجیح دادند، که به طباطبایی معروف شوند. ایشان عمامه ای بسیار کوچک از کرباس آبی رنگ و دگمه های باز قبا و بدون جوراب با لباس کمتر از معمول، در کوچه های قم تردد داشت و در ضمن خانه بسیار محقر و ساده ای داشت. »

رحلت
مهندس عبدالباقی، نقل می کند :
« هفت، هشت روز مانده به رحلت علامه، ایشان هیچ جوابی به هیچ کس نمی داد و سخن نمی گفت، فقط زیر لب زمزمه می کرد: « لا اله الا الله! »
حالات مرحوم علامه در اواخر عمر، دگرگون شده و مراقبه ایشان شدید شده بود و کمتر «تنازل» می کردند، و [ مانند استاد خود، مرحوم آیة الله قاضی] این بیت حافظ را می خواندند و یک ساعت می گریستند: « کاروان رفت و تو در خواب و بیابان در پیش کی روی؟ ره زکه پرسی؟ چه کنی؟ چون باشی؟! »
همان روزهای آخر، کسی از ایشان پرسید: « در چه مقامی هستید؟» فرموده بودند: « مقام تکلم ».
سائل ادامه داد: « با چه کسی؟ » فرموده بودند: « با حق. »
حجت الاسلام ابوالقاسم مرندی می گوید:
« یک ماه به رحلتشان مانده بود که برای عیادتشان به بیمارستان رفتم. گویا آن روز کسی به دیدارشان نیامده بود. مدتی در اتاق ایستادم که ناگهان پس از چند روز چشمانشان را گشودند و نظری به من انداختند.
به مزاح [ از آن جا که ایشان خیلی با دیوان حافظ دمخور بودند ] عرض کردم: آقا از اشعار حافظ چیزی در نظر دارید؟ فرمودند:
« صلاح کار کجا و، من خراب کجا؟ بقیه اش را بخوان! »
گفتم: ببین تفاوت ره از کجاست تا به کجا!
علامه تکرار کردند: « تا به کجا! » و باز چشم خود را بستند و دیگر سخنی به میان نیامد.
آخرین باری که حالشان بد شد و راهی بیمارستان شده بودند، به همسر خود گفتند:
« من دیگر بر نمی گردم. »
آیت الله کشمیری می فرمودند:
« شب وفات علامه طباطبائی در خواب دیدم که حضرت امام رضا علیه السلام در گذشته اند و ایشان را تشییع جنازه می کنند. صبح، خواب خود را چنین تعبیر کردم که یکی از بزرگان [ و عالمان] از دنیا خواهد رفت؛ و در پی آن، خبر آوردند که آیت الله طباطبائی درگذشت. »
ایشان در روز سوم ماه شعبان 1401 هـ.ق به محضر ثامن الحجج علیه السلام مشرف شدند و 22 روز در آنجا اقامت نمودند، و بعد به جهت مناسب نبودن حالشان او را به تهران آورده و بستری کردند، ولی دیگر شدت کسالت طوری بود، که درمان بیمارستانی نیز نتیجه ای نداشت. تا بالاخره به شهر مقدس قم که، محل سکونت ایشان بود، برگشتند و در منزلشان بستری شدند، و غیر از خواص، از شاگردان کسی را به ملاقات نپذیرفتند، حال ایشان روز به روز سخت تر می شد، تا اینکه ایشان را در قم، به بیمارستان انتقال دادند.
قریب یک هفته در بیمارستان بستری می شوند، و دو روز آخر کاملاً بیهوش بودند، تا در صبح یکشنبه 18 ماه محرم الحرام، 1402 هـ.ق سه ساعت به ظهر مانده به سرای ابدی انتقال و لباس کهنه تن را خلع و به حیات جاودانی مخلع می گردند، و برای اطلاع و شرکت بزرگان، از سایر شهرستانها، مراسم تدفین به روز بعد موکول می شود، و جنازه ایشان را در 19 محرم الحرام دو ساعت به ظهر مانده از مسجد حضرت امام حسن مجنبی علیه السلام تا صحن مطهر حضرت معصومه علیها السلام تشییع می کنند، و آیت الله حاج سید محمد رضا گلپایگانی(ره) بر ایشان نماز می گذارند و در بالا سر قبر حضرت معصومه علیها السلام دفن می کنند.
« و سلام علیه یوم ولد و یوم یموت و یوم یبعث حیا و درود [ی سترگ] بر او، روزی که زاده شده و روزی که می میرد و روزی که زنده برانگیخته می شود. »


حجت الاسلام والمسلمين دکتر احمد عابدی
استاد احمد عابدی در سال 1339 ش. در یکی از روستاهای نجف آباد به دنیا آمد. ایشان در سال 1351 وارد حوزه علمیه شد و همزمان با دروس حوزوی، تحصیلات غیرحوزوی خود را نیز ادامه داد.

وی در سال‏های تحصیل، از محضر استادان بزرگی چون: حضرت آیة اللّه محمدتقی بهجت، آیة اللّه شیخ مرتضی حائری، آیة اللّه حسین وحید خراسانی، آیة اللّه شیخ جواد تبریزی، آیة اللّه یحیی انصاری شیرازی، آیة اللّه غلامرضا صلواتی، علاّمه حسن حسن‏زاده آملی و آیة اللّه کوکبی دروس فقه، اصول و فلسفه را با موفقیّت فراگرفت. و نیز سال‏ها از محضر استاد آیة اللّه شیخ حسن تهرانی به صورت خصوصی کسب فیض نمود.

استاد از سال 1356 تدریس علوم حوزوی را آغاز نمود و از سال 1377 به تدریس خارج فقه و اصول پرداخت.

تحصیلات دانشگاهی استاد عابدی تا اخذ دکترای فلسفه از دانشگاه تهران ادامه یافت و از سال 1369 به تدریس در مقطع کارشناسی ارشد در دروس فلسفه و علوم قرآنی در دانشگاه موفّق گردید.

سفرهای خارج از کشور استاد در جهت فعالیت‏های علمی، تبلیغی به کشورهای: هلند، بلژیک، لوکزامبورک، آلمان، فرانسه، مصر، هند، کشمیر و لبنان بوده است. ایشان به زبان‏های عربی و انگلیسی تسلط دارد.

آثار قلمی استاد 12 کتاب و بیش از 140 مقاله می‏باشد؛ از جمله:

1. آشنایی با بحارالانوار.
2. حاشیه الهیّات تجرید، کتاب سال 1375 جمهوری اسلامی ایران.
3. حاشیه شرح اشارات.
4. مقاله «حرکت حبّی»، بهترین مقاله سال 1375 از سوی جشنواره مطبوعات.
5. مقاله «اندیشه‏های فلسفی امام خمینی قدس‏سره »، مقاله برگزیده جشنواره اشراق.

استاد با سابقه 91 ماه جبهه، دارای «نشان فتح» عملیات فتح المبین از سوی فرمانده کلّ قوا می‏باشند.


حجت الاسلام والمسلمين عباس عزيزی
اينجانب از دوران کودکي و نوجواني علاقه شديدي به قرآن و اخلاق و مسائل علمي داشته ام و از سن 15 سالگي درس طلبگي را شروع کردم .
مدتي در تهران مشغول تحصيل بودم و در سال 1363 وارد حوزه علميه قم شدم و دوره مقدمات و سطح را در مدرسه امام صادق عليه السلام و امام باقر عليه السلام گذراندم . درس خارج فقه را در محضر اساتيدي همچون حضرت آيت الله مظاهري و حضرت آيت الله مکارم شيرازي و حضرت آيت الله فاضل لنکراني (حفظهم الله) سپري نمودم .
درس تفسير قرآن کريم را درمحضر آيت الله جوادي آملي فرا گرفتم و همچنين درس اخلاق را در محضر آيت الله حسن زاده آملي گذرانده ام .
اينجانب مدتي در حوزه علميه قم مشغول تدريس دروس مقدمات بوده ام . مدتي سخنراني هاي مهم اجلاس و همايش هاي نماز و قرآن را که در شهرستان ها برگزار مي شد را به عهده داشتم .
مدتي هم مشغول مشاوره پيرامون مشکلات خانواده و جوانان بوده و در حال حاضر هم مشغول تحقيق و نويسندگي در مورد تفسير قرآن و اخلاق و کارهاي مشاوره در پاسخ به مشکلات جوانان هستم .

آثار منتشره :

1. نهج البلاغه موضوعي / انتشارات صلاه / 1380
2. صحيفه سجاديه / انتشارات صلاه / 1380
3. سنن النبي / انتشارات صلاه / 1379
4. مصباح الشريعه / انتشارات صلاه / 1379
5. متن و ترجمه کامل لهوف / انتشارات صلاه / 1379
6. فضايل و سيره امام حسين (ع) (درکلام بزرگان) / انتشارات صلاه / 1382
7. فضايل 14 معصوم (در آثار علامه حسن زاده) / انتشارات صلاه / 1381
8. 540 داستان از کرامات امام حسين عليه السلام / انتشارات صلاه / 1381
9. 480 داستان از کرامات و مصائب حضرت عباس (ع) / انتشارات صلاه / 1379
10. 501 داستان از کرامات و مصائب امام حسن مجتبي عليه السلام / انتشارات صلاه / 1384
11. 320 داستان از کرامات امام علي عليه السلام / انتشارات صلاه / 1383
12. 360 داستان از کرامات و مصائب حضرت فاطمه سلام الله عليها / انتشارات صلاه / 1383
13. آثار و برکات صلوات در دنيا و برزخ و قيامت / انتشارات صلاه / 1381
14. علي (ع) از زبان شهيد مطهري (ره) / انتشارات صلاه / 1383
15. نمازهاي مستحبي / ستاد اقامه نماز / 1372
16. آداب و مستحبات نماز / ستاد اقامه نماز / 1372
17. جامع آيات و احاديث نماز (جلد اول و دوم) / انتشارات نبوغ / 1374
18. تفسير و پيام آيات نماز / انتشارات نبوغ / 1374
19. پرورش روح / انتشارات نبوغ / 1374
20. اخلاق نمازگزاران / انتشارات نبوغ / 1375
21. اسرار و آثار اذان / انتشارات نبوغ / 1376
22. نماز در آيينه قرآن / ستاد اقامه نماز / 1373
23. نماز در آيينه حديث / ستاد اقامه نماز / 1373
24. آثار و برکات نماز (در دنيا و برزخ) / انتشارات صلاه / 1384
25. 420 داستان از نماز و عبادت امام خميني (ره) / انتشارات صلاه / 1380
على عليه السلام و محرومان


علامه سيدمرتضی عسكری (رضوان الله تعالی علیه)
علامه سید مرتضی عسکری؛ پژوهشگر تاریخ اسلام و حدیث‌شناس و رئیس دانشگاه اصول دین بود. وی علاوه بر بررسی کتب شیعه با تکیه بر کتاب و سنت، احادیث و روایات اهل سنت و را مورد بررسی قرار داده‌است.

زندگینامه

در روز دوشنبه هجدهم جمادى الثانى 1332 هـ. ق. مطابق با بهار 1293 هـ. ش. در شهر سامراء در جوار ملكوتى بارگاه دو امام همام حضرت هادى وحضرت عسكرى ‏عليهماالسلام كودكى از خاندان علم وسيادت پا به عرصه وجود گذاشت كه نامش را سيّد مرتضى نهادند. ایشان در دوران طفوليت پدر بزرگوارشان را از دست دادند، از آن پس در دامان جد بزرگوارشان حضرت آيت اللَّه ميرزا محمد تهرانى؛ پرورش يافتند از كودكى در كتابخانه جدشان كه از مهمترين كتابخانه‏هاى شهر سامرا بود، رفت وآمد داشت واز كتب آن استفاده مى‏ کرد.
درس تفسير در حوزه آن روز از جمله دروس بى ‏رونق بود وتوجه كمى به آن مى ‏شد، حضرت علامه عسكرى از جمله كسانى هستند كه در رسميت بخشيدن وتوجه بيشتر كردن به تفسير قرآن كوشش وسعى فراوانى كردند ودر همين راستا با دوست وهمفكرشان (در اين زمينه) حضرت آيت اللَّه سيد محمود طالقانى درس تفسيرى را در محضر حضرت آيت اللَّه ميرزا خليل كمره ‏اى شروع كردند. حضرت علامه گذشته از استفاده‏ هاى فراوان علمى از اين اساتيد بزرگ از مرحوم آيت اللَّه العظمى سيّد محمّدتقى خوانسارى؛ وآيت اللَّه حاج شيخ مهدى پائين شهرى؛ استفاده‏هاى فراوان اخلاقى كردند.
در همين ايام كه با اوائل مرجعيت حضرت آيت اللَّه العظمى بروجردى؛ در ايران بود وايشان احساس كرد كه مساعدتر بودن اوضاع حوزه علميه قم نسبت به حوزه عراق مى ‏شود حوزه نوينى در قم ايجاد كرد، لذا به قم آمدند، برنامه ايجاد يك حوزه نوين اسلامى كه (شامل دروس حديث‏شناسى، علوم قرآنى، تاريخ اسلام وتبليغ در كنار فقه واصول بود) را به حضرت آيت اللَّه العظمى بروجردى؛ ارائه دادند.
حضرت آيت اللَّه العظمى بروجردى؛ با طرح حضرت علامه موافقت كردند؛ اما در مقدمات كار بودند كه اوضاع ايران بخاطر جريان ملى شدن صنعت نفت آشفته شد. لذا حضرت علامه مجبور مى‏شوند كه به عراق برگردند؛ اما اين بار ايشان در بغداد ساكن شدند وبا حمايتهاى مرجعيت وقت حضرت آيت اللَّه العظمى حكيم؛ شروع به تأسيس مؤسسات فرهنگى اجتماعى سياسى نمودند. حضرت علامه در اين زمينه مى‏ فرمايند:
«با حمايت مرحوم آيت اللَّه حكيم؛ (كه نماينده ايشان در بغداد هم بودم) شروع كردم به ايجاد مؤسسات اسلامى شامل مدارس دينى، مدارس جديد براى دختران وپسران (از ابتدائى تا پايان دبيرستان) مراكز آموزشى براى دختران وپسران، درمانگ ه ها، صندوق‏هاى خيريه، كتابخانه‏ها و... در شهرهاى مختلف عراق براى جامعه شيعه، همچنين يك بيمارستان در بغداد ودانشكده اصول الدين كه پس از سالها پيگيرى ورنج وخون دل خوردن در سال 1384 ه. ق. در بغداد تأسيس شد.
در بغداد علاوه بر منبر ومحرابى كه در محله كراده شرقى داشتم، هر روزه درس‏هاى حديث وتفسير وتاريخ اسلام وعقايد گذاشته بودم كه دانشجويان جوان واساتيد وطلاب جوان، استقبال زيادى از آنها مى‏ کردند».
حضرت علامه عسكرى در كنار تمامى اشتغالات فرهنگى وسياسى واجتماعى، چه در عراق وچه در ايران به تحقيق وتأليف كتابهاى گوناگون در راستاى هدايت جامعه مشغول بودند، حاصل اين تحقيقات علمى، دگرگونى وهموار نمودن ر ه هاى شناخت معارف اسلامى بود ونگاه هاى محققين وتشنگان حقيقت را متوجه مكتب اهل بيت(ع) نمود.
حضرت علامه در اين زمينه مى‏ فرمايند:
«هر تحقيقى براى نگارش يك تاريخ صحيح از صدر اسلام (يعنى از آغاز دعوت تا پايان عصر ائمه) وبخصوص شكل‏گيرى تشيع ومكتب اهل بيت: به يك گردنه‏اى از احاديث وروايات مشهور ومقبول در نزد قاطبه مسلمانها ومورخان وسيره‏نويسان ومحدّثان مى‏رسيد كه اين روايات از نظر من اعتبار وعلميّت واستناد لازم را نداشتند واز يك دستِ تحريفگر در تاريخ اسلام خبر مى‏دادند، دستى كه مكتب اهل بيت(ع) را به حاشيه رانده بود، پرده بردارى از اين واقعيت بناهاى رفيعى را كه برخى مورخان بزرگ اهل سنت ونظير طبرى برافراشته بودند متزلزل كرد... اينجا بود كه بحمد اللَّه زحماتم نتيجه داد ونگا ه ها را متوجه مكتب اهل بيت(ع) وحوزه شيعه كرد، كتابهائى از قبيل عبداللَّه بن سباء، صد وپنجاه صحابى ساختگى، احاديث عايشه، بارها در قاهره وبيروت با اجازه وبدون اجازه من چاپ شدند، علماء واساتيد اهل سنت بر آنها مقدمه يا نقد نوشتند وبه زبانهاى مختلف هم ترجمه شدند وتصور مى‏كنم به خواست خدا تأثيرى بر جريان تفكر اسلامى داشته‏اند».
حضرت استاد در طول عمر با بركت وپر بارشان، در كنار كارهاى علمى، فرهنگى وسياسى واجتماعى و تاسیس مراکز آموزشی اسلامی در مناسبتهاى گوناگون با عالمان وانديشمندان وديگران مباحثه ومناظره داشتند؛ از جمله:
1- مباحثه با بن‏ باز مفتى بزرگ عربستان‏ 2- مباحثه با دانشمند بزرگ اهل سنت ابوالعلى مودودى‏ 3- مباحثه با امام جمعه رقّه‏ 4- مباحثه با يكى از علماء اهل سنت‏ 5- مباحثه با مبشر ومبلغ مسيحى در بغداد و...
علامه عسگری شب یکشنبه، (25 شهریور 1385 مصادف با 4 رمضان 1428 و 16 سپتامبر 2007 ) در سن نود و هشت سالگی در بیمارستان میلاد تهران جان به جان آفرین تسلیم کرد.

آثار

علامه سید مرتضی عسگری در طول حیات پربرکت خود ده‌ها اثر تالیفی و تحقیقی خلق کرد که هر یک از آنها در زمان حیات علامه و اکنون کاهنده اختلافات و نزاع‌ها میان فرق اسلامی است.
او افزون بر بررسی کتب شیعه با تکیه بر کتاب و سنت، احادیث و روایات اهل سنت و به قول خود "مکتب خلفا" را نیز مورد بررسی قرار داد، به گونه‌ای که این آثار به مرجع و منبعی قابل اعتماد برای اهل سنت نیز مبدل شده است.
امروز اکثر آثار علامه در کشورهای عربی، به خصوص در کشور مصر مورد استقبال فراوان قرار گرفته و بارها تجدید چاپ شده است. از ویژگی‌های علامه عسگری، بیان روشن و واضح و نثر بسیار روان و سلیس آنهاست که خواننده را برای درک مطلب از ادبیات ثقیل به دور می‌دارد.
از جمله کتب‌ علامه عسگری، کتاب‌هایی هستند که در بحث‌های قرآنی نگاشته شده‌اند مانند: القرآن الکریم و روایات المدرستین در 3 جلد که جلد اول به دروس مقدماتی جلد دوم به روایات مکتب خلفا و جلد سوم به روایات مکتب اهل بیت می‌پردازد و عقائدالاسلام من القرآن الکریم در 3 مجلد که یکی مربوط به مبدا تا معاد است دیگری به سیره انبیا و اوصیا اختصاص دارد و یکی هم با عنوان آخرین شریعت به چاپ رسیده است.
برخی دیگر از کتب علامه پیرامون تعالیم اسلامی نگاشته شده‌اند که از این قرارند: تعالیم الاسلام، احکام الاسلام، منتخب الادعیه، الاداب الاسلامیه، السیاسه فی الاسلام او الاحکام السلطانیه، الامراض الاجتماعیه و علاجها و معالم المدرستین در 4 جلد.
تعدادی دیگر از کتب علامه عسگری مربوط به بررسی سنت پیامبر اسلام است، این کتاب‌ها از این قرار است: احادیث ام المومنین عایشه در 3 جلد، عبدالله ابن سبا و دیگر افسانه‌های تاریخی در 3 جلد، سلسله بحث‌هایی پیرامون صحابی پیامبر و احادیث ساختگی، صد و پنجاه صحابی ساختگی (صحابیانی از طایفه تمیم)، صد و پنجاه صحابی ساختگی (صحابیانی از قبایل دیگر)، صد و پنجاه صحابی ساختگی (تکمله بحث صحابیانی از قبایل دیگر)، راویان ساختگی، انواع روایت‌های ساختگی و سازندگان احادیث، روایات دروغین و روایات زنادقه و غلات، سیره رسول خدا و اهل بیت و خدیجه ام المومنین، شناخت صحابی (کسانی که پیامبر را دیده‌اند و از ایشان روایت کرده‌اند)، شناخت صحابی (کسانی که پیامبر را دیده‌اند اما از ایشان روایت نکرده‌اند)، شناخت صحابی (کسانی که جزو صحابیان شمرده می‌شوند ولی پیامبر‌(ص) را ندیده‌اند و از ایشان روایت نکرده‌اند)، نقش ائمه‌(ع)‌ در احیاء دین در 17 جلد، علی مائده الکتاب و السنه در 16 جلد.
.
«معالم المدرستین» از دیگر کتب برجسته علامه عسگری است که در 4 جلد تنظیم شده است و دارای چنین مباحثی می‌باشد: بحث و بررسی پیرامون منابع و مصادر شریعت اسلامی در دو مکتب امامت و خلافت، همچنین بحث‌های دو مکتب درباره صحابه و صحابی بودن، سنت پیامبر(ص) و قیام امام حسین(ع) برضد انحراف از سنت پیامبر(ص) که بر اثر جهاد و عمل به رای پدید آمده بود و نیز تمکین و توانایی امامان شیعه(ع) در اعاده و بازگرداندن سنت پیامبر(ص) به جامعه اسلامی پس از قیام امام حسین(ع) از جمله مطالب است که در این کتاب مورد بررسی قرار گرفته است.

گزیده فعالیت‌‌ها و آثار علمی علامه عسکری

1ـ مئة و خمسون صحابى مُختلَق (سه جلد)؛ ترجمه فارسی: یکصد و پنجاه صحابى ساختگى.
2 ـ عبدالله ‌بن سبا و أساطیر أخرى (دو جلد)؛ عنوان ترجمه فارسی: عبدالله ‌بن سبا و دیگر افسانه‌‌های تاریخی.
3ـ أحادیث ام‌المومنین‌ عـائشـه؛ ترجمه فارسی: نقش عایشه در تاریخ اسلام. 4
4ـ معالم المَدرستَین (سه جلد)؛ ترجمه فارسی: ویژگی‌‌ها و نشانه‌‌های دو مکتـب.
5ـ القرآن الکریم و روایات المدرستین (سه جلد).
6 ـ عقائد الإسلام من القرآن الکریم (سه جلد)؛ عنوان ترجمه فارسی: عقاید اسلام در قرآن.
7ـ قیام الأئمّة بإحیاء الدین (چهارده جلد).
8ـ دورالأئمّة فى إحیاء السنّة. 9ـ مقدّمة «مرآة العقول فى شرح أخبار آل الرسول» (دو جلد).
10ـ مقدمه برای کتاب سیری در صحیحین محمدصادق نجمی.
11ـ مع أبى‌الفتوح التلیدی فى کتابه: «الأنوار الباهرة».
12ـ مع الدکتور الوردى فى کتابه: «وعّاظ السلاطین» (جلد اوّل).
13ـ آراء و أصداء حول‌ عبدالله‌ بن‌ سبـا و روایـات‌ سیف‌ فی‌ الصحف‌ السعودیه.
14ـ طبّ الرضا (ع) و طبّ الصادق (ع).
15ـ مصطلحات إسلامیة.
16ـ مصطلحات قرآنیة.
17ـ الإحتفال بذکرى الأنبیاء و عباداللّه الصالحین.
18ـ الصحابی و عدالته.
19ـ خلفاء المدرستین.
20ـ من حدیث النبی (ص): یکون لهذه الأمّة أثنا عشر إماما.
21ـ على مائدة الکتاب و السنّة (16 جلد): السجدة على التربة؛ البکاء على المیت؛ زیارة قبور أنبیاء و أئمّة و الصلحاء؛ التوسّل بالنبى (ص) و التبرّک بآثاره؛ الصلوات على محمد (ص) و آله؛ یکون لهذه الأمّة اثنا عشر قیّما؛ عدالة الصحابة؛ عصمة الأنبیاء؛ البناء على قبور الأنبیاء و الأولیاء؛ الشفاعة؛ البَداء؛ الجبر و التفویض و القضاء و القَدَر؛ صلاة أبى بکر؛ المتعة أو الزواج المؤقّت؛ شیعة اهل البیت (ع) و ..
22ـ حدیث الکساء من طُرق الفریقین؛ ترجمه فارسی: حدیث کساءدر کتب‌ معتبر مکتب‌ خـلفـا و مکتـب‌ أهل‌ بیت‌ و روایات‌ صلوات‌ بر محمدو آل‌ محمـد (ص‌).
23 ـ تعلیم‌ الصلاة‌
24ـ المصحف فى روایات الفریقین.
25ـ صفات الله ـ جلّ جلاله ـ فى روایات الفریقین.
26ـ آیة التطهیر فى مصادر الفریقین.
27ـ آخرین‌ نماز پیامبر (ترجمه صلاة ابی بکر).
28 ـ در راه‌ وحدت‌، ترجمه‌ و نگارش‌: ع‌. م‌. سردارنیـا، تهـران‌: بـنیـاد بعثـت‌، 1361. ب)29- ادیان آسمانى و مسأله تحریف. ـ
30-نقش ائمّه (ع) دراحیای دین (چهارده جلد).
31- ـ بر گستره کتاب و سنّت (16 جلد): تاریخ حدیث پیامبر (ص)، شیعیان اهل بیت (ع)، ازدواج موقّت در اسلام، توسّل به پیامبر خدا، بَداء یا محو و اثبات الهی، صفات خداوند در دو مکتب، شفاعت پیامبر (ص)، آیه تطهیر، عصمت انبیا، ایجاد بنا بر قبور انبیا و اولیا،سنّت پیامبر (ص) در گریه بر میت، سنّت پیامبر (ص) در زیارت قبور، سنّت پیامبر (ص) در سجده بر تُربت، سنّت پیامبر (ص) در صلوات، سنّت پیامبر (ص) در زیارت انبیا و صُلحا، قرآن در دو مکتب.


بخش اول از حرف الف تا حرف خ     بخش سوم از حرف ف تا حرف ی

 

Islamic Education Center
7917 Montrose Road
Potomac, Maryland 20854
301.340.2070 / 301.340.6584


صفحه نخست | كتاب های جديد | مخزن كتاب | موضوعی | در دست تهيه | جستجو | تماس با ما

© WEBERSEDU