ترجمه تحف العقول
ابو محمّد حسن بن عليّ بن الحسين حرّاني مترجم : آية الله شيخ محمد باقر كمرهاى (ره) مصحح: على اكبر غفارى
- فهرست مطالب -
مقدمه «سخن ناشر» درگذشت آيت اللَّه حاج شيخ محمّد باقر كمرهاى از جمله كتابهايش كه متجاوز از پنجاه عنوان است، عبارتند از: مؤلف كيست، تأليفش چيست؟ گفتار علماء در باره مؤلف و تأليفش امتياز اين چاپ مقدمه مؤلف باب آنچه از پيغمبر صلى اللَّه عليه و آله روايت شده سفارش او بامير المؤمنين عليه السّلام: سفارش كوتاه ديگرى بأمير مؤمنان عليه السّلام سفارش ديگر آن حضرت بأمير مؤمنان (ع) بخشى از سخنهاى حكيمانه و كلام آن حضرت وصيت آن حضرت صلى اللَّه عليه و اله بمعاذ بن جبل هنگام فرستادن او بسوى يمن و از سخنان آن حضرتست (ص) مذاكره آن حضرت در باره دانش و خرد و نادانى يك موعظه سخنرانى آن حضرت در حجة الوداع آنچه در مختصر اين معانى از آن حضرت روايت شده است باب آنچه از أمير المؤمنين (ع) روايت شده سخنرانى آن حضرت (ع) در اخلاص توحيد نامهاى كه آن حضرت (ع) بفرزندش حسن (ع) نگاشته سفارش آن حضرت (ع) بفرزندش حسين (ع) خطبه آن حضرت كه معروف بوسيله است آدابى كه باصحابش آموخت و آنها چهار صد بابست براى دين و دنيا فرمان آن حضرت به أشتر وقتى او را والى مصر و اعمال آن نمود خطبه آن حضرت (ع) كه بخطبه ديباج معروف است از كلمات حكيمانه آن حضرت (ع) و تشويق و بيم دادن و پندش پند دادن آن حضرت و شرح حال تقصيركاران شرح آن حضرت مر پرهيزكاران را خطبه آن حضرت (ع) در بيان ايمان و دعائم و شعبش و در بيان كفر و دعائم و شعبش سخن آن حضرت با كميل بن زياد پس از چيزهائى كه ذكر كرد سفارش آن حضرت بمحمد بن ابى بكر هنگامى كه او را والى مصر كرد يكى از سخنانش (ع) در باره زهد و نكوهش دنيا و نقد آن خطبه آن حضرت هنگامى كه مردمى تقسيم برابر بيت المال را بر او خرده گرفتند سخن آن حضرت در بجا مصرف كردن مال و بودجه چون جمعى أصحاب آن حضرت در صفين ديدند معاويه بطرفداران خود أموال فراوان ميدهد وصف كردن آن حضرت دنيا را براى اهل تقوى ذكر كردن آن حضرت ايمان و ارواح و اختلاف آنها را سفارش آن حضرت بزياد بن نضر هنگامى كه در مسافرت بصفين پيش قراولش كرد وصف آن حضرت مر راويان حديث را سخن آن حضرت در قواعد اسلام و حقيقت توبه و استغفار سفارش آن حضرت (ع) بپسرش حسن (ع) در هنگام وفاتش برترى دادن آن حضرت دانش را و كلمات قصارى در اين معانى كه از آن حضرت روايت شده باب آنچه از امام حسن مجتبى (ع) روايت شده اين سؤال و جواب مفصل از سخنان حكيمانه آن حضرت پاسخ آن حضرت از مسائلى كه از وى پرسيدند. سخن آن حضرت در باره استطاعت يك پند خطبه آن حضرت پس از قبول صلح هنگامى كه معاويه باو گفت فضل ما را ياد كن آنچه در اين معانى بلفظ مختصر از آن حضرت روايت شده باب آنچه از امام حسين (ع) روايت شده سخن آن حضرت در امر بمعروف و نهى از منكر نامه آن حضرت باهل كوفه چون بكوفه رفت و او را يارى نكردند پاسخ آن حضرت بسؤالات پادشاه روم اقسام جهاد توحيد و از او عليه السلام كلمات قصارى در اين معانى باب آنچه از امام زين العابدين (ع) روايت شده پند آن حضرت بهمه ياران و شيعه خود و ياد آورى كه هر جمعه بدانها مينمود پند و زهد و حكمت رساله آن حضرت كه برساله حقوق معروف است سخن آن حضرت عليه السلام در زهد نامه آن حضرت عليه السلام بمحمد بن مسلم زهرى كلمات قصارى هم در اين معانى از آن حضرت (ع) روايت شده باب آنچه از امام باقر (ع) روايت شده وصيت آن حضرت (ع) بجابر بن يزيد جعفى سخن آن حضرت (ع) با جابر نيز سخن آن حضرت در باره شمشيرها يك پند آنچه كلمات قصار در اين معانى از آن حضرت روايت شده است باب آنچه از امام صادق (ع) روايت شده سفارش آن حضرت بعبد اللَّه بن جندب سفارش آن حضرت (ع) بابى جعفر محمد بن نعمان احول نامهاى كه آن حضرت بجماعت شيعيان و يارانش نگاشته و از سخنان آن حضرت است كه برخى شيعه آن را نثر الدرر ناميده سخن آن حضرت در وصف محبت اهل بيت و توحيد و ايمان و اسلام و كفر و فسق صفت اسلام شرح خروج از ايمان معنى فسق پاسخ آن حضرت از راههاى معيشت بندگان و وجوه برآوردن اموال تفسير معنى ولايات و اما تفسير تجارتها و اما تفسير اجارهها و اما تفسير و شرح صناعات وجوه اخراج اموال و انفاق آنها آنچه خوردنش براى انسان حلال است اما آنچه خوردنش حلال است از گوشت جانوران و اما آنچه از تخم پرندهها خوردنش حلال است آنچه از شكار دريا خوردنش حلال است آنچه از نوشابهها جايزند آنچه از پوشيدنى جائز است آنچه از نكاح كردن روا است و اما آنچه از ملك و خدمه جائز است نامه آن حضرت در باره غنائم و وجوب خمس احتجاج آن حضرت بر صوفيه وقتى براى درخواست ناشايستى نزد آن حضرت آمدند سخن آن حضرت در باره آفرينش انسان و تركيبش از سخنان حكيمانه آن حضرت كلمات قصارى هم در اين معانى از آن حضرت روايت شده است باب آنچه از امام كاظم (ع) روايت شده سفارش آن حضرت بهشام در وصف عقل جنود عقل و جهل از سخنهاى حكيمانه آن حضرت (ع) سخن آن حضرت با هارون الرشيد در ضمن خبرى طولانى كه محل نيازش را بيان كرديم و كلمات قصارى در اين معانى از آن حضرت روايت شده باب آنچه از امام رضا (ع) روايت شده پاسخ آن حضرت (ع) بمأمون در كليات شريعت هنگامى كه درخواست فراهم كردن آنها را از وى نمود از سخنان آن حضرت در توحيد و يگانهپرستى از سخنان آن حضرت عليه السلام در شرح اصطفاء وصف آن حضرت از امامت و امام و مقام او كلمات قصارى هم در اين معانى از آن حضرت (ع) روايت شده باب آنچه از امام جواد (ع) روايت شده پاسخ آن حضرت در باره محرمى كه شكارى كشته كلمات قصارى از آن حضرت در اين معانى روايت شده باب آنچه از امام هادى (ع) روايت شده نامه آن حضرت (ع) در رد بر اهل تفويض و جبر و اثبات عدل و اختيار جوابهاى آن حضرت بپرسشهاى يحيى بن اكثم و از آن حضرت كلمات قصارى در اين معانى روايت شده است باب آنچه از امام حسن عسكرى (ع) روايت شده نامه آن حضرت باسحاق بن اسماعيل نيشابورى كلمات قصارى هم در اين معانى از آن حضرت رسيده مناجات خدا عز و جل با موسى بن عمران مناجات خدا جل ثناؤه براى عيسى بن مريم (ع) سفارش مفضل بن عمر بجماعت شيعه
