اخلاق (درسنامه اخلاق براى طلاب پايه سوم) جلد سوم

حضرت امام خمينى قدس سره
گزينش : مركز تدوين و نشر متون درسى حوزه

- فهرست مطالب -


سخن مركز متون
مقدمه
فصل اول : علم اخلاق و امام خمينى قدس سره
فصل دوم : آثار اخلاقى امام خمينى قدس سره
1. شرح اربعين
2. آداب الصلاة
3. شرح جنود عقل و جهل
4. جهاد اكبر يا مبارزه با نفس
فصل سوم : ويژگيها و محورهاى اصلى آثار اخلاقى امام خمينى
1. انسان داراى دو فطرت است : اصلى و تبعى
2. عالم طبيعت دار تغير، و جميع ملكات و اخلاق قابل تغير و اصلاح است
3. علم رسمى سر به سر قيل است و قال
4. فرق علم و ايمان و بى ثمر بودن علم بدون ايمان
5. مكايد نفس و شيطان
6. حب دنيا و نفس
7. دستورالعملهاى اخلاقى
8. انكار نكردن مقامات اولياء خدا
9. تعبد و توجه و عنايت شديد به ادعيه و احاديث ائمه عليهم السلام و تبيين مقامات آنها
10. موعظه هاى هشيار كننده و مناجاتهاى سرشار از شور
فصل چهارم : درسنامه اخلاق : گزيده آثار اخلاقى امام خمينى
بخش اول : تقريرات دروس اخلاق
1. لزوم برنامه هاى اخلاقى و كلاس تهذيب در حمزه
2. سفارش به طلاب
3. مسؤ وليت سنگين اهل علم
4. اهميت تهذيب و تزكيه نفس
5. لزوم پرهيز از اختلاف
6. عنايات الهى
7. نكاتى از مناجات شعبانيه
8. ماه رمضان : ضيافت الهى
9. حجابهاى انسان
10. علم و ايمان
11. معناى عصمت
12. قدم اول در سلوك
13. ويژگى امراض روحى
14. هشدار به جوانان
15. هشدار به حوزه ها
بخش دوم : آداب الصلاة
مقدمه : صورت ملكوتى و آداب قلبى نماز
مقاله اولى : آدابى كه در تمام عبادات ضرور است
فصل اول : عبوديت
فصل دوم : مراتب مقامات اهل سلوك
فصل سوم : خشوع
فصل چهارم : (طماءنينه )
فصل پنجم : محافظت عبادت از تصرف شيطان
فصل ششم : نشاط و بهجت
فصل هفتم : تفهيم
فصل هشتم : حضور قلب
فصل نهم : دعوت به حضور قلب
فصل دهم : دواى هرزه گردى خيال
فصل يازدهم : حب دنيا باعث تشتت خيال
تتميم : اعراض دادن نفس از دنيا
مقاله ثانيه : مقدمات نماز و بعض آداب قلبيه آن
مقصد اول : طهارت
فصل اول : بيان اجمالى طهور
فصل دوم : مراتب ظهور
فصل سوم : (شرح مرتبه اول ) ظهور
فصل چهارم : شمه اى از آداب وضو به حسب باطن
فصل پنجم : پاره اى از آداب باطنيه ازاله نجاست
مقصد دوم : شمه اى از آداب لباس
مقام اول : آداب مطلق لباس
مقام دوم : پاره اى از آداب لباس مصلى
مقصد سوم : آداب قلبيه وقت
فصل اول : (لذت خواص از مناجات و انتظار اوقات صلوات )
فصل دوم : مواظبت از وقت
مقاله ثالثه : مقارنات نماز
باب اول : بعض اذان و اقامه
فصل اول : آداب اجماليه
فصل دوم : بعضى از آداب و اسرار تكبيرات
فصل سوم : بعض آداب شهادت به الوهيت
فصل چهارم : بعض آداب شهادت به رسالت
فصل پنجم : بعضى از آداب حيعلات
باب دوم : آداب قيام
باب سوم : سر نيت و آداب آن
فصل اول : حقيقت نيت در عبادات
فصل دوم : (اخلاص )
فصل سوم : بيان بعضى مراتب اخلاص به طريق اجمال
فصل چهارم : (علم بدون عمل )
فصل پنجم : بعض درجات ديگر اخلاص
باب چهارم : شمه اى از آداب قرائت و اسرار آن
مصباح اول : آداب مطلقه قرائت قرآن شريف
مصباح دوم : شمه اى از آداب قرائت در خصوص نماز
باب پنجم : شمه اى از آداب و اسرار ركوع
باب ششم : اسرار و آداب سجود
باب هفتم : آداب سلام
خاتمه : بعضى از امور داخله و خارجه نماز
فصل اول : تسبيحات اربعه
فصل دوم : آداب قلبيه قنوت
فصل سوم : تعقيب
بخش سوم : شرح حديث جنود عقل و جهل
مقدمه : (مقصد اصلى قرآن و حديث و چگونگى كتب اخلاق )
مقاله اولى : نقل لفظ حديث شريف تيمنا و تبركا
مقاله دوم : شرح اجمالى بعض الفاظ حديث شريف
مقاله سوم : شرح جنود عقل و جهل از بعض وجوه
مقصد اول : شرح الخير و... ضده الشر
فصل اول : (مقصود از خير و شر)
فصل دوم : توضيح اين مقصود
فصل سوم : فطرت مخموره وزير عقل و فطرت محجوبه وزير جهل است
فصل چهارم : (ضرورت اصلاح نفس )
مقصد دوم : ايمان و كفر
فصل اول : (مقصود از ايمان )
فصل دوم : توضيح و تتميم اين مطلب
فصل سوم : استشهاد براى اين مقصد به دليل نقلى
فصل چهارم : (راه تحصيل ايمان )
مقصد سوم : تصديق و ضد آن : جحود
فصل اول : (مقصد از تصديق و جحود)
فصل دوم : (اصلاح نفس از جحود)
مقصد چهارم : رجا و ضد آن : قنوط
فصل اول : رجا از جنود عقل است ، و قنوط از جنود جهل
فصل دوم : فرق بين رجا و غرور
فصل سوم : فرق ميان خوف و قنوط
فصل چهارم : كيفيت جمع بين خوف و رجا
مقصد پنجم : عدل و ضد آن : جور
فصل اول : (مقصد از عدالت و جور)
فصل دوم : (تحصيل فضيلت عدالت )
مقصد ششم : رضا و ضد آن : سخط
فصل اول : (مقصود از رضا و سخط)
فصل دوم : مراتب رضا
فصل سوم : (مبادى مقام رضا)
فصل چهارم : (ابتلاء مؤ منين )
فصل پنجم : فضيلت رضا و ذم سخط از طريق نقل
مقصد هفتم : شكر و ضد آن : كفران
مقصد هشتم : طمع و ضد آن : ياءس
مقصد نهم : توكل و ضد آن : حرص
فصل اول : معنى توكل
فصل دوم : اركان توكل
فصل سوم : تعقيب اين باب و موعظت اولوالالباب
فصل چهارم : معرفت بعض مراتب و درجات توكل
فصل پنجم : توكل از جنود عقل و حرص از جنود جهل است
فصل ششم : مدح توكل و ذم حرص از طريق نقل
مقصد دهم و يازدهم : راءفت و رحمت و ضد آنها: قسوت و غضب
فصل اول : (معنى راءفت و قسوت و آثار راءفت )
فصل دوم : (فرق قساوت و غضب )
فصل سوم : (راءفت از جنود عقل است )
فصل چهارم : (ثمرات قوه غضبيه )
فصل پنجم : (انحراف قوه غضبيه )
فصل ششم : جمله اى از احاديث شريفه در اين باب
فصل هفتم : مختصرى براى علاج غضب
فصل هشتم : علاج غضب ، در حال سكونت نفس به قلع ماده آن
مقصد دوازدهم : علم و ضد آن : جهل
فصل اول : (معنى علم و جهل و فضيلت علم )
فصل دوم : علم از جنود عقل و جهل از جنود ابليس است
فصل سوم : مختصرى در فضايل علم از طريق نقل
مقصد سيزدهم : فهم و ضد آن : حمق
فصل اول : (معنى فهم و حمق )
فصل دوم : تعقيب اين مقصد و موعظت در اين باب
فصل سوم : فهم از جنود عقل و حمق از جنود جهل است
مقصد چهاردهم : عفت و ضد آن : هتك
فصل اول : معنى عفت
فصل دوم : (ثمرات قوه شهويه )
فصل سوم (تاثير اعمال بر قلب )
فصل چهارم : (موعظه براى اصلاح نفس )
فصل پنجم : بعضى روايات در فضيلت عفت
مقصد پانزدهم : زهد و ضد آن : رغبت
فصل اول : معنى زهد و رغبت
فصل دوم : درجات و مراتب زهد
فصل سوم : منزلت زهد نسبت به مقام سلوك انسانيت و كمال روحانيت
فصل چهارم : (رغبت به دنيا موجب احتجاب از حق است )
فصل پنجم : زهد از فطريات و رغبت از لوازم احتجاب فطرت است
فصل ششم : استشهاد به ادله نقليه
مقصد شانزدهم : رفق و ضد آن : خرق
فصل اول : (معنى رفق و خرق )
فصل دوم : (دخالت رفق در امور انسان )
فصل سوم : رفق و مدارا از جنود عقل و خرق و عنف از جنود جهل است
فصل چهارم : بعض از اخبار شريفه در اين باب
مقصد هفدهم : رهبت و ضد آن : جراءت
فصل اول : (معنى رهبت )
فصل دوم : اختلاف درجات خوف
فصل سوم : خوف و رهبت از جنود عقل و جراءت از جنود جهل است
مقصد هيجدهم : تواضع و ضد آن : كبر
فصل اول : معنى تواضع و كبر
فصل دوم : درجات تواضع و كبر
فصل سوم : (شرح صدر و ضيق صدر)
فصل چهارم : (موعظه در اين باب )
فصل پنجم : شمه اى از احاديث شريفه در اين باب
فصل ششم : احاديث تكبر
فصل هفتم : تواضع از جنود عقل و تكبر از جنود جهل است
مقصد نوزدهم : تؤ ده و ضد آن : تسرع
فصل اول : (تؤ ده و تسرع از صفات ظاهره و باطنه است )
فصل دوم : (مقصود از تؤ ده و تسرع )
فصل سوم : تاءنى و تثبت از جنود و تسرع از جنود جهل است
مقصد بيستم : حلم و ضد آن : سفه
فصل اول : (معنى حلم و سفه )
فصل دوم (ثمرات قوه غضبيه )
فصل سوم : (خطر انحراف قوه غضبيه )
فصل چهارم : علاج اساسى سفه به علاج اسباب آن
فصل پنجم : تحصيل ملكه حلم
فصل ششم : فضايل حلم از طريق منقول
مقصد بيست و يكم : صمت و ضد آن : هذر
فصل اول : (فوائد صمت )
فصل دوم : زيانهاى هذر، هذيان ، باطل ، لغو، و سخنان بيهوده
فصل سوم : فضايل صمت و عيوب هذر از طريق نقل
فصل چهارم : صمت از جنود عقل و هذر و هذيان از جنود جهل است
مقصد بيست و دوم : استسلام و ضد آن : استكبار
فصل اول : (معنى استسلام و استكبار)
فصل دوم : (استسلام از جنود عقل و استكبار از جنود جهل است )
مقصد بيست و سوم : تسليم و ضد آن : شك
فصل اول : (معنى تسليم و شك )
فصل دوم : (فوائد تسليم )
فصل سوم : تسليم از جنود عقل و ضد آن از جنود جهل است
مقصد بيست و چهارم : صبر و ضد آن : جزع
فصل اول : (معنى صبر و جزع )
فصل دوم : مراتب صبر
فصل سوم : صبر از جنود عقل و جزع از جنود جهل است
فصل چهارم : (احاديث اين باب )
مقصد بيست و پنجم : صفح و ضد آن : انتقام
فصل اول : (ثمرات صفح و مضرات انتقام )
فصل دوم : بعضى از احاديث شريفه در اين باب