يادداشت نخست :
رونمایی طرح جدید سایت با
افزودن دو هزارمین کتاب به کتابخانه ( ۱۲ فروردين ۱۳۸۹ )
بسم الله الرحمن الرحيم
همزمان با یوم الله دوازدهم فروردین طرح جدید كتابخانه آنلاين معارف
اسلامی مركز تعليمات اسلامی واشنگتن رونمایی می گردد. این کتابخانه كه
با بیش از دو هزار جلد کتاب فارسی و انگلیسی قابل دسترسی و مطالعه در
اقصی نقاط دنیا می باشد در جهت دسترسی آسان و سریع به کتاب های مورد
اعتماد در زمینه معارف اهلبيت عليهمالسلام راه اندازی گردیده است .
اکنون نیز به لحاظ تعداد کتاب های موجود از بزرگترین
کتابخانه ها از نوع خود در دنیا می باشد .
آنچه که سه سال واندی قبل به عنوان یک نذر ساده آغاز گردید، به تدریج به مجموعه
ای بزرگ تبدیل شده است که هزاران عاشق اهل بیت را ماهانه پذیراست. شیوه خاص طراحی
صفحات این کتابخانه آنلاین مبتنی بر آسانی و سهولت دسترسی کاربران، آن را به
یکی از اصلی ترین منابع دسترسی به کتب متنوع شیعی تبدیل نموده است.
تجربه ای كه در
عرض اين مدت حاصل گرديده است شايد بتواند راهگشای ديگر عزيزانی باشد كه در اين راه
قدم بر می دارند . از اينرو و در جهت ايجاد فضای گفتگو، به تدريج برخی مسائلی را كه
به نظر اينجانب می تواند در جهت پيشبرد تبليغ و معرفی فرهنگ جان بخش اهل بيت عصمت و
طهارت (ع) از طريق كتابخانه های آنلاين موثر باشد با شما عزيزان مطرح می نمايم . انشاءالله .
۱ - تاريخچه و اهداف اوليه
حدود چهار سال قبل و پس از راه اندازی پايگاه اطلاع رسانی مركز تعليمات
اسلامی به زبان انگليسی نياز به سايت فارسی نيز در بين مديريت مركز
احساس می گرديد . با حضور حجت الاسلام بحرينی و گسترش برنامه های مركز
، بخش
فارسی نيز به مجموعه صفحات اينترنتی مركز اضافه گرديد و پس از مدت
كوتاهی به صفحه اصلی تبديل گرديد .
همزمان با برنامه های نخستين ماه محرم
پس از حضور حجت الاسلام بحرينی و با توجه به سختی دسترسی به كتب معتبر
پيرامون قيام سيدالشهداء (ع)،
تصميم گرفتم كه چند كتاب را در اين زمينه
آماده سازی كرده و از طريق سايت در اختيار شيعيان فارسی زبان منطقه
قرار دهم . بازتاب بسيار مثبت اين حركت و توصيه ها و تشويق های حجت
الاسلام بحرينی سبب گرديد كه به افزايش اين كتاب ها اقدام كنيم .
همزمان تصميم گرفته شد كه
كتابخانه به صورت يك بخش و سايت مجزا طراحی و اداره گردد . از آنجا كه
در برنامه های بلند مدت مركز ، بخش كتابفروشی آنلاين نيز پيش بينی گرديده
بود ، تصميم گرفته شد كه اين كتابخانه به صورت زير مجموعه از كتاب
فروشی آنلاين مركز طراحی گردد (ناگفته نماند كه اين تصميم كه در آن
زمان منطقی به نظر می رسيد ، دو سال پس از آن تبديل به مشكلی پيچيده و
زمان بر برای جدا سازی آن از كتاب فروشی گرديد). متاسفانه كتابفروشی
آنلاين هيچگاه عملی نگرديد و البته علت اصلی آن نياز به فرد يا افرادی
بود كه در استخدام مركز باشند و اين با وضعيت عمومی مركز كه بيشترین
نيروی آنرا داوطلبان تشكيل می دادند سازگار نبود . از طرف ديگر
كتابخانه آنلاين روز به روز گسترده تر و غنی تر می گرديد .
يكی ديگر از عوارض ناخواسته ای كه در
طراحی رخ داد در رابطه با آدرس كتابخانه بود . در طراحی اوليه ، صفحه
اصلی كتابفروشی صفحه دسترسی بود و كتابخانه آنلاين به عنوان مشوقی با
يك لينك در آن صفحه قابل دسترسی بود . لهذا بدون آغاز در آن صفحه ،
برای دسترسی به صفحه ابتدايی كتابخانه آنلاين آدرسی طولانی می بايست
تايپ می گرديد . برای رفع اين مشكل يك زير دامنه جديد از دامنه اصلی
مركز به كتابخانه اختصاص يافت و گرچه با توجه به حجم كتابخانه كه روز
به روز در حال افزايش بود و كمبود وقت اين مهم مدتی به تاخير افتاد ولی
نهايتا در طی مدت ششماهه گذشته به تدريج كتابها برای انتقال آماده
گرديدند و از مدتی پيش آدرس كوتاه و جديد كتابخانه مورد استفاده قرار
گرفت .
همزمان طراحی جديد صفحات اصلی سايت با
توجه به گستردگی خدمات سايت و وجود كتابخانه های تخصصی و ايجاد شاخه
های جديد نيز مد نظر قرار گرفت . طرح فعلی انشاءالله نيازهای كنونی را
مرتفع ساخته و قابليت تطبيق با مدل های ديگر طراحی سايت را نيز با
حداقل تغييرات دارا می باشد .
۲ - مشخصه های اصلی اين كتابخانه
اگرچه موارد ذكر شده در زير با توجه به يادداشت دوم روشنتر می گردند
اما نوشتار ذيل مستقلا نيز حاوی رئوس مطالب و موضوعاتی است كه در طراحی
اين سايت در نظر گرفته شده است .
الف ) كاربران هدف :
اين كتابخانه برای فارسی زبانان مسلمان پيرو اهل بيت عصمت و طهارت (ع)
در خارج از كشور كه امكان دسترسی به منابع غنی نوشتاری را ندارند طراحی
گرديده است . اميد آن بوده و هست كه دوستداران آل طه (ع) بتوانند با
استفاده از اين كتابخانه به تقويت بينش و تحكيم ارتباط معنوی خود ،
خانواده و دوستان خود بپردازند . همزمان نيز اين امكان فراهم گردد كه
بتوان نسبت به تبليغ فرهنگ حيات بخش ائمه اطهار، سلام الله عليهم
اجمعين ، و معرفی اسلام ناب به ديگر مسلمانان و غير مسلمانان اقدام
نمود و در کنار آن توان پاسخگويی و رفع شبهات را برای شيعيان تقویت
نمود .
پر واضح است كه اگر چه اين كتابخانه
برای اين گروه كاربران طراحی گرديده است ، لكن با توجه به دسترسی عموم
كاربران به صفحات وب سايت ها ، عملا هيچ محدوديتی برای كاربران اين
كتابخانه موجود نمی باشد . نگاهی به كاربران اين كتابخانه به وضوح روشن
می سازد كه بيش از ۶۰ درصد كاربران از ايران می باشند . اگرچه شهرستان
و استان های اين كاربران مشخص نيست ، لكن از تماسهای گاه به گاه مشخص
است كه بسياری از شهرهای كوچك و گاه دورافتاده می باشند . در مورد خارج
از ايران نيز اين كاربران در اقصی نقاط عالم از آفريقا و استراليا تا
اروپا و آسيا و قاره آمريكا را شامل می گردند .
ب ) امكان دسترسی سريع و آسان و قابليت
ذخيره مطالب برای مطالعه بعدی :
صفحات مربوط به كتابها بر حداقل استفاده از تصاوير در قالب های ساده و
تكراری طراحی شده است . بجز چند مورد انگشت شمار از هيچگونه اسكريپت ،
سی اس اس ، ويژوال بيسيك ، دات نت ، و حتی فريم و آی فريم استفاده
نگرديده است . كاربرانی كه به كُد اصلی صفحات دسترسی دارند به خوبی اين
تفاوت را با كتب موجود در ديگر كتابخانه های آنلاين احساس می كنند .
همين تفاوت سبب كوچكتر شدن حجم صفحات مشابه در اين كتابخانه نسبت به
ديگر كتابخانه های مشابه می گردد .
از طرفی قابليت كپی كردن آسان متن و ذخيره آن در كامپوتر كاربر اين
اجازه را به وی می دهد كه ظرف چند دقيقه اتصال به اينترنت مطالب يك
كتاب را ذخيره نموده و سپس ارتباط اينترنی را قطع نمايد و كتاب را از
طريق كامپيوتر خود مطالعه نمايد . اين شيوه به خصوص برای مكان هايی كه
كاربر می بايستی برای تماس اينترنتی بر حسب زمان تماس هزينه بپردازد
بسيار مناسب است . لازم به ذكر است كه این امكان در ديگر كتابخانه ها نيز
موجود است با اين تفاوت كه اولا متن كپی شده گاهی فاقد فورمت های اصلی
بوده و لذا فرم اصلی خود را كه تحت اسكريپت های خاص شكل گرفته بودند از
دست می دهد و ثانيا كُد های ديگری را هم كه در آن صفحات غير فعال بودند
فعال می سازد . صفحات كتاب موجود در اين كتابخانه اين مزيت را دارند كه
عيناً به همان فرم نمايش داده شده كپی و ذخيره می گردند .
نكته ديگر در همين زمينه مساله تعداد صفحات موجود برای يك كتاب می باشد
. با نگاهی كوتاه تعداد صفحات برخی كتابها در سايت های گوناگون (كه
تعدادی از آنها در صفحه كتابهای
ديگران آمده است) به خوبی ديده می شود كه برای مطالعه برخی كتب
صدها صفحه كوچك می بايستی جداگانه مطالعه و يا كپی و ذخيره شود كه عملا
استفاده از آنرا اگر نه غير ممكن ، حداقل بسيار كند و غير عملی می
نمايد . اين مساله در كتابخانه ما بسيار متفاوت می باشد و سعی شده است
كه اين تعداد به حداقل ممكن برسد .
ج ) - استفاده از منابع مورد اطمينان و
تصحيح و صفحه بندی جديد تا حد امكان
كليه كتاب های اين كتابخانه از مراجع و منابع مورد اطمينان اينترنتی
تهيه گرديده است و همواره اين دقت به كار گرفته شده است كه هيچ كتابی
از سايتی كه كتاب های اسلامی و غير اسلامی را همزمان ارائه ی كند
دانلود نگردد . برخی از كتب مستقيما از پايگاه های اطلاع رسانی مولفين
دانلود گرديده گرديده است .
اينجانب از شيوه تهيه نسخه های اينترنتی اين كتب توسط عزيزان زحمتكش و
پركار اين سايتها اطلاع ندارم ولی در بيشتر موارد به نظر می رسد كه كتب
از طريق اسكن كردن تبديل به فرم ديجيتال گرديده است و حتی صفحه بندی
آنهم يا مطابق صفحه بندی اصل كتاب و يا توسط نرم افزار صورت گرفته
است .
از اينرو گاهی يك كتاب چند صد صفحه ای تبديل به همان چند صد صفحه
اينترنتی می گردد و يا وقتی تعدادی از اين صفحات جمع شده و تبديل به يك
صفحه اينترنتی می شوند همان فرم اوليه را حفظ می كنند به اين نحو كه پس
از چند خط متن اصلی بلافاصله يك پاورقی و شماره صفحه و سپس صفحه بعدی
كتاب و پاورقی و شماره آن صفحه و الی آخر . بدین ترتیب گاهی يك صفحه
اينترنی ممكن است شامل ده - بيست صفحه اصلی يك كتاب با ده - بيست
پاورقی و شماره صفحه باشد .
نكته ديگر مربوط به تقسيمات صفحات می باشد كه بيشر اوقات از يك قاعده
هوشمند استفاده نمی شود و ظاهرا نرم افزار مورد استفاده صفحات را بر
اساس حجم مساوی فايلها تقسيم می كند . اين تقسيم بندی در اكثر مواقع
باعث اتمام و آغاز نامناسب صفحات پشت سرهم می گردد كه نظاير آنرا
تقريبا در تمام كتابخانه های آنلاين می توان ديد .
ما سعی كرده ايم تا آنجا كه مقدور بوده است نسبت به كاهش صفحات (از
طریق تجمیع صفحات کوچکتر) و تصحيح
صفحه بندی ها اقدام كنيم . اين امر بخصوص در كتابهايی كه جديدا به
كتابخانه اضافه شده اند رعايت گرديده است و انشاءالله به تدريج كتاب
هايی را كه پیش از این در كتابخانه قرار داده بوديم نيز در بر خواهد گرفت .
در مورد صفحاتی كه چندين پاورقی در بين آنها بود نيز اصلاحات لازم
انجام گرديده و
سپس به كتابخانه اضافه شده اند . با مراجعه به صفحه
كتابهای در دست تهيه
بخوبی ملاحظه می گردد كه اكثر كتب مزبور مربوط به اين گروه كتابها
هستند .
د ) گرفتن رضایت شرعی از پدید
آورندگان آثار
اگرچه کلیه کتب این کتابخانه از دیگر سایتها دانلود و سپس برای این
کتابخانه تنظیم گردیده اند با این وجود آگاهی از اینکه
پدیدآورندگان آثار از این امر آگاهی داشته و نسبت به آن اعتراضی ندارند
برای ما بسیار مهم بوده و هست.
متاسفانه
با وجود سعی فراوان در گرفتن رضايت نامه و اجازه از مولفين محترم
كمترين ميزان موفقيت دراين زمينه حاصل گرديده است . از آنجا كه تنها
وسيله دسترسی اینجانب به مولفين در قيد حيات ، پست الكترونيكی می باشد
، لذا عدم اطلاع از ايميل مولفين و يا عدم آشنايی و استفاده آنان از
ايميل امكان ارتباط را مشكل می سازد .
در چند مورد هم با وجود چندین بار مكاتبه هيچ پاسخی دريافت نگردیده است
.
البته برخی مولفین که کتاب هایشان در سایت های مربوط به خود نیز به
صورت آنلاین موجود است اجازه کلی استفاده از آثارشان را داده اند (
نظیر آیت الله العظمی مکارم شیرازی و آیت الله العظمی مظاهری) و عدم
وجود اجازه نامه در صفحه اجازه نامه ها دلیل عدم رضایت مولفین نمی باشد
. از میان مولفین تنها مسئولین موسسه اسرا به نمایندگی از حضرت آیت
الله العظمی جوادی آملی عدم رضایت ضمنی خود را ابراز نمودند که
بلافاصله (با حسرت فراوان) نسبت به جلوگیری از دسترسی به کتب
ایشان اقدام به عمل آمد (بجز پنج جلد تفسیر قران تسنیم).
ه ) استفاده از عرض مناسب صفحات برای
چاپ مستقيم
يكی از نكاتی كه از ابتدا مد نظر قرار گرفت استفاده از عرض مناسب برای
مطالب كتابها بود به نحوی كه اگر كاربری تصميم گرفت صفحه نمايش داده
شده را چاپ كند از اصل متن چيزی را از دست ندهد .
۳ - برنامه يكساله برای سال ۱۳۸۹
اكنون كه كتابخانه به لحاظ كمّی به میزان مناسبی رسيده است ، بخشی از
فعاليت ها از توسعه كمی به سوی افزودن كيفيت كتاب ها هم از جهت آسان
سازی مطالعه و بهتر نمودن نمايش صفحات و هم از جهت محتوی كتاب ها هدايت
می گردد . اين امر در شش محور زير صورت خواهد گرفت :
الف ) يكسان سازی نمايش عمومی صفحات :
اين شيوه كه در بيش از نيمی از كتب كتابخانه به كار گرفته شده است و از
يكسال پيش تمام كتاب های جديد كتابخانه را در بر گرفته است به تدريج به
كتاب های ديگر نيز تعميم داده خواهد شد به نحوی كه تا حد امكان
يكنواختی تجرپه بازدید، روش مطالعه و انتقال بين صفحات حاصل گردد .
ب ) يكسان سازی پاراگراف بندی ها ،
قلم های مورد استفاده ، تبتر و رنگ ها :
نظير بند (الف) اگر چه شامل كليه كتابها نخواهد شد .
ج ) يك كتاب بجای چندين جلد
برخی از كتب موجود در كتابخانه در حد جزوات كوچكی هستند كه گاه به صورت
چندين جلد در آمده اند . انشاءالله اين مجلدات در يكجا جمع گرديده و به
صورت يك كتاب عرضه خواهند گرديد .
د ) حذف و جايگزينی برخی از كتاب های
موجو د
تعداد انگشت شماری از كتب موجود در كتابخانه بيشتر در حد يك مقاله و يا
حاوی مطالب تكراری می باشند و در چند مورد ربط آنها با موضوع اصلی
كتابخانه ناچيز است . اين كتب از كتابخانه حذف و به صورت مقاله در بخش
های متناسب سايت اصلی مركز آورده خواهند شد . در همین رابطه چنانچه
نسخه بهتر و کاملتری از یکی از کتب موجود در کتابخانه یافت شود کوشش
خواهد شد که نسخه بهتر جایگزین نسخه موجود گردد .
ه ) همت مضاعف در یافتن پدید آورندگان
آثار و کار مضاعف در گرفتن اجازه شرعی از آنان برای قرار دادن آثارشان
در کتابخانه.
و ) گسترش و تقویت کتابخانه انگلیسی
۴ - پیشکش و عرض سپاس
این كتابخانه را از ابتدا به عنوان صدقه جاریه ای برای پدر و مادر
مرحومم قرار دادم به امید آنکه ثوابی اگر هست نثار آن درخاک آرمیدگان
گردد که هیچگاه جز دل آزردنشان کارخیری برایشان نکردم و تا آخرین دم
حیات در حسرت عبادت دیدار رویشان خواهم بود .
عرض سپاسی هم برای:
اول: فاضلان ، علما و نویسندگانی که خامه قلم بر کاغذ نهادند و در جهت
معرفی اصول و عقاید اسلام اهل بیت عصمت و طهارت (ع) و شناساندن این
انوار الهی و سیره این هدایتگران راه نور به روشنگری پرداختند. خداوند
آنانی را که دعوتش را لبیک گفته اند غریق رحمت نماید و درجات عالی آنان
را متعالی نماید و به آنانی را که در قید حیاتند عمر طولانی و پربار در
راه گسترش فرهنگ آل بیت رسول اکرم (ص) عنایت فرماید .
دوم: برادران و خواهران عزیز و گمنامی که زحمت تبدیل این کتب را به فرم
دیجیتال می کشند و آنان که نسبت به انتشارشان از طریق آنلاین
اقدام می کنند، مدیران و برنامه ریزانی که با شناخت این نیاز حیاتی این
اقدامات را تشویق و پشتیبانی می کنند و آنان را که نسبت به معرفی این
فعالیت ها اقدام می کنند . در این مورد آخر کوتاهی است اگر ذکری از
عزیزان بخش فضای مجازی خبرگزاری پربرکت قرانی به میان نیاید که الحق
والانصاف کاری در خور ستایش در این زمینه انجام می دهند.
سوم: استاد و مربی بزرگوارم حضرت حجت الاسلام والمسلمین حاج شیخ احمد
بحرینی که حضورش در بین ما نعمتی بوده که کمتر قدر آن را دانسته و شکر
آن را بجا آورده ایم . من نمی دانم اگر دعاها و تشویق های معنوی ایشان
نبود آیا این کتابخانه می توانست تا این حد موفق گردد یا نه . خداوند
او و خانواده اش را که برای خدمت به مسلمانان خارج از کشور و تبلیغ
اسلام ناب رنج دوری از
ام القرای شیعه را می کشند موفق و موید بدارد .
چهارم: خانواده اینجانب که در تمام این مدت با سعه صدر و لطف و بزرگ منشی
این امکان را فراهم نمودند که ساعتها کار روزانه بر روی کتابخانه امکان
پذیر گردد . خداوند به آنها هم اجر جزیل عنایت فرماید .
و پنجم: شما عزیزانی که با مراجعه به این کتابخانه و مطالعه کتب آن
حکمت وجودی آنرا عینیت می بخشید . خداوند شعله عشق اهل بیت طاهرین (ع)
را هرگز از دلهایتان نزداید و چشم همگی ما به جمال نورانی آخرین ذخیره
آل طه و یاسین (عج) روشن فرماید.
و من الله التوفیق
خادم کتابخانه آنلاین معارف اسلامی
مرکز تعلیمات اسلامی واشنگتن
يادداشت دوم :
تبليغ اسلام و فرهنگ جيات بخش
اهل بيت عصمت و طهارت (ع) از طريق كتابخانه های آنلاين : مولفه های اساسی
بسم الله الرحمن الرحيم
عذر تقصیر
در بین این یادداشت و یادداشت قبلی مدت زمانی نزدیک به نه ماه فاصله
افتاد بخش عمده آن به سبب گرفتاری های روزمره زندگی که همه درگیر آن
هستیم . بخشی هم به جهت وسواس بنده در ارائه بحثی که بتواند مفید برای
جامعه کتابخوان از یکسو و آنها که درد تبلیغ و معرفی فرهنگ حیات بخش
معصومین علیهم السلام را دارند بوده باشد. انشاءالله حاصل بحث مورد
رضای خالق ستار و مورد استفاده آن گروه از عزیزانی که در این راه گام
برمی دارند باشد. آمین.
پیش نگارش
قبل از شروع بحث باید عرض کنم که هدف از این یادداشت ارائه راهکارهایی
جهت ارتقاء کیفیت ارائه خدمات در حوزه کتابخانه های آنلاین معارف
اسلامی به زبان فارسی می باشد . این راهکارها - نه لزوما به عنوان
«مسیر برتر» ، بلکه به عنوان یک «مسیر دیگر» که می تواند همزمان دنبال
شود - می تواند باب بحثی را در این زمینه باز نماید تا فرهیختگان و دست
اندرکاران تهیه و ارائه چنین خدماتی با بحث و اظهار نظر پیرامون آنها
نسبت به اصلاح و عملی کردن برخی از آنها در حوزه های های تخصصی خود
اقدام نمایند. این حقیر نه ادعایی در این زمینه دارم و نه تعصبی نسبت
به آنچه ارائه می نمایم. این یادداشت ها را هم جهت ارائه تجربیاتی که
در عرض پنج سال کار با کتابخانه های آنلاین معارف اسلامی کسب کرده ام
می نویسم تا دیگرانی که می خواهند در این راه قدم بگذارند و آنانی که
در میانه راه هستند شاید نکاتی قابل استفاده در آن بیابند.
چکیده
کتابخانه های آنلاین معارف اسلامی در کمترین حد اثرگذاری خود در سه
حیطه خاص می توانند اثرات شگرفی را در جامعه اسلامی ایجاد نمایند. نخست
، فراهم آوردن امکان دسترسی ساده و آسان همگانی را به منابع عظیم معارف
شیعی ، دوم ، ایجاد قابلیت های پاسخگویی به شبهات و معرفی اطلاعات صحیح
پیرامون مکتب حیات بخش اهل بیت عصمت و طهارت (ع) و فعالیت های تبلیغی و
سوم ایجاد امکانات تحقیقاتی برای محققان ودانشجویان علوم دینی و سایر
علاقه مندان . میزان موفقیت یک کتابخانه آنلاین معارف اسلامی در رابطه
با این سه حیطه خاص بستگی مستقیم با طراحی هدفدار آن دارد. این مقاله
به معرفی و نقش ده مولفه عمده در این زمینه می پردازد و نقش وجود یا
عدم وجود آنها را در طراحی هدفدار یک کتابخانه آنلاین معارف اسلامی
تحلیل می نماید . در نهایت با استفاده از این ده مولفه «کلید کیفیت» ی
برای کتاب های آنلاین معرفی می گردد.
مقدمه
تغییرات بنیادی و اساسی که تکنولوژی معاصر به ارمغان آورده است هم
اکنون در سراسر شئون زندگی انسانها به خوبی نمایان و هویداست . بخشی از
این تغییرات که با معرفی پدیده جهانی «وب» صورت پذیرفت امکانات دسترسی
عمومی به اطلاعات ، داده ها ، اخبار ، مجلات و کتب را ، به علاوه
میلیون ها خواسته و نا خواسته دیگر ، فراهم ساخت . انقلاب دیجیتالی
امروز حتی در مکان هایی که کوچکترین امکان دسترسی به آن متصور نمی شد
راه یافته و اثرگذار بوده است . با توجه به گستردگی وسیع این طیف
اثرگذاری ، این مقاله تنها به گوشه کوچکی از آن می پردازد و نگاهی به
اثرات آن بر کتاب و کتابخوانی و گسترش و در دسترس قرار دادن منابع متقن
به مطالعه گران می پردازد.
کتاب و کتاب خوانی
در سه دهه اخیر به یمن پدیده فرخنده انقلاب اسلامی ایران ، میزان علاقه
به و انتشار آثار اسلامی افزون گردیده است . کتاب ها و منابعی که فقط
در جوامع حوزوی و دانشگاهی خواهان و مطالعه گر داشته است امروزه در متن
جامعه با اقبال بیشتری روبروست . تشنگان علم و دانش و علاقه مندان آثار
اسلامی امروز طیف وسیعی از مسلمانان را از سراسر دنیا در بر می گیرد که
البته به همراه خود چالش های جدیدی را نیز پدید می آورد .
اینکه امروزه با کمک تکنولوزی جدید غنی ترین منابع اسلامی به راحتی و
در کمترین زمان ممکن می تواند در اختیار عموم در هر نقطه از جهان قرار
گیرد ، تا چند دهه گذشته حتی قابل تصور نبود . هنوز جامعه ایرانی خاطره
رژیم شاهنشاهی و دستگاه های اطلاعات و امنیت آنرا (ساواک ، کمیته
شهربانی ، ...) بیاد دارد . چه بسا مبارزانی و محققانی که به خاطر
داشتن ، تکثیر و یا توزیع چند اعلامیه و جزوه و کتاب و یا داشتن آنها
طعم تلخ شکنجه و زندان را چشیدند . در ایام کنونی برای کسانیکه یک
مقاله ، کتاب ، ایمیل ، عکس و فیلم را به راحتی فشار دادن چند دکمه بر
روی کیبورد و یا چند کلیک ماووس برای هزاران نفر می فرستند آن حقایق نه
تنها قابل تصور نیست بلکه خنده آور است .
فرآیند مطالعه و کتاب خوانی هم به همان نسبت دستخوش تغییرات بنیادی
گردیده است و همزمان چالش های جدیدی را همراه آورده است که لازم است
پاسخ ها و راهکار های منطقی و معقولی برای آنها یافت شود. در شرایط
کنونی و با وجود کامپیوتر و سایر دستگاه های و وسایل اکترونیکی که
امکان ذخیره ، پخش ، نمایش و انتقال صدها کتاب را در فضای محدودی می
دهد و شبکه جهانی اینترنت ، شیوه مطالعه و فرآیند یادگیری و زمان و
مکان مطالعه هم دستخوش همین تغییرات گردیده اند.
به عنوان نمونه ، برخی از نکات زیر را برشمرد که شیوه های سنتی را در
مواجهه با شرایط جدید دچار چالش های جدی کرده است :
کتابخانه سنتی: ساختمانی در یک مکان مشخص با قفسه ها و کتاب ها و کتاب
داران و ساعات کار مشخص و محدودیت ها در بودجه برای خرید کتاب ها و
تامین و نگاهداری آنها و ...
کتابخانه جدید: هزاران کتاب با فورمت دیجیتال برای پخش و نمایش در
سیستم های کامپیوتری ، تلفن های همراه ، و اقسام نمایشگرهایی از قبیل
دی وی دی پلیر و غیره .
به لحاظ آسانی دسترسی و دست یابی به اطلاعات نیز کتابخانه های جدید چه
از لحاظ تنوع امکانات و چه از لحاظ سرعت دستیابی به آنها در
کوتاهترین زمان ممکن با استفاده از جستجوگر ها از هر نظر مقرون به صرفه
می باشند .
تبین جایگاه کتابخانه سنتی و
کتابخانه دیجیتال برای شرایط کنونی
بزودی اضافه می شود .
تبین اهداف کتابخانه دیجیتال اولین
شرط طراحی موفقیت آمیز آن است
بزودی اضافه می شود .
ده مولفه پیشنهادی برای
کتابخانه های آنلاین
بزودی اضافه می شود .
طرح «کلید کیفیت» کتاب بر اساس
مولفه های پیشنهادی برای
کتابخانه های آنلاین
بزودی اضافه می شود .
تبليغ اسلام و فرهنگ جيات بخش اهل
بيت عصمت و طهارت (ع) از طريق كتابخانه های آنلاين
بزودی اضافه می شود .
استفاده بهینه از خلاقیت و توان
عاشقان اهل بيت عصمت و طهارت (ع) در سراسر جهان برای تبلیغ مکتب
بزودی اضافه می شود .
تضارب آراء
بزودی اضافه می شود .
توجه
این مقاله در دست تهیه می باشد. لطفا
تا اتمام و تصحیح نهایی آن از آن استفاده نفرمایید. |
و من الله التوفیق
خادم کتابخانه آنلاین معارف اسلامی
مرکز تعلیمات اسلامی واشنگتن
نکته
مطالب این صفحه گرچه به تنهایی هدف خود را برآورده می نماید ولی برای بهره گیری
همه جانبه بهتر است همراه با دیگر صفحات توضیحی
درباره کتابخانه،
آشنایی با کتابخانه و شیوه نمایش کتاب ها،
راهنما،
بهبود کیفیت کتابخانه،
و
پاسخ به سئوالاتی که معمولا پرسیده می شوند
مطالعه گردند.
|