ارتقاء کیفیت، نیاز مهم این
کتابخانه
نیازی به ذکر کردن شاید نداشته باشد که موفقیت یک کتابخانه
آنلاین بستگی مستقیم به رضایت بازدیدکنندگان از آن دارد. این احساس
رضایت حداقل در چهار سئوال مختلف نمود دارد. اول: آیا کاربر توانسته
است به آسانی کتاب یا کتاب های مورد نیاز خود را بیابد؟ دوم:
آیا کاربر توانسته است به آسانی کتاب یا کتاب های مورد نیاز خود را
بخواند یا صفحات آنها را در واژه پرداز خود کپی کند؟ سوم: آیا لینک های
درون کتابخانه و درون کتاب ها درست هستند و کاربر را به صفحه
مقصد صحیح هدایت می کنند؟ و چهارم: اگر کاربر به لینک اشتباه برخورد
نمود، آیا خود می تواند لینک صحیح را حدس بزند؟ از بین این چهار مورد،
تنها سومین مورد است که رابطه مستقیم با طراحی کتاب ها ندارد و ممکن
است در مورد هر کتابی رخ دهد. دلایل مختلفی برای لینک های اشتباه وجود
دارد که در بحش های زیرین به عمده آنها اشاره خواهد گردید. هرگونه کمکی
در این زمینه که به تصحیح لینک ها بیانجامد در بهبود و ارتقاء کیفیت
این کتابخانه تاثیر مستقیم خواهد گذاشت.
طرح عمومی مساله
برای روشن تر شدن چرایی امکان وجود لینک های اشتباه در کتابخانه
اجازه دهید ابتدا نگاهی به تاریخچه ایجاد کتابخانه و تغییرات صورت
گرفته در آن در طی چند سالی که کتابخانه تاسیس گشته است داشته باشیم.
با ملاحظه این تاریخچه کوتاه بسیاری از علل وجود احتمالی این لینک های
اشتباه روشن می گردند.
همان گونه در صفحات دیگر ذکر شده است این کتابخانه با یک نذر ساده
شروع گردید و اولین کتب کتابخانه هم کتبی پیرامون حضرت سیدالشهداء علیه
السلام بودند که به مناسبت ایام محرم آن سال بر روی سایت مرکز تعلیمات
اسلامی و در بخش های معارف و اهل بیت آن قرار گرفتند. با استقبال زیادی
که از این امر صورت گرفت و آشنایی با سایت های غدیر و تبیان و کتابخانه
های آنها و تشویق های امام مرکز حضرت حجت الاسلام والمسلمین بحرینی.
نسبت به قرار دادن کتاب های بیشتر اقدام گردید. در این جهت ابتدا پوشه
جدیدی به نام کتابخانه درست شد و کلیه کتاب های موجود در سایت از پوشه
های مختلف به این پوشه جدید منتقل گردیدند. اگر علل اشتباه بودن
احتمالی برخی لینک ها را بخواهیم بشماریم می توان از اشتباه در سایت
اصلی که ما از آن کپی کرده بودیم و اشتباه ما در حین تنظیم کتاب ها نام
برد. در زمان این تغییر و انتقال کتاب ها از پوشه های مختلف به پوشه
جدید برخی از لینک ها شکسته شدند و دلیل دیگری به این علل اضافه گردید.
البته در آن زمان هنوز کتاب ها زیاد نبودند ولی با افزایش آنها نیاز به
جدا کردن آنها از سایت اصلی مرکز بیش از پیش احساس گردید. لذا کتاب ها
به یک سایت جدید منتقل گردیدند و به امید فعال کردن یک کتابفروشی
آنلاین برای مرکز کتابخانه نیز به آن سایت جدید منتقل گردید. در اینجا
چهارمین علت اشتباهات احتمالی پدید آمد که شکسته شدن تعداد دیگری از
پیوند ها بود.
نا گفته نماند که مدت های مدیدی وقت صرف گردید که قبل از انتقال
کتاب ها اطمینان حاصل شود که لینک های شکسته اصلاح گردند ولیکن برخی
لینک های شکسته همچنان در این صفحات باقی ماندند.
تغییر بعدی زمانی پیش آمد که کتاب های کتابخانه به مرز
یک هزار نزدیک گردیدند که طرح سابق کتابخانه را بسیار ناکارآمد می کرد.
برای تصور آن، صفحه «کتاب های جدید» سایت را در نظر بگیرید که معمولا
اطلاعاتی پیرامون کتاب های جدید سایت در اختیار قرار می دهد با
جدیدترین کتاب اضافه شده به سایت در بالای صفحه. معمولا یک صد کتاب در
این لیست است. حال همین صفحه را تصور بفرمائید با یک هزار کتاب. لذا
طراحی جدیدی برای سایت در نظر گرفته شد که بتواند پاسخگوی نیاز های
روزافزون کتابخانه و کاربران فرهیخته آن باشد. سایت کنونی حاصل آن نیاز
است که با در نظر گرفتن مولفه های اصلی کتابخانه ما تنظیم گردیده است.
یکی از تغییرات اساسی که در طرح جدید صورت گرفت دسته بندی و انتقال
کتاب های موضوعی به پوشه های جدید بود. مثلا کتاب های مربوط به نهج
ابلاغه به پوشه نهج البلاغه و کتاب های مربوط به قران مجید و تفسیر به
پوشه های اختصاصی خود انتقال یافتندو همینطور بسیاری دیگر به پوشه های اختصاصی
خود.
این عمل اولا زمینه ایجاد کتابخانه های موضوعی را فراهم نمود و با کم
کردن تعداد
تعداد پوشه ها مدیریت آن را آسان تر نمود. مثلا به جای
شصت پوشه جداگانه برای کتاب های مربوط به نهج البلاغه اکنون ما با تنها
یک پوشه سر و کار داریم.
ناگفته نماند همانگونه که انتظار می رفت پنجمین سبب بروز اشتباهات نیز در
همین جا پدید آمد که شکسته شدن لینک های بیشتری در اثر این نقل
وانتقالات بود. با حذف صدها پوشه
و انتقال کتاب های آنها به پوشه های جدید بسیاری از لینک ها
در جستجوگر ها هم اشتباه از آب درآمدند که البته نگرانی مهمی نبوده است
زیرا آنها مرتبا لینک های خود را به روز می کنند. ولی این شکسته شدن
لینک ها در خود کتابخانه سبب نزول کیفیت کتابخانه و عدم اعتماد کاربران
به آن می گردد. اگرچه مجددا وقت زیادی صرف شد تا این لینک های شکسته
شده یافت شوند و اصلاح گردند اما هنوز هم هر از گاهی کاربر عزیزی از وجود
یکی از آنها خبر می دهد و یا از طریق فایل ها و گزارشات ویژه مربوط به
مدیریت سایت آنها را پیدا و اصلاح می کنیم.
ششمین و هفتمین علل وجود اشتباهات احتمالی در لینک ها به اصل
کارکردن با کامپیوتر باز می گردد. در طول این چند ساله حداقل دو بار به
صورت کامل و یکبار به صورت پاره ای، همچنین اطلاعات هارد دیسک از بین
رفتند. و مجبور شدیم برای بازسازی آنها از فایل هایی که روی سرور بودند
کمک بگیریم و اینکار یعنی بازسازی کتابخانه در کامپیوتر شخصی خادم سایت
در منزل گاهی سبب بروز مشکلات می گردید. دیگر آنکه کار معمولا بر روی
دو کامپیوتر انجام می گیرد، یکی کامپوتر خانه است که به صورت کامل یک
کپی از سایت را دارد و دیگری یک لپ تاپ که بخش کوچکی از استخوان بندی
سایت را داراست. این کامپیوتر معمولا وقتی خادم سایت در مسافرت است و
یا در خارج از خانه وقت آزادی دارد که بتواند زوی کتابخانه کار کند
استفاده می گردد و برخی اوقات فایل های آن به روز نشده هستند و سبب
ایجاد لینک های نادرست می گردند که اگر همان لحظه اصلاح نشوند به صورت
پنهان باقی خواهند ماند.
با این مقدمه می توان دریافت که امکان وجود اشتباه خارج از ذهن نیست
و برعکس، تصور اینکه اشتباهی وجود ندارد، به واقع خطای بزرگ تری می
باشد.
روش نام گذاری فایل ها
ممکن است چند نوع فایل برای یک کتاب وجود داشته باشند. صفحه فهرست،
صفحات متن کتاب که از شماره 01 آغاز شده و تا هر میزان برای یک کتاب
لازم باشد به صورت مسلسل ادامه می یابد. صفحه پی نوشت ها برای وقتی فقط
یک فایل برای پاورقی ها کافیست و پی نوشت های 01 و 02 و 03 و غیرو برای
وقتی بیش از یک فایل برای پاورقی ها نیاز است. و نهایتا فایل دیگری که
ممکن است استفاده شود فایل فهرست مطالب می باشد که نظیر فایل فهرست است
با این تفاوت که جزئیات بیشتری از آن را دارد. برای نامگذاری فایل ها از نام های ایرانی
با حروف انگلیسی استفاده می شود. هیچ فاصله ای در نام فایل موجود نیست
و لغات جدا با خط زیر به یکدیگر وصل می گردند. نام کتاب ابتدا و نام
نویسنده پس از آن می آید، سپس شماره صفحه و در آخر هم نوع فایل که
اچ-تی-ام ال می باشد. اگر نام نویسنده شامل دو نام باشد، دو قسمت آن نه با
استفاده از خط زیر بلکه با استفاده از خطی که برای منها استفاده می شود
به هم وصل می گردند. تصاویر زیر نشان دهنده حالات مختلف نام گذاری
فایل ها می باشد.
در این تصویر لیست فایل های مربوط به کتاب «بلاها و بلادیدگان»
نوشته فرج اللّه هدايت نيا دیده می شود که حاوی یک صفحه پی نوشت ها،
هفت صفحه متن کتاب، صفحه فهرست و صفحه فهرست مطالب (صفحه 00) می باشد.
در این تصویر لیست فایل های مربوط به کتاب «چالش های دین»
نوشته فضل الله حسینی دیده می شود که صفحه پی نوشت ها،
و صفحه فهرست مطالب ندارد.
در این تصویر لیست بخشی از فایل های مربوط به کتاب «بحر المعارف جلد اول»
نوشته عالم ربانى و عارف صمدانى مولى عبدالصمد همدانى دیده می شود که حاوی
56 صفحه متن و 5 صفحه پی نوشت ها می باشد.
در این تصویر لیست بخشی از فایل های مربوط به کتاب «داستانهاى صاحبدلان»
نوشته مرحوم محمد محمدى اشتهاردى دیده می شود.
لیست کتاب ها بر حسب تاریخ اضافه شدن آنها به کتابخانه
همان گونه که ذکر شد صفحه «کتاب های جدید» که اطلاعاتی پیرامون کتاب های جدید
سایت در اختیار قرار می دهد (با جدیدترین کتاب اضافه شده به سایت در بالای صفحه)
معمولا حدود یک صد کتاب را در لیست خود دارد. با اضافه شدن کتاب های جدید لیست
بزرگتر می گردد و وقتی حدودا 10 کتاب جدید به لیست اضافه شد، 10 کتاب از پائین صفحه
از لیست حذف می گردند. البته این اطلاعات از بین نمی رود بلکه در صفحات کوچکتری
شبیه صفحه کتاب های جدید لیست می شوند. این صفحات اکثرا 10 کتابی هستند. این آرشیو به
دو صورت قابل دسترسی است. در پائین صفحه کتاب های جدید اگر بر روی آیکان «آرشیو»
کلیک کنید به آخرین (و جدیدترین) لیست ده تایی که از این لیست بیرون رفته است می
روید.
در رمان تهیه این صفحه، لینک آرشیو به صفحه 170 رجوع داده می شد.
در پائین این صفحه نیز لینک هایی برای رفتن به صفحه قبل و صفحه بعد و صفحه کتاب
های جدید موجود است.
لطفا بار دیگر به نام این فایل دقت فرمایید: ایندکس خط زیر و یک شماره سه رقمی
(که در اینجا 170 است).این شماره ها از 000 شروع شده و تا زمان تهیه این صفحه به
شماره 170 رسیده بوده است. لذا دومین روش دسترسی به این صفحات وارد کردن مستقیم
آدرس صفحه مورد نیاز در نمایشگر می باشد. مثلا اگر بخواهیم بدانیم اولین گروه کتاب
های کتابخانه چه بودند کافیست شماره 000 را ببینیم.
اکنون که آشنایی مقدماتی حاصل گشته است آماده می گردیم که موضوع اصلی این صفحه
را دنبال کنیم.
بررسی کردن کتاب ها و یافتن اشکالات
1. ابتدا خودتان را با فورمت ارائه کتاب های کتابخانه آشنا نمائید. برای اینکار
بهترین روش مطالعه صفحه آشنایی با کتابخانه
و شیوه نمایش کتاب ها می باشد. البته هر کتابی از صفحه کتاب های جدید را
که ملاحظه بفرمائیدنمونه این فورمت را خواهید دید.
2. یکی از این دو روش را انتخاب کنید: یا از صفحه 000 شروع کنید و
یا به صفحه مخزن کتاب بروید و یکی از حروف الفباء را انتخاب کنید.
3. برای خادم سایت ایمیلی بفرستید و تصمیم خود را اطلاع دهید. خادم
سایت ممکن است که انتخاب شما را عوض کند اگر فرد دیگری قبل از شما
درخواست کرده بوده و همان انتخاب شما را داشته است.
4. کتاب ها را یک به یک نظیر آنچه در زیر خواهد آمد بازرسی کنید و
از صحیح بودن لینک ها مطمئن شوید.
5. قبل از شروع کار جدید طی ایمیلی به خادم کتابخانه گزارشی از این
بازرسی را ارائه نمائید.
در زیر ترتیبی که باید رعایت شود و گزارش آن
ذکر گردیده است:
الف - بر روی لینکی که شما را به صفحه فهرست کتاب می برد کلیک کنید. آیا لینک به صفحه فهرست کتاب درست است؟ اگر جواب منفی است در
گزارش خود در مقابل نام کتاب بنویسید خراب و به سراغ کتاب بعدی بروید.
اگر پاسخ مثبت است به قدم بعدی بروید.
ب - دو سه لینک از سرفصل ها را در صفحه فهرست راستی آزمایی کنید.
آیا لینک ها درست هستند؟ اگر جواب منفی است در گزارش خود در مقابل نام
کتاب بنویسید خراب و به سراغ کتاب بعدی بروید. اگر پاسخ مثبت است به
قدم بعدی بروید.
ج - در یکی دو صفحه از صفحات کتاب سه لینکی را که در پائین صفحه
هستند (قبلی، بعدی و فهرست ) را راستی آزمایی کنید. آیا لینک ها درست
هستند؟ اگر جواب منفی است در گزارش خود در مقابل نام کتاب بنویسید خراب
و به سراغ کتاب بعدی بروید. اگر پاسخ مثبت است به قدم بعدی بروید.
د - اگر در صفحات کتاب، پاورقی ها به صفحه پی نوشت ها لینک شده اند
دو سه تا از آنها را راستی آزمایی کنید. آیا لینک ها درست هستند؟ اگر
جواب منفی است در گزارش خود در مقابل نام کتاب بنویسید خراب و به سراغ
کتاب بعدی بروید. اگر پاسخ مثبت است به قدم بعدی بروید.
هـ - آیا فورمت کتاب فورمت جدید است؟ اگر جواب منفی است در گزارش
خود در مقابل نام کتاب بنویسید خوب ولی به فورمت قدیمی. در غیر این
صورت در گزارش خود در مقابل نام کتاب بنویسید خوب است.
و - آیا گزارش تکمیل است؟ اگر جواب منفی است کتاب بعدی را انتخاب
کنید و همین پروسه را تکرار نمایید. اگر پاسخ مثبت است گزارش خود را
برای خادم کتابخانه ایمیل نمائید.
همچنین می توانید این مراحل را به صورت یک فلوچارت در یک فایل پی دی
اف ملاحظه بفرمائید.
