نقش باورهای دینی در رفع نگرانی ها

حبیب الله طاهری

- فهرست مطالب -


پیش گفتار
1. افسردگی به خاطر نرسیدن به خواسته ها
2. افسردگی با وجود امکانات رفاهی
3. راه چاره چیست؟
4. دین بهترین راه نجات
5. رابطة آرامش و جهان بینی
الف: یک فرد ماتریالیست چنین می اندیشد
ب: یک فرد الهی چنین می اندیشد
6. راه های دیگر نجات
7. ساختار کلی و ترسیم مطالب
فصل اول: کلیات
1. اضطراب
1. اضطراب مثبت و مفید
2. اضطراب منفی و زیانبار
2. افسردگی
3. بیماری روانی و بیماران روانی
4. اضطراب و افسردگی، بیماری قرن
5. شیوه های مختلف درمان در بیماران روانی
6. روان شناسی و دین
الف - گستره شفابخشی قرآن
ب - جایگاه آرامش و امنیت در قرآن
فصل دوم:سبب شناسی(علل و عوامل بیماری های روانی)
قسمت اول: از دیدگاه روان شناسان
1. تغییرات مغزی
2. عوامل ارثی
3. تجارب دوران کودکی
4. فضای خانوادگی
5. عوامل اجتماعی
6. عوامل شناختی
قسمت دوم: از دیدگاه قرآن و احادیث
1. کفرو بی ایمانی
2. فراموشی یاد خدا و اعراض از آن
3. خود فراموشی
4. دل بستگی به امور مادی و غیرالهی
5. حرص و طمع
6. بی توجهی به نماز
7. آرزوهای طولانی
8. دنیاطلبی و دل بستگی به آن
9. نداشتن خوف از خدا
10. ترک ازدواج
11. احساس فنا و نابودی،(نگرانی از مرگ)
12. بدبینی
13. یأس و ناامیدی
14. کفران نعمت
15. احساس گناه
16. احساس پوچی و خلأ وجودی
17. عقده حقارت
18. سوء ظن و بی اعتمادی
19. حسد و کینه توزی
20. موارد دیگر
فصل سوم: سلامت و بیماری روانی
مقدمه
تعریف سلامت روان
1. سلامت از دیدگاه اهل لغت
2. سلامت از دیدگاه سازمان جهانی بهداشت
3. سلامت از دیدگاه ابن سینا
4. سلامت روان از دیدگاه قرآن و حدیث
تعریف بیماری روان
ویژگی های بیماری روانی از دیدگاه روان پزشکان
نشانه های بیماری روانی از دیدگاه روان پزشکان
1. اختلال در کارکردهای بدنی
الف - خواب
ب - اشتها و مصرف غذا
ج - میل و فعالیت جنسی
2. اختلال در کارکرد روانی
الف - رفتار
ب - تکلم و تفکر
ج - هیجانات(عواطف)
د - ادراک
ه: حافظه
و - هوش و قضاوت
ز - سطح هوشیاری
3. اختلال در فعالیت ها و سایر کارکردها
الف - فعالیت های فردی
ب - فعالیت های اجتماعی
ج - فعالیت های تحصیلی
نشانه های بیماری های روانی در قرآن و حدیث
مراحل بیماریهای روانی در قرآن
فصل چهارم: دین و بهداشت روان
1. روان
2. دین
3. بهداشت
الف: تعریف بهداشت روان
بهداشت روانی با مفهوم پیش گیری
ب: عوامل بهداشت روان در قرآن و حدیث
1. اسلام
2. ایمان به خدا
نتایج و آثارِ شناختی ایمان به خدا
نتایج و آثار رفتاری ایمان به خدا
3. انجام عمل صالح
4. تقوی
5. یاد خدا
6. توکل به خدا
7. دل بسته نبودن به دنیا
8. پرداختن زکات
9. ازدواج
10. شرح صدر
11. ظلم نکردن
12. مطالعه و آگاهی نسبت به تاریخ گذشتگان
13. تاریکی شب
14. خواب
15. خانه های مسکونی
فصل پنجم: دین و درمان بیماری های روانی
عوامل درمان بیماری های روانی
1. صبر و شکیبایی
2. صلوات (نماز)
3. دعا و نیایش
پیشینیه دعا درمانی
4. قرآن و بهره گیری از آن
5. تقوی
6. توکل به خدا
7. توبه و استغفار
8. توسل به اولیاء دین
فصل ششم: دین و آرامش روان
مقدمه
واژه های آرام بخش در قرآن و حدیث
1. قرب الی الله
2. لقاء الله
3. امن
4. سکینه
5. وصول، زیارت، نظر به وجه الله و تعلق روح
6. فنا و انقطاع
7. اطمینان
فصل هفتم: اضطراب و نگرانی از مرگ و راه های درمان آن
مقدمه
علل و عوامل نگرانی از مرگ
1. علاقه و دلبستگی شدید به دنیا
2. مرگ را به معنای فنا و نابودی دانستن
آیا مرگ در بینش الهی به معنای فنا و نابودی است؟
3.جهل و ناآگاهی نسبت به حقیقت مرگ
4. تعمیر دنیا و تخریب عالم آخرت
آیا همة انسان ها از مرگ می ترسند؟
فصل هشتم: اضطراب ونگرانی از احساس گناه و راه درمان آن(توبه درمانی)
احساس گناه
بررسی
احساس گناه مثبت و منفی
توبه دری به سوی رحمت خداوند
توبه چیست؟
فصل نهم: عقده حقارت و راه های درمان آن
مقدمه
1. علل و عوامل عقده حقارت
الف: سرکوب شدن حس تفوق طلبی
ب: تأثیر محیط
ج: معلولیت های جسمی
د: صفات غیرعادی
ه: خودفراموشی
و: از دست دادن پدر و مادر و همسر
ز: فقر و تنگدستی
ح: احساس گناه
دوران ظهور و بروز احساس حقارت
یک: دوران بلوغ
دو: دوران پیری
خودنمایی و کتمان حقارت از راه های مختلف
الف: جمع ثروت
ب: مداخله در امور دیگران
ج: نقل قصه های عجیب و غریب
آثار و تبعات عقدة حقارت
الف: کتمان حقارت و خودنمایی
ب: بدرفتاری با دیگران
ج: تخریب دیگران
د: خودباختگی و روشن فکرنمایی
ه: رو آوردن به کام جویی های موقت
و: خود برتربینی
ز: ریاست طلبی، بزه کاری، خودکشی و...
راه کارهای بهداشت و درمان عقدة حقارت در منابع اسلامی
1. تعدیل غرایز
2. ایجاد محیط سالم
محیط خانه
محیط مدرسه
محیط اجتماع
3. مثبت نگری
4. تکریم شخصیت
5. خودسازی
6. حمایتهای اجتماعی
7. اصلاح نگرش (شناخت درمانی)
8. توبه درمانی
فصل دهم: حسد و کینه توزی وراه های درمان آن
1. تعریف حسد
2. علل و اسباب حسد
1. عداوت و دشمنی
2. تعزّز
3. تکبر
4. تعجب
5. خوف
6. حب ریاست
7 خُبث نَفْس
3. علایم حسد
4. مضرات حسد
5. درمان حسد
فصل یازدهم: حب و جاه و شهرت و راه درمان آن
مقدمه
مذمت حب جاه و شهرت
آیات
روایات
راه علاج و درمان
فصل دوازدهم: عُجب و خود بزرگ بینی و راه های درمان آن
مقدمه
تعریف عجب
درجات عجب
علامت عجب
مذمت عجب
مفاسد دنیوی و اخروی عجب
1. مفاسد دنیوی
2. مفاسد اخروی
علاج عجب
1. راه اجمالی
2. راه تفصیلی
فصل سیزدهم: کبر و خودبرتربینی و راه های درمان آن
تعریف تکبر
اقسام تکبر
1. تکبر در برابر خدا
2. تکبر در برابر انبیا
3. تکبر در برابر بندگان خدا
علل و عوامل تکبر
علامت و نشانه تکبر
نتایج و آثار تکبر
حرمت و مذمت تکبر
علاج و درمان تکبر
فصل چهاردهم: ریا و راه های درمان آن
حقیقت ریا
اقسام ریا
1. ریا در عقیده
2. ریا در عمل
3. ریا در وصف عبادت
4. ریا در گفتار
5. ریا در شکل و قیافه
6. ریا در معاشرت
علایم و نشانه های ریا
علل و عوامل ریا
1. عدم شناخت خدا
2. حب جاه و مقام
نتایج و آثار ریا
1. شرک و کفر
2. نفاق
3. حبط اعمال
4. تحقیر خدا
حرمت ریا
آیات
روایات
علاج و درمان ریا
1. راه علمی
2. راه عملی
فهرست منابع
الف
ق
ب
ت
ج
خ
د
ر
س
ش
غ
ف
ک
ل
ن
و