نزول قرآن و رؤياى هفت حرف

سيد رضا مودب

- فهرست مطالب -


پيش‏گفتار

منزلت قرآن
گستره موضوع

فصل اوّل: نزول قرآن و جمع‏آورى آن در زمان پيامبر(ص)

مبحث اوّل: نزول قرآن بر حرف واحد
آغاز نزول قرآن
واسطه نزول قرآن
كيفيت نزول وحى

مبحث دوم: جمع‏آورى قرآن بر حرف واحد

جمع‏آورى قرآن در زمان حيات پيامبر(ص) بر حرف واحد
نخستين جامع و مدوّن قرآن در يك مصحف
جمع‏آورى قرآن در زمان ابوبكر و عمر

فصل دوم: حديث سبعة احرف و بررسى آن

مبحث اوّل: حديث سبعة احرف در جوامع حديثى اهل سنت
بررسى تواتر حديث سبعة احرف
1. عدم اثبات تواتر در تمامى طبقات
2. اختلاف در مضامين روايت مذكور
3. روايات نافى احرف سبعه
4. خبر واحد بودن سبعة احرف نزد شيعه
بررسى سند حديث سبعة احرف
تناقض در محتواى حديث سبعة احرف
1 . هفت بطن و معنا در قرآن
2 . هفت قرائت (لهجه‏ها و لغات)
3 . جواز تبديل كلمات به يكديگر
4 . ابواب سبعة
اضطراب و غرابت حديث سبعة احرف
بررسى عدد سبعه
بررسى ناتوانى امت در قرائت بر يك حرف

مبحث دوم: در جستجوى ريشه‏ها

آغاز ظهور حديث سبعة احرف
خليفه دوم و گسترش قراآت
نخستين كسى كه حديث سبعه را به پيامبر نسبت داد
عمر و تساهل در قراآت معروف
ديگر تفردات عمر
1 . روايت غفران ظالمين قريش
2 . نزول آيه رجم
3 . گريه بر ميّت مجاز نيست
4 . جبرگرايى و بى ارزشى عمل

مبحث سوم: پيامدهاى حديث سبعة احرف

جمع‏آورى قرآن توسط عثمان
جمع‏آورى قرآن بر كدام حرف بود؟
اشتمال مصاحف عثمانى بر يك حرف
اشتمال مصاحف عثمانى بر همه حروف
اشتمال مصاحف عثمانى بر عرضه اخيره
سبعة احرف و نقل به معنا
حديث ابى‏هريره
حديث اُبىّ بن كعب
الف) مكان برخورد پيامبر(ص) با أبىّ و درخواست از جبرئيل
ب) بيان عجز امّت
ج) ميزان مراجعه پيامبر(ص) به جبرئيل
د) تعبير جبرئيل براى پيامبر(ص)
حديث عمر بن خطّاب
حديث عبداللَّه بن مسعود
سبعة احرف و نهى از كتابت حديث
آيا منكر حديث سبعة احرف كافر است؟
تقديس صحابه در امر قراآت به استناد حديث سبعة احرف

فصل سوم: بررسى و نقد برخى از ديدگاه‏هاى

مبحث اول: ديدگاه‏هاى دانشمندان اهل سنت و نقد آن
قاضى عياض و جمال الدين قاسمى
امام ابوالفضل رازى، زرقانى و صبحى صالح
ابن جزرى
قرطبى و ابن عبدالبر
رافعى
طبرى، ابى‏عبيد، مكى‏بن ابى‏طالب، ابن‏عطيه، آلوسى، زركشى و ابن اثير
احمد البيلى
محمد ابوزهره
ابهام و تحيّر در معناى سبعة احرف نزد دانشمندان اهل سنت

مبحث دوم: ديدگاه‏هاى مستشرقان و نقد آن

گلدزيهر
نقد و بررسى كلام گلدزيهر
رژى بلاشر
آرتور جفرى
نولدكه

فصل چهارم: قراآت و حروف سبعه (1)

قرائت
تواتر قرآن
قرّاى سبعه
عبداللَّه بن عامر دمشقى
عبداللَّه بن كثير
عاصم بن ابى‏النجود
ابو عمرو بصرى
حمزة بن حبيب زيّات
نافع بن عبدالرحمن
على بن حمزه كسائى

پيدايش قراآت

بررسى علل اختلاف قراآت
1 . ابتدايى بودن خط
2 . اعجام حروف
3 . خالى بودن حروف و كلمات از حركات و اِعراب
4 . تأثير لهجه‏ها
5 . اجتهاد قرّا
بررسى تواتر قراآت
الف) معناى علم قرائت:
ب) فرق قرائت، روايت، طريق:
ج) اقسام قراآت:
د) معيار قبول قراآت:
معتبرترين قرائت
توقيفى نبودن قراآت
اجتهاد قرّا براى رسيدن به نص واحد
تمايز قرآن و قراآت
1 . عدم تمايز بين آنها
2 . تمايز بين قرآن و قراآت
ولى قراآت:

فصل پنجم: كلام نورانى امام صادق(ع)

روايت امام صادق(ع)
بررسى سندى روايت امام صادق(ع)
1 . على بن ابراهيم
2 . ابراهيم بن هاشم
3 . ابن ابى‏عمير
4 . عمر بن اُذينه
5 . فُضيل بن يسار
1 . الحسين بن محمد اشعرى قمى
2 . على بن محمد
3 . الوشاء
4 . جميل بن درّاج
5 . محمد بن مسلم
6 . زرارة

بررسى دلالت روايت امام صادق(ع)

مقصود از <إنّ الناس» در روايات شيعه
بررسى واژه <حرف»
سهم روات در اختلاف قراآت
نقش پيامبر(ص) در تصحيح قراآت و بيان قرائت واقعى
نقش ائمه معصومين(ع) در تصحيح و تجويز قراآت
صيانت قرآن از هر گونه تحريف و تغيير
حديث سبعة احرف، مجعول و دست ساز است

فصل ششم: منزلت سبعة احرف نزد علماى شيعه

حديث سبعة احرف در جوامع حديثى شيعه
بررسى سندى حديث سبعة احرف نزد علماى شيعه
بررسى دلالتى حديث سبعة احرف نزد علماى شيعه
خبر واحد بودن حديث سبعة احرف
ملاك وثاقت حديث نزد علماى شيعه
وثاقت راوى
تظافر روايت
محتواى روايت
عمل مشهور
بررسى ملاك‏هاى وثاقت روايت، در حديث سبعة احرف
حديث جعلى سبعة احرف در كتب اربعه نيست

مبحث دوم: ديدگاه علما و دانشمندان شيعه در حديث سبعة احرف

ثقة الاسلام كلينى
شيخ صدوق
شيخ طوسى
شيخ طبرسى
فيض كاشانى
علامه محمد باقر مجلسى
محقق بحرانى
محقق متتبع سيد محمد جواد حسينى عاملى
شيخ محمد حسن نجفى
علامه كبير فقيه همدانى
محدث نورى
عالم مجاهد، شيخ محمد جواد بلاغى
فقيه معاصر سيد محسن طباطبايى حكيم
آية اللَّه ميرزا ابوالحسن شعرانى
علامه طباطبايى
آية اللَّه خوئى
حجة الاسلام و المسلمين دكتر حجّتى
آية اللَّه مير محمدى
علامه جعفر مرتضى
چكيده سخن

كتابنامه‏