آشنائى با علوم حديث
على نصيرى
- فهرست مطالب -
مقدمه ناشر پيشگفتار فصل اول : بازشناخت كليات علم حديث تعاريف و اصطلاحات حديثى حديث سنت روايت خبر اثر حديث قدسى حجيت سنت حجيت سنت پيامبر اكرم (صلى الله عليه و آله و سلم ) 1. دليل عقلى 2. دلايل نقلى 1 - 2. قرآن 2 - 2. اجماع 3 - 2. سيره عملى مسلمانان حجيت سنت ائمه اطهار عليهم السلام 1. دليل عقلى 2. دلايل نقلى 1 - 2. قرآن 2 - 2. سنت نبوى حديث در دوران پيامبر اكرم (صلى الله عليه و آله و سلم ) نشانه هاى اهتمام پيامبر اكرم صلى الله عليه و آله و سلم به حديث و كتابت آن 1. جايگاه فرهنگ تعليم و تعلم در اسلام 2. اهتمام پيامبر اكرم (صلى الله عليه و آله و سلم ) به نشر حديث 3. اهتمام پيامبر اكرم (صلى الله عليه و آله و سلم ) به كتابت حديث محورهاى اهتمام پيامبر اكرم (صلى الله عليه و آله و سلم ) به كتابت حديث الف . توصيه به كتابت حديث : ب . فراهم آوردن برخى از مكتوبات حديثى ؛ فصل دوم : آشنايى با تاريخ حديث شيعه بررسى ادوار تاريخى حديث شيعه دوره اول : فراهم آمدن نخستين نگاشته هاى حديثى نگاشته هاى گزارش شده در منابع تاريخى نگاشته هاى حديثى برجاى مانده 1. كتاب على (عليه السلام ) 2. مصحف فاطمه (س ) 3. مصحف على (عليه السلام ) 4. نهج البلاغه 5. صحيفه سجاديه دوره دوم : شكل گيرى ميراث روايى شيعه در قالب اصول اربعماءة بررسى مفهوم اصل و تفاوت آن با مفهوم كتاب و تصنيف سرنوشت اصول اربعماءة دوره سوم : دوره تدوين جوامع اوليه حديثى شيعه 1. كافى ، ثقه الاسلام محمد بن يعقوب كلينى (م 329) ويژگى ها و امتيازات كافى بررسى استناد روضه به كلينى 2. من لا يحضره الفقيه ، شيخ صدوق محمد بن على بن بابويه قمى (م 381) 3. تهذيب الاحكام فى شرح المقنعه ، شيخ الطائفه محمد بن حسن طوسى (م 460) ويژگى ها و امتيازات تهذيب الاحكام 4. الاستبصار فيما اختلف من الاخبار، شيخ طوسى (م 460) روايات كتب اربعه از نگاه اخباريون و اصوليون دوره چهارم : دوره تكميل و تنظيم جوامع حديثى شيعه اهم منابع حديثى در دوره تكميل 1. بحار الاءنوار الجامعة لدرر اءخبار الاءئمة الاءطهار (عليه السلام )، علامه محمد باقر مجلسى (م 1111) 2- تفصيل وسائل الشيعه الى تحصيل مسائل الشريعة ، محمدبن حسن حر عاملى (م 1104) 3. مستدرك الوسائل و مستنبط المسائل ، ميرزا حسين نورى (م 1320) 4.جامع احاديث الشيعه ، آية الله بروجردى (م 1380) اهم منابع حديثى در دوره تنظيم 1. الوافى فى جمع الاحاديث الكتب الاربعة القديمة ، ملامحسن فيض كاشانى (م 1091) 2. منتقى الجمان فى الاءحاديث الصحاح و الحسان ، جمال الدين حسن بن زين الدين (م 1011) دوره پنجم : دوره ركود دانش هاى حديثى شيعه دوره ششم : دوره شكوفايى دانش هاى حديثى محورهاى اساسى دوره شكوفايى دانش هاى حديثى 1. بررسى عميق و نقادانه تاريخ حديث 2. محدود شدن حوزه مطالعات حديثى 3. نقد و پالايش روايات ، 4. تدوين فرهنگ ها و فهرست هاى حديثى ، 5. احياء آثار پيشينيان ، 6. رويكرد خاور شناسان به مباحث حديث پژوهى ، 7. به خدمت گرفتن رايانه در عرصه حديث پژوهى ، فصل سوم : آشنايى با تاريخ حديث اهل سنت ادوار تاريخ حديث اهل سنت دوره اول : دوره ممانعت از تدوين حديث بررسى دلايل ارائه شده براى توجيه ممانعت از تدوين حديث انگيزه ممانعت از كتابت و تدوين حديث از نگاه حديث پژوهان شيعى 1. جلوگيرى از انتشار فضائل اهل بيت عليهم السلام ، بويژه على (عليه السلام ) 2. محور روايات نكوهش خلفا 3. بنيان گذارى راءى و اجتهاد در برابر نص زيان هاى ممانعت از نگارش و تدوين حديث 1. از بين رفتن حلقه اتصال اسناد روايات 2. رهيافت وضع در روايات دوره دوم : تدوين جوامع روايى 1. موطاء مالك بن اءنس (م 179) 2. مسند احمد بن حنبل (م 241) 3. صحيح محمد بن اسماعيل بخارى (م 256) 4. صحيح مسلم بن حجاج قشيرى (م 261) 5. سنن ابى داود سليمان بن اشعث سجستانى (م 275) 6. سنن محمد بن عيسى ترمذى (م 279) 7. سنن احمد بن شعيب نسايى (م 303) 8. سنن ابن ماجه قزوينى (م 273) دوره سوم : دوره تكميل و تنظيم جوامع روايى اهم منابع روايى در دوره تكميل 1. المسند الصحيح ، 2. الالزامات ، 3. المستدرك على الصحيحين ، اهم منابع حديثى در دوره تنظيم 1. مصابيح السنه ، 2. جامع الاصول فى احاديث الرسول ، 3. المسند الجامع لاءحاديث الكتب السته و مولفات اءصحابها الاخرى و موطاء مالك و مسانيد الحميدى و احمد بنحنبل و...، 4. جامع المسانيد و السنن الهادى لاقوم السنن ، 5. جمع الوامع ، 6. كنز العمال فى سنن الاقوال و الافعال ، دوره چهارم : دوره ظهور و تكامل دانشهاى حديثى 1. رجال حديث 2. مصطلحات حديث 3. فقه الحديث دوره پنجم : عصر ركود دانش هاى حديثى دوره ششم : عصر شكوفايى دانش هاى حديثى فصل چهارم : آشنايى با مصطلح الحديث كليات تعريف مصطلح الحديث موضوع ، فايده و مسائل مصطلح الحديث مبحث نخست : تقسيمات خبر تقسيم اوليه حديث به متواتر و واحد خبر متواتر شرايط تحقق تواتر در اخبار شروط علم آورى خبر متواتر اقسام متواتر خبر واحد تقسيم چهارگانه حديث 1- صحيح 2- حسن 3- موثق 4 - ضعيف مبحث دوم : اصطلاحات حديثى 1- اصطلاحات ناظر به سند 1- 1. اصطلاحات سندى ناظر به اتصال سند 2- 1. اصطلاحات سندى ناظر به انقطاع سند 3- 1. اصطلاحات سندى ناظر به چگونگى تحمل و نقل حديث 4 - 1. اصطلاحات سندى ناظر به چگونگى طرح در منابع روايى 2- اصطلاحات ناظر به متن 1- 2. اصطلاحات متنى ناظر به چگونگى دلالت 2- 2. اصطلاحات متنى ناظر به پذيرش ، يا رد روايات 3- اصطلاحات ناظر به متن و سند مبحث سوم : شرائط و طرق تحمل شيوه هاى تحمل روايت مبحث چهارم : شرائط نقل و پذيرش روايات شرائط نقل روايت شرايط پذيرش روايات فصل پنجم : آشنايى با رجال الحديث كليات تعريف علم رجال موضوع و مسائل علم رجال مبحث نخست : الفاظ جرح و تعديل و تعارض آنها 1- الفاظ دال بر توثيق 1- 1. عدل ، امامى ضابط، 2 - 1. عدل ، 3- 1. امامى ضابط، 4 - 1. ثقه ، 5 - 1. ثقه فى الحديث ، 6 - 1. حجت ، 7 - 1. عين و وجه ، 2- الفاظ دال بر جرح تعارض جرح و تعديل شيوه هاى توثيق مبحث دوم : توثيقات خاص مبحث سوم : توثيقات عام 1- اصحاب اجماع شمار اصحاب اجماع 3. راويان مذكور در اسناد كتاب ((كامل الزيارات )) 4 - راويان مذكور در اسناد تفسير على بن ابراهيم قمى 5 - مشايخ اجازه مبحث چهارم : آشنايى با منابع رجالى شيعه منابع اوليه رجال شيعه (سده سوم تا پنجم ) 1- رجال كشى (حدود 340)، 2- رجال نجاشى (م 450)، 3- رجال شيخ طوسى (م 460)، 4 - فهرست شيخ طوسى (م 460)، 5 - رجال برقى (م 274، يا 280)، 6 - رساله ابوغالب زرارى (م 368)، 7 - رجال ابن غضائرى (م حدود 450)، منابع ثانويه رجال شيعه (سده ششم تا هشتم ) 1- فهرست شيخ منتجب الدين (م حدودا 600)، 2- معالم العلماء ابن شهر آشوب (م 588)، 3- رجال ابن داوود (م 707)، 4 - خلاصه الاقوال علامه حلى (م 726)، مصادر متاءخر رجال شيعه (سده دهم تا سده كنونى ) 1- مجمع الرجال ، قهپائى (م 993)، 2- نقد الرجال ، سيد مصطفى حسينى تفرشى (حدود سده يازدهم )، 3- جامع الرواه اردبيلى (م 1101)، 4 - الفوائد الرجاليه ، سيد محمد مهدى بحر العلوم طباطبايى (م 1212)، 5 - تنقيح المقال فى علم الرجال ، شيخ عبدالله مامقانى (م 1351)، 6 - قاموس الرجال ، شيخ محمد تقى تسترى (معاصر)، فصل ششم : آشنايى با مبانى فقه الحديث مفهوم فقه الحديث بررسى برخى از مبانى فقه الحديث 1. مفاهيم واژه ها 2- بررسى ساختار جملات 3- توجه به زبان روايات 4 - نقش سياق در معنارسانى 5 - توجه به قرائن خارجى
