ـ امام على (ع ): فضيلت , با احسان همراه است .

ـ نشناختن فضيلتها, از زشت ترين رذيلتهاست .

ـ برترين خصلتها, نرمش و مداراست .

ـ جز اين نيست كه فضيلت اهل فضل را, فضيلتمندان مى شناسند.
ـ با دشمنت به فضل و نيكويى رفتاركن كه اين يكى از دو پيروزى است .

ـ روزگـارى دشوار و گزنده بر مردم خواهد آمد, كه در آن روزگار توانگر آنچه را دارد با چنگ و دندان نگه دارد, حال آن كه به چنين كارى فرمان داده نشده بلكه خداى سبحان فرموده است : ((و احسان وبخشش به يكديگر را از ياد مبريد)).
فقر.

فقر و كفر.

ـ پيامبر خدا(ص ): نزديك است كه فقر, به كفر انجامد.
ـ بار خدايا! من از كفر و فقر به تو پناه مى برم مردى عرض كرد: آيا اين دو با هم برابرند؟
فرمود: آرى .

ـ اگر رحمت پروردگار من به فقرا نبود,نزديك بود كه فقر به كفر بينجامد.
مـجـلـسـى , رضوان اللّه عليه , در توضيح اين فرمايش رسول خدا(ص ) كه نزديك است فقربه كفر انجامد, مى گويد.
ايـن روايت از روايات مشهور در ميان شيعه و سنى است و نكوهش عظيمى از فقر دارد امااخبارى كه پيشتر گذشت و اين روايت ازپيامبر(ص ) كه : فقر افتخار من است و من به آن مى نازم و نيز اين سـخـن آن حـضـرت كه بار خدايا!مرا مستمند زنده بدار و مستمند بميران و درزمره مستمندان مـحـشـورم فـرمـا, بـا روايـت مـوردبحث تعارض دارند البته اين روايت را روايتى كه اهل سنت از پـيـامبر(ص ) نقل مى كنند كه فرموده است : فقر مايه روسياهى در هر دو جهان است , تاييد مى كند در جمع و سازش ميان اين دو دسته احاديث نظراتى گفته شده است .

راغب در مفردات مى گويد: فقر به چهار معنا به كار مى رود.
اول : وجود نياز ضرورى اين معنا همه انسانها را تا زمانى كه در دنيا هستند و بلكه تمام موجودات را شـامـل مـى شـود بـه همين معناست آيه ((هلا اى مردم ! شما نيازمند خداييد و خدابى نياز ستوده اسـت )) هـمچنين آيه ((و ما آنان راجسدى كه غذا نخورند قرار نداديم )) كه دروصف انسان است , اشاره به همين فقر دارد.
دوم : تـهيدستى كه در اين آيات فقر به اين معناست : (((اين صدقات ) براى آن نيازمندانى است كه در راه خـدا فـرو مـانـده انـد از شـدت خـويـشتندارى , فرد بى اطلاع , آنان را توانگرمى پندارد)) و ((صدقات در حقيقت از آن نيازمندان و مستمندان است )).
سوم : فقر نفس كه عبارت است از آزمندى وسيرى ناپذيرى و مقصود از حديث نبوى :نزديك است كه فقر به كفر انجامد, همين معناست و در مقابل آن , حديث ((توانگرى ,توانگرى نفس است )) قرار دارد و مـقـصـود از ايـن جـمـلـه : كـسى كه قناعت نداشته باشد, مال و ثروت او را توانگر و بى نياز نمى كند, نيز همين توانگرى است .

چـهـارم : فـقـر و نـيازمندى به خدا كه حديث نبوى : ((بار خدايا! با نيازمندى به خودت مرابى نياز گـردان و بـا بـى نيازى از خودت مرا نيازمندمگردان )), اشاره به همين معنا دارد همچنين درآيه ((پـروردگارا! به آنچه از خيرو خوبى بر من نازل كرده اى نيازمندم )), مقصود همين معنا ازاز فقر مى باشد مقصود شاعر از فقر در شعر زير,نيز همين مفهوم است .

نيازمنديم به تو را خوش دارم .

و اگر نبود عشق به تو, فقر و نيازمندى راخوش نداشتم .

گـفته مى شود: افتقر فهو مفتقر و فقير واژه فقر تقريبا به كار نمى رود گرچه قاعده قياس چنين كـاربـردى را اقتضا دارد فقير در اصل به معناى كسى است كه ستون فقراتش شكسته است (پايان سخن راغب ).
ايـن تـوجـيه بهترين سخنى است كه در اين باب گفته شده است بعضى هم روسياهى را حمل به مدح و ستايش كرده اند, يعنى فقر همچون خال سياهى است بر رخسار محبوب كه او را زيبامى كند نه زشت .

بـه قـولى , مراد از وجه (سواد الوجه ) ذات ممكن است و مراد از فقر نياز آن در وجود وديگر صفات كـمـالـيـه بـه غـيـر و تعبير از احتياج به روسياهى لزوم آن با ذات ممكن است    ((3)) به طورى كه هـمـچنان كه سياهى از محل خود زايل نمى شود, احتياج نيز از ذات ممكن جدا شدنى نيست بعيد بـودن ايـن دو توجيه پوشيده نيست وبهتر آن است كه , به فرض درست بودن حديث ,حمل بر فقر مذموم و نكوهيده شود.
غـزالـى در شـرح ايـن حديث مى نويسد: زيرافقر توام با اضطرار به چيزى كه از آن چاره اى نيست , آدمـى را در پـرتـگاه كفر قرار مى دهد,چرا كه اولا موجب حسادت به توانگران مى شودو حسد هم حـسنات و خوبيها را از بين مى بردثانيا باعث اين مى شود كه انسان فقير در برابرثروتمندان اظهار ذلت و خوارى كند كه اين خودبه آبرو و دين او لطمه مى زند ثالثا سبب ناخشنودى به قضاى الهى و نـاراضـى بودن ازروزى مى شود و اين خود اگر هم كفر نباشد به كفر مى كشاند به اين دلايل است كه پيامبرمصطفى , از فقر به خدا پناه برده است .

يكى گفته است : اگر بميرم و چهل هزاردينار از خود بر جاى گذارم خوشتر دارم از اين كه حتى يك روز فقير باشم و ذلت دست درازكردن پيش مردم را تحمل كنم , زيرا به خدا قسم كه نمى دانم اگر به بلايى مانند فقر يا بيمارى گرفتار آيم به چه سرنوشتى گرفتار خواهم شد اى بسا كه كافر شـوم و خـودم بـى خبر باشم به همين دليل فرمود: نزديك است كه فقر به كفر انجامد,چرا كه فقر آدمـى را به هر كار روا و ناروايى وامى دارد و اى بسا كه او را به اعتراض به خدا وتصرف در ملك او بـكـشاند از طرف ديگر, فقرنعمتى الهى است كه آدمى را به روى آوردن به خدا و پناه بردن به او و دست نياز دراز كردن به سوى او فرا مى خواند و زيور انبيا و زينت اوليا و پوشش صالحان است از اين جـاسـت كـه در خـبـرى آمـده اسـت : هـرگـاه ديدى فقر روى آورده است بگو: خوش آمدى اى تن پوش زيرين صالحان فقر نعمتى بزرگ , اما در عين حال دردناك و تحملش دشوار است .

غـزالـى مـى گـويـد: ايـن حديث ستايشى است ازمال وثروت در صورتى مى توان به راز نكوهش و ستايش از ثروت پى برد و آنها را با هم جمع وسازش داد, كه حكمت و فلسفه دارايى و هدف از آن و فوايد و مضرات و مفاسد آن را بشناسيم ومعلوم شود كه مال وثروت از جهتى خوب است و از جهتى بـد نه خوب مطلق است و نه بد مطلق بلكه همزمان هم خوب است و هم بد لذا گاه مورد ستايش قـرار مـى گـيرد و گاه مورد نكوهش و شخص با بصيرت و نكته سنج , فرق ميان دارايى ممدوح با دارايى مذموم را مى شناسد.