 |
|
مقتل الحسين (ع) از مدينه تا مدينه آيت الله سيد محمد جواد ذهنى تهرانى (ره) - ۴۱ - واقعه ديگر در بين راه كوفه و شام قطب راوندى از ابوالفرج از سعيد بن ابى رجا از سليمان بن اعمش روايت مىكند كه روزى مشغول طواف خانه خدا بودم كسى را ديدم كه مناجات مىكند و مىگويد اللهم اغفرلى و انا اعلم انك لا تغفر يعنى خدايا مرا بيامرز هر چند مىدانم نخواهى آمرزيد از اين سخن لرزه بر تن من افتاد پيش رفته باو گفتم اى نامرد اين چه سخن است كه مىگوئى در حرم خدا و رسول در ماه حرام و ايام حرام چگونه از مغفرت خدا مايوس گشته گفت به جهت آنكه گناهى عظيم از من صادر شده باو گفتم آيا گناه تو بزرگتر است يا كوه تهامه گفت گناه من گفتم گناه تو بزرگتر است يا كوههاى رواسى گفت گناه من هرگاه بخواهى گناه خود را بتو بازگويم گفتم بگو گفت از حرم بيرون بيا تا بگويم چون بيرون آمديم در گوشه نشست گفت اى برادر من يكى از لشگريان مشئوم پسر سعد بودم و از جمله آن چهل نفرى بودم كه با آنها سر مطهر فرزند پيغمبر (صلى الله عليه و آله و سلم) را از كوفه به شام برديم در بين راه بر يك مرد نصرانى برخورديم و كان الرأس معنا مزكوزا على رمح و معه الاحراس سر مقدس امام (عليه السلام) را بر سر نيزه زده و در پاى آن مشغول غذا خوردن بوديم در اين اثناء ديديم دستى از غيب ظاهر شد و بر ديوار دير نوشت.
ما جماعت از آن حكايت به جزع و واهمه بر آمديم يكى از ما خواست آن دست را بگيرد غائب شد ما مشغول غذا شديم باز ديديم همان دست پيدا شد و نوشت.
ترس ما زياده شد و شقاوت بعضى زيادتر خواستند آن كف را بگيرند پنهان گرديد باز مشغول خوردن طعام شديم دوباره دست ظاهر شده و بر ديوار نوشت.
ما دست از طعام بازداشتيم زهر مار شد بر ما در اين اثناء راهبى كه بر دير منزل
داشت بر بام بر آمد نگاهى به سر مطهر امام (عليه السلام) كرد
فراى نورا ساطعا من فوق الرأس چشم آن راهب كه بر سر نورانى امام (عليه
السلام) افتاد ديد مثل شب چهارده مىدرخشيد از بالاى دير بزير آمده پرسيد شما لشگر
از كجا مىآئيد و اين سر پر نور كه ضياء او عالم را منور و عطر او جهانى را معطر
نموده سر كيست؟ رسيدن لشگر كفرآئين پسر زياد به شهر سرمدين
ابو مخنف مىنويسد:
يعنى اى بى مروت لشگر چرا اين قدر ما را بر سر اين شترهاى بى جهاز شهر به شهر مىبريد و چقدر اين زنان خون جگر را در بالاى چوب جهاز شتران مىنشانيد مگر ما دختران رومى هستيم مگر جد ما رسولخدا نيست مگر صاحب دين و هدايت نبود تقصير ما چيست كه از صدمه شتر سوارى تلف شديم.
يكى از منازل كاروان اسراء در راه شام منزل حران(98)
است صاحب روضة الشهداء مىنويسد: چون لشگر ابن زياد به منزل حران رسيدند اهل آن بلد
به استقبال بر آمدند بر بلندى و پستى مشغول تماشاى اسيران شدند و در آن مكان تلى
بود كه در بالاى آن خانه از شخص يهودى بود كه او را يحيى يهودى حرانى مىناميدند و
نيز اين مرد از جمله تماشائيان به تفرج آمده بود فقام على الطريق
يتصفحهم يتفرج فيهم حتى مروا عليه بالرؤس بر سر راه ايستاده تماشاى اسيران
مىكرد تا آنكه همه گذشتند و سرها را نيز عبور دادند در ميان سرها ناگاه چشمش بر سر
امام (عليه السلام) افتاد كه چون ماه تمام بر سر نيزه تر و تازه است
فلما امعن النظر فيه رأى ان شفتيه يتحركان و سمع كلامه (عليه السلام) درست
به نظر معنى نگاه كرد بر سر نورانى حضرت ديد لبهاى مباركش حركت مىكند پيش رفت گوش
فرا داد اين كلمات به سمع او رسيد كه مىفرمود و سيعلم الذين
ظلموا اى منقلب ينقلبون يحيى تعجب نموده كه چگونه سر بريده حرف مىزند البته
اين سر يا سر پيغمبر است يا وصى پيغمبر پرسيد اى مردم شما را بخدا اين سر كيست و
نامش چيست؟
چون سپاه كفرآئين پسر زياد پليد اسراء و سرها را به قريه اندرين آوردند والى آن
ولايت را خبر كردند تا تدارك سپاه ديده و به استقبال بيايد. از جمله منازل لشگر ابن زياد كه اسراء را به شام مىبردند معرة النعمان(100) است جهت اينكه نسبت دادهاند معره را به نعمان براى آنستكه نعمان بن بشير انصارى باين شهر آمده و در آنجا وفات يافته در همان بلند دفن است لهذا نسبت دادند به معره نعمان، حاصل آنكه چون لشگر ابن زياد باين بلد رسيدند به نوشته ابى مخنف اهل آن بلد در دروازهها را به روى لشگر گشودند استقبال كرده آب و آذوقه فراوان تقديم نمودند لشگر باقى روز را در آن بلد بسر بردند و از آنجا كوچ كردند رسيدند به شيزر.(101) ابى مخنف مىنويسد اهل شيزر سپاه ابن زياد را به بلد خود راه ندادند زيرا پيرى سالخورده كامل داشتند گفت ياران اينها پسر پيغمبر آخرالزمان را كشتهاند و اينك سر او را با عيالش به شام مىبرند قسم ياد كنيد كه نه منزل به آنها دهيد و نه آب و آذوقه پس اهل آن قريه هم قسم شدند كه چنين كنند و قطعوا القنطرة و اضرموا الينران و اخذوا السيوف و المجن جسر خندق را بريدند و آتش در خندق افكندند تمام رعيت شمشير و سپر برداشتند براى اينكه نگذارند كسى از لشگر پسر زياد به بلد ايشان در آيد همينكه سپاه پسر زياد اين بديدند خود را به كنارى كشيدند از طرف شرقى آن بلد عبور كردند كاغذى به يزيد لعين نوشتند و واقعه آن بلد و هجوم عام را بالتمام درج كرده به قاصدى سريع السير دادند كه براى يزيد برد آن ولدالزنا غلام فرستاد ناظر آن بلده را گرفتند آنچه داشت غارت كردند ضياع و عقار اهل شهر را تاراج نمودند و كار اهل شيزر را زار كردند چون سپاه ابن زياد اين جرأت از اهل شيزر ديدند از آنجا رو به راه نهاده رسيدند به كفر طاب. كفر طاب قلعه كوچكى بود كه اخيار و ابرار در آن ساكن بودند چون از آمدن لشگر ابن زياد ملعون مخبر شدند فغلقوا عليهم الأبواب دروازههاى خود را به روى لشگر بستند بر برج و بارو نشستند اصلا آب و آذوقه به لشگر ندادند حتى از آب هم مضايقه كردند خولى بن يزيد عليه اللعنة نزديك حصين آمده فرياد كرد يا قوم لستم فى طاعتنا اى مردم مگر در زير اطاعت و فرمان ما نيستيد چرا بما آب نمىدهيد در جواب گفتند فوالله لا نسقيكم قطرة واحدة به ذات خدا قطرهاى آب به شما نخواهيم چشانيد و انتم منعتم الحسين (عليه السلام) و اصحابه الماء شما بوديد كه آب را به روى اولاد ساقى كوثر بستيد و ايشان را با لب تشنه شهيد كرديد اكنون به شما آب نخواهيم داد چون آن جماعت اين بديدند از آنجا رفتند فانشاء على بن الحسين عليهما السلام.
حاصل آنكه سپاه ابن زياد از كفر طاب آمدند به سيبور. ابى مخنف مىنويسد در سيبور شيخ كبيرى بود او نيز تمام مشايخ را از بزرگ و كوچك و پير و جوان طلبيد و گفت يا هذا رأس الحسين بن على اين سر سيد اولاد آدم و سر فرزند خاتم الانبياء (صلى الله عليه و آله و سلم) است اين قوم پسر پيغمبرشان را از روى ظلم كشتهاند سر او را به شام مىبرند اگر اين طايفه ستمگر را به بلد خود راه دهيد و رعايت نمائيد خدا از شما مواخذه مىكند آنوقت چه خواهيد كرد فقالوا والله ما يجوزون فى مدينتنا همه گفتند به ذات خدا نمىگذاريم از شهر ما بگذرند و قدم در بلد ما بگذارند مشايخ و پيران گفتند ياران خدا فتنه را دوست نمىدارد اين سر را به تمام شهرها بردهاند و نيز اين اسيران را از همه شهرها گذرانيدهاند حتى معارضه نكرده بگذاريد بيايند بگذرند جوانان با غيرت آن بلد به جوش و خروش بر آمده گفتند والله لا كان ذلك ابدا بخدا كه اين نخواهد شد نخواهيم گذاشت كه يكنفر از لشگر قدم باين بلد بگذارد پس جوانان دست به شمشير و سنان بردند و نيز ساير آلات طعن و ضرب برداشتند عزم را جزم كردند كه جندالكوفان و حزب الشيطان را به مدينه خود راه ندهند اگر چه خونها ريخته شود پيران سالخورده كه اين غيرت از جوانان خود ديدند آنها هم نيز به غيرت در آمدند با جمعيت عام از دروازه بيرون آمدند سر راه بر سپاه گرفتند بزرگ شام را دشنام دادند خولى بن يزيد ملعون با سپاه خود بر ايشان حمله كرد جمعيت سيبور آستين غيرت بالا زده و همت از شاه مردان خواستند خود را بر سپاه خولى زدند در اندك زمانى ششصد نفر از اصحاب خولى را به درك واصل كردند و پنج نفر از جوانان شهيد شدند رحمهم الله تعالى و فى نسخة هفتاد و شش نفر از لشگر كفار كشته شدند و هفتاد نفر از اهل بلد شهيد شدند و هذا اقرب در آن هنگامه گير و دار كه اهل سيبور به حمايت آل پيغمبر (صلى الله عليه و آله و سلم) در آمده بودند و او را يارى مىكردند عليا مكرمهام كلثوم سلام الله عليها پرسيد اين شهر را چه نام است كه مردمان او غيرت دين دارند گفتند سيبور آن مخدره در حق ايشان دعاى خير كرده فرمود اعذبهم الله تعالى شرابهم و ارخص اسعارهم و رفع ايدى الظلمة عنهم فلو ان الدنيا مملوة ظلما و جورا لمانا لهم الا قسطا و عدلا خداوند آب اين بلد را گوارا و شيرين كند وسعت و فراوانى و بركت دهد دست ظلم و ظلمه را از ايشان كوتاه گرداند اگر دنيا مملو از ظلم و جور شود نرسد ايشان را مگر قسط و عدل.
خيل لشگر از آنجا نيز حركت نمودند حتى و صلوا حماة تا رسيدند به حماة. ابى مخنف مىنويسد كه اهل بلد حماة نيز آن طاغيان و عاصيان را راه ندادند فغلقوا الأبواب على وجوههم و ركبوا بسور دروازهها را بر روى آن جماعت بستند و بر برج و بارو نشستند گفتند والله لا تدخلون بلندنا هذا در بلد ما داخل نخواهيد شد اگر از اول تا آخر ما كشته شويم نخواهيم گذارد وارد اين بلد شويد سپاه رو سياه چو اين بشنيدند ارتحلوا الى حمص ليكن از كلام ابن شهر آشوب و ديگران چنين بر مىآيد كه سپاه ابن زياد شهر حماة هم رفتهاند و الان سنگى كه سر بريده حضرت را بر او نهادهاند با خون خشگيده موجود است و مشهور به مشهد الراس است مرحوم علامه در رياض از معاصرين اصحاب خود كه تأليف كتاب در مقتل نمودهاند نقل كردهاند كه آن فاضل معاصر در كتاب خود حكايت كرده كه در سفر مكه عبورم به شهر حماة افتاد در ميان باغ و بساتين آن مسجدى ديدم كه مسمى به مسجدالحسين بود فاضل معاصر مىنويسد كه وارد مسجد شدم در بعضى از عمارات مسجد يك پرده كشيده شده و آن پرده به ديوار آويخته برچيدم ديدم سنگى بر ديوار نصب است و بر آن خون خشگيده ديدم از خدام مسجد پرسيدم اين سنگ چيست و اين اثر و اين خون چه مىباشد گفتند اين سنگ سنگى است كه چون لشگر ابن زياد از كوه به دمشق مىرفتند سرهاى شهيدان و اسيران را مىبردند باين شهر وارد كردند سر مطهر فرزند خيرالبشر را روى اين حجر نهادند فاثر فى هذا الحجر ما تراه تاثيرا اوداج بريده در دل سنگ اين كار كرده كه مىبينى و من سالهاست كه خادم اين مسجدم لا ينقطع از ميان مسجد صداى قرائت قرآن مىشنوم و كسى را نمىبينم و در هر سال كه شب عاشوراى حسين (عليه السلام) مىشود نصفه شب نورى از اين سنگ ظهور مىكند كه بى چراغ مردم در مسجد جمع مىشوند و دور آن سنگ گريه مىكنند و عزادارى مىنمايند و در آخرهاى عاشوراء بنا مىكند خون از سنگ ترشح كردن و يبقى كذلك و ينجمد همان نحو مىماند و مىخشگد و احدى جرأت جسارت آن خون را ندارد خادم گفت آن خادمى كه قبل از من در اين مسجد خدمت مىكرد او هم سالهاى متمادى در خدمت بود و اين سنگ را به همين حالت با اين اثر و با اين خون منجمد با صوت قرآن و نور نصف شب عاشوراء همه را نقل مىكرد و مىگفت خدام قبل هم براى او نقل كرده بودند از مسجد كه بيرون آمدم از اهالى آن بلد نيز پرسيدم همه آنچه خادم گفته بود گفتند انتهى.
حاصل الكلام آن فرقه لئام اهل بيت خيرالأنام را از حماة حركت داده و رو به شهر حمص نهادند. چون به نزديك شهر حمص رسيدند نامه به والى آن شهر نوشتند كه ما گماشتگان اميرالمومنين يزيديم و از كوفه به شام مىرويم و ان معنا راس الحسين (عليه السلام) سر بريده حسين (عليه السلام) را همراه داريم و اولاد و عترت پيغمبر (صلى الله عليه و آله و سلم) را اسير نموده به ديار شام مىبريم استقبال كن تدارك لشگر ببين و شهر را آئين ببنديد امير شهر حمص برادر خالد بن نشيط بود كه در شهر جهنيه حكومت داشت يك برادر آنجا والى بود چنانچه عرضه داشتيم و نيز برادر ديگر در حمص رياست داشت چون از مضمون نامه لشگر مطلع شد امر بالاعلام فنشرت و المدينة فزينت علمهاى سرخ و زرد و كبود و بنفش به جلوه در آوردند و شهر را زينت كردند مردم به تماشا بر آمدند سه ميل از شهر دور شدند تا آنكه لشگر ابن زياد رسيدند و آن كافر كيشان هم سرها از صندوقها بدر آوردند و بر نيزهها زدند و پردهگيان حرم امامت را با كمال ذلت رو به شهر آوردند اهل حمص بعد از تحقيق كه اينها اولاد حيدر و فرزندان پيغمبرند به غيرت در آمدند بسكه افغان طفلان و شيون زنان ويلان را شنيدند به جوش و خروش اندر شدند به همين حالت بودند تا آنكه اهل بيت رسالت را از دروازه وارد كردند زنان شهر حمص كه حرم پيامبر اسلام (صلى الله عليه و آله و سلم) را به آن خوارى و زارى ديدند دست به شيون گذاشتند فازدحمت الناس فرموهم بالحجارة مردم شهر ديگر طاقت نياوردند بنا كردند سپاه ابن زياد را سنگباران كردن كه از ضربت سنگهاى گران بيست و شش نفر از فرسان كوفه و شام را به جهنم واصل كردند و دروازهها را بستند و گفتند يا قوم لا كفر بعد الايمان نمىگذاريم يكنفر از شما از اين بلد جان بدر بريد تا آنكه خولى بن يزيد حرامزاده را بكشيم و سر امام (عليه السلام) را از او بگيريم تا روز قيامت اين افتخار در شهر ما بماند و به اين نيت قسم ياد كردند و ازدحام جمعيت نزديك كنيسه قسيسى كه در جنب خالد بن نشيط بود اجتماع داشتند لشگر ابن زياد با آن جماعت در جنگ و جدل بر آمدند و سر مردم را گرم كردند از دروازه ديگر سرها و اسيران را برداشتند و فرار كردند از حمص آمدند به سوق الطعام و در آنجا هم جاى نيافتند از طرف بحيره رفتند به كيرزا از آنجا نامه به والى بعلبك نوشتند و وى را از قدوم خود اخبار دادند.
والى حكم كرد مردم شهر با عزت و احترام مالا كلام سپاه ابن زياد را وارد كنند بعد
از زينت شهر و آئينبندى و افراشتن اعلام بند به بند رقاص و سازنده واداشت
فامر بالجوارى و بايديهم الدفوف و نشرت الأعلام و ضربت البوغات تا آنكه آل
الله را وارد كردند بعد از نزول به منزل بس كه خوش گذشت كه صاحب مقتل مىنويسد
باتوا بمثلين يعنى بغير از خوردن شراب و خوش گذرانى ديگر به كارى مشغول
نشدند اما بر اسيران آل محمد در آن بلد بسيار بد گذشت كه عليا مكرمهام كلثوم سلام
الله عليها پرسيدند نام اين شهر چيست كه اينقدر مردم آن بى دين هستند؟
چون لشگر ابن زياد به پاى صومعه راهب رسيدند در آنجا فرود آمدند سرها و اسيران را
جاى دادند سرها را در جانبى از صومعه و اسراء را در طرفى بازداشتند و لشگر مشغول
عشرت و سرور شدند و اهل بيت گرد هم در افغان و ناله گرديدند، در مقتل ابو مخنف
آمده: فلما عسعس الليل سمع الراهب دويا كدوى الرعد و تسبيحا و
تقديسا يعنى چون تاريكى شب عالم را فرا گرفت راهى صومعه صداى تسبيح و تقديسى
شنيد كه مانند رعد مىخروشيد و نورى پيدا شد كه عالم را روشن كرد و پرتو آن در
صومعه وى شعاع افكند فاطلع الراهب رأسه من الصومعة راهب
سر خود را از صومعه بيرون آورد ديد آن نور از آن نيزه است كه سر بريده را بر او
زدهاند قد لحق النور بعنان السماء نور آن سر منور مثل
عمود سر به آسمان كشيده راهب ديد درى از آسمان گشوده شد و ملائكه بسيار از آن در
بيرون آمدند و قصد زمين كردند تا رسيدند به نزديك آن سر مطهر و مىگفتند
السلام عليك يابن رسول الله السلام عليك يا ابا عبدالله راهب از ديدن عجائب
به جزع و ناله در آمد يقين كرد كه اين سر سر حاكم زمين و آسمان است از صومعه بزير
آمد پرسيد من زعيم القوم؟ بزرگ جماعت و موكل اين سر منور
كيست؟ خولى بن يزيد را نشان دادند خولى را راهب ديد و پرسيد اين سر كدام بزرگوار
است؟ گفت سر حسين بن على (عليه السلام) است كه مادرش فاطمه زهرا عليها السلام دختر
محمد مصطفى (صلى الله عليه و آله و سلم) پيغمبر ما است. در روضةالشهداء مسطور است كه لشگر پسر زياد آل الله و آل رسول را آوردند تا به شهر عسقلان رسانيدند والى شهر عسقلان يعقوب عسقلانى بود كه از امراء شام شمرده مىشد و در كربلا به حرب حضرت امام حسين (عليه السلام) حاضر بود باتفاق عسگر مراجعت كرده بود چون به نزديك شهر خود رسيد حكم كرد شهر را آئين بستند و اهل شهر لباسهاى فاخر در بر كنند اظهار فرح و سرور براى فتح يزيد بنمايند فزينوا الأسواق و الشوارع و الأبواب و احضروا المطربين و اخذوا فى اللهو و اللعب و اظهروا الفرح السرور و ادمنوا شرب الأبنذة و الخمور و جلسوا فى الغرف و الرواشن و الاعالى من الدانى و العالى كوچه و بازارها را زينت كردند دروازهها را آيينبندى نمودند در سر چهار راهها مطرب نشاندند رقاصان مشغول طرب مردمان به لهو و لعب اجامره و اوباش لباسهاى رنگارنگ در بر كردند از اعلى و ادنى بر غرفهها و منظرهها نشسته و مجالس خمر آراسته به شادى و طرب مشغول شدند تا وقتيكه اسيران حجاز را با سوز و گداز و با ساز و آواز وارد كردند از يكطرف صداى چنگ و رباب از يكطرف ناله يتيمان از وطن آواره از طرف ديگر ناله رباب از يكطرف سكينه بسر مىزد و از يكطرف طبل بسينه مىكوبيد از يكطرف آواز طرب از يكطرف افغان زينب از يكطرف آواز تار از يكطرف ضجه بيمار و الرؤس مشاهير و المخدرات مذاعير.
جوانى پاكزاد شيعه و شيعه زاده غريب به آن شهر افتاد از طايفه خزاعه در سلك تجار
به آن ديار آمده نام وى ضرير خزائى بود غوغاى بلد به گوش وى رسيد از منزل بيرون
دويد و رأى الخلايق يستبشرون و يتضاحكون و يمرون فوجا فوجا
مردم را ديد مسرور و خندان مبتهج و شادان فوج فوج در كوچه و بازار مىروند اهل طرب
ساز مىزنند از هر طرف آواز مباركباد مىگويند از كسى پرسيد كه آراستن شهر را سبب
چيست و اينهمه مسرت و فرح از براى كيست؟
به هزار غم بگريم نه به جوش دلى بخندم فعند ذلك بكى الامام
السجاد (عليه السلام) و قال انى شمت منك رائحة المحبة و انست فيك سيناء من نار
المحبة اى جوان من امروز ميان اين همه مردم از تو بوى آشنائى مىشنوم و نار
محبت در سينا و سينه تو مىيابم. شعر
همينكه شمر ملعون اين سخنان از ضرير شنيد آن بدمست شيطان پرست رو به ملازمان و غلامان خود كرد كه سزاى اين بى ادب را بدهيد كه به يكبار آن اشرار بر ضرير حمله آوردند مردم شهر نيز بر وى سنگ و چوب و خشت زدند و الفتى كان شديد المهراس ثابت الأساس فشد عليهم جوان از جمله شجاعان بلكه سر آمد زمان بود در شجاعت جست و شمشيرى در ربود حمله بر آن كفر كيشان كرد غوغا و ولوله و بانگ هياهو و هلهله از مردم بر آمد.
مردم يقين بر هلاكت وى كردند از او در گذشتند به همان حالت افتاده در غش بود تا
شطرى از شب رفت بهوش آمد خود را مثل مرغ پركنده ديد افتان و خيزان برخاست روان شد
در آن نزديكى مقبره جمعى از پيغمبران بود كه مردم زيارتگاه كرده بودند خود را
بدانجا رسانيد ديد جماعتى با سرهاى برهنه و گريبانهاى پاره دور هم حلقه ماتم زده و
آب از ديدهها مىبارند و آتش از سينهها مىافروزند ضرير پيش آمد از آن قوم پرسيد
شما را چه مىشود مردم اين همه در عشرت و سرورند شما در غصه و اندوه.
ضرير گفت چگونه از مخالفان باشم و حال آنكه به صد حيله خود را از دست ايشان خلاص كردهام تمامى ماجراى خود را نقل كرد پس با هم ذكر مصيبت اهل بيت نموده و به گريه در آمدند. شعر آن يكى گفت فغان از سر پر خون حسين
|
