از اميرالمومنين (عليه السلام ) درباره علم پرسيدند. فرمود چهار كلمه است : اينكه ، خدا را به مقدار نيازت عبادت كنى و به قدر صبر و تحملت بر آتش ‍ (جهنم ) او را عصيان و نافرمانى نمائى و اينكه براى دنيايت به اندازه عمرت در آن تلاش كنى و براى آخرت به ميزان بقاء و ماندگاريت در آن كوشش ‍ نمائى .
725 - لولا النساء، لعبد الله حقا حقا.
- اگر زن نبود خدايتعالى به درستى و حقيقت عبادت مى شد.
726 - لولا اءن الله تعالى خلق لفاطمة عليا، ما كان لها كفو على وجه الاءرض ، كفو آدم فمن دونه .⁽⁶⁵⁷⁾
- اگر خدايتعالى براى فاطمه على را نمى آفريد، براى او همتا و مانندى در روى زمين نبود. (همتاى آدمى و جز آن .)
727 - لو علم الرجل ، ما له فى حسن الخلق ، يعلم اءنه محتاج الى خلق حسن .⁽⁶⁵⁸⁾
- اگر مرد مى دانست كه در خوش خلقى چه چيزى براى او (نهفته ) است مى فهميد كه (تا چه اندازه ) به اخلاق نيكو احتياج دارد.
728 - لقتل المومن عندالله ، اءعظم من زوال الدنيا.
- كشتن مومن ، در نزد خداى تعالى از نابودى دنيا بزرگتر است .
729 - لو لا اءن السوال يكذبون ، ما افلح من ردهم .
- اگر نه بود كه سائلان (و گدايان ) دروغ (هم ) مى گويند، كسى كه آنان را رد مى كرد، رستگار نمى شد.
730 - ليودن اءهل العافية اءن جلودهم قرضت بالمقاريض ، لما يرون من ثواب اءهل البلاء.⁽⁶⁵⁹⁾
اهل عافيت و آسايش آنگاه كه (در روز قيامت ) پاداش و ثواب اهل بلا و سختى را مى بينند، دوست دارند كه (در دنيا) پوستشان با قيچى بريده مى شد.
تعليق :
عن ابى يعفور، قال : شكوت الى ابى عبدالله (عليه السلام ) ما اءلقى من الاءوجاع ، و كان مسقاما، فقال لى : يا عبدالله ؛ لو علم المومن ماله من الاءجر فى المصائب ، لتمنى اءنه لو قرض بالمقاريض .⁽⁶⁶⁰⁾
راوى مى گويد: در حال بيمارى ، از دردهاى سختم به ابى عبدالله (عليه السلام ) شكايت كردم . امام فرمود: اى بنده خدا؛ اگر مومن بداند كه چه اجر و پاداشى در مصيبت و بلاها براى او مقرر شده است ، آرزو، و تمنا مى كند كه اى كاش با قيچى (بدنش ) بريده مى شد.
و عنه (صلى الله عليه و آله ) انه قال : ان الله تعالى يقول : اذا وجهت الى عبد من عبيدى مصيبة فى بدنه ، اءو ماله ، اءو ولده ، ثم استقبل ذلك بصبر جميل ، استحييت منه اءن اءنصب له ميزانا، اءو اءنشر له ديوانا.⁽⁶⁶¹⁾
خداى تعالى مى فرمايد: هرگاه بنده اى از بندگانم را با مصيبتى در جسمش يا مالش يا فرزندش روبرو ساختم و او با صبر و بردبارى نيكو (و بى عتاب ) با آن مصيبت برخورد كرد من حيا مى كنم از اينكه برايش ميزان (براى سنجش ‍ اعمالش ) نصب كنم و پرونده اى برايش باز نمايم .
قال النبى (صلى الله عليه و آله ): لا تكون مومنا، حتى تعدالبلاء نعمة ، و الرخاء محنة ، لاءن بلاء الدنيا، نعمة فى الاخرة ، و رخاء الدنيا محنة فى الاخرة .⁽⁶⁶²⁾
فرمود: مومن نيستى مگر اينكه بلا و گرفتارى را نعمت ، و فراخ و آسايش را محنت (و آزمايش ) بشمارى زيرا كه بلاى دنيا (موجب ) نعمت آخرت و فراخ و عيش دنيا (سبب ) محنت و اندوه آخرت است .
قال اميرالمومنين (عليه السلام ): اءلجزع عندالبلاء، تمام المحنة .⁽⁶⁶³⁾
يعنى : ناشكيبائى و بى تابى به هنگام بلا، نهايت و كمال درد و رنج است .
قال النبى (صلى الله عليه و آله ): من زهد فى الدنيا، استهان بالمصائب .⁽⁶⁶⁴⁾
هر كس زهد پيشه سازد و دل بدنيا نبندد، مصيبتها را آسان شمارد.
و قال الباقر (عليه السلام ): يا بنى ؛ من كتم بلاء ابتلى به من الناس ، و شكا ذلك الى الله عزوجل ، كان حقا على الله اءن يعافيه من ذلك البلاء.⁽⁶⁶⁵⁾
امام باقر (عليه السلام ) به فرزندش فرمود: پسرم ؛ هر كس بلائى را كه مبتلاء شده از مردم مخفى بدارد و از آن بلا (فقط) به خدايتعالى شكايت كند، سزاوار است كه خدايتعالى او را از آن گرفتارى عافيت عطا فرمايد.
و قال النبى (صلى الله عليه و آله ): ان البلاء للظالم اءدب ، و للمومن امتحان ، و للانبياء درجة ، و للاءولياء كرامة .⁽⁶⁶⁶⁾
بلا، براى ستمكار تنبيه و براى مومن آزمايش و تجربه و براى پيامبران درجه و مرتبه و براى اولياء عزت و شرافت است .
و قيل : اوحى الله تعالى الى موسى (عليه السلام ): انى ، اذا اءحببت عبدا ابتليته ببلاء لا تقوم لها الجبال ، لاءنظر كيف صدقة ، فان وجدته صابرا، اتخذته وليا و حبيبا، و ان وجدته جزوعا يشكونى الى خلقى خذلته ، و لم اءبال .⁽⁶⁶⁷⁾
گفته اند: خداوند به موسى (عليه السلام ) وحى نمود كه من وقتى بنده اى را دوست بدارم او را به بلائى مبتلا مى كنم كه كوه ها با آن در جا نمى ايستند تا ببينم صدق و راستى او (در بندگى ) چگونه است . پس اگر صبور و شكيبا يافتم ، او را ولى و دوست خود قرار مى دهم . و اگر ناشكيبا و بى تاب يافتم كه از من به مردم شكايت مى كند، او را تنها و خوار مى كنم و براى من اهميتى ندارد.
چه خوش گفته حين لاهيجى :

ناليدن بلبل ز نوآموزى عشق است

هرگز نشنيديم ز پروانه صدائى

731 - لعن الله ثلاثة :⁽⁶⁶⁸⁾ اءلاكل زاده وحده ، والنائم فى بيت وحده ، والراكب الفلاة وحده .
سه كس را خدايتعالى لعنت كند: آنكه توشه و طعام خود را به تنهائى بخورد، و آنكه در خانه اى تنها بخوابد، آنكه سواره بتنهائى راه صحرا را پيش گيرد.
732 - ليس الخبر كالمعاينة .
- (شنيدن ) خبر مانند ديدن نيست .
733 - لكل ساقطة لاقطة .
- هر افتاده اى را بردارنده اى است .
734 - لئن اءدخل يدى فى فم التنين اءحب الى من اءن اءساءل ممن لم يكن ثم كان .
- اگر دست خود را به كام اژدها فرو برم ، براى من خوشتر است از آنكه ، چيزى بخواهم از كسى كه از ندارى به دارائى رسيده باشد.
735 - لعن الله والدين حملا ولدهما على عقوقهما.
- خدايتعالى لعنت كند پدر و مادرى را كه فرزندشان را بر نافرمانى و عاق شدن خودشان بكشانند.
تعليق :
يا على ؛ لعن الله والدين ، حملا ولدهما على عقوقهما، يا على ؛ يلزم الوالدين من ولدهما، ما يلزم لهما من عقوقهما، يا على رحم الله والدين ، حملا ولدهما على برهما، يا على ؛ من اءحزن والديه فقد عقهما...⁽⁶⁶⁹⁾
فرمود (صلى الله عليه و آله ): يا على ؛ خدايتعالى پدر و مادرى را لعنت كند كه فرزندشان را بر عاق شدن و نافرمانى وادارند. يا على همانگونه كه عقوق فرزندان متوجه والدين است (رعايت حقوق ) آنان (نيز) بر عهده پدر و مادر مى باشد.
يا على ؛ خداوند رحمت كند و ببخشد پدر و مادرى را كه فرزندشان را بر نيكى كردن به خود وادارند.
يا على ؛ هر كس پدر و مادرش را اندوهگين سازد به آنها عاق شده است .
736 - ليس على النساء جمعة و لا جماعة و لا اءذان و لا اقامة ، و لا عيادة مريض و لا هرولة بين الصفا و المروة و لا جهاد و لا استلام الحجر و لا تولى القضاء و لا حلق .⁽⁶⁷⁰⁾
- (انجام اين امور) بر زنان (لازم و واجب ) نيست : نماز جمعه و نماز جماعت و اذان و اقامه و عيادت مريض و هروله بين صفا و مروة (در مراسم حج ) و جهاد و دست ماليدن به حجر (در كنار كعبه ) و توليت قضاوت و سر تراشيدن (در منى .)
737 - لو اءن اءهل السموات والاءرض اءشتركوا فى دم مومن ، لا كبهم الله فى النار.
- اگر اهل آسمانها و زمين در خون مومنى شركت كنند، خدايتعالى همه آنان را به آتش دوزخ افكند.
738 - ليس شيى ء اءبغض الى الله من بطن ملان .
- در پيشگاه خدايتعالى چيزى مبغوض تر از شكم پر از طعام نيست .
تعليق :
در حديث 279 كتاب حاضر گذشت : اءكثر الناس شبعا فى الدنيا، اءطولهم جوعا يوم القيامة .
سيرترين مردم در دنيا، گرسنه ترينشان در آخرتند.
قال النبى (صلى الله عليه و آله ): من اءكل ما يشتهى و لبس ما يشتهى و ركب ما يشتهى لم ينظر الله اليه ، حتى ينزع اءو يترك .⁽⁶⁷¹⁾
كسى كه هر چه دلش خواست بخورد و هر چه دلش خواست بپوشد و هر (مركبى ) كه دلش خواست سوار شود، خدايتعالى به او (بنظر رحمت ) نگاه نمى كند، تا اينكه دست بكشد، يا (آنها را) ترك گويد.
عنه (عليه السلام ): جاهدوا اءنفسكم بقلة الطعام و الشراب ، تظلكم الملائكة ، و بفر عنكم الشيطان .⁽⁶⁷²⁾
يعنى : با نفس خود مجاهده كنيد با كم خوردن و كم نوشيدن (تا اينكه ) فرشتگان بر شما سايه افكنند، و شيطان از شما فرار كند.
739 - لشبر من الجنة خير من الدنيا و ما فيها.⁽⁶⁷³⁾
- يك وجب از بهشت بهتر است از دنيا و آنچه در آن است .
م : باب م : باب الميم
740 - من المروءة اصلاح المال .
- از (شرايط) جوانمردى ، اصلاح مال و نيكو ساختن آن است (با پرداخت زكات و حقوق واجبه و نيالودن آن به حرام .)
741 - من مات فى اءحد الحرمين ، مكة ، او المدينة ، لم يعرض و لم يحاسب و مات مهاجرا الى الله و حشر يوم القيمة مع اءصحاب بدر.
- هر كس در يكى از دو حرم ، مكه و يا مدينه بميرد، بازداشت و محاسبه نمى شود، مهاجر بسور خدا مرده و در روز قيامت با اصحاب بدر محشور مى گردد.
742 - من قال فى القرآن ، من غير علم ، فليتبوء مقعده من النار.
- هر كس درباره قرآن بدون علم و آگاهى چيزى بگويد، نشيمنگاه او در آتش خواهد بود.
743 - من عمل عملا لله ، فاءجره على الله و من عمل باءجرة فاءجره على من استاءجره .
- هر كس كارى را براى خدا انجام دهد، پاداش آن به عهده خدا است و هر كس كارى را براى اجرت انجام دهد پاداش آن بر عهده كسى است كه او را اجير كرده .
744 - من كان فى حاجة اءخيه كان الله فى حاجته .⁽⁶⁷⁴⁾
- هر كس به رفع احتياج برادرش بپردازد، خدايتعالى نياز خود او را برآورده مى سازد.
745 - من فرج عن مسلم كربة ، فرج الله عنه بها كربة من كرب يوم القيامة .⁽⁶⁷⁵⁾
746 - مطل الموسر المسلم ظلم للمسلم .
- سهل انگارى و دير كردن مسلمان متمكن در اداى حق مسلمان ديگر، ظلم و ستم كردن است بر مسلمان .
تعليق :
از رسالة الحقوق امام على بن الحسين (عليه السلام ): و اما حق الغريم الطالب لك ، فان كنت موسرا اءو فيته و كفيته و اءغنيته ، و لم تردده و تمطله . فان الرسول (صلى الله عليه و آله ) قال : مطل الغنى ظلم و ان كنت معسرا، اءرضيته بحسن القول ، و طلبت اليه طلبا جميلا، ورددته عن نفسك ردا لطيفا و لم تجمع عليه ذهاب ماله و سوء معاملته ، فان ذلك لوم و لا قوة الا بالله .^{(676 )}
و اما حق طلبكارى كه از تو مطالبه مى كند. پس اگر دارا هستى بپرداز و كفايت كن و بى نيازش ساز و رد نكن كه در اداى آن تاخير كنى ، زيرا رسول خدا (صلى الله عليه و آله ) فرمود: (تاخير كردن شخص توانگر و متمكن در اداى دين خود ظلم است ) و اگر دست تنگ باشى با زبان خوش او را راضى و خشنود گردان و به نيكوئى از او درخواست مهلت كن و او را به نرمى از خودت بازگردان و از دست رفتن مالش را با رفتار زشت يكجا جمع نكن ، زيرا اينكار، ناكسى و فرومايگى است . (حول و قوه اى نيست مگر خدايراست .)
عن رسول الله (صلى الله عليه و آله ): مطل المسلم الموسر ظلم للمسلمين و من لم يكن له عقار و لا دار و لا مال ، فلا سبيل عليه .⁽⁶⁷⁷⁾
از سخنان رسول خدا است كه : درنگ و دير كردن شخص مسلمان متمكن (در اداى حقوق ديگران ) ستمكارى است بر مسلمانان ، و كسى كه ملك و خانه و مالى ندارد بر او راهى نيست .
747 - من ترك زيارة على ، لم ينظر الله اليه .
- هر كس زيارت على را ترك گويد، خداوند بر او (با نظر رحمت ) نگاه نمى كند.
748 - من حفظ القرآن فراءاى اءح دا اعطى اءفضل مما اعطى ، فقد عظم حقيرا و حقر عظيما.
- هر كس قرآن را حفظ كند، و پندارد كه احدى را عطائى بهتر از آن عطا داد، شده ، كوچك را بزرگ و بزرگ را كوچك شمرده است .
749 - من قرء القرآن طايعا و حفظ القرآن ظاهرا، فله فى كل سنة مئتا⁽⁶⁷⁸⁾ دينار، ان منع فى الدنيا اءخذها يوم القيامة و افية اءحوج ما يكون اليها.⁽⁶⁷⁹⁾
- هر كس قرآن را با ميل و رغبت بخواند و ظاهر آن را حفظ كند، براى اوست در هر سال دويست سكه طلا، اگر در دنيا از او دريغ شود، در روز قيامت (عوض ) آن را تمام دريافت مى كند كه بيشتر از همه وقت به آن احتياج دارد.
تعليق :
همانند اين حديث در خصال شيخ صدوق از قول على (عليه السلام ) چنين آمده : من دخل فى الاسلام طائعا و قرء القرآن ظاهرا، فله فى كل سنة ماءتا دينار فى بيت المسلمين ، ان منع فى الدنيا، اءخذها يوم القيامة و افية اءحوج ما يكون اليها.⁽⁶⁸⁰⁾
على (عليه السلام ) فرمود هر كس داوطلبانه مسلمان شد و قرآن را حفظ كرده و از بر بخواند، هر سال دويست اشرفى در بيت المال مسلمين دارد، اگر در دنيا از او دريغ شود، در روز قيامت تمام دريافت مى كند و بدان محتاج تر است از همه وقت در آن روز.
در مستدرك الوسائل : من دخل فى الاسلام طائعا و قراء القرآن ظاهرا، فله كل سنة فى بيت المال مائتا دينار.⁽⁶⁸¹⁾
هر كس به ميل خود (داوطلبانه ) مسلمان شود و ظاهر قرآن را حفظ بخواند، هر سال دو هزار دينار در بيت المال دارد.
750 - من قتل غير قاتله ، اءو ضرب غير ضاربه ، فعليه لعنة الله .
- هر كس بكشد كسى را كه كسى از او نكشته ، يا بزند كسى را كه او را نزده لعنت خدا بر اوست .
751 - من آذى فاطمة ، فقد آذانى و من آذانى فقد آذالله .
- هر كس فاطمه را آزارده كند، در حقيقت مرا آزرده است و هر كس مرا آزرده سازد در واقع خدا را آزرده است .
752 - من مات و لم يعرف امام زمانه ، مات ميتة جاهلية .
- هر كس بميرد و امام زمانش را نشناسد به مرگ دوره جاهليت مرده است .
753 - من قرء القرآن ، فكانما ادرجت النبوة بين جنبيه ، الا اءنه لا يوحى اليه .
- هر كس قرآن بخواند (و حفظ كند) مانند آن است كه نبوت در سينه او درج و ثبت مى شود، جز اينكه به او وحى نمى شود.
754 - من سافر، فغروه على دينه .
- هر كس مسافرت كند، او را به مراقبت دينش توصيه و تحريك كنيد.
755 - من اشتاق الى الجنة ، سلا عن الشهوات .
- هر كس مشتاق بهشت باشد، شهوات (نفس ) را فراموش مى كند.
756 - من اءشفق من النار، اجتنب المحرمات .⁽⁶⁸²⁾
- هر كس از آتش جهنم بترسد، از اعمال حرام دورى مى كند.
757 - من زهد فى الدنيا، استهان بالمصائب .⁽⁶⁸³⁾
- كسى كه در دنيا زاهد باشد (دل به دنيا نبندد) سختى و مصيبت ها را سهل و آسان مى شمارد.
758 - من سره اءن يكون اءقوى الناس ، فليتوكل على الله .⁽⁶⁸⁴⁾
- هر كس دوست دارد كه تواناترين مردم باشد، پس به خدا توكل كند.
تعليق :
جبرئيل پيش پيامبر اكرم (صلى الله عليه و آله ) آمد و گفت : يا رسول الله ، بدرستيكه خداى تبارك و تعالى ، با من هديه و تحفه اى براى تو فرستاده كه قبل از تو به احدى چنين عطائى نكرده ، رسول خدا فرمود كه گفتم : آن چيست ؟
گفت : صبر و شكيبائى و بهتر از آن .
گفتم : آن چيست ؟ گفت : رضا و خشنودى و بهتر از آن .
گفتم : آن چيست ؟ گفت : زهد (دل نبستن دنيا) و بهتر از آن .
گفتم : آن چيست ؟ گفت : اخلاص و بهتر از آن .
گفتم : آن چيست ؟ گفت : يقين و بهتر از آن .
گفتم : اى جبرئيل ؛ بهتر از آن چيست ؟ گفت : راه (بالا رفتن ) آن توكل كردن به خداى عزوجل است .
آنگاه گفتم : توكل كردن به خداى عزوجل چگونه است ؟
گفت : العلم باءن المخلوق لا يضر و لا ينفع و لا يعطى و لا يمنع ، و استعمال الياءس من الخلق فاذا كان العبد كذلك لا يعمل لاءحد سوى الله ، و لم يرج و لم يخف سوى الله ، و لم يطمع فى اءحد سوى الله ، فهذا هو التوكل . دانستن آنكه مخلوق نه مى تواند (به انسان ) ضررى برساند، و نه مى تواند سودى برساند، نه عطا و بخشش كردن تواند و نه ممانعت و جلوگيرى كردن . نوميدى از مردم را شيوه خود سازد.
هرگاه بنده اين صفت را دارا شد به جز خدا براى كسى كار نمى كند و بجز خدايتعالى به كسى اميد نمى بندد و بجز خدا از كسى نمى ترسد و غير از خدا در كسى طمع نمى كند. اين همان توكل است .⁽⁶⁸⁵⁾
عن ابى عبدالله (عليه السلام ) قال : ليس شيى ء الا و له حد. قال : قلت : جعلت فداك ، فما حد التوكل ؟ قال : اليقين ، قلت فما حد اليقين ؟ قال : الا تخاف مع الله شيئا.⁽⁶⁸⁶⁾
فرمود: هر چيزى حد و اندازه اى دارد. راوى گويد كه گفتم حد و اندازه توكل چگونه است ؟ فرمود: يقين است ، گفتم : حد يقين كدامست ؟ فرمود: اينكه با خدا (باشى ) از هيچ چيز نترسى .
حافظ

تكيه بر تقوى و دانش در طريقت كافيست

راه رو گر صد هنر دارد توكل بايدش

759 - من ارتعب الموت ، سارع فى الخيرات .⁽⁶⁸⁷⁾
- هر كس از مرگ ، رعب و وحشت دارد، در نيكوكارى و انجام خيرات سرعت و شتاب مى گيرد.
760 - من اءحب قوما حشر معهم .
- هر كس گروهى را دوست دارد، با همان گروه در قيامت محشور مى شود.
761 - من اءحب عمل قوم ، شرك فى عملهم .⁽⁶⁸⁸⁾
- هر كس عمل گروهى را دوست دارد در عمل آنان (خوب يا بد) شريك است .
762 - من قال لا اله الا الله غرست له شجرة فى الجنة من ياقوتهة حمراء منبتها فى مشك اءبيض فيها ثمار كثدى الاءبكار تفلق عن سبعين حلمة .
- هر كس لا اله الا الله بگويد، براى او درختى از ياقوت سرخ در بهشت كاشته مى شود كه رستنگاه آن در مشك سفيد است و آن درخت ميوه هائى دارد بشكل پستانهاى دوشيزگان كه از هفتاد سر پستان شكفته مى شود.
763 - من عمل بما علم ، ورثه الله (علم ) ما لم يعلم .⁽⁶⁸⁹⁾
- هر كس به دانسته هاى خود عمل كند، خدايتعالى ندانسته هاى او را (بدون رنج تحصيل ) به او مى آموزد.
تعليق :
و بالصالحات تعمر الفقه .
با اعمال نيكو، دانائى زياد و ثابت و ماندگار مى گردد.
زيرا عمل كردن و بكار بردن علم موجب افزايش علم و دانش مى شود، مانند كسى كه در دستش چراغى دارد، هرگاه ايستاده باشد، بجز اطراف نزديك خود را نمى بيند، و هر چه قدم جلو بگذارد و پيش رود، بيشتر سود مى برد، و مى بيند آنچه را كه در موقع ايستادن نمى ديد.⁽⁶⁹⁰⁾
وارد شده كه : من عمل بما علم ، ورثه الله علم ما لم يعلم . و ان العلم يهتف بالعمل ، فان اءجاب ، و الا ارتحل عنه .⁽⁶⁹¹⁾
هر كس به آنچه مى داند عمل كند، خداوند تعالى ، علمى را كه نمى داند به او مى آموزد (بدون زحمت و بدون معلم ) علم عمل را صدا مى زند و مى خواند اگر پاسخ داد (مى ماند) وگرنه كوچ كرده مى رود.
از عيسى (عليه السلام ) نقل شده كه مى گفت : (خدايا يكقدم جلوى مرا روشن كن ) زيرا هر چه انسان قدم بردارد و پيش برود، قدم ديگرى براى او روشن و نمايان مى شود، ولى اگر درجا ايستد، نه .
764 - من اءعان ظالما على ظلمه ، سلطه الله عليه .
- هر كس ظالمى را در ستمكاريش يارى كند، خدا همان ستمكار را بر او مسلط گرداند.
765 - من اءصبح و همه الاخرة ، كفاه الله هم الدنيا و الاخرة .
- هر كس صبح كند در حاليكه قصد و همت او آخرت باشد، خدايتعالى خواسته هاى دنيا و آخرت او را كفايت مى كند.
تعليق :
قوله تعالى : من كان يريد ثواب الدنيا فعند الله ثواب الدنيا و الاخرة .⁽⁶⁹²⁾
خدايتعالى در قرآن مجيد مى فرمايد: هر كس نصيب و بهره دنيا را مى خواهد. پس (بداند كه هم ) بهره دنيا و (هم ) بهره آخرت نزد خداوند (و در دست قدرت او) است .
و قال النبى (صلى الله عليه و آله ): ان الله يعطى الدنيا بعمل الاخرة و لا يعطى الاخرة بعمل الدنيا.⁽⁶⁹³⁾
نبى (صلى الله عليه و آله ) فرمود: بدرستى كه خداى تعالى دنيا را به عمل (با نيت ) آخرت مى دهد ولى آخرت را به عمل (با نيت ) دنيا نمى دهد.
(پس هرگاه تو نيت خود را خالص نموده (در هر كسب و كارى كه مشغول هستى با مراقبت حلال و حرام ) همت و قصد خود را فقط براى آخرت قرار دادى ، هم دنيا و هم آخرت جمعا نصيب تو گرديد و اگر كارهاى تو فقط بقصد دنيا بوده باشد، آخرت تو از دست رفت ، اى بسا دنيائى را هم كه مى خواستى به آن نايل نشوى و اگر هم نايل شدى براى تو نخواهد ماند، بلكه بزودى از دست تو خواهد رفت ، آنگاه هم در دنيا و هم در آخرت ضرر ديده اى ذلك هو خسران مبين كه آن زيان واضح و آشكار است .)
766 - من ختم له بقيام اليل ، فله الجنة .
- هر كس پايان كار (روزانه اش ) نماز شب باشد، بهشت جاى اوست .
767 - من عرض نفسه للتهمة ، فلا يلومن من اءساء الظن به .
- هر كس خود را در معرض تهمت قرار دهد كسى را كه به او بدگمان شد سرزنش نكند.
768 - من لم يفرق شعره ، فرقه الله بمنشار من النار.
- هر كس موهاى (سر و صورت ) خود را جدا نكند خداوند با شانه اى از آتش آن را جدا مى سازد.
769 - من اتخذ شعرا، فليحسن ولايته ، اءو يجزه .
- هر كس موى خود را نگهدارد، بايد در مراقبت (و نظافت ) آن به نيكى بكوشد و يا آن را بتراشد.
770 - من زعم اءنه آمن بى و بما جئت و هو يبغض عليا، فهو كاذب و ليس بمؤ من .
- هر كس گمان كند كه به من و به آنچه من آورده ام ايمان دارد در حاليكه على را دشمن بدارد، پس او دروغگو است و مومن نيست .
771 - من حفظ الراءس و ما حوى ، والبطن و ما وعى فقد استحيا من الله حق الحياء.
- هر كه محافظت كند سرش را و آنچه در اطراف سر اوست (چشم و گوش ‍ و زبان ) و حفظ كند شكم خود را و آنچه در آن جا مى دهد (از خوراكى ها) حقيقتا از خداى متعال حيا كرده است .
772 - من جاء الى الجمعة فليغتسل .
- هر كس به (نماز) جمعه بيايد بايد غسل كند.
773 - من سر مسلما، سره الله يوم القيمة .⁽⁶⁹⁴⁾
- هر كس مسلمانى را مسرور كند، خداى تعالى در روز قيامت او را شاد و مسرور سازد.
774 - من ترك الصلوة متعمدا، فقد برئت منه الذمة .
- هر كس نماز (فرضيه و واجب ) را از روى عمد ترك كند، محققا از او عهد و پيمان (اسلام ) برداشته مى شود.
775 - من بدء بالملح ، اءذهب الله عنه سبعين داء، اولها الجذام .
- هر كس (غذاى خود را) با نمك شروع كند، خداى تعالى از او هفتاد مرض را دور كند كه اول آنها جذام است .
776 - من سن منكم سنة حسنة ، كان له اءجرها، و اءجر العامل بها الى يوم القيمة ، و من سن سنة سيئة كان عليه وزرها، و وزر العامل بها، الى يوم القيمة .
- هر كس از شما، راه و رسم نيكوئى را پايه گذارى كند، اجر و پاداش آن و اجر و پاداش عمل كننده به آن تا روز قيامت به او (نيز) مى رسد (بدون اينكه از پاداش عمل كننده كم شود) و هر كس راه و رسم زشتى را پايه گذارى كند، گناه آن و گناه عمل كننده به آن تا قيامت متوجه او (نيز) خواهد بود.
تعليق :
و قال رسول الله (صلى الله عليه و آله ): من اءدى الى اءمتى حديثا يقام به سنة ، اءو يثلم به بدعة ، فله الجنة .⁽⁶⁹⁵⁾
هر كس به امت من حديثى برساند (كه بوسيله آن ) سنتى بپا داشته شود، يا بدعتى از ميان برود، او اهل بهشت است .
777 - من اءكرم فقيها مسلما، لقى الله يوم القيامة و هو عنه راض .
- هر كس فقيه مسلمانى را گرامى بدارد، روز قيامت خدا را ملاقات كند در حاليكه خدايتعالى از او راضى است .
778 - من استرجع عندالمصيبة ، جبر الله مصيبته .
- هر كس هنگام رسيدن مصيبت استرجاع كند، با گفتن انا لله و انا اليه راجعون خدايتعالى مصيبت او را جبران مى كند.
779 - من تسمع سمع الله به .⁽⁶⁹⁶⁾
- هر كس كارى را براى آوازه و شهرت و افشا كردن به گوش مردم رساندن انجام دهد، خداوند عيب او را برملا و رسوايش مى كند.
تعليق :