بعد از آن بايد گفت آن چيز را كه مخصوص است به
تعقيب صبح و آن اينست :
الحمدلله الذى اذهب الليل بقدرته ، و جاء
بالنهار مبصرا برحمته خلقا جديدا، و نحن فى عافيه بمنه وجوده و كرمه ،
مرحبا بالحافظين .
سپاس خدائى راست كه شب را به قدرت خويش ببرد، و روز روشن را به رحمت
خود به صورت آفرينش جديدى آورد، و ما به من و بخشش و كرم او در سلامتى
بسر مى بريم ، آفرين به دو فرشته حافظ اعمال .
و در وقت گفتن مرحبا بالحافظين التفات به جانب دست راست خود كرده بگوئى
: و حيا كما الله من كاتبين
(82).
خدا شما را دو كاتب و شاهد را زنده بدارد.
و التفات به جانب دست چپ خود كرده بگوئى :
اكتبا - رحمكما الله - بسم الله ، اشهد ان لا
اله الا الله وحده لا شريك له ، و اشهد ان محمدا عبده و رسوله ، و اشهد
ان الساعه آتيه لا ريب فيها، و ان الله يبعث من فى القبور، على ذلك
احيى ، و عليه اموت ، و عليه ابعث ان شاء الله . اقراعا محمدا منى
السلام .
بنويسيد - خدا شما را رحمت كند - بنام خدا، گواهى مى دهم كه معبودى جز
الله نيست كه يگانه است و شريكى براى او نيست ، و گواهى مى دهم كه محمد
بنده و فرستاده اوست ، و گواهى مى دهم كه قيامت خواهد آمد و شكى در آن
نيست ، و همانا خداوند مردگان را زنده خواهد نمود، بر همين عقيده زندگى
مى كنم ، و بر همين عقيده از قبر برانگيخته مى شوم اگر خدا خواهد، از
جانب من به محمد (صلى الله عليه وآله ) سلام بفرستند.
و بعد از آن بايد گفت :
اللهم صل على محمد و آل محمد فى النهار اذا تجلى
، و صل على محمد و آل محمد فى الليل اذا يغشى ، و صل على محمد و آل
محمد فى الاخره و الاولى ، و صل على محمد و آل محمد ما لاح الجديدان ،
و صل على محمد و آل محمد ما اطرد الخافقان ، و صل على محمد ماحدا
الحاديان ، و صل على محمد و آل محمد ما عسعس ليل و ما ادلهم ظلام ، و
صل على محمد و آل محمد ما تنفس صبح و ما اضاء فجر.
خداوندا بر محمد و آل محمد درود فرست در روز آنگاه كه روشن شود، و بر
محمد و آل محمد درود فرست در شب آنگاه كه تاريكيش فراگير شود، و بر
محمد و آل محمد درود فرست در آخرت و دنيا، و بر محمد و آل محمد درود
فرست تا شب و روز ظهور و بروز دارند، و بر محمد و آل محمد درود فرست تا
مشرق و مغرب بر پاست ، و بر محمد و آل محمد درود فرست تا نواى شب و روز
(كه مردم را به سوى قبرها سير مى دهند) برجاست ، و بر محمد و آل محمد
درود فرست تا آنگاه كه شب در آمد و شد است ظلمت آن شديد و فراگير است ،
و بر محمد و آل محمد درود فرست تا صبح نفس مى كشد، و فجر روشن مى شود.
اللهم اجعل محمدا خطيب و فد المومنين اليك ، و
المكسو حلل الامان اذا وقف بين يديك ، و الناطق اذا خرست الا لسن
بالثناء عليك .
خداوندا محمد (صلى الله عليه وآله ) را سخنگوى ميهمانان مومنى كه بر تو
وارد مى شوند قرار ده ، و او را در آن هنگام كه در پيشگاه تو مى ايستد
جامه هاى امان بپوشان (كه بتواند بدانها امت خويش را از عذاب برهاند)،
و او را گوياى به مدح خودت قرار ده آنگاه كه تمام زبانها بسته و لال
بماند.
اللهم اعل منزله ، و ارفع درجته ، و اظهر حجته ،
و تقبل شفاعته ، و ابعثه المقام المحمود الذى وعدته ، و اغفر له ما
احدث المحدثون من امته بعده .
خداوندا منزلت او را بلند گردان ، و درجه او را بالاتر، و دليل او را
آشكار ساز، و شفاعت او را بپذير، و او را در جايگاه پسنديده و ستوده اى
(مقام شفاعت ) كه به وى وعده فرموده اى برانگيز، و آنچه را كه
بدعتگذاران از امت او پس از وى احداث كرده اند بر او ببخشاى (و موجب
خرده گيرى قرار مده .
اللهم انى اساءلك موجبات رحمتك ، و عزائم مغفرتك
، و الغنيمه من كل بر، و السلامه من كل اثم ، و اساءلك الفوز بالجنه ،
و النجاه من النار.
خداوندا موجبات و اسباب رحمتت ، و آمرزشهاى حتميت ، و بهره ورى از هر
كار نيكى ، و سلامتى از هر گناه را از تو در خواست مى كنم ، ورستگارى
به بهشت ، و نجات از آتش دوزخ را از تو خواستارم .
اللهم صل على محمد و آل محمد، و اجعل لى صلاتى و
دعائى بركه تطهر بها قلبى ، و تومن بها روعى ، و تكشف بها كربى ، و
تغفر بها ذنبى ، و تصلح بها امرى ، و تغنى بها فقرى ، و تذهب بها ضرى ،
و تفرح بها همى ، و تسلى بها غمى ، و تشفى بها سقمى ، و تومن بها خوفى
، و تجلوبها حزنى ، و تقضى بها دينى ، و تجمع بها شملى ، و تبيض بها
وجهى . و اجعل ما عندك خيرا لى .
خداوندا بر محمد و آل محمد درود فرست ، و در نماز دعاى من بركتى قرار
ده كه بدان سبب دلم را پاك سازى ، و هراسم را به امان مبدل نمايى ، و
غم و سختى ام را برطرف سازى ، و گناهم را بيامرزى ، و كارم را اصلاح
نمايى ، و فقرم را به دارايى آورى ، و ناراحتيم را ببرى ، و اندوهم را
بزدايى ، و غمم را آرامش بخشى ، و دردم را شفا دهى ، و ترسم را به امان
آورى ، و حزنم را برطرف سازى ، و. بدهى ام را بپردازى ، و امور پراكنده
ام را جمع آورى ، و رويم را سپيد گردانى ، و آنچه را كه نزد خود دارى
خير من قرار ده
اللهم انى ادعوك لهم لا يفرجه غيرك ، و لرحمه لا
تنال الا منك ، و لحاجه لا يقضيها الا انت يا كريم .
خداوندا تو را مى خوانم نسبت به اندوهى كه جز تو كسى آنرا بر طرف
نسازد، و براى رحمتى كه جز از سوى تو بدست نيايد، و براى حاجتى كه آنرا
جز تو كسى بر نياورد اى كريم .
اللهم كما كان من شاءنك ما اردتنى به من ذكرك ،
و الهمتنيه من شكرك و دعائك ، فليكن من شاءنك الاجابه لى فيما دعوتك ،
و النجاه فيما فزعت اليك منه ، فان لم اكن اهلا ان ابلغ رحمتك فان
رحمتك اهل ان تبلغنى و تسعنى ، لانها وسعت كل شى ء، و انا شى ء فلتسعنى
رحمتك يا مولاى .
خداوندا همانگونه كه از شان توست كه با ذكر خودت مرا قصد كرده اى ، و
شكر و دعاى خويش را به من الهام نموده اى ، پس بايد اجابت دعاى من ، و
نجات از آنچه كه از آن به سوى تو پناه آورده ام نيز شان تو باشد، پس
اگر من شايسته آن نيستم كه به رحمت تو برسم ، اما رحمت تو شايسته است
كه به من برسد و مرا فرا گيرد، زيرا كه رحمت تو هر چيز را فرا گرفته ،
و من هم يكى از چيزهايم ، پس بايد رحمت تو مرا فرا گيرد اى مولاى من .
بعد از آن بايد گفت در حالتى كه بگريد يا به گريه در آرد خود را:
الهى ان ذنوبى و كثرتها قد غبرت وجهى عندك ، و
حجبتنى عن استيهال رحمتك ، و باعدتنى عن استنجاز مغفرتك ، و لولا تعلقى
بالائك ، و تمسكى بالرجاء لما وعدت امثالى من المسرفين و اشباهى من
الخاطئين بقولك : يا ((عبادى الذين اسرفوا على
انفسهم لا تقنطوا من رحمه الله ان الله يغفر الذنوب جميعا انه هو
الغفور الرحيم
(83))) و حذرت القانطين من رحمتك
فقلت : ((من يقنط من رحمه ربه الا الضالون
(84))) ثم ندبتنا برحمتك الى
دعائك فقلت : ((ادعونى استجب لكم ان الذين
يستكبرون عن عبادتى سيدخلون جهنم داخرين
(85)))؛ الهى لقد كان ذل الاياس
(86) على مشتملا، و القنوط من رحمتك بى ملتحفا.
خداوندا گناهان من و بسيارى از آنها روى مرا در پيشگاه تو غبار خود
پوشانده ، و مرا از اهليت رحمتت در پوشانده ، و از طلب علمى شدن آمرزش
تو دور ساخته است ، و اگر نبود كه به نعمتهاى تو آويخته ام ، به
اميدوارى به تو چنگ زده ام - به اين خاطر كه امثال من از اسر افكاران و
اشتباه من از خطاكاران را به اين فرمايش خود وعده فرموده اى : (اى
بندگان من كه بر خود اسراف روا داشته ايد، از رحمت خدا نااميد مشويد،
همانا خداوند تمام گناهان را مى آمرزد، همانا كه او آمرزنده و مهربان
است )) و نا اميدان از رحمت خود را حذر داده اى
و فرموده اى : ((و چه كسى از رحمت پروردگارش نا
اميد مى شود جز گمراهان ؟)) سپس از روى رحمت خود
ما را به سوى دعاى خويش فرا خوانده و فرموده اى : ((مرا
بخوانيد تا دعاى شما استجابت كنم ، همانا كسانى كه از عبادت من استكبار
مى ورزند بزودى با حالت خوارى و زبونى داخل دوزخ مى شوند))
- خداى من ، هر آينه ذلت ياس مرا فرا مى گرفت ، و نوميدى از رحمتت مرا
در مى پوشاند.
الهى قد وعدت المحسن ظنه بك ثوابا، و او عدت
المسى بك ظنه عقابا، اللهم و قد اسبل دمعى حسن الظن بك فى عتق رقبتى من
النار، و تغمد زللى ، و اقاله عثرتى ، و قلت - و قولك الحق الذى لا خلف
فيه و لا تبديل -: ((يوم ندعوا كل اناس بامامهم
(87))).
اللهم انى اقر و اشهد و اعترف و لا اجحد، و اسر و اظهر و اعلن و ابطن
بانك انت الله الذى لا اله الا انت ، وحدك لا شريك لك ، و ان محمدا
(صلى الله عليه وآله ) عبدك و رسولك ، و ان عليا اميرالمؤ منين و سيد
الوصيين و وارث علم النبيين و قاتل المشركين و امام المتقين و مجاهد
الناكثين و القاسطين و المارقين امامى و حجتى و صراطى و دليلى و محجتى
، و من لا اثق بالاعمال و ان زكت ، و لا اراها منجيه و ان صلحت الا
بولايته ، و الايتمام به و الاقرار بفضائله ، و القبول من حملتها، و
التسليم لرواتها.
خداى من ! همانا تو به كسى كه حسن ظن به تو دارد نويد پاداش داده اى تو
به كسى كه سوءظن به تو دارد و عده كيثر فرموده اى .
خداوندا حسن ظن من به تو در اينكه از آتش دوزخ رهايم سازى ، و خطاهايم
را (به آمرزش خود) بپوشانى ، و از لغزشهايم در گذرى ، اشكم را جارى
ساخته (تا شايد بدين سبب به اين موارد دست يابيم
(88)). و تو فرموده اى - و البته سخن تو حق است كه خلف
و تبديلى در آن نيست - كه : (((به ياد آر) روزى
را كه هر دسته از مردم را به نام امامشان فرا خوانيم )).
خداوندا من اقرار مى كنم و گواهى مى كنم و گواهى مى دهم و اعتراف مى
دارم و انكار ندارم و در پنهان و آشكار و ظاهر و باطن گواهم كه تويى آن
خداوندى كه معبودى جز تو نيست ، يگانه اى و شريكى ندارى ، و اينكه محمد
(صلى الله عليه وآله ) بنده و فرستاده توست ، و همانا على كه امير
مومنان و سيد اوصياء و وارث علم پيامبران و كشنده مشركان و پيشواى
پرهيزكاران و جهاد كننده با عهد شكنان و ستمگران و از دين بيرون
روندگان است ، و كسى است كه جز با ولايت او و پيروى از او و اقرار به
فضائل او و پذيرش آنها از حاملان و ولايت او و تسليم در برابر راويان
آنها به هيچ يك از اعمال هر چند پاكيزه باشد اطمينان ندارم ، و آنها را
هر چند صالح و درست بوده باشد نجات بخش نمى بينم .
اللهم و اقربا وصيائه من ابنائه ائمه و حججا، و
ادله و سرجا، و اعلاما و منارا، و ساده و ابرارا، و ادين بسرهم وجهرهم
، و ظاهرهم و باطنهم و حيهم و ميتهم ، و شاهدهم و غائبهم لاشك فى ذلك و
لاارتياب ، و لا تحول عنه و لا انقلاب .
خداوندا و به اوصياء از فرزندان او كه همه پيشوايان و حجتها و رهنمايان
و چراغها و نشانه ها و منازه ها و سروران نيكو كردارند اقرار مى كنم ،
و به نهان و آشكار و ظاهر و باطن و زنده و مرده و حاضر و غايب آنان
ديندارى مى نمايم ، كه شك و دو دلى در آن نيست ، و بازگشت و دگرگونى اى
از آن وجود ندارد.
اللهم فادعنى يوم حشرى و حين نشرى بامامتهم ، و
احشرنى فى زمرتهم ، و اكتبنى فى اصحابهم ، و انقذنى بهم يا مولاى من حر
النيران ، فانك ان اعفيتنى منها(89)
كنت من الفائزين .
خداوندا مرا در روز حشر و هنگام نشرم به امامت آنان فراخوان ، و در
دسته و گروه ايشان محشورم گردان ، و نامم را در زمره اصحابشان بنويس ،
و اى مولاى من بحق ايشان مرا از گرماى آتش دوزخ رهايى بخش كه اگر مرا
از آتش دوزخ معاف بدارى از رستگاران خواهم بود.
اللهم و قد اصحبت فى يومى هذا لاثقه لى و لا
مفزع و لا ملجاء غير من توسلت بهم اليك من آل رسولك على و فاطمه و
الحسن و الحسين و على و محمد و جعفر و موسى و على و محمد و على و الحسن
و محمد - صلواتك عليهم اجمعين .
خداوندا من امروز صبح كردم در حاليكه هيچ پشتيبان و پناهگاه و ملجاى
ندارم جز كسانى كه به آنان متوسل شده ام از آل رسولت على و فاطمه و حسن
و حسين و على و محمد و جعفر و موسى و على و محمد و على و حسن و محمد -
درود تو بر تمامى آنان باد -.
اللهم فاجعلهم حصنى من المكاره ، و معقلى من
المخاوف ، و نجنى بهم من كل عدو طاغ ، و فاسق باغ ، و من شر ما اعرف و
ما انكر، و ما استتر على و ما ابصر، و من شر كل دابه ربى آخذ بناصيتها،
ان ربى على صراط مستقيم .
خداوندا آنان را دژ من از ناخوشايندى ها، و پناهگاهم از چيزهاى هراسناك
قرار ده ، و مرا بحق آنان از هر دشمن سركش ، و هر فاسق ستمكار، و از شر
آنچه كه مى شناسم يا نمى شناسم ، و از شر آنچه كه بر من پوشيده است و
آنچه كه مى بينم ، و از شر هر جنبده اى كه اختيارش به دست پروردگار من
است - كه همانا پروردگارم بر راه راست است - نجات بخش .
اللهم بوسيلتى اليك بهم ، و تقربى بمحبتهم افتح
على ابواب رحمتك و مغفرتك ، و حببنى الى خلقك ، و جنبنى عداوتهم و
بعضهم ، انك على كل شى ء قدير.
خداوندا بهمين كه من آنان را وسيله خودم به سوى تو قرار داده و با
دوستى ايشان خود را به تو نزديك ساخته ام درهاى رحمت و آمرزش خود را بر
من بگشا، و مرا به نزد آفريدگانت محبوب گردان ، و دشمنى و كينه آنان را
از من دور دار، كه تو بر هر چيزى توانايى
اللهم و لكل متوسل ثواب ، و لكل ذى شفاعه حق ،
فاساءلك بمن جعلتهم اليك سببى ، و قدمتهم امام طلبتى ، ان تعرفنى بركه
يومى هذا و شهرى هذا و عامى هذا.
خداوندا هر توسل پيدا كننده اى را پاداشى است ، و هر صاحب شفاعتى را
حقى ، پس بحق آنانى كه وسيله خودم به سوى تو قرارشان داده ، و آنان را
در پيش حاجت و نياز خويش واداشته ام از تو مى خواهم كه بركت اين روز
و اين ماه و اين سال مرا به من بشناسانى
اللهم فهم معولى فى شدتى و رخائى ، و عافيتى و
بلائى ، و نومى و يقظتى ، و ظعنى و اقامتى ، و عسرى و يسرى ، و صباحى و
مسائى ، و منقلبى و مثواى .
خداوندا اينان تكيه گاه من در هر ناراحتى و آسايش ، و سلامتى و گرفتارى
و خواب و بيدارى ، و سفر و حضر، و سختى و راحتى ، و روز و شب ، و حركت
و سكون منند.
اللهم فلا تخلنى بهم من نعمتك ، و لا تخيبنى بهم
من نائلك ، و لا تقطع رجائى من رحمتك ، و لا تفتنى باغلان ابواب
الارزاق ، و انسداد مسالكها، و ارتتاج مذاهبها، و افتح لى من لدنك فتحا
يسيرا، و اجعل لى من كل ضنك مخرجا، و الى سعه منهجا، برحمتك يا ارحم
الراحمين .
خداوندا بحق آنان مرا از نعمت خويش بيرون مبر، و بحق آنان از بخشش خود
محروم مساز، و اميدم را از رحمت خود مبر، و با بستن درهاى روزى و مسدود
كردن راهها و بستن روشهاى آن امتحانم مكن ، و از جانب خود گشايشى آسان
برايم قرار ده ، و برايم از هر سختى و تنگى يى راه خروج ، و به سوى هر
فراخى يى راهى پهناور قرار ده ، به رحمت خودت اى مهربانترين مهربانان .
اللهم و اجعل الليل و النهار مختلفين على برحمتك
و معافاتك ، و منك و فضلك ، و لا تفقرنى الى احد من خلقك ، برحمتك يا
ارحم الراحمين ، انك على كل شى ء قدير، و بكل شى ء محيط.
خداوندا شب و روز را بگونه اى قرار ده كه با رحمت و سلامتى و عطا و
بخشش تو بر من در آمد و شد باشند، و مرا به هيچيك از خلق خود نيازمند
مساز، به رحمت خودت اى مهربانترين مهربانان ، كه تو بر توانايى ، و به
همه چيز احاطه دارى .
مترجم گويد: ((ببايد دانست كه مصنف - قدس سره -
در حاشيه ايراد كرده كه اين دعاى لازم الانقياد مسمى به دعاى اعتقاد
است ، و از حضرت امام بحق عالم امام موسى كاظم ، و از ثامن ائمه هدى
حضرت امام رضا - عليهما التحيه و الثنا - مرويست ، نهايتش نسخ آن مختلف
ايت به زياده و نقصان . و اين دعائيست جليل القدر عظيم الشان كه در وقت
شام نيز مى توان خواندن ، اما چون در وقت شام خوانده شود بجاى
((اللهم و قد اصحبت فى يومى هذا))،
((اللهم و قد امسيت فى يومى هذا))
بايد گفت . و الله الموفق )).
بعد از آن بايد گفت :
اللهم انى اساءلك يا مدرك الهاربين ، و يا ملجا
الخائفين ، و يا صريخ المستصرخين ، و يا غياث المستغيثين ، و يا منتهى
غايه السائلين ، و يا مجيب دعوه المضطرين ، يا ارحم الراحمين ، يا الله
يا رباه ، يا عزيز يا حكيم ، يا غفور يا رحيم ، يا قاهر يا عليم ، يا
سميع يا بصير، يا لطيف يا خبير، يا قهار يا جبار، يا رحمن يا منان ، يا
سبوح يا قدوس ، يا مبدى يا معيد، يا باعث يا وارث ، يا فارج الهم ، يا
كاشف الغم ، يا منزل الحق ، يا قائل الصدق ، يا ذاالبلاء الجميل ، و
الطول العظيم ، يا معروفا بالاحسان ، يا موصوفا بالامتنان ، يا من قصرت
عن وصفه السن الواصفين ، و انقطعت عنه افكار المتفكرين ، يا شاهد
النجوى ، يا كاشف الغم و دافع البلوى ، يا نعم النصير و المولى ، يا
منعم يامفضل ، يا محسن يا مجمل ، يا من لايشغله صغير عن كبير، و لا
حقير عن خطير، يا من بداء بالنعمه قبل استحقاقها، و بالفضيله قبل
استيجابها، يا احق من عبد و حمد، و رجى و اعتمد؛
خداوندا از تو درخواست مى كنم اى گيرنده آنانكه از تو در گريزند، و اى
پناهگاه آنانكه از تو در هراسند، و اى فريادرس فريا خواهان ، و اى يارى
دهنده كمك خواهان ، و اى آخرين مقصود درخواست كنندگان ، و اى اجابت
كننده دعاى بيچارگان ، اى مهربانترين مهربانان ، الها، پروردگارا،
عزيزا، حكيما، غفورا، رحيما، قاهرا، عليما، سميعا (اى شنوا)، بصيرا (اى
بينا) لطيفا (اى آفريننده موجودات بسيار كوچك )، خبيرا (اى باخبر از
همه چيز)، اى قهار، اى جبار (جبران كننده نارسائيهاى خلق )، اى رحمن
(كسى كه رحمتش عموم آفريدگان را فرا گرفته )، اى منان (بخشنده )، اى
سبوح ، (پاك و منزه )، اى قدوس (پاك و مبرا)، اى مبدى (آفريننده )، اى
معيد (بازگرداننده )، اى باعث (برانگيزنده )، اى وارث (كه روزى همه
زمين و حكومتهاى آن از آن تو مى شود)، اى زداينده اندوهها، اى برطرف
كننده غمها، اى نازل كننده حق ، اى گوياى راستى ، اى صاحب نعمتهاى زيبا
و بخشش هاى بزرگ ، اى كه به نيكى نمودن معروفى ، اى كه به بخشش نمودن
موصوفى ، اى كه زبان توصيف كنندگان از وصف تو نارساست ، و انديشه هاى
انديشمندان از تو بريده گشته ، اى كه نزد هر رازى حاضرى ، اى برطرف
كننده غمها و دور كننده گرفتاريها، اى ياور و سرپرست خوب ، اى نعمت
دهنده ، اى بخشش كننده ، اى احسان كننده ، اى نيكى نماينده ، اى كه هيچ
خردى از كلان بازت ندارد، و نه هيچ پستى از بلند و پر ارزش ، اى كسيكه
پيش از آنكه كسى مستحق نعمت شود نعمت بخشيده اى ، و پيش از آنكه كسى
مستوجب بخشش شود بخشش نموده اى ، اى سزاوارترين كسى كه مورد عبادت و
ستايش و اميدوارى و دلبستگى قرار گرفته اى
اساءلك بكل اسم مقدس مطهر مكنون اخترته لنفسك ،
و كل ثناء عال رفيع كريم رضيت به مدحه لك ، و بحق كل ملك قربت منزلته
عندك ، و بحق كل نبى ارسلته الى عبادك
(90) و بحق كل شى ء جعلته مصدقا لرسلك ، و كل كتاب
فصلته و احكمته و شرعته ، و كل دعاء سمعته فاجبته ، و عمل رفعته ؛
از تو مى خواهم به هر نام مقدس پاك و پنهانى كه براى خودت برگزيده اى ،
و به هر ثناى بلند و والا و بزرگى كه جهت ستايش خود پسنديده اى ، و بحق
هر فرشته اى كه منزلت او را به پيشگاه خود نزديك ساخته اى ، و بحق هر
پيامبرى كه به سوى بندگانت فرستاده اى ، و بحق هر چيزى كه دليل صدق
رسولانت قرار داده اى ، و به هر كتابى كه تفصيلش داده و استوارش ساخته
و قانونش نهاده اى ، و به هر دعايى كه شنيده سپس اجابتش كرده اى ، و به
هر عملى كه بالايش برده اى ؛
و اساءلك بكل من عظمت حقه ، و اعليت قدره ، و
عرفتنا امره ، و من لم تعرفنا مقامه ، و لم تظهر لنا شاءنه ، ممن خلقته
من اول ماابتداءت به من خلقك ، و ممن تخلقه الى انقضاء الدهر؛
و از تو مى خواهم به حق هر كس كه حقش را بزرگ داشته ، و قدرش را بلند
نموده ، و امرش را به ما شناسانده اى ، و به هر كس كه مقامش را به ما
معرفى نكرده اى ، و شانش را براى ما آشكار ننموده اى از جمله كسانى كه
از اول خلقت بوده و از جمله كسانى كه تا انقضاى روزگار مى آفرينى ؛
و اساءلك بتوحيدك الذى فطرت عليه العقول ، و
اخذت به المواثيق ، و ارسلت به الرسل ، و جعلته اول فروضك ، و نهايه
طاعتك ؛ و اتوجه اليك بجودك و مجدك ، و كرمك و عزك تو جلالك و عفوك ، و
امتنانك و تطولك ؛
و از تو مى خواهم بحق توحيدت همانكه خردها را بر اساس آن ساخته ، و
بدان سبب از بندگان پيمان گرفته ، و رسولان را فرستاده اى ، و آنرا
نخستين واجب و نهايت طاعت خويش قرار داده اى ، و به تو روى مى آورم
به جود و مجد و كرم و عزت و جلال و گذشت و بخشش و عطايت ؛
و اساءلك يا الله يا الله ، يا رباه يا رباه ،
وارغب اليك خاصا و عاما و اولا و آخرا بحبيبك و رسولك محمد سيد
المرسلين و اشرف الاولين و الاخرين ، و بالرساله التى اداها، و العباده
التى اجتهد فيها، و المحنه التى صبر عليها، و المغفره التى دعا اليها،
و الديانه التى حض عليها منذ وقت رسالتك اياه الى ان توفيته ، و بما
بين ذالك من اقوله الحكيمه ، و افعاله الكريمه ، و مقاماته المشهود، و
ساعاته المعدوده ، ان تصلى عليه كما وعدته من نفسك ، و تعطيه افضل ما
ام من ثوابك ، و تزلف لديك منزلته ، و تعلى عندك درجته ، و تبعثه
المقام المحمود، و تورده حوض الكرم و الجود، و على آله الطيبين الاطهار
المنتجبين الابرار، و على جبرئيل و ميكائيل و الملائكه المقربين ، و
على جميع الانبياء و المرسلين ، و الشهدآء و الصالحين .
و از تو درخواست مى كنم اى الله اى الله اى الله ، اى پروردگار، اى
پروردگار، اى پروردگار، و خصوصى و عمومى و در اول و آخر به سوى تو دست
دعا و زارى دراز مى كنم بحق حبيب و رسول تو محمد كه سرور پيامبران و
اشرف اولين و آخرين است ، و به رسالتى كه ادا كرد، و به عبادتى كه در
آن كوشش نمود، و به رنجى كه بر آن صبر و پايدارى نمود، و به آمرزشى كه
به سويش دعوت كرد، و به ديانتى كه از آغاز رسالت تا پايان عمر درباره
اش تاكيد فراوان نمود، و به سخنان حكيمانه و افعال كريمانه و مقامات
مشهود و ساعات معدودش - كه در اين ميان و در طول عمر او به ظهور پيوسته
است - كه از جانب خود بر او درود فرستى چنانكه به او وعده فرموده اى ،
و بهترين پاداشى را كه از جانب تو قصد نموده بدو ببخشى ، و منزلت او را
نزد خود نزديك سازى ، و درجه او را به نزد خود بالابرى ، و او را در
مقام محمود (مقام شفاعت ) برانگيزى ، و او را در حوض كرم و بخشش خودت
وارد سازى ، و نيز بر آل پاك و پاكيزه و برگزيدگان نيكوكار او، و بر
جبرئيل و ميكائيل و فرشتگان مقرب ، و بر جميع انبياء و مرسلين و شهداء
و صالحين درود فرستى .
اللهم انى اصبحت لا املك لنفسى ضرا و لا نفعا، و
لا موتا و لا حياه و لا نشورا، قد انقطعت وسائلى ، و ذهبت مسائلى ، و
ذل ناصرى ، و اسلمنى اهلى و ولدى .
خداوندا من صبح كردم در حاليكه مالك هيچگونه زيان و سود و مرگ و حيات و
زندگى مجددى براى خود نيستم ، همانا وسائلم بريده شده و مسائلم از دست
رفته و ياورم خوار گشته ، و خانواده و فرزندانم مرا تسليم كرده اند.
اللهم و قد اكدى الطلب و اعيت الحيل الا عندك ،
و انقطعت الطرق و ضاقت المذاهب الا اليك ، و درست الامال و انقطع
الرجاء الا منك ، و كذب الظن و اخلفت العداه الا عدتك .
خداوندا همانا طلب سخت و دشوار، و چاره ها لنگ و درمانده است جز نزد
تو، و راهها بريده و جاده ها تنگ است جز به سوى تو، و آرزوها كهنه و
اميدها بريده است جز از درگاه تو، و گمانها دروغ در آمده و وعده ها
عملى نگشته جز وعده هاى تو.
اللهم ان مناهل الرجاء بفضلك مترعه ، و ابواب
الدعاء لمن دعاك مفتحه ، و الاستعانه لمن استعان بك مباحه ، و
الاستغاثه لمن استغاث بك موجوده و انت لداعيك بموضع اجابه ، و للصارخ
اليك و لى الاغاثه ، و للقاصد اليك قريب المسافه ، و انت لا تحتجب عن
خلقك الا ان تحجبهم الاعمال السيئه ، و قد علمت ان افضل زاد الراحل
اليك عزم اراده و اخلاص نيه ، و قد دعوتك بعزم ارادتى و اخلاص طويتى و
صادق نيتى ؛
خداوندا آبشخوارهاى اميدوارى به فضل تو لبريز، و درهاى دعاء براى كسيكه
تو را بخواند گشوده ، و يارى تو براى آنكس كه به تو يارى جويد مباح ، و
فريادرسى تو براى آنكس كه از تو فرياد خواهى كند موجود است ، و تو براى
آنكس كه تو را بخواند در جايگاه اجابتى ، و براى آنكس كه شيون كنان از
تو يارى جويد ياورى ، و براى آنكس كه تو را قصد كند نزديكى ، و تو از
خلق خود پوشيده نيستى جز آنكه اعمال زشتشان آنان را از تو پوشيده داشته
است ، و به يقين دانسته ام كه برترين توشه مسافر به سوى تو اراده
استوار و خلوص نيت است ، و من نيز تو را با اراده استوار و پاكسازى
باطن و نيت راست و درست خويش خوانده ام ؛
فها اناذا مسكينك بائسك فقيرك سائلك ، منيخ
بفنائك ، قارع باب رجائك ، و انت اولى بنصر الواثق بك ، و احق برعايه
المنقطع اليك . سرى لك مكشوف ، و انا اليك ملهوف ، اذا اوحشتنى الغربه
آنسنى ذكرك ، و اذا صبت على الامور استجرت بك ، و اذا تلاحكت على
الشدائد املتك . و اين يذهب بى يارب عنك ، و ازمه الامور كلها بيدك ،
صادره عن قضائك ، مذعنه بالخضوع لقدرتك ، فقيره الى عفوك ، ذات فاقه
الى رحمتك و قد مسنى الفقر، و نالنى الضر، و شملتنى الخصاصه ، و عرتنى
الحاجه ، و توسمت بالذله ، و علتنى المسكنه ، و حقت على الكلمه ، و
احاطت بى الخطيئه ، و هذا الوقت الذى وعدت اولياءك فيه الاجابه ، فامسح
ما بى بيمينك الشافيه ، و انظر الى بعينك الراحمه ، و ادخلنى فى رحمتك
الواسعه ، و اقبل على بوجهك ذى الجلال و الاكرام ، فانك اذا اقبلت على
اسير فككته ، و على ضال هديته ، و على حائر آويته ، و على ضعيف قويته ،
و على خائف آمنته .
و اينك من مسكين و محتاج و اسير و فقير و نيازخواه و مقيم آستان و
كوبنده در اميدوارى توام ، و تو شايسته ترى به يارى آنكس كه به تو اميد
بسته ، و سزاوارترى به رعايت نمودن آنكس كه تنها روى دل به تو نموده .
سر من براى تو مكشوف است ، و من حزن و اندوه خود را به سوى تو مى آورم
. چون تنهايى و بى كسى مرا به وحشت اندازد ياد تو مرا مونس است ، و
چون كارها بر سر من ريزند به تو پناهنده مى شوم ، و چون شدائد و سختيها
بر من هجوم آورند تنها اميدم به تو است . پروردگار من ، از درگاه تو
مرا به كجا برند؟ و حال آنكه زمام تمامى كارها بدست تو، و صادر از قضاى
تو، و با فروتنى هر چه تمامتر معترف به قدرت تو، و محتاج به عفو تو، و
نيازمند به رحمت توست ، راستى كه فقر به من رسيده ، و پريشانى حال به
من اصابت نموده ، و نياز شديد مرا فرا گرفته ، و حاجتمندى شامل حالم
شده ، و نشان ذلت و خوارى پيدا نموده ام ، و فقر و مسكنت بر من چيره
آمده ، و مستحق عذاب گرديده ام ، و خطاها از هر طرف به من احاطه كرده
است ، و اينك آن زمان رسيده كه دوستان خود را وعده اجابت در آن داده اى
، پس همه اينها را با دست شفابخش خويش از من بزدا، و با ديده مرحمت
خويش بر من بنگر، و مرا در رحمت واسعه خود داخل ساز، و با روى پر جلال
و كرامت خويش به من رو آور(91)،
زيرا كه هر گاه تو بر اسيرى روى آورى آزادش سازى ، و چون برگم گشته اى
روى آورى رهنمائيش كنى ، و چون بر سرگردانى رو كنى پناهش دهى ، و چون
بر ناتوانى روى آورى نيرومندش سازى ، و چون بر خائفى روى آورى امانش
بخشى .
اللهم انك انعمت على فلم اشكر، و ابتليتنى فلم
اصبر، فلم يوجب عجزى عن شكرك منع المومل من فضلك ، و اوجب عجزى عن
الصبر على بلائك كشف ضرك و انزال رحمتك .
خداوندا تو بر من نعمت دادى و من سپاس نگذاشتم ، و گرفتارم نمودى و من
صبر نكردم ، و ناتوانيم از سپاس تو موجب نشد كه آنچه را از تو اميد مى
رفت از من منع كنى ، و عجز من از صبر در برابر گرفتاريها واجب گردانيد
كه پريشانى مرا بر طرف سازى و رحمتت را بر من فرو فرستى .
فيامن قل عند بلائه صبرى فعافانى ، و عند نعمائه
شكرى فاعطانى ، اساءلك المزيد من فضلك ، وا لايزاع لشرك ، و الاغتذاء
بنعمائك ، فى اعفى العافيه ، و اءسبع النعمه ، انك على كل شى ء قدير.
اى آنكه صبر من به نزد گرفتار نمودت اندك بود پس مرا سلامتى دادى ، و
سپاسم به نزد نعمتهايت ناچيز بود پس به من عطا نمودى ، زيادى فضلت و
الهام نمودن شكرت و اغتذاء از نعمتهايت را در بهترين سلامتى ، و
فراوانترين نعمت از تو خواهانم ، كه همانا تو بر هر چيز توانايى .
اللهم لا تخلنى من يدك ، و لا تتركنى لقا لعدوك
، و لا توحشنى من لطائفك الخفيه و كفايتك الجميله ، هذا مقام العائذ بك
اللائذ بعفوك ، المستجير بعز جلالك ، قدر اى اعلام قدرتك ، فاره آثار
رحمتك .
خداوندا مرا از حفظ و حمايتت وامگذار (يا از نعمتهاى خود خالى مگردان )
و مرا مغلوب دشمن خودت و دشمن خودم رها مساز، و مرا از الطاف خفى و
كفايت جميل خويش تهيدست مگذار، اينجا جايگاه پناهنده به تو، و پناه
آورنده به عفو تو، و دست به دامان عز جلال توست ، كه نشانه هاى قدرت تو
را ديده ، پس آثار رحمت خويش را به وى بنما.
اللهم تولنى ولايه تغنينى بها عن سواها، و اعطنى
عطيه لا احتاج الى غيرك معها، فانها ليست ببدع من ولايتك ، و لا بنكر
من عطيتك ، ادفع الصرعه ، و انعش السقطه ، و تجاوز عن الزله ، و اقبل
التوبه ، و ارحم الهفوه ، و انج من الورطه ، و اقل العثره ، يا منتهى
الرغبه ، و غياث الكربه ، و ولى النعمه ، و صاحبا فى الغربه
(92)، و رحمن الدنيا و الاخره ، خذ بيدى من دحض المزله
فقد كبوت ، و ثبتنى على الصراط المستقيم و الا غويت ، يا هادى الطريق ،
يا فارج المضيق ، يا جارى اللصيق ، يا ركنى الوثيق ، احلل عنى المضيق ،
و اكفنى شر ما اطيق و شر مالا اطيق ، يا اهل التقوى و اهل المغفره ، و
العزه و القدره ، و الالاء و العظمه ، يا ارحم الرحمين ، و اكرم
الناظرين ، و رب العالمين ، لاتقطع منك رجائى ، و لا تخيب دعائى ، و لا
تجهد بلائى ، ولاتسى قضائى ، و لا تجعل النار ماواى ، و اجعل الجنه
مثواى ، و اعطنى من الدنيا مناى ، و بلغنى من الاخره املى و رضاى
(93) و آتنى فى الدنيا حسنه ، و فى الاخره حسنه ، وقنى
عذاب النار، انك على كل شى ء قدير، و بكل شى ء محيط.
خداوندا آنچنان مرا يارى ده كه بدان از يارى ديگرى بى نيازم سازى ، و
بخششى بر من نما كه با داشتن آن به غير تو محتاج نگردم ، كه اينكار از
يارى رسانى تو بى سابقه ، و از بخشش تو ناشناخته نيست ، در افتادن در
گرفتارى را از من دور ساز، و به هنگام زمين خوردن دستم را بگير و بلند
گردان ، و از خطاهايم درگذر، توبه ام را بپذير، و بر كجروى هايم رحم
آور، و از ورطه ها نجاتم بخش ، و لغزشهايم را ناديده گير، اى آخرين حد
رغبت (مشتاقين )، و اى فريادرس در سختيها و غمها، و اى صاحب نعمت ، و
اى همدم در تنهايى ، و اى رحمان دنيا و آخرت ، از لغزيدن و افتادن در
گناه دستم را بگير كه به رو در افتاده ام ، و مرا بر راه راست ثابت قدم
بدار و گرنه گمراه خواهم شد، اى راهنماى طريق ، اى نجات دهنده از
تنگناى ، اى همسايه نزديك من ، اى ستون محكم و قابل اعتمادم ، بند
گرفتارى را از من باز كن ، و شر آنچه را كه طاقت دارم و شر آنچه را كه
طاقت ندارم از من دور ساز، اى اهل تقوى و آمرزش و عزت و قدرت و نعمتها
و عظمت ، اى مهربانترين مهربانان ، و گرامى ترين بيننده ها، و پروردگار
عالميان ، اميدم را قطع مكن ، و دعايم را رد منما، و گرفتاريم را مشكل
مساز، و سرنوشتم را شوم مساز، و دوزخ را ماءوايم قرار مده ، و بهشت را
مقر هميشگى من قرار ده ، و آرزويم را از دنيا بر آور، و مرا به آرزو و
رضايم از آخرت برسان ، و در دنيا و آخرت حسنه و نيكى را به من ببخش ، و
مرا از آتش دوزخ نگهدار، كه تو بر هر چيز توانايى . و بر همه چيز احاطه
دارى .
بعد از آن بايد خواند دعائى را كه مشهور است به دعاى ((صباح
)) حضرت سيد الساجدين امام زين العابدين - صلوات
الله عليه و على آبائه اجمعين - و از ادعيه ((صحيفه
كامله سجاديه )) است - على قائلها الصلاه و
التحيه - و آن اينست :
الحمدلله الذى خلق الليل و النهار بقوته ، و ميز
بينهما بقدرته ، و جعل لكل واحد منهما حدا محدودا، و امدا ممدودا، يولج
كل واحد منهما فى صاحبه ، و يولج فيه بتقدير منه للعباد، فيما يغذوهم
به ، و ينشئهم عليه ، فخلق لهم اليل ليسكنوا فيه من حركات التعب ، و
نهضات النصب ، و جعله لباسا ليلبسوا من راحته و منامه ، فيكون ذلك لهم
جماما و قوه ، و لينالوا به لذه و شهود، و خلق لهم النهار مبصرا
ليبتغوا فيه من فضله ، و ليتسببوا الى رزقه ، و يسرحوا فى ارضه ، طلبا
لما فيه نيل العاجل من دنياهم ، و درك الاجل فى اخريهم ، بكل ذلك يصلح
شاءنهم ، و يبلو اخبارهم ، و ينظر كيف هم فى اوقات طاعته ، و منازل
فروضه ، و مواقع احكامه ، ليجزى الذين اءساؤ وا بما عملوا، و يجزى
الذين احسنوا بالحسنى .
سپاس خدائى راست كه با نيروى خويش شب و روز را آفريد، و با قدرت خويش
هر دو را از هم ممتاز گردانيد، و براى هر كدام حدى معين و اندازه اى
معلوم قرار داد، هر كدام از آندو را در ديگرى داخل مى سازد، و ديگرى را
نيز در اولى فرو مى برد، و اين كار با نقشه اى است از جانب او به خاطر
بندگان كه قوت و غذايشان دهد و بر اين حساب نشو و نماشان بخشد، پس شب
را برايشان آفريد تا در آن از حركات مشقت بار و تلاشهاى رنج آور آرامش
يابند، و آن را همچون لباسى قرار داد تا در لباس شب رفته از راحتى و
خوابش استفاده كنند، و شب برايشان موجب آسايش و بازيابى قوا و نيرو
باشد، و تا بدان سبب به لذت و خوشى دست يابند. و روز را براى آنان روشن
آفريد تا در آن در طلب فضل و روزى او روند، و آن را سبب روزى خداوندى
قرار دهند، و در زمين او به خاطر به دست آوردن آنچه كه منافع دنيوى و
بهره هاى اخروى در آن است بگردش پردازند، و بواسطه همينها كارشان را
اصلاح كند و اخبارشان را بررسى و گزارش نمايد، و مى بيند كه آنان در
اوقات طاعات ، و مقامات واجبات ، و مواقع احكامش چگونه اند، تا بدكاران
را به كردار زشتشان كيفر دهد، و نيكوكاران را به نيكى پاداش بخشد.
اللهم فلك الحمد على ما فلقت لنا من الاصباح ، و
متعتنا به من ضوء النهار، و بصرتنا به من مطالب الاقوات ، و وقيتنا فيه
من طوراق الافات . اصبحنا و اصبحت الاشياء كلها بجملتها تلك سماوها و
ارضها و ما بثثت فى كل واحد منها ساكنه و متحركه ، و مقيمه و شاخصه ، و
ما علا فى الهوآء و ما كن تحت الثرى . اصبحنا فى قبضتك ، يحوينا ملك و
سلطانك ، و تضمنا مشيتك ، و نتصرف عن امرك ، و نتقلب فى تدبيرك ، ليس
لنا من الامر الا ما قضيت ، و لا من الخير الاما اعطيت .
خداوندا سپاس از آن توست كه سپيده صبح را براى ما شكافتى ، و بدان سبب
ما را از روشنايى روز بهرمنده ساختى ، و به راه هاى به دست آوردن قوت و
غذا بينا نمودى ، و در آن از حوادث آفات نگهداشتى . ما و تمامى اشيا
جملگى صبح كرديم در حاليكه همه موجودات عالم از آسمان و زمين ، و هر
آنچه كه در هوا بالا رفته ، و آنچه كه در زير خاك پنهان است همه و همه
از آن توست ، ما همه صبح كرديم در حاليكه در قبضه قدرت توايم ، ملك و
سلطنت تو ما را از همه طرف احاطه كرده ، و خواست و اراده تو ما را در
بر گرفته ، و از روى فرمان تو دخل و تصرف مى كنيم ، و در ميدان تدبير و
نقشه تو در گردشيم ؛ از سود و منفعت ، چيزى جز آنچه كه تو امضاء نموده
اى ، و از خير، جز آنچه كه تو بخشيده اى براى ما نيست .
اللهم و هذا يوم حادث جديد، و هو علينا شاهد
عتيد، ان احسنا و دعنا بحمد، و ان اساءنا فارقنا بذم .
خداوندا اين روز جديد و نوى است ، و بر ما گواهى مواظب و آماده است ،
اگر نيكى كنيم با حمد و ستايش ما را وداع گويد، و اگر بدى كنيم با مذمت
و نكوهش از ما جدا مى شود.
اللهم صل على محمد و آله ، و ارزقنا حسن مصاحبته
، واعصمنا من سوء مفارقنه بارتكاب جريره ، او اقتراف صغيره او كبيره ،
و اجزل لنا فيه من الحسنات ، و اخلنا فيه من السيئات ، و املا لنا ما
بين طرفيه حمدا و شكرا، و اجرا و ذخرا، و فضلا و احسانا.