ـ عـلامه مجلسى ـ رضوان اللّه تعالى عليه ـ مى نويسد: دستخطى از استادمان شيخ بهايى ـ قدس اللّه روحـه ـ ديـدم كه عين آن اين است :شيخ ‌شمس الدين محمد بن مكى گفت : از دستخط شيخ احـمد فراهانى ـ رحمه اللّه ـ از قول عنوان بصرى ـكه پير سالخورده نود و چهار ساله اى بود ـ نقل كـردم كـه گـفـت : مـن سـالها به محضر درس مالك بن انس آمد و شد مى كردم اما وقتى جعفر صـادق (ع ) بـه مـدينه آمد به مجلس درس ايشان رفتم و دوست داشتم همچنان كه از مالك بهره گرفتم از ايشان نيز بهره مند شوم روزى به من فرمود: من آدم گرفتارى هستم (ارباب رجوع زياد دارم ) و با اين حال , در هر ساعتى از ساعت شب و روز براى خودم اوراد و ادعيه اى دارم , مرا از دعا خواندن باز ندار از همان مالك علم بياموز و همچون گذشته پيش او برو من از اين سخن غمگين شدم و آن حضرت را ترك كردم و با خود گفتم : اگر در من حسنى مى ديد, مرا از آمد ورفت پيش خـود و فراگرفتن دانش از خويش نمى راند پس به مسجد رسول (ص ) رفتم و به آن حضرت سلام دادم و فـرداى آن روز بـه روضـه (حـرم رسـول خـدا(ص )) برگشتم و دو ركعت نماز خواندم و گفتم :خدايا! خداوندا! از تو مى خواهم كه دل جعفر را به من متمايل و مهربان گردانى و از دانش او آن روزيم فرمايى , كه در پرتو آن به راه راست تو رهنمون شوم غمزده به خانه ام برگشتم و چون دلـم از عـشـق ومحبت جعفر پر شده بود, ديگر به درس مالك بن انس نرفتم از خانه ام فقط براى خواندن نماز واجب بيرون مى رفتم , تا آن كه سرانجام صبرم تمام شد و حوصله ام سرآمد بعد از آن كـه نـمـاز عصر را خواندم , كفشهايم را پوشيدم و ردايم را بر تن كردم و به طرف خانه جعفررفتم چـون بـه در منزل او رسيدم در زدم , خدمتكارش بيرون آمد و گفت : چه مى خواهى ؟
گفتم : بر آن مـرد شـريـف سلامى كنم خدمتكار گفت : ايشان در حال خواندن نمازند من مقابل درنشستم ديـرى نـگـذشت كه خدمتكار بيرون آمد و گفت : به اميد خدا, وارد شو من داخل خانه رفتم و به حـضـرت سـلام كردم جواب سلامم را داد و فرمود: بنشين , خدا تو را بيامرزد من نشستم حضرت مـدتـى سر به زير افكندو آن گاه سرش را بلند كرد و فرمود: كنيه ات چيست ؟
گفتم : ابو عبداللّه فـرمود: خداوند كنيه ات را استواربدارد و تو را توفيق دهاد اى ابو عبداللّه ! چه مى خواهى ؟
با خودم گـفـتم : اگر از ديدار او و سلام گفتن براى من بهره اى جز همين دعا نباشد, باز هم بهره زيادى بـرده ام حضرت دوباره سرش را بلند كرد و فرمود:چه مى خواهى ؟
گفتم : من از خداوند خواستم كـه دل تـو را نـسـبـت به من متمايل و مهربان گرداند و از دانش تو روزيم فرمايد و اميدوارم كه خداى تعالى خواهشى را كه از او درباره اين مرد شريف كردم اجابت كرده باشد حضرت فرمود: اى ابـو عبداللّه ! دانش به آموختن نيست بلكه نورى است كه در دل هر كس كه خداوند تبارك و تعالى خـواهـان هـدايـتـش بـاشـد, مى افتدبنابراين , اگر خواهان دانش هستى پيش از هر چيز حقيقت عبوديت را در جان خودت جستجو كن وعلم را با به كار بستن آن بجوى و از خداوند فهم بخواه تا بـه تـو بـفـهـماند گفتم : اى بزرگوار! فرمود: بگو,اى ابو عبداللّه گفتم : اى ابو عبداللّه ! حقيقت عـبوديت چيست ؟
گفت : سه چيز: اول اين كه بنده در آنچه خداوند به او عطا فرموده است , براى خود مالكيتى قائل نباشد, زيرا بندگان و غلامان مالك چيزى نيستند, مال را مال خدا مى دانند و آن را در هـر جـا كه خداوند فرموده است به مصرف مى رسانند دوم اين كه بنده براى خود تدبير و چاره انديشى نكند سوم اين كه : همه سرگرمى و اشتغالش به چيزى باشد كه خداى تعالى او را به انـجام آن فرمان داده يا از ارتكابش نهى فرموده است , زيرا هر گاه بنده در آنچه خداى تعالى به او داده اسـت , براى خود مالكيتى قائل نباشد,انفاق كردن آنها در مواردى كه خداوند فرمان به انفاق داده اسـت , بـرايـش آسـان مى شود و هر گاه بنده تدبير و چاره گرى كار خود را به مدبر خويش واگـذارد, مـصـائب و گـرفتاريهاى دنيا بر وى آسان گردد وهر گاه بنده به اوامر و نواهى خدا سـرگـرم شود, ديگر فرصتى براى ستيزه گرى و فخر فروشى با مردم پيدانمى كند پس , هر گاه خداوند بنده را با اين سه خصلت بنوازد, مشكل دنيا و شيطان و مردم بر او آسان شود و دنيا را براى فـزونـخواهى و فخر فروشى نجويد و چشمش دنبال جاه و جلال مردم نباشد و روزگارخويش را بـيـهوده نگذراند اين نخستين پلكان پرهيزگارى است خداى تبارك و تعالى فرموده است :((اين سـراى آخـرت را بـراى كـسـانـى قرار مى دهيم كه خواهان برترى و تبهكارى در زمين نيستند و فـرجام (نيك ) از آن پرهيزگاران است )) گفتم : اى ابو عبداللّه ! به من سفارشى بفرما فرمود: تو را بـه نـه چـيـزسـفـارش مى كنم كه اينها سفارش من به طالبان راه خداى تعالى است و از خداوند مـى خـواهم كه تو را در به كار بستن آنها توفيق دهد سه چيز از اين نه چيز به رياضت نفس مربوط مـى شود و سه چيز به بردبارى وسه ديگر به دانش اينها را حفظ كن و زنهار كه ناچيزشان شمارى عـنـوان مـى گـويـد: دلم را بكلى به آن حضرت سپردم حضرت فرمود: آن سه چيز كه به رياضت مربوط مى شود اينهاست : از خوردن آنچه كه ميل و اشتها بدان ندارى , خوددارى كن , زيرا اين كار حـمـاقت و كودنى به بار مى آورد ديگر آن كه تا گرسنه نشده اى غذا نخور و هر گاه غذا خوردى , حـلال بـخـور و نام خدا بگو و اين حديث رسول خدا(ص ) را به ياد آر كه : آدمى هيچ ظرفى بدتر از شكم خويش پر نكرد اما چون چاره اى از خوردن نيست , پس يك سوم معده را به غذا اختصاص ده , يك سوم ديگرش را به آب و نوشيدنى و يك سوم راهم به نفس آن .

آن سه چيز كه به بردبارى مربوط مى شود اينهاست : چنانچه كسى به تو گفت : اگر يكى بگويى ده تامى شنوى , در پاسخش بگو: اگر ده تا بگويى يكى هم نخواهى شنيد اگر كسى به تو ناسزا گفت , به او بگو:اگر آنچه مى گويى راست باشد, از خداوند مى خواهم كه مرا بيامرزد و اگر دروغ باشد, از خـداونـدمى خواهم كه تو را بيامرزد (سوم اين كه ) اگر كسى به تو سخن زشتى گفت , تو او را نصيحت و ارشاد كن .

آن سه چيز كه به دانش مربوط مى شود, اينهاست : آنچه نمى دانى از دانشمندان بپرس و زنهار كه به قصدمجادله و آزمودن از ايشان سؤالى كنى زنهار كه بر اساس راى خود كارى كنى و در كارها تا جـايـى كـه راه دارد, به احتياط عمل كن از فتوا دادن بگريز چنان كه از شير مى گريزى و گردن خـود را پلى براى مردم قرار مده اينك ,اى ابوعبداللّه ,تورانصيحت وراهنمايى كردم برخيز و مرا تنها بـگـذار و ورد و دعـايـم را برمن خراب مكن , زيرا من مردى هستم كه نسبت به نفس خود بخل و مضايقه مى ورزم و درود بر كسى كه از راه هدايت پيروى كند.

ارزش علم.