قرآن :.
((اى كـسـانى كه ايمان آورده ايد, خدا را اطاعت كنيد وپيامبر و اولياى امر خود را نيز فرمان بريد پس , هرگاه در امرى اختلاف نظر يافتيد, اگر به خدا و روز واپسين ايمان داريد,آن را به (كتاب ) خدا و پيامبر او عرضه بداريد, اين بهتر و نيك فرجامتر است )).
((هـر كس از پيامبر فرمان برد, در حقيقت , خدا را فرمان برده است و هركس رويگردان شود ما تو را برايشان نگهبان نفرستاده ايم )).
((ولـى شـمـا, تـنـهـا خدا و پيامبر اوست و كسانى كه ايمان آورده اند, همان كسانى كه نماز بر پا مى دارند و در حال ركوع زكات مى دهند)).
ـ در كـتـاب احتجاج طبرسى حديثى مفصل از امير مؤمنان (ع ) نقل شده و در قسمتى از آن آمده است : و كار برخى امور را به دست امناى برگزيده خود جارى ساخت بنابراين , كار آن ها كار اوست و فـرمـانـشان فرمان او, چنان كه خداوندفرمود: ((و هر كه از پيامبر فرمان برد در حقيقت از خدا فرمان برده است )).
ـ ابـن عـبـاس , دربـاره آيـه ((ولـى شـما,تنها خدا و پيامبر اوست و كسانى كه ايمان آورده اند )), مى گويد: اين آيه درباره على (ع ) نازل شد.
ـ جـابـربن عبداللّه انصارى : چون خداوند عزوجل آيه ((خدا را اطاعت كنيد و از پيامبر و اولياى امر خـود نـيز فرمان بريد)) را بر پيامبر خودمحمد(ص ) نازل كرد, عرض كردم : اى رسول خدا, خدا و رسول او براى ما معلوم است , اما اولياى امركه خداوند اطاعت از آنان را به اطاعت خود بسته است , چه كسانى هستند؟
.
پـيـامـبـر(ص ) فرمود: اى جابر, آنان همان جانشينان من و پيشوايان مسلمانان بعد از من هستند اولـين آن ها على بن ابى طالب است , سپس حسن , بعد حسين , بعد على بن حسين , بعد محمد بن عـلـى كـه درتـورات بـه باقر معروف است و تو اى جابر او را درك خواهى كرد و هرگاه ديدارش كردى سلام مرا به اوبرسان پس از او جعفر بن محمد صادق است , سپس موسى بن جعفر, بعد على بـن مـوسـى , آن گـاه محمدبن على , بعد على بن محمد, بعد حسن بن على و سپس همنام و هم كنيه من , حجت خدا در زمين اوو باقى مانده او در ميان بندگانش , فرزند حسن بن على .

او كـسـى است كه خداوند بلند نام به دست وى شرق و غرب عالم را فتح مى كند, همان كسى كه ازشـيـعيان و دوستان خود غايب مى شود, چنان غيبتى كه بر عقيده به امامت او پا برجا نماند مگر كسى كه خداوند دلش را به ايمان آزموده باشد.
جـابـر مـى گـويـد: عـرض كـردم : اى رسـول خـدا, آيـا در زمـان غـيبت او, شيعيان از وجودش بـهـره مندمى شوند؟
فرمود: آرى , به خدايى كه مرا به پيامبرى برانگيخت , آنان در زمان غيبت او از وجـودش بـهره مند مى شود و از نور ولايتش روشنى مى گيرند همان گونه كه مردم از خورشيد پشت ابر بهره مند مى شوند اى جابر, اين مطلب از رازهاى نهفته خداوند و دانش پوشيده اوست پس تو نيز آن را, جز از اهلش , پوشيده بدار.
عـلامـه طـبـاطـبـائى ـ رضوان اللّه تعالى عليه ـ در فصل پانزدهم از گفتارى كه پيرامون روابط اجتماعى درجامعه اسلامى دارد, مى نويسد:.
چه كسى عهده دار اداره جامعه در اسلام است و روش او چگونه است ؟
.
ايـن كـه زمـام امـر جامعه اسلامى به دست پيامبرخدا(ص ) سپرده شده و اطاعت و پيروى از او بر مـردم واجـب و لازم مـى بـاشـد, مـطـلـبـى است كه قرآن كريم بدان تصريح دارد خداوند متعال مـى فرمايد: ((و از خدا اطاعت كنيد و از پيامبر فرمان بريد))و مى فرمايد: ((تا ميان مردم بر اساس آن چـه خـدا به تو نمايانده است حكم كنى )) و مى فرمايد: ((پيامبر به مؤمنان سزاوارتر از خودشان اسـت )) و مى فرمايد: ((بگو: اگر خدا را دوست داريد, پس از من پيروى كنيد تا خدا شما را دوست داشته باشد)) و ديگر آيات فراوانى كه هريك از آن ها متضمن برخى يا همه شؤون ولايت و حاكميت عمومى پيامبر بر جامعه اسلامى مى باشد.
مـطـلـبـى كـه مـى تواند هدف پژوهشگر را در اين زمينه به نحو كافى برآورده سازد اين است كه سيره پيامبر(ص ) را كاملا مطالعه كند و آن گاه مجموع آياتى را كه در باب اخلاق و قوانين عبادى و مـعاملات و سياست جامعه و ديگر روابط و شؤون اجتماعى نازل شده است , از نظر بگذراند, زيرا مطالعه و بررسى مجموع اين هاست كه مى تواند ما را به مقصود رسانده و موضوع ولايت و حاكميت پيامبر را براى ماروشن سازد و گرنه با يكى دو جمله نمى توان به مقصود دست يافت .

نكته ديگرى كه در اين جا پژوهشگر بايد به آن توجه كند, اين است كه عموم آياتى كه متضمن لزوم بـرپـا داشـتـن عـبادات و پرداختن به امر جهاد و اجراى حدود و قصاص و امثال اين ها مى باشند, روى سخنشان عامه مؤمنان است نه فقط پيامبر مانند آيات : ((و نماز را برپا داريد)), ((و در راه خدا انـفاق كنيد)), ((روزه بر شما واجب شد)), ((و بايد از ميان شما گروهى باشند كه به خير و خوبى فرا خوانند و امربه معروف و نهى از منكر كنند)), ((و در راه او جهاد كنيد)), ((و در راه خدا چنان كـه سزاوار است جهادكنيد)), ((هر يك از زن و مرد زناكار را صد تازيانه بزنيد)), ((و دست مرد و زن دزد را قـطـع كـنـيـد)), ((درقـصاص براى شما حيات است )), ((و براى خدا شهادت را به پا داريـد)), ((و همگى به ريسمان خدا چنگ زنيد و پراكنده نشويد)), ((و اين كه دين را به پا داريد و در آن پـراكنده نشويد)), ((و محمد نيست مگرپيامبرى كه پيش از او نيز پيامبرانى بوده اند پس آيا اگر بميرد يا كشته شود عقبگرد مى كنيد و هر كه عقبگرد كند هرگز زيانى به خدانمى زند و زودا كه خداوند سپاسگزاران را پاداش دهد)) و ديگر آيات بسيارى از اين قبيل .

از مـجـمـوع ايـن هـا اسـتفاده مى شود كه دين يك روش اجتماعى است و خداوند آن را بر عهده مردم گذاشته و راضى به كفر بندگانش نمى باشد و برپا داشتن دين را از همه آن ها خواسته است , زيرا اجتماع ,كه از مجموع افراد تشكيل شده , اداره آن به عهده خود آن هاست و هيچ فردى در اين زمـيـنـه بـر ديـگـرى مـزيت و تقدم ندارد و از اين لحاظ پيامبر نيز با ديگران يكسان است خداوند مـى فـرمـايـد: ((مـن عـمل هيچ عمل كننده اى از شما را, از مرد يا زن , كه همه از يكديگريد, تباه نمى كنم )) اطلاق اين آيه دلالت بر آن دارد كه خداوند همان گونه كه تاثير طبيعى اجزاى جامعه اسـلامـى در جـامـعه شان را, در عالم تكوين ,مراعات كرده , به لحاظ تشريع نيز اين تاثير را ناديده نـگـرفـتـه و آن را ضـايـع نـمى كند خداوند مى فرمايد:((زمين از آن خداست , آن را به هر كس از بندگانش كه بخواهد مى دهد و فرجام (نيك ) براى پرهيزگاران است )).
چـيـزى كـه هـسـت , رسـول خـدا(ص ) از امـتـيـاز دعوت و هدايت و تربيت برخوردار مى باشد, خـداونـدمـى فـرمـايـد: ((آيـات او را بر آنان مى خواند و آنان را پاكيزه مى سازد و كتاب و حكمت تعليمشان مى دهد)) به همين دليل , براى پرداختن به امور و اداره كارهاى دنيوى و اخروى آن ها و پيشوايى ورهبرى آنان , از جانب خداوند تعيين شده است .

مـطـلـبـى كـه در ايـن جـا نـبـايـد از نظر پژوهشگر پوشيده بماند اين است كه اين روش غير از روش حـكـومـت پـادشـاهى است كه مال خدا را غنيمتى براى پادشاه و بندگان خدا را غلامان و بردگان او مى داندكه هركار بخواهد با آنان بكند و به دلخواه خود بر ايشان فرمان راند همچنين با مـكـاتـب اجتماعى ماننددموكراسى و غيره كه بر شالوده بهره مندى مادى نهاده شده است , فرق دارد, زيرا ميان اين مكتب ها وروش ها با اسلام تفاوت هاى آشكارى است كه مانع از هر گونه تشابه و همانندى ميان آن ها مى شود.
يـكـى از بـزرگـترين اين تفاوت ها اين است كه چون اين جوامع بر پايه بهره مندى مادى بنا شده , نـاچـارروح بهره كشى و استثمار در كالبد آن ها دميده شده است و اين همان استكبار انسانى است كه هرچيزى حتى انسان هاى ديگر را تحت سيطره و اراده انسان و عمل او قرار مى دهد و هر راهى را كـه بـه ايـن مـقـصـدبرساند و به تامين هواهاى نفسانى و آمال و آرزوهاى او منجر شود, تجويز مـى كـنـد و اين درست همان استبداد سلطنتى در اعصار گذشته است كه امروز در لباس جامعه مدنى ظاهر شده و امروزه ما شاهدظلم ها و زورگويى ها و تجاوزات ملل قوى بر ملت هاى ضعيف هستيم و در گذشته نيز همين گونه بوده است .

در گـذشـتـه يـك نـفـر به نام فرعون يا قيصر و يا كسرا همه چيز مردم ضعيف و بيچاره را تحت اخـتـيـارخود مى گرفت و هرچه مى خواست بر آنان تحميل مى كرد و اگر هم مى خواست اعمال خود را توجيه كند و عذرى بياورد, عذر و بهانه اش اين بود كه اين كارها لازمه سلطنت و به صلاح كـشـور و باعث تحكيم پايه هاى حكومت است و معتقد بود كه اصولا اين گونه اعمال و سياست ها حـق نـبـوغ و سـيـادت اوسـت و دليلش هم شمشير او بود همچنين اگر در روابط سياسى ميان مـلـت هـاى نـيرومند و ملت هاى ناتوان امروزى نيز دقت كنيم , در مى يابيم كه تاريخ و حوادث آن تكرار شده و همواره هم تكرارمى شود, منتها از شكل فردى گذشته خود به شكل اجتماعى كنونى تغيير يافته است اما روح همان روح و هوس همان هوس است ليكن روش اسلام از اين هوا و هوسها مبراست و دليل اين مطلب هم سيره وروش پيامبر(ص ) در فتوحات و پيمان هايش مى باشد.
يـكـى ديـگـر از ايـن تـفـاوت ها اين است كه تا آن جا كه تاريخ نشان مى دهد هيچ اجتماعى خالى ازاخـتـلافـات طـبـقاتى كه منجر به فساد مى شود نبوده است , زيرا اختلاف و ناهمگونى طبقات اجـتـماعى درثروت و مقام و موقعيت كه سرانجام به بروز فساد در جامعه مى انجامد, از لوازم اين اجـتـمـاعـات است اماجامعه اسلامى جامعه اى است كه اجزاى آن همانند يكديگرند و هيچ يك بر ديـگـرى بـرتـرى و مـزيـت وافـتخارى ندارد و تنها تفاوت و ملاك برترى كه قريحه انسانى به آن گـوياست , در تقواست و كار تقوا هم به خداوند سبحان مربوط مى شود, نه به مردم خداوند متعال مـى فـرمـايـد: ((اى مـردم , مـا شـمـا را از مرد و زنى آفريديم , و شما را دسته دسته و قبيله قبيله گردانيديم تا يكديگر را بشناسيد در حقيقت ارجمندترين شما نزد خدا پرهيزگارترين شماست )) و مى فرمايد: ((در خوبى ها بر يكديگر پيشى گيريد)) بنابراين ,در جامعه اسلامى فرمانده و فرمانبر, امـير و مامور, رئيس و مرئوس , آزاد و بنده , زن و مرد, دارا و نادار وبزرگ و كوچك همگى در برابر قـانـون دينى و اجراى آن درباره آن ها يكسانند و در شؤون اجتماعى فاصله طبقاتى نيست و دليل اين مطلب هم سيره پيامبر اكرم است كه سلام و درود بر او باد.
يـكـى ديـگـر از ايـن تـفـاوت ها اين است كه : قوه مجريه از نظر اسلام يك دسته و گروه خاص و مـتمايزاجتماعى نيست , بلكه همه افراد جامعه را در بر مى گيرد, زيرا هر فرد جامعه موظف است كـه به خوبى هافرا خواند و امر به معروف و نهى از منكر كند علاوه بر اين ها, تفاوت هاى ديگرى نيز وجود دارد كه برپژوهنده كنجكاو و پى جو پوشيده نيست .

هـمـه اين ها مربوط به زمان حيات پيامبر بود اما بعد از پيامبر, جمهور مسلمانان بر اين باور رفتند كـه انـتـخـاب خـليفه براى حكومت بر جامعه به عهده مسلمانان مى باشد اما شيعه معتقد بود كه خـلـيـفـه از جانب خدا و رسول او مشخص شده و آن ها دوازده امامند تفصيل اين مطلب در كتب كلامى آمده است .

در هـر صـورت , ايـن نـكـتـه جـاى بـحث و اشكال ندارد كه بعد از پيامبر و بعد از غيبت امام , امر حـكـومت اسلامى به دست خود مسلمانان است و آن چه مى توان از كتاب خدا در اين باره استفاده كرد اين است كه مسلمانان موظفند حكمرانان جامعه را با در نظر گرفتن روش رسول خدا(ص ), كـه همان روش امامت ورهبرى است , نه نظام پادشاهى و امپراتورى , تعيين كنند و بايد بكوشند تا احكام الهى دستخوش تغيير وتبديل نشود و نسبت به تصميم گيرى درباره حوادث زمان و مكان با مـشـورت و رايزنى عمل كنند دليل بر اين مطلب , علاوه بر آياتى كه قبلا درباره ولايت و حاكميت پيامبر(ص ) ذكر شده اين آيه است كه مى فرمايد: ((قطعا براى شما در رسول خدا سرمشق نيكويى است )).

آن چه موجب روى كار آمدن زمامداران نابكار مى شود.