يا ابن مسعود: خداوند مى فرمايد: (اجر صابران بى حساب است ).
(آنها كاخهاى بهشتى را در برابر صبر خود پاداش مى گيرند) و (من امروز آنها را در برابر صبرشان مزدى دهم كه آنها سعادتمندند).
يا ابن مسعود گفته پروردگار متعال : (و پاداش آنها در برابر صبرشان بهشت و حرير است )، (آنها به واسطه صبر دوبار اجر مى برند) و مى فرمايد: (گمان مى كنيد كه به بهشت خواهيد رفت در حالى كه نمونه مشكلات امت هاى پيشين به شما نرسيده است كه سختيها و رنجها جانكاهى به ايشان رسيد)، (و شما را به يكى از اين امور: ترس ، گرسنگى ، كمبود مال و فرزند و آذوقه ، امتحان خواهم كرد پس به مردم صابر بشارت ده ...) پرسيدم : يا رسول الله (صلى الله عليه و آله و سلم) صابران كيانند؟ فرمود: كسانى كه بر اطاعت حق شكيبايى مى كنند و از گناه او مى پرهيزند، آنها كه مال حلال كسب مى كنند و به اقتصاد و ميانه روى خرج مى كنند، و زيادى از مخارج خود را انفاق مى كنند، رستگار و صالح مى شوند.
پسر مسعود! بر آنها است خشوع و وقار و آرامش و تفكر و نرمى و عدل و عبرت گيرى ، و تدبير، تقوى ، احسان ، و دوستى و دشمنى براى خدا، و اداى امانت ، و عدل در حكم ، و اقامه شهادت و يارى اهل حق و گذشت از كسى كه به آنان بدى كند.
پسر مسعود! چون مبتلى شوند صبر كنند، و چون عطا شوند شكر كنند، و چون حكم كننده راه عدل پويند، در سخن راستگو و در وعده باوفا باشند، اگر بدى و لغزشى از آنها سرزد استغفار كنند و اگر كار نيكى انجام دهند شادمان گردند، (و چون مورد تندخويى جاهلان قرار گيرند در عوض سلام كنند، و چون به كار لغو و بيهودگى گذر كننده با بى اعتنايى و بزرگوارى رد شوند) و شب براى آفريدگار خود به نماز ايستند و به سجده افتند. پسر مسعود! قسم به خدا كه آنان رستگارند.
يا ابن مسعود: هر كه را خداوند پذيرش اسلام شرح صدر دهد بر نورى الهى باشد، كه نور چون در دل افتد پيوسته گسترش و وسعت گيرد، گفتند: يا رسول الله (صلى الله عليه و آله و سلم) اين نور علامتى دارد؟ فرمود: آرى پشت كردن به دنياى فريبنده و رو آوردن به جهان ابدى و پاينده ، و آمادگى براى مرگ قبل از رسيدن آن ، و آن كه نسبت به دنيا بى ميل و زاهد شود آرزوهايش كوتاه ، و دنيا را به اهلش واگذارد.
يا ابن مسعود: مراد از گفته حق تعالى : ليبلوكم اءيكم اءحسن عملا يعنى شما را بيازمايد كه كدام در دنيا زاهدتر و به آن بى رغبت تريد كه دنيا خانه فريب است و كسى كه خانه ندارد و ثروت دنيا را جمع مى كند، عقل ندارد، احمق ترين مردم آن كس است كه به دنبال دنيا بيفتد، خداوند متعال فرمايد: (بدانيد كه زندگى دنيا عبارت است از بازى و بيهودگى ، و خودآرايى و فخر فروشى و افزون طلبى در ثروت و فرزند مانند بارانى كه ببارد و سبزى حاصل از آن كافران را به شگفت آرد ولى چيزى نپايد كه همه زرد و پژمرده گردد، و از بين برود، و در آخرت عذاب شديدش باقى ماند) و فرمود: (يحيى را در كودكى حكم و فرمان داديم ) يعنى زهد بخشيديم ، و به موسى فرمود: (هيچ زينت كننده اى در نظر من به زينتى بهتر از زهد، خود را نياراسته ، يا موسى چون بينى كه فقر رو به تو آرد بگو: آفرين به پوشش مردم صالح ، و چون ثروت را بينى كه رو به تو كند بگو: گناهى كرده ام و اين عقوبت آن است .
پسر مسعود! به گفته حق تعالى بنگر: (اگر همه مردم يك صنف بودند براى خانه مردم كافر، سقفها از نقره و به جواهر آراسته قرار مى دادم ، و براى خانه هاشان درهاى متعدد و تكيه گاهها و تخت ها و زيورها مى گذاردم كه همه اينها متاع دنيا است و آخرت نزد خدا و براى متقيان است )، و گفته خدا: (هركه دنيا را بخواهد به آن كس كه مصلحت بدانيم به قدر مصلحت خود به او مى دهيم ولى براى او دوزخى مى گذاريم كه او را در حالى كه مذمت و رانده مى شود فرو گيرد، و هر كه آخرت طلبد و براى آن بكوشد و با ايمان باشد سعى او مورد سپاس ما خواهد بود).
پسر مسعود! مشتاق بهشت به نيكى ها مى شتابد، و ترسان ، دوزخ شهوات و هوسها را رها مى كند، و منتظر مرگ ، از لذت ها روى بر مى گرداند، و بر زاهد در دنيا مصيبت ها، ناچيز مى باشد.
يا ابن مسعود: گفته خداى متعال : (عشق به تمايلات : از زن و فرزند و زر و سيم و اسبان راهوار... تا آخر آيه ).
پسر مسعود! خداوند موسى را براى مكالمه و مناجات با خود برگزيد كه از لاغرى ، رنگ سبزى ها از پشت شكمش به چشم مى خورد، و موسى وقتى در پشت شهر مدين به سايه ديوار پناه برد جز طعامى كه سد جوع كند از خدا نمى خواست .
پسر مسعود! اگر خواهى از نوح براى تو بازگويم : كه 950 سال مردم را به خدا مى خواند، و صبح اميد به زندگى شب و شب اميد ديدار صبح را نداشت ، لباسش از مو، و غذايش جو بود، اگر خواهى از داود بگويم كه خليفه خدا در زمين بود، جامه اش از مو و غذايش نان جو بود، و اگر خواهى از سليمان حرف بزنم با آن سلطنت كه داشت نان جو مى خورد. به مردم نان سفيد گندم مى داد، و در شب دست خود را به گردن مى بست و تا صبح به مناجات مى ايستاد و ابراهيم خليل لباسش پشمينه خشن و غذايش نان جو بود، و يحيى لباسش از ليف خرما و خوراكش برگ درخت بود، و عيسى بن مريم كه شگفت آور است ، مى گفت : خورشتم گرسنگى و پوششم خوف الهى و جامه ام پشم ، و سواريم پاها و چراغ شبانگاهم ماه و بخارى زمستانم تابش خورشيد و ميوه ام سبزيهاى زمين و خوراك حيوانات مى باشد شب و روز مى گذرانم و چيزى ندارم و در عين حال بر روى زمين از من بى نيازتر وجود ندارد.
پسر مسعود! اينها همه آنچه را كه خدا دشمن داشت دشمن مى داشتند و آنچه را كه خداى كوچك مى شمرد ناچيز مى انگاشتند و نسبت به آن چه را كه خدا دوست ندارد زهد و بى رغبتى نشان مى دادند خداوند آنها را در كتاب خود مدح گفته : درباره نوح گويد: (وى بنده شاكرى بود) و درباره ابراهيم گويد: (خداوند ابراهيم را خليل خود گرفت ) و درباره داود گويد: (تو را در زمين خليفه گردانيديم ) و درباره موسى گويد: (خدا با موسى مكالمه كرد) و نيز فرمود: (او را برگزيده و مقرب ساختيم ) و درباره يحيى گويد: (در كودكى به وى حكم و فرمان داديم )، درباره عيسى گويد: (اى عيسى نعمتى را كه به تو و مادرت داده ام به ياد آر آنگاه كه تو را به روح القدس يارى كردم ، و در گهواره با مردم حرف زدى ) تا آنجا كه (از گل به اجازه من شكل مرغ مى سازى و به او روح مى دمى ) خدا مى فرمايد: (اينان به سوى خوبيها شتاب مى كردند و با دلى پر بيم و اميد ما را مى خواندند و در برابر ما خاشع بودند).
پسر مسعود! همه اين ها براى آن است كه خداوند آنها را بترسانيد كه مى فرمايد: (جهنم ميعادگاه همه كافران است و هفت در دارد و از هر درى گروهى به آن در آيند) و مى فرمايد: (و پيامبران و شهيدان را بياورند و ميانشان به حق حكم كنند و ستم نشوند).
اى پسر مسعود! آتش براى كسى است كه گناه كند، و بهشت براى كسى است كه حرام را ترك نمايد، بر تو باد به زهد كه خداوند به وسيله آن ، به فرشتگان فخر مى كند، و به واسطه آن با وجه خود به تو روى مى نمايد و بر تو درود مى فرستد.
پسر مسعود! پس از من مردمى مى آيند كه غذاهاى لذيذ و رنگارنگ مى خورند، و بر مركبهاى راهوار مى نشينند و خود را به زيورهائى كه زنان خود را براى شوهر آرايش مى كنند مى آرايند و چون زنان خودنمايى و تفرج مى كنند و زى و روش گردنكشان و قدرتمندان به خود مى گيرند، آنها منافقان اين امت اسلامند، در آخر الزمان ، شراب مى نوشند، با نرد بازى مى كنند، بر مركب هوس ها سوارند، نماز جماعت را رها مى سازند از نماز شب و نمازهاى شبانه در خوابند و در شب ها در پى افراط در لذت و دنيا مى دوند خداوند مى فرمايد: (پس از خود نسلى به جاى نهادند كه نماز را تباه ساختند و از شهوات پيروى كردند و به زودى گمراهى و عذاب را ديدار كنند)⁽¹⁸⁰⁾.
پسر مسعود! مثل اين ها چون (خر زهره ) است كه رنگش زيبا ولى مزه اش ‍ تلخ است ، سخنانش زيباست ، و اعمالشان بيمارى شفا ناپذير مى باشد (آيا در قرآن مى انديشند يا بر دلهاشان قفل ها است ).
يا ابن مسعود! آن كس كه در دنيا در لذت و نعمت است چه سودى مى برد وقتى در آتش ابدى دوزخ خواهد بود (فقط ظاهرى از زندگى دنيا مى دانند و از آخرت در غفلتند) خانه ها مى سازند و كاخها برافراشته مى كنند و مسجدها را به زيور مى آرايند، همتشان جز دنيا نمى باشد، خود را بر دنيا افكنده اند و بر آن تكيه كرده اند، خدايشان شكمهايشان است خداوند مى فرمايد: (خانه هايى ساخته ايد گويا در آنها ابدى خواهيد بود، و چون جباران شكل و قيافه مى گيريد و رفتار مى كنيد، از خدا بترسيد و از وى اطاعت كنيد) و مى فرمايد: (آيا مى بينى افرادى را كه هواى خود را، خداى خود قرار داده اند؟ و خداوند با داشتن آگاهى گمراهشان ساخته و بر دل و گوششان مهر نهاده است ) تا آنجا كه : (آيا متذكر نمى شويد؟) و اين كس جز منافقى كه هوا و هوسش دينش و شكمش خدايش است نمى باشد، از هيچ چيز كه بدان ميل پيدا كند حلال يا حرام سرباز نمى زند، خداوند مى فرمايد: (و به زندگى دنيا سخت دلخوش شدند و زندگى دنيا در جنب آخرت جز متاعى ناچيز نمى باشد).
پسر مسعود! محراب آنان زنانشان و شرف آنان زر و سيم و همت ايشان شكمهايشان است ، آنها بدترين بدانند، و فتنه از ايشان برآيد و هم بديشان باز گردد.
پسر مسعود! اين آيه را بخوان : (آيا نمى بينى كه اگر سالهايى به آنها ناز و نعمت دهيم و بعد وعده اى كه به ايشان داده ايم (دوزخ ) بيايد، لذايذ كه برده اند برايشان سودى نبخشد؟) پسر مسعود! بدنهايشان سير و دلهاشان خاشع نگردد.
پسر مسعود! سلام در آغاز غريب بود و در آينده نيز چون گذشته غريب خواهد شد، پس بهشت و سعادت براى غريبان است ، پس هر كه از نسل شما آن زمان را دريابد بر آن مردم سلام نكند، و بر جنازه هاشان حاضر نگردد و مريضانشان را عيادت ننمايد، كه آنها به روش شما و به عقايد و به گفته هاى شما تظاهر مى نمايند ولى با كردارهايتان مخالفت مى ورزند و بر غير دين شما مى ميرند، آنها از من نيستند و من از آنها نيستم .
پسر مسعود! از هيچ كس جز از خدا مترس ، كه خداوند متعال مى فرمايد: (هر جا باشيد مرگ گريبانتان را خواهد گرفت ، اگر چه در برجهاى محكم و سر برافراشته باشيد) و مى فرمايد: (روزى كه زن و مرد منافق به مؤمنان خواهند گفت ، به ما مهلت دهيد تا از نورتان بهره گيريم ... و سرنوشت شومى خواهند داشت ، حديد /13 و 14).
پسر مسعود! برايشان است لعنت من و همه انبياء و ملائكه مقرب ، و برايشان است خشم خدا و بدى حساب در دنيا و آخرت و فرمود: (لعنت بر كسانى از بنى اسرائيل كه كافر گشتند... تا آنجا كه ... ولى بسيار از ايشان فاسقند).
اى پسر مسعود! آنان حرص فراوان و حسد آشكار نشان مى دهند و قطع حرم مى كنند و به كارهاى خوب بى ميلند و خداوند مى فرمايد: (آنان كه عهد خدا را پس از محكم ساختن آن مى شكنند و نسبت به كسانى كه خدا فرموده صله رحم كنند، قطع رحم مى كنند، و در زمين فساد راه مى اندازند آنها كسانيند كه لعنت و خانه اى نكبت بار بر ايشان خواهد بود) و مى فرمايد: (مثل كسانى كه تورات را گرفتند و به آن عمل نكردند چو الاغى است كه كتاب ها بر دوش مى كشد).
پسر مسعود! زمانى خواهد آمد كه صبر كننده بر دين چون نگهدار آتش ‍ است در دست ، مگر كسى گرگ باشد وگرنه گرگ ها مى خورندش .
پسر مسعود! علما و فقها آنها خائن و فاجرند⁽¹⁸¹⁾ آنها بدترين خلق خدايند، و همچنين پيروان ايشان و كسانى كه به نزد ايشان مى روند، و از ايشان (فتوى ) مى گيرند و به آنان محبت مى ورزند و با آنان مجالست و مشورت مى نمايند و آنان كه اشرار خلق هستند ايشان را به دوزخ مى كشانند (كر و كور و لال اند و باز نخواهند گشت ) (و در قيامت كر و كور و لال محشور مى گردند، جايگاهشان دوزخ است كه هرگاه شعله اى از آن فرو نشيند بر شعله هايش مى افزاييم )، (هرگاه پوستهاشان بريان شود، پوست هاى ديگر به جايش برويانيم تا عذاب را بچشند) (چون به دوزخ در افتند صداى شعله هاى آتش را بشنوند كه برهم مى غلطند)، (هرگاه خواهند كه از دوزخ به در آيند دوباره بدان در افكنده شوند و به آنها گفته مى شود كه عذاب آتش ‍ را بچشيد) (در آنجا براى ايشان شعله ها بازدمها است كه آنها نمى شنوند).
پسر مسعود! آنان ادعا مى كنند كه بر دين و روش و احكام من هستند و حال آن كه از من بيزاريد و من هم از آنان بيزارم .
پسر مسعود! در ملاء و آشكار با ايشان منشين ، و در بازارها با آنان معامله مكن ، و راه را نشانشان مده ، و آب به آنان مياشام ، خداوند مى فرمايد: (هر كه زندگى و زيور دنيا بخواهد اعمالش را در دنيا پاداش مى دهيم و در آنجا ضررى نمى برند) و مى فرمايد: (هر كه دنيا مى خواهد مى دهيمش و در آخرت نصيبى نخواهد داشت ).
پسر مسعود! جمعى از امت من بيايند كه عداوت و دشمنى و جدال در ميان ايشان برخيزد كه در دنيا گمراه كننده اين امت مى باشند، قسم به خدايى كه مرا به حق پيغمبر گردانيد، خداوند آنها را به زمين فرو برد و بوزينه و خنزيرشان گردانيد، گويد: پيغمبر (صلى الله عليه و آله و سلم) به گريه افتاد و ما از گريه اش به گريه افتاديم ، پرسيديم : يا رسول الله (صلى الله عليه و آله و سلم) چرا مى گرييد؟ فرمود: دلم بر بيچارگان و اشقيا مى سوزد كه خداوند مى فرمايد: آن هنگام كه ناله و فريادشان را بشنوى و فرار نتوانند بلكه دستگير شوند⁽¹⁸²⁾ و مراد از آيه علماء و فقها مى باشند.
پسر مسعود! هر كه علم را براى دنيا آموزد، و مهر دنيا و زيورهاى آن را، بر علم برترى دهد و برگزيند مستوجب خشم خداوند است و با يهود و نصارى كه كتاب خدا را پشت سر نهادند و در پايين ترين طبقه قسمتهاى دوزخ بماند كه خداوند مى فرمايد: چون آنچه را كه مى شناختند و خبر داشتند برايشان آمد بدان كافر شدند پس لعنت خدا بر مردم كافر باد⁽¹⁸³⁾!
پسر مسعود! هر كه قرآن را براى دنيا و زيورهاى آن آموزد خداوند بهشت را بر او حرام گرداند.
پسر مسعود! هر كه بياموزد و عمل نكند خداوند او را در قيامت كور محشور سازد، و هر كه دانش را براى رياء و به دست آورى دنيا فراگيرد، خداوند بركت آن را از وى بگيرد و روزى را بر او تنگ سازد، و او را به خود واگذارد، و هر كه را كه خدا به خودش واگزارد هلاك گردد كه خداوند مى فرمايد: هر كه لقا و ديدار خدا را خواهد بايد عمل صالح كند و ديگرى را در عبادت خداوند شريك نگيرد.
پسر مسعود! بايد همنشينان تو خوبان باشند و برادران تو پاكان و مردمان زاهدى كه خداوند مى فرمايد: ((دوستان اين دنيا و در آن جهان با هم دشمنانند مگر متقيان )⁽¹⁸⁴⁾.
پسر مسعود! بدان آنان كه خوب را بد و بد را خوب مى دانند و از اين رو خداوند بر دلهاشان مهر نهد و در ميان آنان كسى كه به حق شهادت دهد و يا عدالت را به پا دارد نخواهد بود كه خداوند مى فرمايد: (به پا دارنده عدل باشيد و براى خدا گواهى دهيد گرچه به ضرر شما و يا والدين و اقوام شما باشد)⁽¹⁸⁵⁾.
پسر مسعود! آنان به مال و مقام برهم ، برترى جويند خداوند مى فرمايد: (هيچ بنده اى را نزد حق پاداشى نيست مگر آن كه براى رضاى خداى بزرگ كار كند كه اين كس به زودى خشنود خواهد شد)⁽¹⁸⁶⁾.
پسر مسعود! بر تو باد ترس از خدا، و اداى واجبات كه خداوند مى فرمايد: (او طرفدار تقوى و آمرزش است )⁽¹⁸⁷⁾ و مى فرمايد: (خدا از آنها راضى و آنها از وى راضى شدند و اين مقام براى كسانى است كه تقوى داشته باشند و از خدا بترسند)⁽¹⁸⁸⁾.
پسر مسعود! آنچه را فايده ندارد واگذار كن و به دنبال چيزى برو كه تو را سود بخشد كه خداوند مى فرمايد: (هر مردى را در آن روز (در قيامت ) براى خود كار و گرفتارى است كه او را به خويش مشغول مى دارد)⁽¹⁸⁹⁾.
پسر مسعود! به پرهيز كه به خاطر اهل خود (خانواده و بستگان خود) اطاعت خدا را رها كنى و به معصيتش روى آرى كه خدا مى فرمايد: (اى مردم از خدا بترسيد و از روزى بترسيد كه نه پدرى بجاى پسر پاداش بيند و نه فرزندى عوض از پدر جزا داده شود كه وعده خدا حق است و زندگى دنيا شما را نفريبد، و خود را به رحمت خدا نفريبيد)⁽¹⁹⁰⁾.
پسر مسعود! از دنيا و لذايذ و شهوات و زيورهاى آن و حرام خورى و زر و سيم و سوارى و زن برحذر باش كه مى فرمايد: (عشق شهوات از زن و فرزند و زر و سيم و سواريها راهوار و دام و زراعت در چشم جلوه گر است ولى اينها متاع دنيا است و سرانجام سعادتمندى و عاقبت خير فقط نزد خدا است ، بگو: مى خواهيد شما را به بهتر از اين كه براى مردم متقى است خبر دهم ؛ بهشت هايى با نهرهاى جارى و ابدى و جاويد و همسران پاكيزه و رضاى پروردگار، و خداوند نسبت به بندگان خود بينا است )⁽¹⁹¹⁾.
پسر مسعود! به گمان مغفرت خدا و خوبى و عمل و نيكى ها و عباداتت مغرور نشوى .
پسر مسعود! چون قرآن مى خوانى وقتى به آيه اى رسى كه در آن امر و نهى است نظر خويش را به آن برگردان و به ديده عبرت در آن تاءمل نما، و آن را به دست فراموشى مسپار، كه نهى قرآن تو را بر ترك گناه و امر آن تو را به خوبى و نيكى مى خواند كه خداوند مى فرمايد: (چگونه خواهيد بود وقتى شما را در آن روزى كه در آمدن آن ترديدى نيست گرد آرم و هر كس به آنچه كسب كرده است پاداشى كامل گيرد و مردم هرگز ستم نشوند)⁽¹⁹²⁾.
پسر مسعود! هيچ گناهى را كوچك مشمار و از گناهان كبيره كناره گيرى كن ، كه بنده چون در قيامت به گناهانش بنگرد و از چشمانش خون و چرك به جاى اشك فرو ريزد، خداوند مى فرمايد: (روزى كه هر كس هر چه كرده است اعم از بد و خوب در برابر چشم حاضر ببيند و آرزو دارد كه بين او و زشتى هايش مسافتى بس دراز مى شد)⁽¹⁹³⁾.
پسر مسعود! وقتى به تو گويند از خدا بترس ، خشمگين مشو، كه مى فرمايد: (چون به كافر گويى از خدا بترس عزت و نخوت او را فرا گيرد پس دوزخ براى او كافى است )⁽¹⁹⁴⁾.
پسر مسعود! آرزوها را كوتاه كن ، چون صبح شود بگو من امروز را به شب نخواهم آورد، و چون شب شود بگو فردا زنده نخواهم بود، و بر مفارقت دنيا تصميم و اراده داشته باش و دل به لقاء حق ببند كه خداوند ديدار مشتاقان لقاى خود را دوست دارد و از لقاء كسانى كه ديدارش را مكروه مى دارند بدش مى آيد.
پسر مسعود! همواره به دنبال كاخ ‌ها و قنات ها و باغ و بستان ها مباش كه خداوند مى فرمايد: (حرص و زياده طلبى شما را سرگردان نموده است )⁽¹⁹⁵⁾.
پسر مسعود! قسم به خداوندى كه مرا به حق فرستاد؛ زمانى خواهد آمد كه مردم شراب را حلال شمرند، و آن را نبيذ نام نهند⁽¹⁹⁶⁾، لعنت خدا و ملائكه و مردم بر آنها باد كه من از آنها بيزارم و آنها نيز از من بركنارند.
پسر مسعود! آن كه با مادر زنا كند گناهش كمتر است از آن كه به قدر خردلى ربا داخل مالش شود، و هر كه شراب بنوشد كم يا زياد نزد خدا، از ربا خوار بدتر مى باشد كه شراب مفتاح همه شرور مى باشد.
پسر مسعود! آنان به نيكان ستم مى كنند و فاجران و بدكاران را تصديق نمايند، حق در نظرشان باطل ، و باطل ، حق خواهد بود و همه اين ها براى دنيا است كه خود مى دانند بر غير حق مى روند و لكن شيطان / را در نظرهاشان زيبا جلوه داده و در نتيجه از راه حق بازشان داشته است و هرگز هدايت نخواهند يافت به زندگى دنيا دلخوش و قانع گشتند و به آن آرامش و اطمينان يافتند آنان كه از آيات ما غافل گشتند و جايگاهشان دوزخ است به آنچه عمل كرده اند و كسب نموده اند.
پسر مسعود! خداى متعال مى فرمايد: (هر كه از ياد خداوند رحمان غافل گردد شيطانى را بر او مسلط مى گردانيم كه همواره قرين او خواهد بود، كه اينان مردم را از راه باز مى دارند و گمان مى برند كه هدايت يافته اند، تا وقتى كه امر ما (اجل آنها) در رسد آنگاه بانگ برآرند كه كاش بين من و تو (شيطان ) از شرق تا غرب فاصله بود)⁽¹⁹⁷⁾.
پسر مسعود! اين گونه افراد بر كسانى كه از فرايض الهى و سنت من پيروى مى كنند عيب مى گيرند، خداوند مى فرمايد: (آنان را به باد مسخره گرفتيد تا ياد مرا از خاطر شما بردند و به ايشان پوزخند تمسخرآميز زديد. من امروز به ايشان براى شكيباييشان در برابر مسخره هاى شما پاداش داده ام (بهشت را) كه اكنون رستگارند)⁽¹⁹⁸⁾.
پسر مسعود! از مستى گناه به پرهيز كه گناه را نشئه اى است چون نشئه شراب بلكه شديدتر كه خداى متعال مى فرمايد: (((مردم تبه كار) كر و لال و كورند و هرگز (به سوى حق ) باز نمى گردد))⁽¹⁹⁹⁾. و مى فرمايد: (ما آنچه بر زمين است زينت و زيور قرار داديم تا مردم را بيازماييم كه كدام كارهاشان نيكوتر است و ما آنچه را كه بر زمين است نابود و با خاك يكسان خواهيم ساخت )⁽²⁰⁰⁾.
پسر مسعود! دنيا ملعون است و ملعون است هر چه در اوست و ملعون است هر كه به آن عشق بورزد و طالب آن باشد و آن را هدف نهايى خود قرار دهد و گواه اين مطلب آيه قرآن است كه مى فرمايد: (هر چه بر زمين است فنا پذيرد و فقط جلال و عظمت پروردگار تو باقى خواهد ماند)⁽²⁰¹⁾ و مى فرمايد: (هر چيزى جز خداوند فنا پذيرد)⁽²⁰²⁾.
پسر مسعود! هر چه عمل مى كنى آن را به طور خالص براى خدا انجام ده ، كه خداوند از بنده ها قبول نمى كند، مگر اعمالى را كه براى او خالص باشد كه مى فرمايد: (نزد خدا براى هيچ كس نعمتى پاداش پذير نيست مگر آنچه كه براى ذات اقدس پروردگار متعال باشد كه به زودى خشنود خواهد شد)⁽²⁰³⁾.
پسر مسعود! نعمتهاى دنيا و شيرينى ها و سرد و گرم و چرب و نرم آن را رها كن و خود را بر اجتناب از آنها عادت ده ، كه از همه آنها سؤ ال و بازخواست خواهى شد كه خداوند متعال مى فرمايد: (در آن روز از نعمتها بازخواست خواهيد شد)⁽²⁰⁴⁾.
پسر مسعود! دنيا و هوسها و شهوتهايش تو را بازيچه خود نسازد و از آخرت فراموشى ندهد كه خداوند متعالى مى فرمايد: (آيا گمان مى بريد كه ما شما را بى فايده و عبث آفريده ايم و شما به سوى ما باز نخواهيد گشت ؟)⁽²⁰⁵⁾.
پسر مسعود! چون مل خيرى را براى غير رضاى حق انجام دهى از خداوند پاداش چشم مدار كه مى فرمايد: (ما براى آنها در قيامت ارزشى قائل نخواهيم بود).
پسر مسعود! چون مردم تو را مدح گويند كه تو نماز شب خوان و روزه دارى در حالى كه تو چنين نيستى خوشحال مشو كه خداوند مى فرمايد: (گمان مبر كسانى كه به كارهاى خود به طور غرورآميزى خوشحال مى شوند و دوست دارند كه به كارهاى ناكرده مدح شوند آنها از عذاب خداوند نجات نمى يابند كه براى ايشان عذابى دردناك خواهد بود)⁽²⁰⁶⁾.
پسر مسعود! اعمال صالح و نيك بسيار انجام ده كه نيكوكار و بدكار هر دو در قيامت پشيمانى خواهند خورد كه اولى گويد كاش بر نيكى هايم مى افزودم و دومى گويد كاش كمتر بدى مى كردم و گواه اين سخن در قرآن مجيد است : (قسم بر نفس لوامه و وجدان ملامت كننده )⁽²⁰⁷⁾.
پسر مسعود! به دنيا تكيه مكن و دل مبند و به آن خاطر جمع و مطمئن مباش ، كه خيلى زود از آن جدا خواهى گشت كه خداوند متعال مى فرمايد: (آنان را (كفاره و آل فرعون ) از باغ ها و چشمه سارها بيرون برديم و از كشتزارها و نخل ها و باغستان هاى خرما جدا نموديم )⁽²⁰⁸⁾.
پسر مسعود! قرنهاى پيشين و سلاطين نيرومند و جبار را كه مرده اند به ياد آر، كه خداوند مى فرمايد: (و عاد و ثمود و اصحاب رس و قرن هايى ميان آنها)⁽²⁰⁹⁾.
پسر مسعود! از گناه علنى و پنهانى و كوچ و بزرگ به پرهيز كه خداوند متعال در هر جا كه باشى تو را مى بيند (او با شماست هر جا كه باشيد)⁽²¹⁰⁾.
پسر مسعود! از خدا بترس در نهان و آشكار و در خشكى و دريا و شب و روز كه مى فرمايد: (هيچ سه نفرى نجوى نكنند مگر آن كه خدا چهارمين آنهاست و هيچ پنج نفرى نجوى نكنند مگر اين كه خداوند ششمين آنهاست و نه هيچ كمتر و بيشتر مگر اين كه خدا با آنهاست در هر جا كه باشند)⁽²¹¹⁾.