 |
|
روضة الشهداء مرحوم ملاحسين واعظى كاشفى - ۱۹ - شهادت عباس بن على عليهالسلام اما عباس بن على كه علمدار لشكر امام حسين عليهالسلام بود چون احوال برادران بر آن منوال مشاهده نمود سيل اندوه از ديده محنت ديده بگشود.
پس علم برداشته پيش امام حسين عليهالسلام آورد و بر بالاى سر مباركش بر پاى كرد و گفت: اى برادر علمدارى ما به قيامت افتاد عنايتى نما و اجازتى فرماى امام حسين عليهالسلام بگريست و گفت: اى برادر نشانه لشكر من تو بودى همين كه تو بروى همه جمعيتها به تفرقه مبدل گردد عباس عليهالسلام گفت: اى پسر رسول خداى جان من فداى تو باد دلم از دنيا به تنگ آمده و آئينه سينه از غبار آزار اغيار زنگ گرفته مىخواهم كه داد خويشان از ستمكاران بستانم و به تيغ انتقام بعضى از مدبران كوفه و منكران شام را بى جان گردانم امام عليهالسلام فرمود كه چون مراد تو اينست بايد كه به ميدان روى و اول بر اين قوم حجت گيرى و آن چه با تو گويم باز گويى و اگر نشنوند پس از آن آغاز حرب كنى پس كلمهاى چند با او گفت و اجازت داد عباس عليهالسلام مبارزى نامدار و شجاعى به غايت عالىمقدار بود جرأت و قوت از حيدر كرار ميراث داشت و پيوسته در معارك مقاتله رايت نصرت بر مىافراشت در اين محل بر مركب تيزپاى آهن خاى رعد صداى برق نماى سوار شده با تيغ مصرى و سپر مكى و خود رومى روى به ميدان نهاد.
روى هوا را از تراكم غبار چون شب تار گردانيد و صحن زمين را از طريد و جولان چون عرصه گلستان منور و مزين ساخت و چون به ميان جنگ جاى رسيد عنان مركب باز كشيد و گفت: اى قوم اين سيد و سرور و اين فرزند ستوده پيامبر صلّى الله عليه و آله و سلم الى يوم المحشر مىگويد كه برادران و خويشان و ياران و هواداران مرا كشتيد و خون پاكان و چندين بزرگان دين از صحابه و تابعين بر خاك هلاك ريختيد اكنون ما را چندان آب دهيد كه اطفال و عورات بنوشند و تشنگى ايشان كمتر شود و مرا بگذاريد تا برخيزم و اين باقى اطفال كه مانده بر گرفته به طرف روم يا به بلاد هند روم و جزيره عرب و ولايت حجاز به شما گذارم و شرط مىكنم كه من فرداى قيامت بر شما خصمى نكنم و فعل شما را با خداى حواله نمايم تا او هر چه خواهد كند عباس اين پيغام جگرسوز ادا كرده غلغله از سپاه پسر زياد برآمد جمعى خاموش شدند قومى دشنام آغاز كردند و بعضى پشيمانى مىخوردند و گروهى زارزار مىگريستند اما شمر بن ذى الجوشن و شبث ربعى و حجر بن الاحجار هر سه پيش آمدند و گفتند: اى پسر ابوتراب با برادرت بگوى كه اگر همه روى زمين آب فرو گيرد و در تصرف ما باشد يك قطره از آن به شما ندهيم مگر وقتى كه به يزيد بيعت كنيد و مطيع و منقاد پسر زياد شويد عباس پريشان نفرين كرده باز گشت و نزد امام حسين آمده آن چه شنوده بود به ذروه عرض رسانيد امام عليهالسلام سر مبارك پيش افكنده آب در ديده بگردانيد كه ناگاه از خيمه فغان و صداى العطش به محيط آسمان رسيد عباس خروش و زارى اهل بيت شنيده بى طاقت گشت و مشكى و دو مطهره برگرفته نيزه در ربود و روى به آب فرات نهاد و گفت: مىروم تا آبى به روى كار باز آرم يا در درياى خون غرقه گردم و از تشنه بودن و تشنه ديدن و افغان تشنگان شنيدن باز رهم.
راوى گويد كه چهار هزار مرد بر آب فرات موكل بودند دو هزار كس سر راه بر وى گرفتند عباس گفت: اى قوم شما مسلمانيد يا كافر؟ گفتند: ما مسلمانيم. عباس فرمود: كه در مسلمانى كجا روا باشد كه سگ و خوك و دد و دام و چرنده و پرنده همه از اين آب مىخورند و شما فرزندان مصطفى و جگرگوشگان فاطمه زهرا را محروم مىسازيد و از اين آب منع مىكنيد از تشنگى قيامت انديشه نماييد و از خجالت و ندامت آن روز ياد آريد حالا شما اوقات بر لب آب مىگذرانيد و از حال تشنگان صحراى كربلا خبر نداريد.
چون نگهبانان فرات اين كلمات را شنيدند پانصد سوار و پياده پيش آمده عباس را تيرباران كردند عباس سپر در روى كشيده و نيزه بر گوش اسب نهاده بر ايشان حمله كرد و هشتاد كس را از پاى درآورد و باقى را برگردانيده متفرق ساخت و تا رسيدن سواران اسب خود را در آب افكنده در اين محل سواران در رسيده آهنگ حرب كردند عباس بانك بر مركب زده از آب بيرون آمد و رجزخوانان بر ايشان حمله كرد و ترجمه بعضى از رجز او اينست.
مردمان از خوف نيزه و بيم شمشير او در رميدند و او ديگرباره اسب در راند و بار ديگر هزار سوار بر وى حمله آوردند عباس نيزه در آب افكند و تيغ بر كشيد و از آب بيرون رانده حمله كرد و به هر سوى كه روى آوردى مردم برميدندى تا وقتى كه لب آب از ايشان بستد پس فرود آمد و مشك پر آب كرده خواست كه از آب خورد از تشنگى حضرت امام حسين و زنان و كودكان اهل بيت ياد كرد و آب ناچشيده سوار شد و مشك به دوش راست كشيد سوار و پياده سر راه بر وى گرفتند و او با ايشان حرب در پيوست ناگاه نوفل بن ازرق بى خبر خود را به عباس رسانيد و او به ديگرى مشغول بود آن مدبر حربهاى حواله عباس كرد دست راستش از بدن جدا شد و عباس اينجا رجز مىخواند كه يك بيتش اينست:
پس عباس از روى مردانگى مشك را بر دوش چپ كشيد دست چپش نيز بينداختند مشك را به دندان بر دوش كشيد و به ركاب دشمن را از پهلوى خود دور مىكرد ناگاه تيرى بر مشك آمد و سوراخ شد آبها بريخت زبال حال عباس مىگفت: آيا چه حكمتست كه آبى به حلق ما تشنگان نمىرسد و منادى غيبى ندا مىكرد: كه شربتهاى بهشت براى شما آماده كردهاند حيف باشد كه لب بدين آب تر كنيد كه گفتهاند:
پس عباس از آن دو زخم منكب از اسب در افتاد و گفت: يا اخا ادرك اخاك اى برادر برادرت را درياب آواز او به گوش امام حسين عليهالسلام رسيد دانست كه به نزديك جد و پدر مىرود آهى از آن امام مظلوم برآمد كه زمين كربلا از هيبت و سطوت به لرزه در آمد.
در بيشتر تواريخ مذكور است كه امام حسين بعد از شهادت عباس فرمود: كه الان انكسر ظهرى اين زمان پشت من بشكست و قلّت حيلتى و اندك شد چاره من.
راوى گويد كه محمد انس در پيش امام حسين ايستاده بود چون آواز عباس شنود و گريه امام مظلوم مشاهده نمود پياده روى بدان موضع نهاد كه عباس افتاده بود چون بدانجا رسيد او را ديد در ميان خاك و خون جان داده و از زندان فنا روى به گلستان بقا نهاده خود را بر روى او انداخت و شيون در گرفت جمعى سوار و پياده كه آن جا حاضر بودند به يكبار بر او حمله نمودند و ذره ذره گوشت اعضاى او را به سر نيزهها ربودند او هم به شهيدان ديگر ملحق شد. ذكر شهادت على اكبر عليهالسلام پس امام حسين عليهالسلام ماند و سه پسر او على اكبر و على زين العابدين و على اصغر و گويند او عبدالله نام داشت و به جهت آن كنيت امام حسين اباعبدالله مقرر شد اما چون امام حسين ديد كه از ياران و برادران و خويشان كسى نمانده سلاح بر خود راست كرد كه به ميدان رود على اكبر چون پدر را ديد كه قصد ميدان دارد فرود آمد و در دست و پاى او افتاد و گفت: اى پدر هرگز مباد كه من يك روز و يك ساعت بى تو در جهان باشم روا مدار كه مرا در ميان ظالمان بگذارى چندان حرب خود را موقوف گردان كه من جان در قدمت ببازم و دل پرخون خود را از غصه اين دونان بپردازم امام حسين عليهالسلام و خواهران و دخترانش از خيمه بيرون دويده در دست و پاى على اكبر افتادند و در منع كردن محاربه داد مبالغه دادند امام حسين عليهالسلام نيز اجازت نمىفرمود و على اكبر زارى و تضرع مىنمود و سوگندهاى عظيم به پدر مىداد و قطرات اشك از چشمه چشم مىگشاد پس امام حسين عليهالسلام از بسيارى ناله و زارى او به دست مبارك خود سلاح در وى پوشانيد و زره و جوشن بر وى راست كرد و كمر اديم كه از آن حضرت امير بود بر ميان او بست و مغفر فولادى بر فرق مباركش نهاد و بر اسب عقابش سوار گردانيد مادر و خواهرانش در ركاب و عنانش آويختند و به جاى آب خون از ديده مىريختند.امام حسين فرمود: كه دست از وى بداريد كه عزيمت سفر آخرت دارد.
پس على اكبر ايشان را وداع كرده روى به مصاف جاى آورد و او جوانى بود هجده ساله با روى چون آفتاب و گيسوى چون مشك ناب و از روى خلق و خلق شبيهتر از وى به رسول خدا صلّى الله عليه و آله و سلم كس نبود چون به ميدان رسيد ساحت آن معركه از شعاع رخسار وى منور شد لشكر عمر سعد در جمال وى متحير مانده از وى پرسيدند كه اين كيست كه تو ما را به حرب وى آوردهاى؟
چون عمر سعد در نگريست و او را بر اسب عقاب سوار ديد گفت: اين پسر بزرگ حسين است كه در شكل و شمايل به حضرت رسالت صلّى الله عليه و آله و سلم مىماند و در روايتى آمده است كه هرگاه شوق لقاى سيد عالم صلّى الله عليه و آله و سلم بر اهل مدينه غالب شدى بيامدندى و در روى على اكبر نظر كردندى و چون شوق استماع كلام سيد انام عليه الصلاة و السلام بر ايشان غلبه كردى سخن شكر نثار شاهزاده شنودندى اين جوان با قامتى چون سرو روان و طلعتى افروختهتر از گل ارغوان اسب را در عرصه ميدان به جولان در آورده مىگفت:
و اين بيت از رجزيست كه شاهزاده مىخوانده از عز حسب و شرف نسبت خود خبر مىداده ابوالمؤيد خوارزمى آورده كه على اكبر به معركه مبارزت جلوهكنان در آمد حلقه گيسوى مشكين بر روى نگين افكنده و آن شاهزاده چهار گيسوى تافته بافته مجعد معنبر مسلسل معطر داشته دو از پيش و دو از پس مىانداخته و زبان روزگار در وصف آن شهسوار بدين ابيات نغمه مىپرداخته:
و شاهزاده رجزى در مناقب خود و اهل بيت مىخوانده كه ترجمه بعضى از آن در مقتل نورالائمه خوارزمى بر اين منوالست:
راوى گويد كه هر چند على اكبر مبارز مىطلبيد كسى به مبارزت او نمىآمد شاهزاده خود را بر لشكر خصم زده شور در ميمنه و ميسره و قلب و جناح آن سپاه افكند و چندان مقاتله كرد كه آن گروه انبوه از حرب وى به ستوه آمدند پس مراجعت نموده پيش پدر آمد و گفت: يا ابتاه اى پدر بزرگوار ذبحنى العطش مرا مىكشد و هلاك مىگرداند تشنگى واثقلنى الحديد و گران مىسازد و در رنج مىافكند مرا آهن سلاح فهل لى شربة ماء من سبيل آيا به شربتى از آب هيچ راه توان برد و براى حصول مقدارى از آن چاره توان كرد حقا كه اگر قطرهاى آب به حلق من رسيدى دمار از اين قوم نابكار برآوردمى امام حسين عليهالسلام او را پيش طلبيد و خاك از لب و دهان وى پاك كرد و انگشترى حضرت رسول صلّى الله عليه و آله و سلم در دهان وى نهاد تا بمكيد و تشنگى وى تسكين يافت ديگرباره روى به ميدان نهاد و رجزى در صورت حال خود ادا كرد كه ابوالمفاخر در ترجمه آن آورده كه:
در اين نوبت كه شاهزاده مبارز مىطلبيد عمر سعد طارق بن شبث را گفت: برو و كار پسر
حسين را بساز تا من حكومت رقه و موصل از پسر زياد براى تو بستانم. طارق گفت:
مىترسم كه فرزند رسول صلّى الله عليه و آله و سلم را بكشم و تو بدين وعده وفا
نكنى. عمر سعد سوگند خورد كه از اين قول برنگردم و اينك انگشترى من به گرو بستان
طارق انگشترى عمر سعد را در انگشت كرد و به آرزوى حكومت رقه و موصل روى به حرب على
اكبر آورد به سلاح تمام به ميدان آمده نيزه حواله على اكبر كرد و على اكبر نيزه او
را رد كرده در آمد و نيزه بر سينه وى زد كه مقدار دو وجب سنان از پشتش بيرون آمد و
طارق از اسب در گرديد على اكبر مركب عقاب را بر او راند تا همه اعضاى او به سم مركب
شكسته شد پسر او عمر بن طارق بيرون آمد به قتل رسيد پسر ديگرش طلحة بن طارق از غم
پدر و برادر بسوخت و مركب برانگيخته چون شعله آتش خود را به على اكبر رسانيد و فى
الحال روى گريبانش گرفته به طرف خود كشيد تا از مركبش در افكند على اكبر دست فراز
كرد و گردن او بگرفت و چنان بر پيچيد كه خرد و درهم شكست و از زينش در ربوده بر
زمين زد كه غريو از لشكر برآمد نزديك بود كه مردم از هول و هيبت و زور و شوكت
شاهزاده متفرق گردند عمر سعد بترسيد و مصراع بن غالب را گفت: كه برو و اين جوان
هاشمى را دفع كن. مصراع در برابر وى آمده گرماگرم بر او نيزه حمله كرد على اكبر
شجاعت از جد و پدر خود ميراث داشت نعرهاى زد چنان چه همه سپاه از هول نعره او
بترسيدند و به مصراع در آمده به تيغ نيزه او را قلم كرد و مصراع خواست كه شمشير بر
او راند كه على اكبر خدا را ياد كرد و بر رسول خدا صلوات فرستاد و تيغى بر سر زدش
چنان چه تا به روى زين به دو نيم شد و دو پاره از مركب درافتاد و سپاه در خروش
آمدند و ابن سعد محكم بن طفيل را با ابن نوفل طلبيد و هر يكى را هزار سوار داده به
حرب على اكبر فرستاد و ايشان از گرد راه بر على اكبر حمله كردند و شاهزاده آتن حمله
را رد كرده بر ايشان حمله كرد و به يك حمله آن دو هزار سوار را بر گرفته تا به قلب
لشكر بدوانيد و مانند شير گرسنه كه در رمه افتد مىزد و مىكشت تا شور در لشكريان
افتاد پس بازگشته پيش پدر آمد و فرياد العطش بر داشت.
آواز او به گوش امام حسين رسيده در تاخت و او را از ميان ميدان در ربوده به در خيمه آورد و از مركب فرود آمده سرش در كنار گرفت و گفت: اى فرزند ارجمند و اى آرام دل دردمند با مادر و پدر سخنى بگوى. على اكبر ديده باز كرد و سر خود را در كنار پدر ديد و خروش مادر و خواهران شنيد گفت: يا ابتاه مىبينم درهاى آسمان گشاده است و حوران جامهاى شربت در دست نهاده مرا اشارت مىكنند كه بيا اين كلمه بگفت و وديعت روح باز سپرد خروش از حرم امام حسين عليهالسلام و خواهران و دخترانش برآمد و امام نيز مىگريست و مىگفت: اى فرزند منزل خود را در آن جهان بديدى و به نزديك جد خود رسيدى و شربتهاى نوشين نوشيدى و خلعتهاى بهشت پوشيدى و ما را در ميان اعدا بگذاشتى و خود راه جنات عدن مفتحة لهم الابواب برداشتى.
شهربانو مىگفت: دريغ از آن نهال چمن شادمانى كه طراوت بهار جوانى او به صدمت باد خزان اجل پژمرده شد و افسوس از آن جمال زيبا كه هنوز از حلاوت حيات چاشنى ذوق نيافته چون غنچه از شوكت خار فنا و فوات در پرده شد.
و در روايت ديگر آمده است كه در آن زمان كه على اكبر بر تمام لشكر حمله كرد و او را در ميان گرفتند شاهزاده از نظر امام حسين عليهالسلام غائب شد حضرت امام از عقب وى در آمد تا تفحص احوال وى كند و نعره مىزد كه يا على يا على ناگاه آواز على اكبر برآمد كه يا ابتاه ادركنى اى پدر مرا درياب امام حسين مركب بدان جانب راند و گفت: يا على از طرف ديگر نعره برآمد كه ادركنى يا ابتاه امام حسين عليهالسلام از عقب آواز رفت او را نديد آواز داد كه يا على آواز نيامد و سبب آن بود كه منقذ بن نعمان زخمى بر فرق او زده بود و بدان نزديك شده كه شاهزاده از مركب در افتد خود را به مردى نگاهداشته و يال اسب را گرفته عنان را بدو گذاشت اسب او را به جانبى بيرون برد كه نه جانب لشگرگاه امام حسين بود و چون قدرى راه برفت على اكبر از اسب در افتاد و اسب روى به جانب ميدان نهاد اما چون امام حسين نعره زد و جواب نشنيد بى طاقت شده صف لشكر را از هم بدريد على اكبر را نديد در صحن ميدان نگاه كرد او را كشته نيز نيافت قضا را مركب امام حسين از حوالى لشگرگاه عمر سعد روى به جانب باديه نهاد و هر چند امام حسين عنان او باز كشيد اسب تمكين نكرد تا مقدارى راه از ميدان قتال و معركه جدال دور شد يا على يا على نعره مىزد و در آرزوى فرزند پسنديده آب از ديده محنتديده مىباريد و به زبان حال مىفرمود كه:
اى فرزند دلبند كجايى و چرا رخ نازنين خود به پدر سوختهجگر نمىنمايى اى پسر از جفاى دشمن دلريشم آرى ريش دل مرا نمك هجران در خورست.
در اثناى اين حال نظر امام حسين عليهالسلام بر مركب على اكبر افتاد و على را نديد خواست كه اسب را بگيرد اسب روى به باديه نهاد و امام حسين پى اسب برداشته مىرفت تا به موضعى رسيد كه اسب ايستاده بود نگاه كرد على اكبر را ديد افتاده چون مرغ نيم بسمل مىطپد و بىخودانه در ميدان خاك و خون مىغلطد امام حسين عليهالسلام فى الحال پياده شد و پيش وى بنشست و دست بر پيشانى وى نهاد على اكبر چشم باز كرد جمال با كمال پدر را ديد گفت: يا ابتاه مىبينى امام حسين گفت: چه چيز را مىبينم؟ گفت: هلهاى پدر در نگر و ببين كه جدم حضرت مصطفى صلّى الله عليه و آله و سلم دو قدح از شراب بهشت در دست دارد و يكى به من مىدهد كه بنوش و من مىگويم كه هر دو قدح به من ده كه به غايت تشنهام مىفرمايد: كه اى على تو اين قدح بنوش كه آن ديگر را براى پدرت آماده كردهام كه او نيز با لب تشنه و دل خسته به نزد من خواهد آمد اين كلمه بگفت و جان به جانان تسليم كرد امام حسين عليهالسلام او را بر اسب عقاب بسته به در خيمه آورد و مادر و خواهرانش زارى در گرفتند و براى وى مرثيهها مىخواندند چنانچه قبل از اين سمت ذكر يافت دريغا كه هلال نورگستر آسمان ولايت كه از افق امامت و هدايت طلوع يافته بود هنوز بر مدارج معارج كمال بدريت مرتقى و مشتعل ناگشته به حجاب غروب و نقاب افول محتجب و مختفى گشت و نهال طوبى مثال بوستان كرامت كه بر كنار جويبار فتوت و شهامت نشو و نما پذيرفته بود پيش از اظهار ازهار فضائل و اثمار معالى به صرصر اجل از پاى در آمد.
سوزش اين درد غمزدهاى داند كه به واقعه غماندوز مهاجرت فرزند سوخته باشد و خراشش اين زخم را مصيبترسيدهاى شناسد كه به حادثه ديگر سوز مفارقت دلبندى مبتلا گشته باشد.
القصه امام حسين عليهالسلام ديد كه از هيچ طرف يارى و مددكارى روى نمىنمايد و از هيچ جانب آواز غمگسارى و هوادارى نمىآيد و مخدرات حجرات عصمت و طهارت خروش برآوردند و فغان و شيون آغاز كردند آن حضرت فرمود: كه اى پردگيان حرم نبوت و اى پرورشيافتگان در تتق عفت و فتوت خاموش باشيد تا دشمنان شماتت نكنند و صبر و شكيبايى را شعار و دثار خود سازيد كه در بلا جزع كردن موجب محرومى از ثوابست و ثواب صابران نزديك حق سبحانه و تعالى بيرون از سرحد حساب و زبان نياز فراقزدگان اهل بيت فحواى اين سخن ادا مىكرد.
و ناطقه حال امام در جواب مىفرمود كه راست مىگوييد.
پس دختر خود سكينه را بنواخت و خواهران را گفت: سكينه من امروز يتيم خواهد شد زينهار كه بعد از من بانگ بر او نزنيد و با وى بىالتفاتى نكنيد كه دل يتيمان نازك باشد و پس از واقعه من موى برهنه مكنيد و طپانچه بر چهره مزنيد و روى سينه مخراشيد و جامه چاك مسازيد كه آنها عادت اهل جاهليتست اما از گريه منع نمىكنم كه شما غريبان و بى كسانيد مظلوم و بىچاره شده و محروم و آواره گشته و با اين همه به مصيبت من مبتلا خواهيد شد و به شهادت من سراسيمه و شيدا خواهيد گشت و در اين محل زينب و امكلثوم و شهربانو و سكينه بى طاقت شده گريه آغاز كردند بر وجهى كه صومعهداران آسمان از آه و ناله ايشان به فرياد آمدند امام حسين عليهالسلام همه ايشان را تسلى داد و بر مركب سوار شده خواست كه به ميدان رود ناگاه خروش عظيم و غلغله بزرگ از خيمه به سمع مبارك وى رسيد از سبب آن پرسيد. شهادت على اصغر عليهالسلام گفتند: اى سيد و سرور زمانه ستمگر بر ما خوارى مىكند و على اصغر از تشنگى زارى مىكند و شير در پستان مادرش خشك شده و آن طفل شيرخواره به هلاكت نزديك گشته امام حسين عليهالسلام فرمود: كه او را نزد من آريد حضرت زينب عليهاالسلام او را برداشته نزد امام حسين عليهالسلام آورد امام مظلوم او را فراستده در پيش قربوس زين گرفت و نزديك سپاه مخالف رفته بر روى دست آورده آواز داد كه اى قوم اگر به زعم شما من گناه كردهام اين طفل بارى هيچ گناهى ندارد وى را يك جرعه آب دهيد كه از غايت تشنگى شير در پستان مادرش نمانده آن جفاكاران سنگين دل گفتند: محالست كه بى حكم پسر زياد يك قطره آب به تو و فرزندان تو دهيم و نامردى از قبيله ازد كه او را حرملة بن كاهل گفتندى تيرى كشيده به سوى امام حسين عليهالسلام انداخت آن تير بر حلق على اصغر آمد و گذارده در بازوى امام حسين نشست امام عليهالسلام آن تير را از حلق آن معصومزاده بىنظير بيرون كشيد و خونى كه از حلق او مىريخت به دامن پاك مىكرد و نمىگذاشت كه قطرهاى بر زمين چكد پس روى به خيمه نهاده مادرش را طلبيد و گفت: بگير اين طفل شهيد را كه از حوض كوثرش سيراب گردانيدند شهربانو خروش برآورد و خواتين اهل بيت فغان بركشيدند امام حسين نيز بر حال آن طفل گريه مىفرمود:
و مادرش در فراق نور ديده مضمون اين كلمات بر زبان مىراند:
و ابوالمفاخر گفته:
راوى گويد: كه با على اصغر هفتاد و دو تن شربت شهادت چشيده رخت زندگانى به دارالملك بقا كشيد و با امام حسين هيچكس نماند غير از امام زين العابدين عليهالسلام و اهل بيت چون امام را تنها ديدند آه سوزناك از جگر گرم بر كشيدند و از يتيمى فرزندان و غريبى و بى كسى ايشان برانديشدند خود را از گريه نگاه نتوانستند داشت و چه زيبا گفتهاند:
راوى گويد كه با حضرت امام حسين عليهالسلام از مردان يك امام زين العابدين ماند و
بس و او نيز بيمار بود چون پدر را تنها ديد از خيمه بيرون آمد و نيزه برداشت اما از
غايت ضعف پاى در پى مىكشيد و از رنجورى بدن مباركش مىلرزيد با چنين حالى روى به
ميدان نهاد و چون چشم امام حسين بر وى افتاد كه به مصاف مىرود در عقبش به تعجيل
روان شد و گفت: الله الله اى پسر باز گرد كه نسل من به تو باقى مىماند و تو پدر
ائمه اهل بيت خواهى بود و نسل تو تا قيامت منقطع نخواهد گشت و من تو را وصى خود
ساخته عورات را به تو مىگذارم و امانتى كه از جد و پدرم مانده به تو مىسپارم اول:
قرآن كه كلام الهى و مجمع حقايق نامتناهيست ديگر: مصحف حضرت فاطمه و جفرابيض و جامع
و جفر احمر و علم خافت و مزبور و باقى علوم كه غير ائمه اهل بيت را بر آن اطلاع
نيست پس امام زين العابدين را به خيمه در آورد و بنشاند و امانتها بدو سپرده به
تقوى و رضاى مولى وصيت كرد آنگه شهربانو را گفت: عيبه سلح مرا بيار.
ذكر شجاعت و شهادت امام حسين عليهالسلام
پس قباى خز مصرى در پوشيد و عمامه رسول خدا بر سر بست و سپر حمزه سيدالشهدا بر پس
پشت افكند و ذوالفقار شاه ولايت حمايل كرد و بر اسب ذوالجناح سوار شده آهنگ ميدان
نمود پردهنشينان حجله عصمت از پى وى روان و دوان شده گفتند: اى واويلاه ما را به
كه مىگذارى و اين غريبان بىكس را به كدام كس مىسپارى؟
ترجمه مضمون اين ابيات از كلام عزيزى آورده مىشود:
پس گفت: اى قوم بترسيد از خداى اكبر كه شب برد و روز آورد و بميراند و زنده گرداند
و روزى دهد و جان ستاند اگر بر دين خداى اقرار داريد و به رسولش محمد مصطفى صلّى
الله عليه و آله و سلم كه جد منست ايمان آوردهايد بر من ستم مكنيد و بيداد روا
مداريد و برانديشيد از آن كه فردا در عرصات جد و پدر و مادر من بر شما خصمى كنند و
شما را از حوض كوثر آب ندهند اينك هفتاد و دو تن از اولاد و برادران و برادرزادگان
و اقربا و ياران و مواليان من كشتهايد و حالا قصد كشتن من داريد اگر براى مملكت
است سر راه مرا بگذاريد تا بروم يا حبش و تركستان روم و عيال و اطفال مرا كه از
تشنگى جگر ايشان كبابست مقدارى آب بچشانيد تا من فردا بر شما خصمى نكنم و اگر نه
چنين كنيد الحكم لله و رضينا بقضاء الله مردمان شام كه
اين سخن شنيدند از معركه برميدند و كوفيان بگريستند و بناليدند بخترى بن ربيعه و
شبث بن ربعى و شمر ذى الجوشن ديدند كه كار از دست رفت و نزديك شد كه لشگرى با امراى
خود به حرب در آيند در برابر حضرت امام حسين آمده گفتند: يابن ابىتراب قصه به خود
دراز مكن و اين كبر از سر بنه و بيا تا تو را پيش پسر زياد بريم تا بر يزيد بيعت
كنى و از اين مهلكه خلاص يابى و الا تو را بر اين وجه مىداريم تا از تشنگى هلاك
شوى.
امام مىخواست كه حمله كند كه ناگاه گردى و غبارى پديد آمد چنان چه هيچكس هيچكس را نمىديد مقارن اين حال شخصى مهيب با شكل عجيب بر مركبى غريب نشسته كه سر و دستش به سر و تن اسب مىمانست و يالش به مثابه شير بود پيش امام حسين عليهالسلام آمد سلام كرد بدين عبارت كه السلام عليك و على جدك و على ابيك و امك امام حسين عليهالسلام جواب سلام او باز داد و گفت: تو چه كسى اى نيكبخت كه در چنين وقتى بر مظلومان بيچاره و غريبان آواره سلام مىكنى گفت: يابن رسول الله من مهتر پريانم و مولاى سيد آخر الزمانم و چاكر شاه مردانم مرا زعفر زاهر گويند و لشگر من در اين بيابان است پدرت در وقتى كه به چاه بئر العلم درآمده ديوان را به ضرب ذوالفقار مسلمان ساخت پدر مرا بر ايشان مرتبه امارت داد و بعد از فوت پدر همه در فرمان منند دستورى ده تا با لشكر خود بيايم و دمار از اين قوم بر آرم.
حضرت امام حسين عليهالسلام فرمود: كه اى زعفر خدايت مزد دهد شما را نبينند و نكشند
و شما ايشان را ببينيد و بكشيد اين ظلم باشد اما آن كه ملائكه در حرب بدر و حنين
نزديك جدم آمده با كفار حرب كردند آن به حكم خدا بود تو باز گرد و به منزل و محفل
خود معاودت كن زعفر گفت: اى سيد ما خود را به صورت آدميان بديشان نمائيم و حرب كنيم
اگر از قوم ما هم بكشند شهيد راه تو باشيم حضرت امام حسين فرمود:
جزاك الله خيرا يا زعفر دلم از زندگانى دنيا سير شده
است و در علم المنايا ديدهام كه من امروز به لقاى پروردگار خود خواهم رسيد تو براى
خاطر من باز گرد و معترض اين قوم مشو زعفر بازگشت و فى الحال غبار فرونشست اما امام
حسين عليهالسلام ديد كه اهل عناد و انكار در جدال و استنكار مىافزايند و از خصومت
و عداوت باز نمىآيند ديگر باره روى به ميدان نهاده مبارز طلبيد تميم بن قحطبه كه
يكى از امراى شام بود مرد نامدار و در ميان قوم خود عالى مقدار پيش امام حسين باز
آمد و گفت: اى پسر ابوتراب تا كى خصومت كنى فرزندانت زهر هلاك نوشيدند اقربا و
چاكرانت لباس فنا و فوات پوشيدند و هنوز جنگ مىكنى و يك تن تنها با بيست هزار كس
تيغ مىزنى.
امام حسين عليهالسلام اين چنين مركبى برانگيخت و به چنان تيغى سر ياغيان چون برگ
خزان بر زمين مىريخت تا سه صف لشگر را بر دريده راه بر خود گشاده ساخت به لب آب
رسيد و همين كه اسب را در جوى فرات رانده و كف آب برگرفته خواست كه بياشامد يكى
آواز داد كه اى حسين تو آب مىخورى و لشكر در خيمه عورات افتاده غارت مىكنند امام
حسين عليهالسلام را غيرت آمده آب را بريخت و چون باد به در خيمه راند كس را نديد
دانست كه اين سخن به مكر و غدر گفته بودند(42)
اما حكم دوست چنان بود كه امام حسين عليهالسلام آن شب روزه را به شراب بهشت گشاده.
اى پسر چون به مدينه رسى دوستان را سلام من برسان و بگو پدرم چنين فرمود: كه هر گاه به رنج غربت مبتلا شويد از غريبى من ياد آريد و چون كشتهاى بينيد از حلق بناحق بريده من فراموش مكنيد و چون آب خوش خوريد از لب تشنه و جگر تفسيده من برانديشيد.
شهربانو پيش آمد كه اى سيد و سرور من در اين ملك غريبم غمخوارى و غمگسارى ندارم
خواهران و دختران تو اولاد حضرت رسالتند كسى را بر ايشان دستى نباشد و طريقه حرمت
ايشان نگاهدارند اما من دختر يزدجرد شهريارم و غير از تو كسى ندارم مبادا كه دشمنان
بعد از تو قصد من كنند و حرمت حرم محترم تو نگاه ندارند.
راوى گويد: كه چون امام عليهالسلام روى به ميدان نهاده مبارز جست عمر سعد گفت: اى قوم بدانيد كه يك يك حريف او نيستيد و او حالا تشنه است و به هلاكت نزديك شده به يكبار بر او حمله كنيد لشكر از جاى بجنبيدند و امام حسين را در ميان گرفتند و آن سرور چون شير غران با تيغ بران در ميان ايشان افتاده اركان زمين را به صداى رعد آساى انا ابن رسول الله در تزلزل مىآورد و شعاع تيغ برق نماى صاعقهزدايش چشم اهل خصم را خيره و رخسار اميدش را تيره مىكرد و غبارى كه ميان زمين و آسمان واقع شده بود به حكم شمشير قاطع فيصل مىداد و زبان حالش به گوش و هوش اهل بيت كه نظاره حرب او مىنمودند مضمون اين قضيه و فحواى اين نكته مىشنود:
در بعضى روايات هست كه بار ديگر امام خود را به لب آب فرات رسانيد و كفى آب برداشته
خواست بياشامد از تشنگى اطفال و عورات برانديشيده آن آب را ريخت و نقلى هست كه كف
آب پيش دهن آورد هنوز به حلقش نارسيده حصين بن نمير تيرى بر دهن مبارك آن حضرت زد
كه آن آب نصيب وى نشد اما دهن آن حضرت زمان زمان پرخون مىشد و بيرون مىافكند و
دشمنان حمله مىآوردند و تن نازنين امام را محروم مىكردند از بسيارى زخم امام دست
از حرب بداشت و مركب نيز از كار مانده همانجا كه رسيده بود عنان باز كشيد عمر سعد
در اين حال كه امام را ضعيف حال ديد آهنگ وى كرد.
راوى گويد: كه از چندين سوار و پياده كه بر حضرت امام حمله كردند چون نزديك وى رسيدند يكى از ترس قدم پيش نمىتوانست نهاد و از هيبت امام حسين چشم نه مىتوانست گشاد آخر عزم تيرباران كردند و امام حسين عليهالسلام از مركب فرود آمد تا زخمى بدان اسب نرسد كه يادگار جد بزرگوار و پدر نامدار وى بود لشگريان كه آن حضرت را پياده ديدند دلير شده آهنگ او كردند تا مردى تيرى بر پيشانى نورانى آن حضرت زد امام حسين عليهالسلام تير را بيرون كشيده از موضع جراحت خون مانند جوى آب روان شد آن سرور دست مبارك بر آن زخم مىنهاد و چون پرخون مىشد بر سر و روى خود مىماليد و مىفرمود: كه بدين هيأت با جد خود محمد رسول الله صلّى الله عليه و آله و سلم ملاقات خواهم كرد و حال كشندگان خود به تفصيل باز خواهم گفت راوى گويد: هفتاد و دو زخم نيزه و تير و تيغ بر آن حضرت زده بودند و در اين حال امام روى به قبله نشسته بود و سر با حضرت كبريا در پيوسته يك يك و دو دو به قصد قتل او مىآمدند و چون نظر ايشان بر وى مىافتاد شرم مىداشتند و فى الحال باز گشته مىگفتند: ما مىخواهيم كه فرداى قيامت اين خون در گردن ما نباشد و ما را بدين مؤاخذه ننمايد.
اما چون شمر ديد كه لشگريان در قتل امام حسين عليهالسلام تعلل مىنمايند بانگ بر
ايشان زد كه اين همه توقف و تأخير چيست زرعة بن شريك در آمد و زخمى بر دست آن حضرت
زد و ده تن ديگر به قصد آن سرور كمر بستند و نزديك وى آمدند و هيچكدام را ياراى آن
نبود كه پيش آيند سنان بن انس نيزهاى بر پشت امام زد چنان چه بيفتاد خولى بن يزيد
اصبحى از اسب فرود آمد كه سر مبارك آن حضرت را از بدن جدا كند دستش در لرزه آمد و
برادرش شبل بن يزيد متصدى آن امر قبيح شد امام اسماعيل بخارى آورده كه در وقتى كه
امام افتاده بود يكى بيامد كه كار وى تمام كند.
|
