امثال القرآن
اهداء:
پيشگفتار
فصل اوّل / تحليلى پيرامون مثالهاى قرآن
اهميّت قرآن و ماه رمضان
رابطه ماه مبارك رمضان با قرآن
موضوع: امثال قرآن
چرا قرآن «مثال» زده است؟
مثلهاى عملى و لسانى
1ـ گناهان كوچك وقتى كه انبوه مى شود!
2ـ ترسيم آتش سوزان جهنّم
هدف از مثَلَها، از زبان قرآن
اهمّيّت پيام مثل
درآمدى بر آيه شريفه
شرح و تفسير آيه
اشتباه منافقان
جاذبه قرآن و نجات مسلمانان
نمونه ديگرى از تأثير قرآن
پيام هاى آيه
1ـ پشه حيوان كوچكى نيست!
2ـ دو حجاب بزرگ: كثرت نعمت و عادت به آن
هدايت و ضلالت در قرآن
معناى هدايت و ضلالت
فصل دوّم
اوّلين مثال: مثال منافقان
دور نماى بحث
شرح و تفسير آيه
دو تفسير براى آيه شريفه ذكر شده است:
تفسير دوّم:
پيام هاى آيه
1ـ اقسام منافقان
2ـ صورت هاى نفاق
3 ـ نشانه هاى نفاق
4ـ تاريخچه منافقان
چهره منافقان در قرآن
خطر منافقان از ديدگاه پيامبر اسلام(صلى الله عليه وآله)
5ـ تعبير به «نار» در قرآن
6ـ «نور» و «ظلمات»
7ـ تفسير آيه 18 «صُمٌ بُكْمٌ عُمْىٌ فَهُمْ لا يَرْجِعُونَ»
8ـ منشأ «نفاق»
نفاق عمدتاً سه منشأ و سرچشمه دارد:
فصل سوّم
دوّمين مثال: تشبيهى ديگر براى منافقين
تنوّع مثالهاى قرآن
شرح و تفسير آيات
پيامهاى آيه
1ـ چگونگى ايجاد برق و صاعقه
2ـ تفاوت اين دو مَثَل
3ـ جهان منافق يا نفاق جهانى
4ـ پيدايش منافقان در اسلام
مراحل مبارزات دشمنان اسلام با اسلام
اوّل ـ استهزا و شوخى گرفتن دين
دوّم ـ نسبت «سحر» و «شعر»
سوّم - محاصره اقتصادى و قطع ارتباطات
چهارم ـ نفشه سوء قصد به جان پيامبر(صلى الله عليه وآله)
پنجم ـ جنگهاى متوالى با مسلمانان
ششم ـ توسّل به خطرناك ترين سلاح: «نفاق»
نتايج مَثَل ها
سعيد بن جبير به هنگام مرگ
فصل چهارم
سوّمين مثال: قساوت قلب
داستان گاو بنى اسرائيل
شرح و تفسير آيه شريفه
قلب مصنوعى آينه اى براى عظمت قلب انسان
تعبير قرآن از دلهاى بنى اسرائيل: «سخت تر از سنگ»
تسبيح تمام موجودات جهان
قساوت
علم و عاطفه وجه تمايز انسان از حيوان
دنياى بى عاطفه ها
دين و مذهب، تقويت كننده عواطف
عوامل قساوت در قرآن
قساوت در روايات اسلامى
فصل پنجم
چهارمين مثال: مثال كفّار
مانع بزرگ در دعوت پيامبران: «تقليد كوركورانه»
شرح و تفسير آيه شريفه 171 سوره بقره
پيام هاى آيه
تقليد در قرآن
اقسام تقليد
فصل ششم
پنجمين مثال: انفاق
دورنماى بحث
راه هاى درمان فقر
راه حلّ اسلام
«انفاق» راهى براى فقرزدايى
پيام هاى آيه
1ـ منظور از «فى سبيل اللّه»
اوّل: صندوق كمك به خانواده زندانيان
دوّم: جمعيّت كمك به بيماران كليوى
2ـ منظور از «حبّه» در آيه شريفه
3ـ منظور از «يُضاعفُ» در آيه شريفه
عالى ترين نمونه انفاق در قرآن
4ـ بررسى «مشبّه» در آيه انفاق
پرورش مال انفاق شده در كلام پيامبر(صلى الله عليه وآله)
«انفاق» در تعبيرات زيباى قرآن
فصل هفتم
ششمين مثال: انفاق هاى همراه با اذيّت و آزار
شرح و تفسير آيه
پيام هاى آيه
سيره امامان در انفاق و بخشش
صدقه بازدارنده مرگ هاى بد
فصل هشتم
هفتمين مثال: «انفاق»هاى شايسته
شرح و تفسير آيه
پيام هاى آيه
راه هاى انفاق و كمك به ديگران
زهى سعادت كه نصيب انسان شده است!
آداب انفاق
1ـ انفاق از دوست داشتنى ها
2ـ پرداخت انفاق همراه با نهايت ادب
3ـ تعجيل در پرداختن صدقه
4ـ صدقه آشكار يا پنهان
5ـ اولويّت بانيازمندانى است كه اظهار نياز نمى كنند
فصل نهم
هشتمين مثال: عاقبت امور
دورنماى بحث
شرح و تفسير «آيه مثل»
مفسّران در تفسير آيه مثل اقوالى دارند:
عاقبت اين شخص ختم به شر شد!
پيام آيه مَثَل: «احباط و تكفير»
استدلالى بر وجود احباط و تكفير
فصل دهم
نهمين مثال: رباخواران
دورنماى بحث
رابطه اين آيه با آيات قبل
شرح و تفسير
پيام هاى آيه
1ـ مجازات رباخواران در دنيا و آخرت
نسبت جنون به شيطان
چرا در آيه مَثَل جنون به شيطان نسبت داده شده است؟
تناسب جرم ها و مجازات ها
فلسفه تحريم ربا
رابطه «اخلاق» و «اقتصاد» در اسلام
اسوه اخلاق در ارزش هاى اخلاقى
على(عليه السلام) و هديه شبانه
مباحث تكميلى آيه
1ـ رباخوارى در عصر ما
2ـ آيا فعّاليّت بانكها بدون رباخوارى ممكن است؟
3ـ حكم سپرده ها و وام ها
4ـ آياتى ديگر درباره ربا
شأن نزول آيه فوق
فصل يازدهم
دهمين مثال: خلقت شگرف حضرت عيسى بن مريم(عليهما السلام)
شرح و تفسير
قدرت خداوند در كلام اميرالمؤمنين(عليه السلام)
درباره پيدايش انسان دو نظريّه عمده وجود دارد:
تفاوت بين «نظريّه» و «قانون»
نظر قرآن درباره پيدايش انسان
فصل دوازدهم
يازدهمين مثال: انفاق هاى كفّار
دورنماى بحث
شرح و تفسير
پيام هاى آيه
1ـ منظور از انفاق در آيه مَثَل
عبرت بگيريد
فصل سيزدهم
دوازدهمين مثال: مثال كفر و ايمان
دورنماى بحث
شأن نزول آيه
«حيات و زندگى» چيست؟
اقسام حيات و زندگى
منظور از حيات در آيه مثل
چرا عرب جاهلى را مرده مى پندارند؟
آثار و بركات نور
نور فرقان
تقوا ثمره روزه و فرقان ميوه تقوا
زيبا جلوه كردن اعمال زشت در نظر كفّار
فصل چهاردهم
سيزدهمين مثال: شرح صدر
دورنماى بحث
شرح و تفسير
پيام هاى آيه
1ـ هدايت و ضلالت به دست خداست
اعجاز علمى قرآن در آيه مَثَل
3ـ شرح صدر
پيامبر(صلى الله عليه وآله) و همسايه يهودى
فصل پانزدهم
چهاردهمين مثال: مبدأ و معاد
دورنماى بحث
جسمانى و روحانى بودن معاد
شرح و تفسير آيه
ميوه هاى مختلف از آب و هوا و زمين واحد!
آثار معاد
فصل شانزدهم
پانزدهمين مثال: بلد طيّب
دورنماى بحث
اشاره اى به مثال گذشته
شرح و تفسير مثال پانزدهم
اين مثل براى چه كسانى است؟
پيام هاى آيه
1ـ فاعليّت فاعل و قابليّت هر دو لازم است!
2ـ قرآن و وحى براى كفّار نتيجه معكوس مى دهد!
مردم سه دسته اند
قابليّت، اكتسابى يا جبرى؟
فصل هفدهم
شانزدهمين مثال: عالم منحرف
دورنماى بحث
شأن نزول آيه
شرح و تفسير
پيام آيه
خطر دانشمندان منحرف
عالم و دانشمند دينى از ديدگاه امام حسن عسگرى(عليه السلام)
فصل هجدهم
هفدهمين مثال: مسجد ضرار
دورنماى بحث
شأن نزول
شرح و تفسير
ابو عامر نصرانى، دشمن كينه توز اسلام
فرمان تخريب مسجد ضرار
پيامهاى آيه
فصل نوزدهم
هجدهمين مثال: زندگى زودگذر دنيا
دورنماى بحث
شرح و تفسير
فلسفه مثل
تفسير و تطبيق مثال مذكور
پيام هاى آيه
فصل بيستم:
نوزدهمين مثال: مَثَل كافر و مؤمن
دورنماى بحث
اشاره اى به آيات قبل از آيه مَثَل
شرح حال كافران
شرح حال مؤمنان
شرح و تفسير آيه مثل
چشم، يكى از بزرگترين آيات الهى
گوش آيتِ ديگر خداوند
چشم و گوش دو ابزار مهمّ شناخت
كفّار فاقد ابزار شناخت هستند
چرا كفّار كر و كور هستند؟
چگونه حجاب ها را از خود برهانيم؟
علامتهاى مؤمن
فصل بيست و يكم:
بيستمين مثال: توسّل به ما سوى اللّه
دورنماى بحث
برق آسمانى و ابرهاى باران زا
چگونه «برقِ» آسمان سبب نزول باران مى شود؟
«رعد آسمانى» نشانه اى از عظمت خدا
شرح و تفسير آيه مثل
پيام هاى آيه
دعا از ديدگاه قرآن و روايات
دعا برترين عبادت
دعا در آئينه روايات
راز اهميّت دعا در اسلام
رابطه «دعا» و «تربيت»
موانع و شرايط استجابت دعا
1- عدم معرفت خدا مهم ترين مانع اجابت دعا
2- نيّت صادق و قلب مخلص
3- غذاى حلال شرط مهم و سخت اجابت دعا
4- حضور قلب
اجابت برخى از دعاها به مصلحت انسان نيست!
دو سئوال مهم درباره دعا
فصل بيست و دوم:
بيست و يكمين مثال: مثال حقّ و باطل
دورنماى بحث
شرح و تفسير
پيام هاى آيه
1- تعريف حق و باطل
2- نشانه هاى حق و باطل
3- وسعت حق و باطل
4- سرانجام مبارزه حق و باطل
5- مبارزه حق و باطل هميشگى است
6- چگونگى پيدايش باطل
حق و باطل از نگاه آيات و روايات
مصاديق حق چيست و كيست؟
عمر كوتاه «باطل» و دولت پايدار «حق»
پيوسته با «حق» باشيد
حق تلخ و باطل شيرين است!
باطل همواره در لباس حق جلوه مى كند
على(عليه السلام) محور حق
فصل بيست و سوم:
بيست و دومين مثال: تقوا برات بهشت
دورنماى بحث
دورنماى بحث
شرح و تفسير آيه
مراحل چهارگانه قبل از ولادت
عجايبى از عالم جنين
مراحل چهارگانه كمال انسان
شرح و تفسير آيه مثل
پيام مهم آيه
فصل بيست و چهارم
بيست و سومين مثال: اعمال كافران
دورنماى بحث
ارتباط آيه مَثَل با آيات قبل
شرح و تفسير:
فوايد خاكستر
پيام هاى آيه
1- ايمان شرط صحّت اعمال:
چرا ايمان و ولايت شرط صحّت اعمال است؟
إحباط در قرآن
حبط در جهان طبيعت
فصل بيست و پنجم
بيست و چهارمين و بيست و پنجمين مثال:
كلمه «طيّبه» و «خبيثه»
دورنماى بحث
ارتباط آيات مَثَل با آيات پيشين
شرح و تفسير
نكته مهم خداشناسى
«كلمه طيّبه» چيست؟
كلمه طيّبه اى از امام حسن مجتبى(عليه السلام)
فصل بيست و ششم:
بيست و ششمين مثال: مثال والايى براى خداوند
دورنماى بحث
تفسير اوّل
تفسير دوم
ارتباط آيه مَثَل با آيات قبل
چرا عرب جاهليّت دختران خود را مى كشت؟
دختر دسته گل است
فصل بيست و هفتم:
بيست و هفتمين مثال: بت پرستان و خداپرستان
دورنماى بحث
ارتباط آيه مثل با آيات قبل
انگيزه پرستش
شرح و تفسير آيه مثل
پيام هاى آيه
1- برده دارى در اسلام
2- بردگى هاى مدرن
حضرت يوسف(عليه السلام) انسانى آزاده
على(عليه السلام) آزادمردى ديگر
فصل بيست و هشتم
بيست و هشتمين مثال: مشرك و مؤمن
دورنماى بحث
شرح و تفسير
پيام آيه:
فصل بيست و نهم:
بيست و نهمين مثال: تازه مسلمانان سست ايمان
دورنماى بحث
شرح و تفسير
پيام هاى آيه شريفه
اهميّت وفاى به عهد و پيمان
فصل سى ام:
سى امين مثال: كفران نعمت
دورنماى بحث
شرح و تفسير
پيام هاى آيه