اراده قتل حسنين (عليهما السلام )
66 - 1- قطب الدين راوندى با سند خود، از ابوابراهيم نقل كرده كه گفت :
حسن و حسين (عليهما السلام ) (كه در سنين كودكى بودند از مدينه ) بيرون شده جهت قضاى حاجت به نخلستان عجوه ⁽¹⁶³⁾ آمدند، در جاى پستى فرود آمدند، به هم پشت نمودند خداى سبحان ميان آنان ديوارى افكند تا از هم ناپيدا شوند. چون قضاى حاجت كردند ديوار از ميان رفت و در همانجا چشمه آب و دو تشت بزرگ پديد آمد. آن دو وضو ساخته ، آنچه مى خواستند انجام دادند. سپس راه افتادند. در ميانه راه مرد تند خوى خشنى با آنان برخورد كرد و پرسيد: از دشمن خود نترسيديد؟ از كجا مى آييد؟ فرمودند: ((از دستشويى ))⁽¹⁶⁴⁾ پس خواست تا آنان را بكشد كه صدايى را شنيد، مى گفت : اى شيطان ! آيا مى خواهى با دو پسر محمد (صلى الله عليه و آله و سلم) دشمنى كنى با اينكه مى دانى ديروز با مادرشان چگونه دشمنى كردى و در دين خدا چه (بدعت شومى ) پديد آوردى و چگونه به راه غير خدا رفتى ؟!
و حسين (عليه السلام) با او با درشتى (و شجاعت ) سخن گفت . او (به خشم آمده ) دست خود را بالا برد تا به صورت حسين (عليه السلام) نوازد كه خدا آن را از شانه خشكانيد، پس خواست با دست چپ بزند كه آن را نيز خشك كرد.
او ملتمسانه آنان را به حق پدر و جدشان سوگند داد تا از خدا بخواهند او را برهاند، حسين (عليه السلام) گفت : ((بارالها! رهايش فرما و در اين ماجرا برايش عبرتى و آن را بر او حجتى قرار ده )).⁽¹⁶⁵⁾ خدا دستانش را گشود. پس پيشاپيش آنان به راه افتاد تا به محضر على (عليه السلام ) رسيدند. او از سر ناسازگارى به على (عليه السلام) رو كرده پرسيد: اينان را پنهانى كجا فرستاده بودى ؟! - اين جريان اندكى پس از سقيفه بود - على (عليه السلام) فرمود: اينان جز براى دستشويى بيرون نرفته اند.
يكى از آنان (با توهين و جسارت ) آنچنان على (عليه السلام) را كشيد كه عبايش را پاره كرد. حسين (عليه السلام) به او نفرين كرده فرمود: ((خدا تو را از دنيا نبرد مگر آنكه در اهل و فرزند خود بى غيرتى گرفتار آيى !))⁽¹⁶⁶⁾ آن مرد دختر خود را براى كامجويى مردان (نابكار) عراق مى برد.
پس چون به منزل آمدند حسين (عليه السلام) به حسن (عليه السلام) گفت : ((از جد خود رسول خدا (صلى الله عليه و آله و سلم) شنيدم فرمود)):⁽¹⁶⁷⁾ همانا مثل شما (خاندان رسالت ) همچون مثل يونس است آنگاه كه خدا او را از شكم ماهى بيرون آورد و بر زمين (ساحل ) انداخت و بر او درخت كدو رويانيد و چشمه اى از زير پايش بر آورد پس او از كدو مى خورد و از آب چشمه مى آشاميد و شنيدم كه جدم فرمود: اما چشمه آب از آن شماست ولى از كدو بى نيازيد.
((خدا در حق يونس فرمود: ((و ما او را به سوى صد هزار نفر يا افزون به رسالت فرستاديم آنان ايمان آوردند ما هم به نعمت خود آنان را تا مدتى بهره مند ساختيم )).⁽¹⁶⁸⁾
ما به كدو محتاج نبوديم ، ولى خدا از احتياج ما به چشمه آب آگاه بود، از اين رو آن را براى ما بيرون آورد، و ما در آينده به سوى مردمى افزونتر فرستاده مى شويم ، اما ناسپاسى مى كنند و تا مدتى بهره مند مى شوند)) امام حسن (عليه السلام) فرمود: من نيز اين را شنيده ام .⁽¹⁶⁹⁾

گواهى حسين (عليه السلام) به نفع زهراء (عليها السلام )
67 - 2- مجلسى از مفضل بن عمر، نقل كرده كه گفت : امام صادق (عليه السلام) فرمود: چون ابوبكر خليفه شد عمر به او گفت : مردم بندگان دنيايند و جز آن را نمى خواهند پس خمس و فيى ء و فدك را از على (عليه السلام) و خاندانش بازدار زيرا شيعيانش چون اين را بدانند او را رها كرده بسبب گزينش و گرايش به دنيا به تو رو آورند. پس ابوبكر چنان كرد و همه آنها را از ايشان بازداشت .
چون ابوبكر منادى خود را گفت تا ندا دهد: هر كس از رسول خدا (صلى الله عليه و آله و سلم) طلبى يا پيمانى دارد نزد من آيد تا بپردازم ، و براى جابر بن عبدالله و جرير بن عبدالله به گفته خود عمل كرد، على (عليه السلام) به فاطمه (عليها السلام ) فرمود: نزد ابوبكر برو و فدك را بيادش آر، فاطمه (عليها السلام ) نزد او رفت و فدك را با خمس و فيى ء بيادش آورد. ابوبكر گفت : اى دختر رسول خدا (صلى الله عليه و آله و سلم)! گواه بياور. فرمود: اما فدك خداى متعال به پيامبرش آيه اى نازل فرمود و در آن فرمان داد تا حق من و فرزندانم را بدهد خدا فرمود: حق خويشان را بپرداز.⁽¹⁷⁰⁾
من و فرزندانم نزديكترين خويش پيامبر بوديم او به من و فرزندانم فدك را بخشيد. و (اما خمس ) چون جبرئيل اى بخش آيه را بر پيامبر (صلى الله عليه و آله و سلم) خواند: و حق مسكين و ابن سبيل را،⁽¹⁷¹⁾ رسول خدا (صلى الله عليه و آله و سلم) پرسيد: حق مسكين و ابن سبيل چيست ؟ پس ‍ خدا اين آيه را نازل فرمود: و بدانيد كه هر چيزى را به غنيمت گرفتيد يك پنجم آن براى خدا و پيامبر و براى خويشاوندان (او) و يتيمان و بينوايان و در راه ماندگان است .⁽¹⁷²⁾
و خمس را به پنج تقسيم كرد. و (اما فيى ء) خدا فرمود: آنچه خدا از (دارايى ) ساكنان آن قريه ها عايد پيامبرش گردانيد از آن خدا و از آن پيامبر او و متعلق به خويشاوندان نزديك وى و يتيمان و مساكين و ابن سبيل است تا ميان توانگران شما دست به دست نگردد.⁽¹⁷³⁾ پس آنچه براى خداست از آن پيامبرش است و آنچه براى پيامبر اوست از آن خويشاوندان است و ما همان خويشانيم . خدا فرمود: ((بگو: به ازاى آن (رسالت ) پاداشى از شما خواستار نيستم مگر دوستى درباره خويشاوندان .))⁽¹⁷⁴⁾
ابوبكر به عمر نگاه كرد و گفت : چه مى گويى ؟ عمر گفت : (اى فاطه )! يتامى و مساكين و ابن سبيل كيانند؟ فاطمه (عليها السلام ) فرمود: يتامى آنانند كه خدا و رسول خدا و خويشاوندان او را امام خود گيرند. و مساكين آنانند كه در دنيا و آخرت با ايشان آرام گيرند. و ابن سبيل كسى است كه راه ايشان پويد.
عمر گفت : بنابراين همه خمس و فيى ء از آن شما و دوستان و پيروان شماست ؟!
فاطمه (عليها السلام ) فرمود: اما فدك را خدا براى من و فرزندانم واجب فرموده نه دوستان و پيروان ما، ولى خمس را - چنانكه در كتاب خدا خوانده مى شود - ميان ما و دوستان و پيروان ما تقسيم فرموده است .
عمر گفت : پس براى بقيه مهاجران و انصار و تابعان نيكوكار چه مى ماند؟
فاطمه (عليها السلام ) فرمود: اگر از دوستان و پيروان ما باشند صدقاتى را كه خدا در كتاب خود تقسيم و واجب فرموده از آن ايشان خواهد بود. خداى متعال فرمود: ((صدقات ، تنها به تهيدستان و بينوايان و متصديان (گردآورى و پخش ) آن ، و كسانى كه دلششان به دست آورده مى شود، و در راه (آزادى ) بردگان و... اختصاص دارد.⁽¹⁷⁵⁾))
عمر گفت : آيا فدك ، ويژه تو، و فيى ء براى شما و دوستان شما باشد؟! گمان نمى كنم اصحاب محمد (صلى الله عليه و آله و سلم) به اين راضى باشند؟
فاطمه (عليها السلام ) فرمود: خدا و رسول خدا (صلى الله عليه و آله و سلم) به آن راضى اند و خدا آن را بر اساس دوستى و پيروى تقسيم فرمود نه بر اساس دشمنى و ناسازگارى كه هر كه با ما دشمنى كند با خدا دشمنى كرده و هر كه با ما ناسازگارى كند با خدا ناسازگارى كرده است و هر كه با خدا ناسازگارى كند از جانب خدا مستوجب عذاب دردناك و عقوبت سخت دنيا و آخرت خواهد بود.
عمر گفت : اى دختر محمد (صلى الله عليه و آله و سلم)! بر ادعاى خود شاهد بياور!
فرمود: شما (ادعاى ) جابر بن عبدالله و جرير بن عبدالله را پذيرفتيد و از ايشان گواه نخواستيد با اينكه گواه من در كتاب خداست !
عمر گفت : جابر و جرير چيز كمى مى خواستند در حالى كه تو خواسته بزرگى را - كه با آن ارتداد مهاجران و انصار رخ مى دهد - ادعا مى كنى !
فاطمه (عليها السلام ) فرمود: مهاجران بوسيله رسول خدا (صلى الله عليه و آله و سلم) و خاندانش به سوى دين خدا هجرت كردند، و انصار نيز با ايمان به خدا و پيامبر و خاندانش احسان كردند پس هيچ هجرتى جز به سوى ما و هيچ نصرتى جز براى ما و هيچ تابع نيكوكارى جز به وسيله ما نخواهد بود. و هر كه از ما رو بر تابد رو به جاهليت دارد.
عمر گفت : با ما از اين حرفهاى بيهوده مزن و شاهد خود را بياور!!
پس فاطمه (عليها السلام ) على (عليه السلام) و حسن (عليه السلام) و حسين (عليه السلام) و ام ايمن و اسماء بنت عميس - همسر ابوبكر - را خواسته و آنان نزد ابوبكر آمده به همه آنچه فاطمه (عليها السلام ) فرموده بود شهادت دادند.
عمر گفت : على (عليه السلام) همسر او، حسن (عليه السلام) و حسين (عليه السلام) فرزندان او، ام ايمن كنيز او و اسماء بنت عميس نيز همسر جعفر طيار و خادمه فاطمه بوده كه به سود بنى هاشم شهادت مى دهد و همه اينان به سود خود عمل مى كنند!!
على (عليه السلام) فرمود: فاطمه (عليها السلام ) پاره تن رسول خداست هر كه او را بيازارد رسول خدا را آزرده است و هر كه او را تكذيب كند رسول خدا (صلى الله عليه و آله و سلم) را تكذيب كرده است ، و حسن و حسين فرزندان رسول خدا و سرور جوانان اهل بهشت اند هر كه ايشان را تكذيب كند رسول خدا را تكذيب كرده است زيرا بهشتيان راستگويانند، و رسول خدا (صلى الله عليه و آله و سلم) درباره من فرمود: تو از منى و من از تو، و تو در دنيا و آخرت برادر منى ، و هر كه از تو نپذيرد از من نپذيرفته است ، و هر كه تو را پيروى كند از من پيروى كرده است و هر كه از تو سرپيچى كند از من سرپيچى كرده است ، و پيامبر خدا (صلى الله عليه و آله و سلم ) براى بهشت ام ايمن سوگند خورده است . و براى اسماء بنت عميس و ذريه او دعا فرموده است .
عمر گفت : شما همه به همانگونه ايد كه خود فرموديد ولى شهادت كسى به سود خود پذيرفته نيست . على (عليه السلام) فرمود: اگر ما چنانيم كه خود اعتراف داريد و باز شهادت ما و شهادت رسول خدا (صلى الله عليه و آله و سلم) در حق ما پذيرفته نيست پس انا لله و انا اليه راجعون از ما كه به سوى خود ادعا داريم گواه مى خواهيد و هيچ يارى كننده اى نيست در حالى كه خود بر ولايت (و حكومت ) خدا و رسول خدا (صلى الله عليه و آله و سلم) جهيديد و آن را بى هيچ گواه و حجتى از خانه پيامبر (صلى الله عليه و آله و سلم) به خانه ديگرى برديد! و سيعلم الذين ظلموا اى منقلب ينقلبون .⁽¹⁷⁶⁾
سپس به فاطمه (عليها السلام ) فرمود: برگرد تا خدا ميان ما داورى كند كه او بهترين داوران است .
مفضل گويد: امام صادق (عليه السلام) فرمود: گناه هر ستمى كه در اسلام رخ داده يا رخ خواهد داد و هر خون بناحق ريخته و هر ناپسند آشكار و هر كار ناشايستى به دوش آن دو نفر و پيروان و خرسندان از حاكميت ايشان است تا روز قيامت .
و شيخ طوسى با سند خود، از على بن اسباط نقل كرده كه گفت :
چون حضرت موسى بن جعفر (عليه السلام) بر مهدى عباسى وارد شد ديد مظالم (و حقوق ديگران ) را (به صاحبانش ) بر مى گرداند. فرمود: امير! چرا مظلمه (و حقوق ) ما را بر نمى گردانى ؟!
عرض كرد: اى اباالحسن ! مظلمه شما كدام است ؟
فرمود: خداى عزوجل آنگاه كه فدك و حومه آن را براى پيامبرش فتح كرد - در حالى كه اسب و شترى بر آن نتاخته بودند - اين آيه شريفه را نازل فرمود: ((و حق خويشان خود را بپرداز.⁽¹⁷⁷⁾)) رسول خدا (صلى الله عليه و آله و سلم) نمى دانست كه (منظور از) خويشان چه كسانى اند. به جبرئيل مراجعه كرد او نيز از خداى سبحان پرسيد، پس وحى آمد كه فدك را به فاطمه (عليها السلام ) بسپار. پيامبر (صلى الله عليه و آله و سلم ) او را طلبيده به او فرمود: فاطمه جان ! خداى متعال فرمانم داده تا فدك را به تو بسپارم . عرض ‍ كرد: اى رسول خدا (صلى الله عليه و آله و سلم)! از خدا و از تو آن را مى پذيرم از آن پس تا پيامبر (صلى الله عليه و آله و سلم) زنده بود گماشتگان فاطمه (عليها السلام ) در آن زمين بودند. پس چون ابوبكر حاكم شد. آنان را بيرون كرد. فاطمه (عليها السلام ) سراغ ابوبكر آمد خواست تا فدك را برگرداند. او گفت : سياه يا سرخ پوستى را بياور تا شهادت دهند كه فدك از آن توست . فاطمه (عليها السلام ) اميرمؤ منان (عليه السلام) و حسن (عليه السلام) و حسين (عليه السلام) و ام ايمن را آورده شهادت دادند كه فدك از آن فاطمه است .⁽¹⁷⁸⁾
پس نوشت تا آن را به فاطمه (عليها السلام ) برگردانند. فاطمه (عليها السلام ) همراه با نامه بيرون آمد، عمر در بين راه او را ديد پرسيد: اى دختر محمد! اين چيست كه همراه دارى ؟ فرمود: نامه اى است كه ابوبكر برايم نوشته است . گفت : آن را ببينم . فاطمه (عليها السلام ) نداد. عمر آن را از دستش كشيد. چون از مضمونش آگاه شد آب دهان بر آن افكنده آن را زدود و پاره كرد و گفت : اين (پاره كردن ) براى اين است كه پدرت اسب و شترى بر آن نتاخته است .
مهدى عباسى به امام كاظم (عليه السلام) عرض كرد: حدود فدك را برايم مشخص كن (چه قدر است )؟ چون حدود آن را مشخص فرمود، او گفت : اين زياد است ، بايد فكر كنم .

بيعت گرفتن از اميرمؤ منان (عليه السلام)
68 - 3- شيخ طوسى با سند خود، از امام حسين (عليه السلام) نقل كرده كه فرمود:
((چون ابوبكر و عمر به منزل اميرمؤ منان (عليه السلام) آمده با او پيرامون بيعت (با ابوبكر) سخن گفته بيرون رفتند، اميرمؤ منان (عليه السلام ) به مسجد آمده حمد و ثناى الهى به جاى آورد - زيرا اين خدا بود كه در حق خاندان رسالت نيكى فرمود و در ميان آنان پيامبرى از خودشان برانگيخت و پليدى (شرك و گناه ) را از آنان زدود و آنان را پاكيزگى ويژه بخشيد))⁽¹⁷⁹⁾ - سپس فرمود: فلانى و فلانى به سراغ من آمده از من بيعت با كسى را طلب كردند كه وظيفه او بيعت با من است . من پسر عموى پيامبر (صلى الله عليه و آله و سلم) و پدر فرزندان او و صديق اكبر و برادر رسول خدايم (صلى الله عليه و آله و سلم) اين فضايل را هيچكس غير از من ادعا نكند مگر دروغگو باشد. من (اولين مردانم كه ) اسلام آوردم و (با او) نماز گزاردم و من وصى او و همسر سرور زنان جهانيان فاطمه (عليها السلام ) دخت محمد (صلى الله عليه و آله و سلم) و پدر حسن و حسين (عليهما السلام ) دو سبط رسول خدايم (صلى الله عليه و آله و سلم). ما خاندان رحمتيم كه خدا به وسيله ما شما را هدايت فرمود و به وسيله ما شما را از (تنگنا و تاريكيهاى ) گمراهى نجات بخشيد. منم صاحب روز بزرگ و درباره من سوره اى از قرآن نازل شده . و من وصى در گذشتگان خاندان او و مورد اعتماد بر زندگان امت اويم . از خدا پروا كنيد تا گامهايتان را استوار بدارد و نعمتش را بر شما تمام گرداند. ((سپس به خانه برگشت )).⁽¹⁸⁰⁾
69 - 4- ابن ابى عياش از سليم بن قيس نقل كرده كه گفت : من با گروهى از شيعيان على (عليه السلام) نزد عبدالله بن عباس در خانه اش ‍ بوديم . او با ما سخن مى گفت : يكى از سخنان او چنين بود: برادرانم ! روزى كه رسول خدا (صلى الله عليه و آله و سلم) رحلت فرمود هنوز (تجهيز و) دفن نشده بود كه مردم پيمان خود را شكسته مرتد شدند و بر مخالفت (با وصاياى رسول خدا (صلى الله عليه و آله و سلم)) هماهنگ گشتند اين در حالى بود كه على (عليه السلام) سرگرم تجهيز رسول خدا (صلى الله عليه و آله و سلم) بود تا اين كه از غسل و كفن و حنوط و دفن او فارغ شد، سپس به گردآورى قرآن رو آورده طبق وصيتى كه از رسول خدا (صلى الله عليه و آله و سلم) داشت از آنان رو بر تافت و نظر او حكومت و فرمانروايى نبود زيرا رسول خدا (صلى الله عليه و آله و سلم) از آينده امت به او خبر داده بود. پس هنگامى كه مردم به آن فتنه هايى كه از آن دو نفر سرد زد مبتلا شدند، كسى جز على (عليه السلام) و بنى هاشم و ابوذر و مقداد و سلمان و چند نفر ديگر باقى نماند.
عمر به ابوبكر گفت : فلانى ، مردم همگى با شما بيعت كردند، جز اين مرد و خاندانش و چند نفر ديگر، سراغ او بفرست (تا بيايد و بيعت كند.) ابوبكر پسر عموى عمر را كه (قنفذ نام داشت به سوى على (عليه السلام) فرستاد) ... تا اينكه مى گويد: پس على (عليه السلام) را در حالى كه گريبانش را گرفته مى كشيدند نزد ابوبكر آوردند...
عمر به ابوبكر كه بر منبر بود گفت : چه بر منبر نشسته اى ، كه اين نشسته محارب بر نمى خيزد تا با تو بيعت كند؟! مگر اينكه فرمان دهى تا گردنش را بزنيم !! حسن و حسين (عليه السلام) كه (در سنين كودكى بودند و) نزد على (عليه السلام) ايستاده بودند چون سخن عمر را شنيدند گريستند و صداى ((يا جداه ، يا رسول الله ))⁽¹⁸¹⁾ آنان بلند شد. على (عليه السلام) آنان را به سينه چسبانيد و فرمود: گريه نكنيد، اينان نمى توانند پدر شما را بكشند اينان رسواتر و كوچك تر از انجام اين كارند.
ام ايمن دايه رسول خدا (صلى الله عليه و آله و سلم) و ام سلمه (كه حضور داشتند بر آشفتند و) رو به عمر گفتند: اى بنده آزاد شده ! چه زود حسد خود بر آل محمد (صلى الله عليه و آله و سلم) را آشكار كردى !! عمر (خشمگين شده دستور داد تا از مسجد بيرون روند و گفت : ما را با زنان چه كار؟ سپس گفت : على ! برخيز و بيعت كن ، على (عليه السلام) فرمود: اگر نكنم (چه خواهى كرد)؟
گفت : به خدا سوگند گردنت را مى زنم . فرمود: اى فرزند ضحاك دروغ مى گويى ، نمى توانى ، تو پست تر و ناتوان تر از انجام اين كار هستى ، خالد بن وليد از جا جسته شمشير بركشيد و گفت : به خدا اگر بيعت نكنى تو را مى كشم ، على (عليه السلام) برخاسته لباسش را گرفت و آنچنان پرتابش ‍ كرد كه به پشت بر زمين انداخت و شمشير از دستش افتاد.
عمر باز گفت : اى على بن ابى طالب برخيز و بيعت كن ، فرمود: اگر نكنم چه ؟
گفت : حتما تو را مى كشم ، على (عليه السلام) بر آنان سه بار احتجاج فرمود، سپس دستش را بى آنكه كف خود را بگشايد دراز كرد. ابوبكر بر روى آن زد و به همين راضى شد. سپس على (عليه السلام) به منزل برگشت و مردم هم برگشتند.