و اما روز جمعه ، روزى است كه خداوند
در آن اولين و آخرين را براى حساب گرد آورد، هيچ مؤ منى با گامهاى خود به نماز جمعه
نمى رود مگر آنكه خداوند هراسهاى روز قيامتش را تخفيف دهد، و اين بعد از خطبه هاى
امام است ، آن وقتى كه خداوند به همه مردان و زنان با ايمان رحم فرمايد.
و اما بلند خواندن آن سه نماز هر آينه به اندازه اى كه صدايش رسد حرارت آتش از او
دور شود و صراط بر او فراخ گردد، و نورى به او بخشند تا به بهشت آيد.(120)
و اما رخصت به وقت بيمارى و سفر، هر آينه خداوند هراسهاى قيامت را بر رخصت داران
امتم تخفيف داده چنانكه در قرآن اين رخصت را فرموده است .
و اما نماز بر جنازه ها، هيچ مؤ منى بر جنازه اى نماز نخواند مگر آنكه در قيامت
شفاعت كننده باشد يا شفاعت شده .
و اما شفاعت من پس درباره مرتكبين گناه كبيره از امتم باشد مگر شرك و مظلمه ها و
حقوق مردم كه شفاعت ندارند.
عرض كرد: راست فرمودى اى محمد! اكنون به پيامبرى تو ايمان آورده گواهى مى دهم كه
هيچ معبود به حقى جز خداى يگانه بى شريك نيست و محمد بنده و رسول اوست . و تو خاتم
پيامبران و پيشواى پارسايان و فرستاده پروردگار عالميانى .
((سپس برگه سفيدى را از آستينش بيرون آورد كه همه آنچه را
پيامبر (صلى الله عليه و آله و سلم) فرموده بود به درستى در آن نوشته بود)).(121)
پس عرض كرد: اى رسول خدا! سوگند به آن خدايى كه تو را به راستى به پيامبرى مبعوث
كرد، اينها را جز از روى الواحى كه خدا براى موسى بن عمران نوشت ننوشته ام ، من در
تورات صد هزار آيه را قرائت كردم ، هيچ آيه اى را نخواندم مگر آنكه تو را در آن
نوشته يافتم . و در تورات فضايل تو را تا آنجا خواندم كه به ترديد و حيرت افتادم ،
اى محمد! من نام تو را در تورات تا چهل سال محو مى كردم ، باز نامت را در آن نوشته
مى ديدم ، و در آن خوانده بودم كه اين پرسشها را جز تو كسى پاسخ ندهد، و اين كه
هنگامى كه پاسخ مى دهى جبرئيل در طرف راست و ميكائيل در طرف چپ تو خواهد بود.
پيامبر (صلى الله عليه و آله و سلم) فرمود:
بله ، اينك جبرئيل در طرف راست و ميكائيل در طرف چپ من است .
و صلى الله على
محمد و آله و سلم كثيرا
بخشش على (عليه السلام) به اعرابى
43 - 43- خالد بن ربعى
گويد: اميرالمؤ منين براى كارى به مكه رفت ، باديه نشينى را ديد كه به پرده خانه
كعبه چسبيده و مى گويد: اى صاحب خانه ، خانه خانه توست و مهمان ، مهمان تو. هر
مهمانى از جانب ميزبان خود پذيرايى مى شود، امشب پذيرايى مرا آمرزش گناهانم قرار ده
.
اميرمؤ منان (عليه السلام) به اصحاب خود فرمود: آيا سخن اين باديه نشين را نمى
شنويد؟
عرض كردند: چرا.
فرمود: خدا كريم تر از آن است كه مهمان خود را براند.
گويد: چون شب دوم شد او را ديد كه به ركن چسبيده و مى گويد: اى كه در عزت خود مستقل
و عزيزى پس كسى در عزتت عزيزتر از تو نيست ، به عزت عزت مندى ات مرا عزت ده عزتى كه
كس نداند چون است ، به تو رو كردم و به تو توسل جستم ، به حقى كه محمد و آل محمد بر
تو دارند به من ببخش آنچه را كه هيچ كس جز تو ندهد، و از من برگردان آنچه را جز تو
نگرداند.
اميرمؤ منان (عليه السلام) به اصحاب خود فرمود: به خدا اين همان اسم اعظم - به زبان
سريانى - است ، اين را حبيبم رسول خدا (صلى الله عليه و آله و سلم) خبر داده ، او
از خدا بهشت را طلبيد - خدا هم به او داد، و روگردانى آتش دوزخ را خواست و از او
برگرداند.
گويد: شب سوم باز او را ديد كه به ركن چسبيده و مى گويد: اى كه در جايى نگنجد و نه
جايى از او تهى است و بى چگونگى است ! به اين اعرابى چهار هزار درهم روزى فرما.
اميرمؤ منان نزد او رفت و فرمود: اعرابى ! از پروردگار خود پذيرايى خواستى و او تو
را پذيرايى فرمود، بهشت را خواستى به تو داد، گرداندن آتش را طلبيدى ، از تو
برگرداند، اكنون چهار هزار درهم مى خواهى ؟
اعرابى پرسيد: تو كيستى ؟
فرمود : من على بن ابى طالب هستم .
عرض كرد: به خدا سوگند مطلوب من تويى و حاجت خود را به تو عرضه مى دارم . فرمود: اى
اعرابى بخواه .
عرض كرد: هزار درهم براى مهريه مى خواهم ، هزار درهم براى پرداخت قرض ، هزار درهم
براى خريد خانه و هزار درهم براى مخارج زندگى .
فرمود: اى اعرابى ! انصاف دادى ، چون از مكه رفتم ، در مدينه الرسول خانه مرا بجو.
اعرابى يك هفته در مكه ماند و در جستجوى اميرمؤ منان به مدينه آمد او فرياد مى زد:
چه كسى مرا به خانه اميرمؤ منان راهنمايى مى كند؟
حسين بن على (عليه السلام) كه در ميان كودكان بود گفت : ((من
تو را به خانه اميرمؤ منان مى برم ، من فرزند او، حسين بن على (عليه السلام) هستم
)).(122)
اعرابى عرض كرد: پدرت كيست ؟
فرمود: ((اميرمؤ منان على بن ابيطالب )).(123)
پرسيد: مادرت كيست ؟
فرمود: ((فاطمه زهرا سرور زنان جهان )).(124)
پرسيد: جد تو كيست ؟
فرمود: ((رسول خدا محمد بن عبدالله بن عبدالمطلب
)).(125)
پرسيد: مادر بزرگ تو كيست ؟
فرمود: ((خديجه دختر خويلد)).(126)
پرسيد: برادرت كيست ؟
فرمود: ((ابومحمد حسن بن على (عليه السلام ))).(127)
گفت : همه خيرهاى دو سوى جهان را جمع كرده اى ، نزد اميرمؤ منان برو و بگو اعرابى
را كه در مكه ضمانت كردى بر در خانه است .
گويد: حسين بن على (عليه السلام) داخل شد و عرض كرد: ((پدر
جان ! باديه نشينى بر در خانه است كه تو را ضامن در مكه مى داند)).(128)
اميرمؤ منان فرمود: اى فاطمه ! آيا چيزى دارى كه اين اعرابى بخورد؟
فرمود: نه بخدا، اميرمؤ منان (عليه السلام) جامه پوشيده بيرون آمد و فرمود: بگوييد
اباعبدالله سلمان فارسى نزد من آيد، سلمان آمد. فرمود: اى اباعبدالله اين باغى را
كه رسول خدا (صلى الله عليه و آله و سلم) برايم كاشته است به تجار عرضه دار تا
بخرند.
سلمان به بازار آمد و باغ را در معرض فروش گذاشت و آن را به دوازده هزار درهم فروخت
، مال را نزد حضرت امير (عليه السلام) آورد و اعرابى را نيز نزد او آورد. حضرت
(عليه السلام) به او چهار هزار درهم داد و چهل درهم ديگر بابت هزينه سفر داد. خبر
به نيازمندان مدينه رسيد و گرد او را گرفتند، مردى از انصار اين خبر را به فاطمه
(عليها السلام ) رسانيد و او فرمود: خدا در اين آمدنت پاداش خيرت دهد.
على (عليه السلام) نشست و پولها را برابر خود ريخت تا يارانش نزد او گرد آمدند،
آنگاه مشت مشت گرفته به فرد فرد آنان داد تا تمام شد و حتى يك درهم نيز نماند.
چون به منزل آمد فاطمه (عليها السلام ) عرض كرد: پسر عمو! باغى را كه پدرم برايت
كاشته بود فروختى ؟! فرمود: آرى به بهتر از آن در دنيا و آخرت .
عرض كرد: پولش كجاست ؟
فرمود: پيش از درخواست به كسانى دادم كه حيا كردم آنان را دچار خوارى سؤ ال گردانم
.
فاطمه (عليها السلام ) عرض كرد: من و دو پسرم گرسنه ايم ، بى شك تو هم مانند ما
گرسنه اى ، آيا يك درهم آن به ما نمى رسد؟ و دامن على (عليه السلام) را گرفت ، على
(عليه السلام) فرمود: فاطمه ! رهايم كن . عرض كرد: نه بخدا تا پدرم ميان من و تو
داورى فرمايد.
جبرئيل بر رسول خدا نازل شد و عرض كرد: اى محمد! خدا سلام مى رساند و مى فرمايد:
سلام مرا به على (عليه السلام) برسان ، و به فاطمه (عليها السلام ) بگو نبايد جلو
دست على (عليه السلام) را بگيرى و نبايد به دامنش بچسبى .
چون رسول خدا (صلى الله عليه و آله و سلم) به منزل على (عليه السلام) آمد و فاطمه
(عليها السلام ) را ديد كه به دامن على (عليه السلام) چسبيده است پرسيد: دخترم !
چرا به دامن على (عليه السلام) چسبيده اى ؟ عرض كرد: پدر جان آن باغى را كه براى
او كاشته بودى به دوازده هزار درهم فروخت و درهمى از آن را براى ما نگذاشت تا غذايى
بخريم .
فرمود: دخترم ! جبرئيل از پروردگارم سلام مى رساند و مى گويد: به على هم از
پروردگارش سلام برسان و دستور مى دهد تا به تو بگويم : نبايد جلو او را بگيرى ، و
نبايد به دامن او بچسبى ، فاطمه (عليها السلام ) عرض كرد: از خدا آمرزش مى طلبم و
ديگر چنان نكنم .
فاطمه (عليها السلام ) فرمود: پدرم به سويى رفت و همسرم على (عليه السلام) به سوى
ديگر، چيزى نگذشت كه پدرم آمد و هفت درهم سياه هجرى با خود آورد، پرسيد: اى فاطمه !
پسر عمويم كجاست ؟
عرض كردم : بيرون رفت . فرمود: اين پولها را بگير، هرگاه آمد بگو با آن براى شما
غذايى بخرد.
چيزى نگذشت كه على (عليه السلام) آمد، پرسيد: آيا پسر عمويم رسول خدا (صلى الله
عليه و آله و سلم) برگشت ؟ من بوى خوشى را استشمام مى كنم . فاطمه عرض كرد: آرى ،
او به من پولى داد تا با آن براى ما غذايى بخرى .
على (عليه السلام) فرمود: آن را بده . من آن هفت درهم سياه هجرى را به او دادم ،
فرمود: به نام خدا و سپاس فراوان و خالص خدا را، اين روزى خداى سبحان است ، سپس
فرمود: حسن ! با من بيا، پس به بازار آمدند، مردى را ديدند كه ايستاده و مى گويد:
كيست كه به توانگر وفادار، خداى سبحان قرضى دهد؟ فرمود: فرزندم ! آيا به او بدهيم ؟
عرض كرد: آرى به خدا، پدر جان ! پس على (عليه السلام) آن پولها را به او بخشيد. حسن
(عليه السلام) عرض كرد: پدر جان ! همه پولها را به او دادى ؟ فرمود: بله فرزندم !
آنكه اندك را داده مى تواند بسيار دهد.
گويد: على (عليه السلام) به در خانه كسى رفت تا از او چيزى قرض كند، باديه نشينى كه
شتر ماده اى داشت با او برخورد كرد و عرض كرد: اى على (عليه السلام)! اين شتر را از
من بخر، فرمود: پولش را ندارم ، عرض كرد: مهلتت مى دهم تا پول بدست آورى ، فرمود:
اعرابى ! آن را چند مى فروشى ؟ عرض كرد: صدر درهم .
فرمود: حسن جان ! آن را بگير، حسن (عليه السلام) آن را گرفت ، على (عليه السلام)
رفت يك اعرابى ديگر مثل او در جامه ديگرى رسيد و عرض كرد: يا على اين شتر را مى
فروشى ؟ فرمود: براى چه مى خواهى ؟ عرض كرد: در نخستين نبرد پسر عمويت ، بر آن
نشسته به نبرد آيم . فرمود: اگر بپذيرى ، بى پول بردار. عرض كرد: پولش را دارم ، به
پول مى خرم ، چند مى فروشى ؟ فرمود: صد درهم . اعرابى عرض كرد: من آن را به صد و
هفتاد درهم مى خرم . على (عليه السلام) به حسن (عليه السلام ) فرمود: صد و هفتاد
درهم را بگير و شتر را بده ، صد درهم براى اعرابى كه آن را به ما فروخت ، و هفتاد
درهم ديگر براى ما كه با آن چيزى بخريم حسن (عليه السلام) پولها را گرفت و شتر را
داد.
على (عليه السلام) فرمايد: رفتم دنبال باديه نشين كه شتر را از او خريده بوديم تا
پولش را بپردازم ، ديدم رسول خدا (صلى الله عليه و آله و سلم) ميان راه در جايى
نشسته كه هرگز او را آنجا نديده بودم ، چون نگاه پيامبر (صلى الله عليه و آله و سلم
) به من افتاد لبخندى زد كه دندانهاى آسيايش نمايان شد، على (عليه السلام) فرمود:
هميشه خندان و خوشرو باشيد مانند امروز. فرمود: اى اباالحسن آن اعرابى را مى جويى
كه به تو شتر داد تا بها به او بدهى ؟ گفتم : پدرم و مادرم قربانت آرى به خدا.
فرمود: اى اباالحسن آنكه به تو فروخت جبرئيل بود و خريد ميكائيل ، و آن شتر از
شتران بهشتى بود و آن درهم ها نيز از نزد پروردگار جهان بود پس آنها را در راه خير
انفاق كن و از تنگدستى مهراس .
سخن پيامبر (صلى الله عليه و آله و
سلم) با خديجه در مرگ قاسم
44 - 44- قندوزى از سنن ابن ماجه از فاطمه
دختر امام حسين (عليه السلام)، از پدر خود نقل كرده كه فرمود: ((چون
قاسم فرزند رسول خدا (صلى الله عليه و آله و سلم) از دنيا رفت ))،(129)
خديجه عرض كرد: اى رسول خدا (صلى الله عليه و آله و سلم)! شير كه به قاسم مى دادم
فزونى گرفت ، اى كاش خداى سبحان به او مهلت مى داد تا دوران شيرخوارگيش تمام مى
شد؟
پيامبر (صلى الله عليه و آله و سلم) فرمود: دوران شيرخوارگى او در بهشت كامل مى
شود، عرض كرد: اگر اين را بدانم مرگ او بر من آسان مى شود، فرمود: اگر خواهى از خدا
بخواهم تا صداى او را به تو بشنواند، عرض كرد: اى رسول خدا (صلى الله عليه و آله و
سلم) بس است ، خدا و پيامبر او راست مى گويند.
زنده كردن مرده ها
45 - 45- از امام حسين (عليه السلام) روايت
شده كه فرمود: ((مردى خدمت پيامبر (صلى الله عليه و آله و
سلم) آمد)) و عرض كرد:(130)
اى رسول خدا (صلى الله عليه و آله و سلم) من از سفر برگشته ام ، دخترى پنج ساله
همراه با زيورآلات خود دور و بر من راه مى رفت ، دستش را گرفتم و به فلان بيابان
رهسپار شدم ، پس او را در آنجا به دور افكندم پيامبر (صلى الله عليه و آله و سلم)
فرمود: با من بيا و آن وادى را به من نشان بده . با حضرت (صلى الله عليه و آله و
سلم) آمد و آن بيابان را به او نشان داد. پيامبر (صلى الله عليه و آله و سلم) از
مادر دختر پرسيد: نام دختر چيست ؟ عرض كرد: فلان ، پيامبر (صلى الله عليه و آله و
سلم) فرمود: اى فلانى به اذن خدا جوابم ده ، ناگاه دخترى بيرون آمد كه مى گفت : آرى
اى رسول خدا (صلى الله عليه و آله و سلم) به فرمانم . پيامبر (صلى الله عليه و آله
و سلم) فرمود: پدر و مادرت بد رفتار كردند، اگر بپذيرى تو را به آن برگردانم ؟ عرض
كرد: اى رسول خدا (صلى الله عليه و آله و سلم)! من ديگر نيازى به آنان ندارم زيرا
خدا را براى خود، بهتر از آنان يافتم .
شمار امامان (عليه السلام)
46 - 46- ابوحمزه ثمالى ، از امام باقر، از
امام سجاد، از امام حسين (عليه السلام) نقل كرده كه فرمود: ((من
و برادرم در خردسالى نزد جد خود رسول خدا (صلى الله عليه و آله و سلم) آمديم ، او
مرا بر ران خود نشانيد و برادرم حسن را بر ران ديگر، سپس ما را بوسيد و فرمود:(131)
پدرم فداى شما دو امام صالح باد، خداوند شما را از من ، و پدر و مادرتان ، برگزيده
است . و از صلب تو - اى حسين - نه امام ديگر را گزيده است كه نهمين آن قائم آنان
است ، و همه شما در فضيلت و منزلتى كه نزد خدا داريد برابريد)).
47 - 47- امام سجاد (عليه السلام)، از امام حسين
(عليه السلام) نقل كرده كه فرمود: ((نزد رسول خدا (صلى الله
عليه و آله و سلم) آمدم در حاليكه او در انديشه و اندوهگين بود، عرض كردم : اى رسول
خدا (صلى الله عليه و آله و سلم) چرا شما را متفكر مى بينم ))؟(132)
فرمود: فرزندم ! جبرئيل بر من فرود آمد و گفت : اى رسول خدا (صلى الله عليه و آله و
سلم)! على اعلى سلامت مى رساند و مى فرمايد: پيامبرى ات را به پايان بردى و روزگارت
به پايان رسيد، اسم اعظم و ميراث علم الهى ، و آثار دانش پيامبرى را به على بن ابى
طالب بسپار، زيرا من زمين را جز با عالمى كه بندگى من با او دانسته شود و ولايت من
با او شناخته شود نگذارم ، و من پيام رسانى از جهان غيب را از نسل تو نبريده ام ،
چنانكه آن را از نسل پيامبرانى كه ميان تو و آدم بودند نيز قطع نكردم .
پرسيدم : ((اى رسول خدا (صلى الله عليه و آله و سلم)! بعد از
شما چه كسى اين مهم را بر عهده مى گيرد))؟(133)
فرمود: پدرت على بن ابى طالب ، برادر و جانشين من - و پس از من على (عليه السلام)،
حسن (عليه السلام)، سپس تو و نه نفر از نسل تو جمعا دوازده امام - عهده دار آن
خواهيد بود، سپس قائم ما قيامت مى كند و جهان را از عدل و داد آكنده مى سازد،
همانگونه كه از ظلم و جور پر گشته است . و اندوه سينه هاى گروه اهل ايمان را كه
شيعيان اويند بهبود مى بخشد.
48 - 48- محمد بن مسلم گويد: بر زيد بن على (عليه
السلام) وارد شده عرض كردم : عده اى گمان مى كنند تو صاحب اين امر امامت و ولايت
هستى ؟
گفت : ولى من از عترت پيامبرم نه امام .
پرسيدم : پس از شما چه كسى عهده دار اين امر است ؟
گفت : شش
(134) نفر كه مهدى نيز از آنان است ؟
محمد بن مسلم گويد: سپس نزد امام باقر (عليه السلام) آمده ماجرا را برايش تعريف
كردم . فرمود: برادرم زيد راست مى گويد، پس از من هفت نفر از اوصيا، اين امر را
عهده دار مى شوند كه مهدى نيز از آنان است . سپس گريست و فرمود: گويا او زيد را
مى بينم كه در ((كناسه )) به دار
آويخته شده است . اى فرزند مسلم ! پدرم از پدر خود امام حسين (عليه السلام) نقل كرد
كه فرمود: ((يك روز رسول خدا (صلى الله عليه و آله و سلم)
دست خود را بر شانه ام نهاد و فرمود)).(135)
فرزندم ! از نسل تو مردى به نام زيد برون آيد كه مظلومانه كشته شود، هرگاه قيامت
شود او در بهشت جا گيرد.
49 - 49- متوكل بن هارون گويد: يحيى بن زيد را پس از
كشته شدن پدرش - در حاليكه عازم خراسان بود - ديدم ، من كسى را چون او عاقل و با
فضيلت نديده بودم ، از او حال پدرش را جويا شدم ، فرمود او را كشتند و در كناسه به
دار زدند. سپس گريست و گريستم تا بيهوش شد.
چون به هوش آمد و آرام شد، عرض كردم : اى فرزند رسول خدا (صلى الله عليه و آله و
سلم)! چرا او با اينكه از بى وفايى و ناپايدارى
كوفيان خبر داشت با اين طاغى درگير شد؟
گفت : آرى ، من نيز همين را از او پرسيدم ، پاسخ داد: از پدرم شنيدم ، از پدر خود
حسين بن على (عليه السلام) نقل فرمود: ((روزى رسول خدا (صلى
الله عليه و آله و سلم) دست خود بر پشتم نهاد و فرمود)).(136)
اى حسين ! از نسل تو مردى زيد نام بر آيد كه كشته و شهيد شود، چون روز قيامت آيد او
و يارانش بر دوش مردم گام نهاده بى درنگ بر فراز آنان گذرند و داخل بهشت شوند، از
اين رو دوست دارم چنانكه رسول خدا (صلى الله عليه و آله و سلم) فرموده باشم .
حفظ چهل حديث
50 - 50- مرحوم صدوق به سند خود، از امام صادق
او از امام باقر از امام سجاد از امام حسين (عليه السلام) نقل كرده كه فرمود:
((رسول خدا (صلى الله عليه و آله و سلم) به اميرمؤ منان على
بن ابيطالب (عليه السلام) توصيه هايى فرمود، از جمله اين كه )):(137)
اى على ! هر كه از امت من چهل حديث حفظ كند كه با آنان رضاى خداى سبحان و سراى آخرت
را بجويد خدا او را در روز قيامت با پيامبران و صديقان و شهيدان و شايستگان محشور
كند و آنان چه همدمان نيك اند.
على (عليه السلام) عرض كرد: اى رسول خدا (صلى الله عليه و آله و سلم)! به من خبر ده
آن حديثها كدامند؟
فرمود: اين كه به خداى يگانه بى انباز ايمان بياورى ، او را بپرستى و جز او را
نپرستى ، نماز را در وقتش با وضوى كامل بجا آورى و آن را تاءخير نياندازى كه در
تاءخير انداختنش - بدون عذر - خشم خداى متعال است ، زكات را بپردازى ، ماه رمضان را
روزه بدارى ، هرگاه ثروتى داشتى و مستطيع بودى به حج روى ، پدر و مادر خود را
نافرمانى نكنى و نيازارى ، مال يتيم را به ناحق نخورى ، ربا نخورى ، شراب و
نوشيدنيهاى مست كننده نياشامى ، زنا و لواط نكنى ، در راه سخن چينى قدم برندارى ،
به خدا سوگند دروغ نخورى ، دزدى نكنى ، براى هيچ كس چه خويش باشد يا بيگانه شهادت
باطل ندهى ، حق را از هر كه باشد - كوچك يا بزرگ - بپذيرى ، به ستمگر اگر چه دوست و
فاميل نزديك باشد اعتماد نكنى ، به هواى نفس كار نكنى ، زن پاك دامن را نسبت زنا
ندهى ، ريا نكنى كه كم ترين ريا، شرك به خداى سبحان است ، به انگيزه عيبجويى به
كوتاه قد ((اى كوتاه )) و به دراز قد
((اى دراز)) نگويى ، هيچ يك از خلق
خدا را مسخره نكنى ، بر بلا و مصيبت صبر كنى ، نعمتهاى خدا را كه به تو داده شكر
گزارى ، از عقاب خدا بر گناهى كه انجام مى دهى ايمن نباشى و از رحمت خدا نااميد
نشوى ، از گناهان خود به سوى خداى سبحان توبه كنى زيرا هر كه از گناهان خود توبه
كند مانند كسى باشد كه گناهى نكرده است ، در عين آمرزش خواهى ، بر گناهان خود اصرار
نورزى كه در اين صورت چون كسى باشى كه خدا و آيات پيامبرانش را مسخره كند، و بدانى
آنچه به تو رسيده خطاپذير نبوده و آنچه به تو نرسيده چنان نبوده كه برسد، خشم خدا
را در برابر خشنودى بنده نخواهى ، دنيا را بر آخرت مقدم ندارى كه دنيا فانى و آخرت
باقى است ، آنچه در توان دارى از برادران خود دريغ ندارى ، باطنت چون ظاهرت باشد
ظاهرت زيبا و باطنت زشت نباشد كه اگر چنين كنى از منافقان باشى ، دروغ نگويى و با
دروغگويان نياميزى ، هرگاه سخن حق شنيدى خشمگين نشوى ، و بر طبق توانت خود و
خانواده و فرزندان و همسايگان خود را تربيت كنى ، و به آنچه دانى عمل كنى ، و با
هيچيك از بندگان خداى سبحان جز به حق رفتار نكنى ، براى خويش و بيگانه نرم خو باشى
، بيدادگر و سركش نباشى ، تسبيح و تهليل و نيايش بسيار كنى و مرگ و جهان پس از آن
را از قيامت و بهشت و دوزخ فراوان ياد كنى ، قرآن را زياد بخوانى و به آنچه در آن
است عمل كنى ، نيكى و احترام به مردان و زنان با ايمان را غنيمت بشمرى ، بنگرى به
زشتى و ناگوارى هر رفتارى كه در حق خود نمى پسندى تا آن را در حق هيچ يك از مؤ منان
روا ندارى ، از كار نيك به ستوه نيايى ، سنگينى بار خود را بر دوش ديگرى نگذارى ،
هر كه را نعمتى داده اى بر او منت نگذارى و دنيا نزد تو زندانى باشد تا خدا برايت
بهشتى بيافريند.
اين چهل حديث است كه هر كه از امتم بر آنها پايدار بماند و آنها را از من به خاطر
بسپرد با رحمت خداوندى به بهشت در آيد و پس از پيامبران و جانشينان آنان ، بهترين و
محبوب ترين مردم نزد خدا خواهد بود، و خدا در روز قيامت او را با پيامبران و صديقان
و شهيدان و شايستگان محشور فرمايد و آنان چه نيكو همدمان اند.
علامه مجلسى گويد: ظاهر اين خبر مى رساند كه در حفظ حديث ، چهل حديث مستقل ، شرط
نيست ، بلكه يك حديث نيز كه بر چهل حكمت مشتمل باشد كفايت مى كند زيرا هر حكمتى را
سزد كه خود يك حديث باشد. و ممكن است مراد از چهل حديث در اين خبر، چهل حديث مربوط
به موارد ياد شده باشد. و تصحيح عدد چهل در اين خبر با اين كه فزونتر مى نمايد بدين
صورت ممكن است كه برخى فقرات را كه بظاهر، تكرارى است ، تفسير و تاءكيد برخى ديگر
باشد.
جبرئيل را مى بيند
51 - 51- اءصبغ بن نباته گويد: به حضور اميرمؤ
منان تشرف يافتم در حالى كه حسن و حسين نزد او بودند و او به آنان سخت مى نگريست .
عرض كردم : خداوند آن دو را برايت خجسته سازد و آنان را به آرزوهاى بلندشان برساند،
مى بينم كه سخت و پيوسته به آنان مى نگرى ؟!
فرمود: آرى اى اءصبغ - حديثى درباره آنان به يادم آمد.
عرض كردم : فدايت شوم آن را برايم نقل فرما.
فرمود: روزى در زمين زراعتى خود بودم ، سر ظهر در شدت گرما، گرسنه به منزل برگشتم و
به دختر محمد (صلى الله عليه و آله و سلم) فاطمه زهرا (عليها السلام ) گفتم : آيا
غذايى دارى كه برايم بياورى ؟ برخاست تا چيزى برايم آماده كند، من مشغول نماز شدم
همين كه از نماز حاضر ظهر فارغ شدم ، حسن و حسين از راه رسيده در دامان فاطمه
(عليها السلام ) جاى گرفتند، فاطمه (عليها السلام ) از آنان پرسيد: فرزندانم ! چرا
دير آمديد؟
عرض كردند: ((رسول خدا (صلى الله عليه و آله و سلم) و جبرئيل
ما را نگه داشته بودند))(138)،
پس حسن (عليه السلام) گفت : من در دامان رسول خدا (صلى الله عليه و آله و سلم) بودم
و حسين (عليه السلام) در دامان جبرئيل ، من از دامان رسول خدا (صلى الله عليه و آله
و سلم) به دامان جبرئيل مى پريدم و حسين (عليه السلام) از دامان جبرئيل به دامان
رسول خدا (صلى الله عليه و آله و سلم) مى پريد، چون ظهر شد جبرئيل به پيامبر صلى
الله عليه و آله عرض كرد: برخيز و نماز بخوان كه ظهر فرا رسيد، پس جبرئيل به
آسمان عروج كرد و رسول خدا (صلى الله عليه و آله و سلم) برخاست تا نماز گزارد و ما
آمديم .
عرض كردم : اى اميرمؤ منان ! حسن و حسين (عليهما السلام ) در چه شكلى جبرئيل را
ديدند؟
