الا فالعجب كل العجب، لقتل حزب الله النجباء، بحزب الشيطان الطقاء فهذه اييدى تنطف من دمائنا، و الافواه تتحلب من لحومنا و تلك الجثث الطواهر الزواكى تنتابها العواسل، و تعفرها امهات الفراعل و لئن اتخذتنا، مغنما لتجدنا، وشيكا مغرما. حين لا تجد الا ما قدمت يداك و ما ربك بظلام للعبيد فالى الله المشتكى و عليه المعول.

سخن گفتن با تو نيز از مصائب روزگار است كه براى من فراهم آمده است زيرا من تو را كوچكتر از آن مى‏دانم كه با تو سخن بگويم بلكه تو را مستحق توبيخ فراوان و لايق نكوهش بى اندازه مى‏دانم. اما چه بايد كرد؟ فعلاً چشمانمان از فراق عزيزانمان گريان، و سينه هايمان در مصيبتشان سوزان است. بسيار شگفت و دريغ است! كه حزب الله نجيب و اصيل، به دست حزب شيطان آزاد شده بى حسب و نسب كشته و بقتل برسند!! آرى! اين دستهاى ناپاك شما است كه خون پاك شهيدان ما از سر انگشتان مى‏چكد و اين دهانهاى آلوده شما است كه گوشت عزيزان ما را قطعه قطعه كرده و بلعيده است، و آن بدنهاى پاك و پاكيزه را بدون دفن به روى زمين انداختيد و رفتيد كه گرگهاى بيابان يكى پس از ديگرى از آنها ديدن مى‏كردند و گفتارها بر آنان، خاك مى‏پاشيدند.

اى يزيد! اگر امروز قتل و اسارت ما را بسود خود پنداشته‏اى؟ بدان كه ديرى نخواهد گذشت كه بايد از عهده غرامت سنگينى برآيى و در حالى كه جز عمل خود هيچ يار و ياورى ندارى بايد جوابگوى اين جنايت بزرگ بوده باشى. و چون خداوند به هيچكس ستم روا نمى‏دارد، ما از بيدادگرى‏هاى تو، به او شكايت خواهيم كرد و او را پناه خود قرار مى‏دهيم.

فكد كيدك، واسع سعيك، وناصب جهدك، فوالله لا تمحود ذكرنا، و لا تميت و حينا و لا تدرك امدنا و لا يرخص عنك عارها، و هل رأيك الا فند و ايامك الا عدد، و جمعك الا بدد، يوم المنادى الا لعنه الله على الظالمين.

هم اكنون كه قدرت در دست تو است، هر كار از دستت بر مى‏آيد بكن، و هر مكر و فريبى كه در راه اغفال مردم دارى، انجام بده، و هر سعى و كوششى كه در طريق ظلم و ستم بر ما دارى بكار گير، و از جد و جهد آن مضايقه مكن، اما بدان كه به خدا سوگند با اين همه تلاش و اعمال قدرت باز هم نخواهى توانست نام ما را محو كنى و ذكر ما را از ياد مردم ببرى، و تو نمى‏توانى فضايل ما و وحى ما را نابود كنى. تو نمى‏توانى حقيقت و سرانجام كار ما را درك كنى، و هرگز نخواهى توانست اين ننگ را از دامان خود پاك سازى كه به ما اينگونه رفتار كردى. اى يزيد! آيا جز اين است كه نقشه تو بسيار ضعيف و نابخردانه بود؟ و آيا به همين زودى دوران شما سپرى نخواهد شد؟ و دستگاهتان متلاشى نخواهد گرديد؟ آرى بزودى نداى الهى را خواهى شنيد كه كه اعلام مى‏دارد:

لعنت هميشگى بر ستمكاران باد

فالحمد لله رب العالمين، الذى ختم لاولنا بالسعاده و المغفره و لآخرنا بالشهاده و الرحمه، و نسأل الله ان يكمل لهم الثواب، و يوحب لهم المزيد و يحسن علينا الخلافه، انه رحيم ودود، و حسبنا الله و نعم الوكيل.

پس ما خدا را سپاس مى‏كنيم كه ابتداى كار ما را با سعادت و آمرزش آغاز كرد و به شهادت و فداكارى در راه خودش با مهربانى پايان داد. از پروردگار متعال خواستاريم رحمت خود را بر شهيدان ما تكميل فرمايد و اجر و پاداش آنان را افزون گرداند و به ما توفيق دهد تا جانشين نيكويى براى آنان باشيم كه او است خداى بخشنده و مهربان و كفايت كننده بندگان، و او است بهترين يار و ياور مستضعفان.

يزيد كه هرگز باور نمى‏كرد زنى داغديده و رنج كشيده، زنى كه شبها بيدار و روزها بى قرار مانده، اينچنين داغ و آتشين و كوبنده سخن بگويد، از اينرو خواست با بى قرار مانده، اينچنين داغ و آتشين و كوبنده سخن بگويد، از اينرو خواست با يك توجيه عاميانه سخنان او را خنثى كند و بلا اثر نمايد و بگويد: زنان نابخردانه و بى هوشيارانه سخن همى گويند!

از جهالت و نابخردى و ضلالت و گمراهى يزيد همين بس كه بدون اينكه احساس جرم و گناهى بكند، و بدون اينكه آنرا بزرگ بشمارد، در حضور بزرگان اهل شام كه در مجلس حاضر بودند مى‏گويد:

أتدرون من أين اتى ابن فاطمه؟ و ما الحامل له على ما فعل و الذى اوقعه فيما وقع؟

آيا مى‏دانيد پسر فاطمه را از كجا آورده‏اند؟ و آيا مى‏دانيد انگيزه او بر اين كارها چه بود و چه عاملى او را به اين روز انداخت؟

حاضرين و بزرگان اهل شام در جواب يزيد گفتند: ما نمى‏دانيم. آنگاه خود يزيد توضيح داد و گفت:

او چنين مى‏پنداشت كه پدرش بهتر از پدر من، و مادرش فاطمه دختر پيغمبر (صلى الله عليه و آله و سلم) بهتر از مادر من، و جدش بهتر از جد من و خودش بهتر از من مى‏باشد او خود را شايسته‏تر از من به امر خلافت مى‏دانست.

اما اينكه پدرش را بهتر از پدر من مى‏دانست چون هر دو از دنيا رفته‏اند، نزد خدا محاكمه مى‏شوند و مردم خواهند فهميد كداميك حاكم و كدام محكوم خواهند شد؟ و اما اينكه مى‏گفت مادرش بهتر از مادر من است، آرى مادر او دختر رسول خدا (صلى الله عليه و آله و سلم) از مادر من بهتر بود. و اما اينكه مى‏گفت جدش از جد من بهتر است هر كس ايمان به خدا و به روز بازپسين داشته باشد هرگز نمى‏تواند براى محمد (صلى الله عليه و آله و سلم) عدل و همتايى بيابد و اما اينكه خودش را از من بهتر مى‏دانست، اين سخن از قلت فهم او حكايت مى‏كند (پناه بر خدا از قدرت و غرور) كه گويا اين آيه مباركه را هم نخوانده است: قل اللهم ما لك الملك، تؤتى الملك من تشاء، و تنزع الملك ممن تشاء، و تعز من تشاء، و تذل من تشاء. و همچنين اين آيه از قرآن را نديده است: و الله يؤتى ملكه من يشاء.(628)

بازداشت اهل بيت (عليه السلام) در ويرانه شام‏

آتشين خطبه حضرت زينب (عليها السلام) پايه‏هاى حكومت يزيد را لرزاند و بينشى در حاضرين و همه مردم پديد آورد كه در همان هنگام مستمعين گمراهيها و شقاوتهاى حكام زور را كه در آن غوطه ور بودند بر زبان مى‏آورند و به يكديگر مى‏گفتند: فى اى واد يعمهون واى! در چه بيابان وحشتناكى گمراه شده‏اند! با توجه به وضع موجود كه پديد آمده بود، يزيد هيچ راه چاره‏اى برايش باقى نمانده بود جز اينكه دستور داد بى درنگ آنها را از مجلس خارج كرده و در ويرانه‏اى بازداشت كنند. أسراى اهل بيت در اين خرابه سقف شكافته بازداشت و در عزان عزيزان خود به سوگ نشستند(629) و سه شبانه روز(630) سوگوارى كردند.

روزى امام سجاد (عليه السلام) را براى انجام كارى از زندان بيرون آوردند در همين حال منهال بن عمرو خدمت حضرت رسيد و سوال كرد: كيف أمسيت يابن الرسول؟ چگونه روزگار بسر مى‏برى؟

حضرت فرمود: أمسينا كمثل بنى اسرائيل فى آل فرعون يذبحون ابناثهم و يستحيون نسائهم. آنچنان بسر مى‏بريم كه بنى اسرائيل در حكومت فرعون بسر مى‏بردند، مردانشان را مى‏كشتند و زنانشان را جهت اسيرى و خدمتكارى خويش زنده نگه مى‏داشتند. اى منهال! روزگارى عرب بر عجم مى‏باليد كه محمد (صلى الله عليه و آله و سلم) از آنهاست، و قريش نيز بر ساير قبايل عرب مباهات مى‏كرد كه محمد (صلى الله عليه و آله و سلم) از قبيله ايشان است، ولى ما كه فرزندان آن حضرتيم ببين چگونه ما را كشتند و پراكنده نمودند!! انا لله و انا اليه راجعون. و در هر حال همه ما براى خدائيم و تسليم رضاى او مى‏باشيم.(631)

منهال مى‏گويد: در همان حال كه با امام سجاد (عليه السلام) سخن مى‏گفتم ديدم زنى بيرون آمد و صدايش را بلند كرد: الى أين يا نعم الخلف؟ كجا مى‏روى اى بهترين يادگار برادر؟ و امام سجاد با شنيدن آن صدا بى درنگ مرا رها كرد و به سوى او رفت. پرسيدم اين اين زن كيست؟ گفتند: عمه‏اش زينب كبرى است.(632)

بازگشت به سوى مدينه‏

كشتن حسين (عليه السلام) و ياران او اسير كردن حريم رسول خدا (صلى الله عليه و آله و سلم) يزيد را مسرور كرد،(633)شادمانى وى در مجلس عمومى‏اش پديدار بود و اعتنايى به الحاد و كفر خود نداشت آنجا كه اشعار ابن زبعرى را مى‏خواند و حتى وحى بر پيامبر (صلى الله عليه و آله و سلم) را نيز انكار مى‏كرد، اماهنگامى كه ملامت بر او فزونى گرفت و روشن شد كه در كار خود، مرتكب خطا شده است و كارى را انجام داده است كه حتى كسانى كه متدين به دين اسلام نبودند، آن كار را نمى‏كردند، و وصيت معاويه را فهميد به او گفته بود: اهل عراق حسين را رها نمى‏كنند تا آنكه خروج كند، هنگامى كه برتو خروج كرد از او بگذر چرا كه او خويشاوندى حتمى و حقى عظيم بر دمه ما دارد.(634) و حتى نزديكان و اهل بيت و زنان يزيد نيز بر او عيب گرفتند، سخن گفتن سر مقدس به لاخول و لاقوه الا بالله آنجا كه دستور قتل فرستاده روم را داد در پيش چشمان او بود(635) و بيزارى از اين جرم و قساوت در همه حال محافل و مجالس دمشق پيچيد، چاره‏اى نديد جز آنكه ارتكاب اين كار را بر گردن ابن زياد بياندازد تا اين شماتتها را از خود دور كند، ولى آنچه ثابت است هرگز زائل نمى‏شود.

يزيد هنگامى كه از فتنه و انقلاب بر عليه خود ترسيد در بيرون بردن امام سجاد (عليه السلام) و اهل بيت (عليه السلام) از شام تعجيل كرد و در صدد برآمد كه خواسته‏هاى آنان را اجابت كند، به نعمان بن بشير و همراهان او دستور داد كه آنها را تا مدينه، با مهربانى، همراهى كنند.(636)

هنگامى كه آنان به عراق رسيدند به راهنماى خود گفتند: ما را از راه كربلا ببر، به قتلگاه حسين (عليه السلام) رسيدند، جابربن عبدالله انصارى و جماعتى از بنى هاشم گريه و برخى از آل پيامبر را ديدند كه براى زيارت قبر حسين (عليه السلام) آمده بودند، صداى گريه و ناله بلند شد، سه روز(637) براى نوحه بر حسين (عليه السلام) در كربلا ماندند.(638)

جابر انصارى نزد قبر امام (عليه السلام) ايستاد، به شدت گريست و سه بار صدا زد: يا حسين! آنگاه گفت: آيا دوست جواب خودش را داد و گفت: چگونه جواب مرا بدهى در حالى كه رگهاى تو قطع شده و ميان سر و بدنت جدائى افتاده است، شهادت مى‏دهم كه تو فرزند خاتم پيامبران و فرزند اميرمؤمنان، و فرزند انيس تقوى و زاده هدايت و پنجمين اصحاب كساء و فرزند سرور نقيبان و فرزند فاطمه زهرا سيده زنان هستى! چگونه چنين نباشى در حالى كه دست سيد المرسلين به تو غذا داده است، در دامان پارسيان تربيت يافته‏اى، از سينه ايمان شير نوشيده‏اى و با اسلام از مادر جدا شده‏اى، پاك زيسته‏اى و پاك رحلت كرده‏اى، جز اينكه قلوب مؤمنين از فرق تو آرامش ندارد و دائماً در حيرت و حسرت مى‏باشند. سلام خداوند و رضوان او بر تو باد! شهادت مى‏دهم كه تو در همان مسير حركت كردى كه برادرت يحيى بن زكريا حركت كرد. پس از آن چشم خود را به اطراف قبر حركت داد و فرمود: شهادت مى‏دهم كه شما نماز را بر پاداشتيد و زكات را پرداختيد و امر به معروف و نهى از منكر نموديد، با افراد ملحد و بى دين جهاد كرديد و خداوند را عبادت كرديد تا آنكه به مرحله يقين رسيديد.

قسم به خدائى كه محمد (صلى الله عليه و آله و سلم) را به حق به پيامبرى مبعوث كرد، در آن معركه‏اى كه وارد شده‏ايد ما نيز با شما شريك هستيم.

عطيه عوفى گويد: چگونه اينچنين است در حالى كه ما هيچ وادى را نپيموديم، از هيچ كوهى بالا نرفتيم و هيچ شمشيرى را نزديم و اين جماعت را ميان سر و بدن جدائى افتاده فرزندان آنها يتيم و همسران آنها بيوه شده‏اند.

جابر در پاسخ گفت: از حبيب خود رسول خدا (صلى الله عليه و آله و سلم) شنيدم كه مى‏فرمود: هر كس گروهى را دوست داشته باشد، با آنان خواهد بود و هر كس عمل قومى را دوست داشته باشد، با آنان خواهد بود و هر كس عمل قومى را دوست داشته باشد، در آن عمل، شريك آن قوم مى‏باشد، قسم به خدائى كه محمد (صلى الله عليه و آله و سلم) را به پيامبرى مبعوث داشت نيت من و اصحاب من بر همانست كه حسين (عليه السلام) و اصحاب او بر آن نيت بوده‏اند.(639)الحاق سر به بدن‏

هنگامى كه زين العابدين (عليه السلام) نرمش و بازگشت يزيد را ديد تمامى سرها را از او درخواست تا آنها را در محل خود دفن كند. يزيد اين خواسته را پذيرفت و تمامى سرها را تحويل او داد كه به بدن ملحق كنند. در حبيب السير آنچنان كه نفس المهموم ص 253 نقل كرده است و رياض الأحزان ص 155 شده است كه سرها را به كربلا آوردند.

در روضه الواعظين فنال نيشابورى ص 165 و مثير الأحزان ابن نما ص 58 آمده است: اماميه اينچنين سر حسين (عليه السلام) به بدن قابل اعتماد است، در لهوف ص 112 آمده است: اماميه اينچنين قائلند، در اعلام الورى از طبرسى ص 151، مقتل العوالم ص 154، رياض المصائب و بحار آمده: مشهور ميان علماء الحاق سرها به ابدان است.

ابن شهر آشوب در مناقب ج 2، ص 200 گفته است: سيد مرتضى در بعضى از رساله‏هاى خود ذكر كرده است كه سر حسين به بدنش در كربلا ملحق شد. شيخ طوسى مى‏گويد: زيارت اربعين بر الحاق دلالت دارد، در بحار الانوار از برادر علاض مه حلى و در عجائب المخلوقات قزوينى ص 67 آمده است: در بيستم صفر سر حسين (عليه السلام) به بدن باز گردانده شد، شبراوى شد،(640) در شرح همزى البوصيرى تأليف ابن حجر آمده است: سر حسين (عليه السلام) پس از چهل روز از شهادت وى، بازگردانيده شد، سبط ابن جوزى مى‏گويد: مشهورتر اينست كه سر به كربلا باز گردانيده شد و با بدن دفن شد،(641) مناوى در الكواكب الدريه ج 1، ص 57 نقل كرده است كه اماميه بالاتفاق معتقدند كه سر به كربلا باز گردانده شد، قرطبى آن را ترجيح داده است و به بعضى از اهل كشف و شهود نسبت داده است كه آنان را باز گرداندن سر به كربلا مطلع شده‏اند، و همچنين ابوريحان بيرونى مى‏گويد كه در بيستم از صفر سر حسين (عليه السلام) به بدن باز گردانده شد تا با آن دفن شود.(642)

با توجه به اين تفاصيل ديگر به قول خلاف آن نمى‏توان اعتنا كرد و اين حديث كه سر مطهر كنار قبر پدرش اميرالمؤمنين على (عليه السلام) است، در جلوى اين بزرگان بوده است و اينكه از آن اعراض كرده‏اند دلالت مى‏كند كه به آن اعتماد ندارد، چون مستند بودن آن مسلم نيست و راويان آن شناخته شده نيستند. هنگامى كه از ابوبكر آلوسى جايگاه سر مطهر سؤال شد او در پاسخ گفت:

همچنين حاج مهدى فلوجى حلى مى‏فرمايد:(644)