مشكاه الأنوار في غررالاخبار
باب چهارم : در آداب معاشرت با مردم

ابوالفضل على بن رضى الدين ... الطبرسى

- ۲۷ -


فصل اول : در انتخاب دوست
الفصل الاول فى اتخاذ الاخوان

حديث

- عن أ بى عبد الله ع قال :
لاتغش الناس فتبقى بغير صديق
امام صادق عليه السلام فرمود: به مردم غل وغش ودورنگى نكن كه بى رفيق خواهى ماند.


حديث

- وعنه قال المؤ من أ خوالمؤ من لايظلمه ولايخذله ولايغشه ولا يغتابه ولايخونه ولايكذبه
امام صادق عليه السلام فرمود: مؤ من برادر مؤ من است ، به او ستم نمى كند واورا خوار نمى گرداند، وبه اوغش ودورنگى نمى كند، واز اوغيبت نكند وبه اوخيانت نورزد، وبه اودروغ نمى گويد.


حديث

- قال لاينبغى للمؤ من أ ن يستوحش إ لى أ خيه المؤ من فمن دونه فإ ن المؤ من عزيز فى دينه
امام صادق عليه السلام فرمود: براى مؤ من سزاوار نيست كه از ترس ووحشت با برادر مؤ منش (گر چه در مقام از اوپائين تر باشد) ويا با ديگرى ماءنوس شود، مؤ من در دينش عزيز است .


حديث

- وعنه قال لاتذهب الحشمة فيما بينك وبين أ خيك فإ ن ذهاب الحشمة ذهاب الحياء وبقاء الحشمة بقاء المروءة
امام صادق عليه السلام فرمود: پرده شرم وحياى ميان خود و برادر دينيت را برمدار، زيرا رفتن آبروواعتبار رفتن حياء، وبقاء اعتبار به بقاء مردانگى است .


حديث

- عن أ بى عبد الله ع قال :
إ ذا ضاق أ حدكم فليعلم أ خاه ولايعن على نفسه
امام صادق عليه السلام فرمود: هر گاه زندگى بر يكى از شما تنگ وسخت شد بايد برادران خود را خبر كند وبه خود متكى ومغرور نباشد.


حديث

- وعنه قال من عظم دين الله عظم حق إ خوانه ومن استخف بدينه استخف بإ خوانه
امام صادق عليه السلام فرمود: هر كه دين خدا را بزرگ شمارد حقوق برادران دينى خود را بزرگ مى شمارد، وهر كه دين خود را سبك شمارد حقوق برادران دينى خود را بزرگ مى شمارد، وهر كه دين خود را سبك شمارد برادران دينى خود را هم سبك شمرده .


حديث

- وعنه قال من سأ له أ خوه المؤ من حاجة من ضر فمنعه من سعة و هويقدر عليها من عنده أ ومن عند غيره حشره الله يوم القيامة مغلولة يده إ لى عنقه حتى يفرغ الله من حساب الخلق
امام صادق عليه السلام فرمود: هر كس از برادر مؤ منش به علت تنگدستى تقاضايى كند، واوبتواند حاجتش را به هر نحوى روا نمايد ولى برنياورد، خداوند متعال روز قيامت دست اورا در گردنش به زنجير بندد تا هنگامى كه از حساب مردم فارغ شود.


حديث

- عنه قال من مشى مع أ خيه المؤ من فى حاجة فلم يناصحه فقد خان الله ورسوله
امام صادق عليه السلام فرمود: هر كه دنبال حاجتى با برادر (دينى ) خود همراه شود، ولى خير خواه اونباشد، مانند كسى است كه به خدا ورسولش خيانت كرده .


حديث

- عن الباقر ع قال :
يحق على المؤ من للمؤ من النصيحة
امام باقر عليه السلام فرمود: سزاوار است كه مؤ من خير خواه مؤ من باشد.


حديث

- عن حماد بن عثمان قال كنت عند أ بى عبد الله ع إ ذ دخل عليه رجل من أ صحابنا فقال له أ بوعبد الله ما لا خيك يشكومنك قال يشكونى أ نى استقصيت حقى منه فقال أ بوعبد الله كأ نك إ ذا استقصيت حقك لم تسى ء أ رأ يت ما ذكر الله جل وعز فى القرآن يَخ افُونَ سُوءَ الْحِس ابِ أ خافوا أ ن يجور الله جل ثناؤ ه عليهم لاوالله ما خافوا ذلك و إ نما خافوا الاستقصاء فسماه الله سوء الحساب نعم من استقصى من أ خيه فقد أ ساء
حماد بن عثمان گويد: نزد امام صادق عليه السلام بودم كه مردى از ياران ما خدمت ايشان رسيد. امام عليه السلام فرمود: چرا برادر مؤ منت از توشكايت دارد؟ عرض كرد: از اينكه حقم را از اوطلب نمودم شكايت دارد، حضرت فرمود: گويا توهنگامى كه حقت را طلب مى كنى خطايى مرتكب نشده اى ! ايا كلام خداوند را در قرآن نديده اى كه (آنها از بدى حساب مى ترسند)؟ آيا آنان از ظلم خدا بر خود مى ترسند؟ نه بخدا قسم ؛ آنها از اين نمى ترسند، بلكه از حساب كشى خدا مى ترسند، لذا خداوند نام آن را بدى حساب گذارده . بلى ؛ هر كه از برادر دينى اش ‍ حسابرسى كند به اوبدى نموده .


حديث

- عن جعفر بن محمد بن مالك رفعه إ لى أ بى عبد الله ع عن بعض ‍ أ صحابنا قال قلت لا بى عبد الله إ خواننا يتولون عمل السلطان أ فندعولهم فقال أ بوعبد الله هل ينفعونكم قلت لافقال ابرءوا منهم برئ الله منهم
راوى گويد: به امام صادق عليه السلام عرض كردم : برادران ما براى سلطان كار مى كنند آيا برايشان دعا كنيم ؟ حضرت فرمود: آيا سودى براى شما دارند؟ گفتم : نه فرمود: از آنها بيزارى بجوييد كه خداوند هم از آنها بيزارى جسته .


حديث

- عن محمد بن سنان قال قال أ بوعبد الله ع لاتدخل لا خيك فى أ مر مضرته عليك أ عظم من منفعته له
قال ابن سنان يعنى أ ن الرجل يكون عليه دين كثير ولك مال قليل فتؤ دى عنه فيذهب مالك ولاتكون قضيت دينه
امام صادق عليه السلام فرمود: با برادرت در كارى كه ضررش بر توبيشتر از نفع اوست براى خود همكارى نكن .
ابن سنان در توجيه اين حديث گويد: منظور امام اين است كه شخص قرض ‍ زيادى دارد وتواندك مالى دارى ، مى خواهى دين اورا اداء كنى ، مالت از بين مى رود ولى قرض را ادا ننمودى .


حديث

- عنه ع قال :
يقال للمؤ من يوم القيامة تصفح وجوه الناس فمن سقاك شربة أ وأ طعمك أ كلة أ وفعل بك كذا وكذا خذ بيده فأ دخله الجنة فأ خذ بيده فأ دخله الجنة
امام صادق عليه السلام فرمود: روز قيامت به مؤ من گفته مى شود: خوب به چهره هاى مردم نگاه كن ، هر كه تورا آبى نوشانيده ، يا به توغذائى خورانده ، يا كارى برايت انجام داده ، دستش را بگير وبه بهشت ببر، اودستش را گرفته وبه بهشت برد.


حديث

- وعنه قال من أ كرم مؤ منا فكأ نما يكرم الله ومن دعا لا خيه المؤ من دفع الله عنه البلاء ودر عليه الرزق
امام صادق عليه السلام فرمود: هر كه مؤ منى را اكرام كند گويا خدا را اكرام نموده وهر كه براى برادر مؤ منش دعا كند، خداوند بلارا از او دفع وروزيش را زياد گرداند.


حديث

- وعن أ مير المؤ منين ع قال :
عليكم بالا خوان فإ نهم عدة للدنيا وعدة للا خرة أ لاتسمع إ لى قول أ هل النار فَم ا لَن ا مِنْ ش افِعِينَ وَ ل ا صَدِيقٍ حَمِيمٍ
على عليه السلام فرمود: شما به برادران خود توجه كنيد كه آنها براى دنيا وآخرت شما سودمند خواهند بود، مگر نشنيده ايد كه خداوند در قرآن از قول اهل دوزخ مى فرمايد: (در اين روز سخت نه شفيعى داريم ونه دوستى كه حمايتمان كند).


حديث

- وقال لوأ ن رجلاقام الليل وصام النهار وذبح بين الركن والمقام لم يبعثه الله يوم القيامة إ لامع من أ حب بالغا ما بلغ إ ن جنة فجنة وإ ن نارا فنارا
على عليه السلام فرمود: اگر كسى شب زنده دار باشد وروزها روزه بگيرد ودر بين ركن ومقام قربانى كند، خداوند در روز قيامت اورا مبعوثت نمى كند مگر با كسى كه دوستش دارد، به هر تعداد كه باشند؛ اگر آن دوست بهشتى باشد در بهشت خواهد بود، واگر جهنمى باشد در دوزخ .


حديث

- عن النبى ص ما أ حدث عبد آخى فى الله إ لاأ حدث له درجة فى الجنة
رسول خدا صلى الله عليه وآله فرمود: هيچ بنده اى در راه خدا با كسى برادرى ننمود، مگر اينكه درجه اى ومقامى در بهشت برايش ‍ احداث شد.


حديث

- عن الصادق ع قال :
ليس من الا نصاف مطالبة الا خوان بالا نصاف
امام صادق عليه السلام فرمود: انصاف نيست كه انسان از برادران خود انصاف بخواهد.


حديث

- جاء رجل إ لى سلمان الفارسى فدعاه فقال إ ن فلانا صنع لك طعاما فقال أ قرئه منى السلام وقل له أ نا ومن معى فرجع الرسول فقال أ نت ومن معك قال فقمنا وكنا ثلاثا عشر رجلافأ تينا الباب فاستأ ذن فخرج رب البيت فأ خذ بيد سلمان فأ دخله البيت فأ مر رفقتنا عن يمينه وشماله فأ جلسه وحل زر قميصه وكان أ يام حر ففرح منه فضحك سلمان ففرحنا بضحكه فقلنا يا أ با عبد الله ما الذى أ ضحكك قال سمعت رسول الله يقول ما من رجل مسلم أ كرم أ خاه المسلم بتكرمه يريد بها وجه الله إ لانظر الله إ ليه وما نظر الله إ لى عبد فلايعذبه أ بدا
مردى خدمت سلمان فارسى رحمة الله آمد واورا دعوت نمود، وگفت : فلانى غذايى براى شما تهيه كرده ، سلمان گفت : سلام مرا به اوبرسان وبه اوبگو: من وهر كه با من هست بياييم ؟ آن شخص رفت و برگشت وگفت : همگى بياييد، مرد گفت : برخاستيم در حاليكه سيزده نفر بوديم به در آن خانه رسيديم ، سلمان اجازه ورود خواست ، صاحب خانه بيرون آمد ودست سلمان را گرفته ووارد خانه كرد، وبه دوستان ما امر كرد كه طرف راست وچپ اوبنشينند، اوسلمان را نشاند وچون هوا گرم بود دكمه پيراهنش را باز نمود وخوشحال شد، سلمان خنده اش گرفت ، همگى ما نيز خنديديم ، وگفتيم : اى ابا عبدالله ! چرا خنديدى ؟ گفت : از رسول خدا صلى الله عليه وآله شنيدم كه مى فرمود: هر مسلمانى كه برادر مسلمان خود را احترام كند، ودر اين عمل نيت خدايى داشته باشد، خداوند به او نظر مى كند، وهر كه مورد نظر خداوند قرار گيرد هرگز عذاب نشود.


حديث

- عن أ نس قال أ هدى لرجل من أ صحاب النبى رأ س شاة مشوى فقال إ ن أ خى فلانا وعياله أ حوج إ لى هذا حقا فبعث إ ليه فلم يزل يبعث به واحد إ لى واحد حتى تداولوا بها سبعة أ بيات حتى رجعت إ لى الا ول فنزل وَ يُؤْثِرُونَ عَلى أَنْفُسِهِمْ وَ لَوْ ك انَ بِهِمْ خَص اصَةٌ وَ مَنْ يُوقَ شُحَّ نَفْسِهِ
+++ فَأُول ئِكَ هُمُ الْمُفْلِحُونَ وفى رواية فتداولته تسعة أ نفس ثم عاد إ لى الا ول
انس گويد: به يكى از اصحاب پيامبر صلى الله عليه وآله سر يك گوسفند بريان شده اى هديه شد، اوگفت : فلان برادرم وخانواده اش از من بيشتر نيازمندند، سرگوسفند را نزد اوبردند، اونيز به ديگرى حواله كرد، تا به هفت نفر حواله شد، وسرانجام به دست همان نفر اول رسيد، در اينجا اين آيه نازل شد: (وبر خود سختى مى گيرند، گر چه به ضررشان باشد7 و هر كه بخل نورزد رستگار خواهد بود).


حديث

- عن أ بى جعفر ع قال :
من اغتيب عنده أ خوه المؤ من فنصره وأ عانه نصره الله فى الدنيا والا خرة ومن اغتيب عنده المؤ من فلم ينصره ولم يدفع عنه وهويقدر على نصرته وعونه خوفه الله فى الدنيا والا خرة
امام باقر عليه السلام فرمود: هر مؤ منى كه نزدش غيبت مؤ من ديگرى كنند واواز آن مؤ من دفاع كند، خداوند اورا در دنيا وآخرت يارى كند، وهر كه غيبت مؤ منى را بشنود ودر حاليكه قدرت دفاع دارد از اودفاع نكند، خداوند اورا در دنيا وآخرت خواهد ترسانيد.


حديث

- عن أ بى عبد الله ع قال :
قال رسول الله ص من عرض لا خيه المسلم فكأ نما خدش ‍ وجهه
امام صادق عليه السلام از رسول خدا صلى الله عليه وآله نقل كند كه فرمود: هر كه متعرض برادر مسلمانش شود (وسخن اورا قطع كند)، مثل اين است كه چهره اش را مخدوش گردانيده .


حديث

- وقال ص المؤ من مرآة أ خيه يميط عنه الا ذى
رسول خدا صلى الله عليه وآله فرمود: مؤ من همانند آئينه اى براى برادر مؤ منش است ، ناراحتيها را از اوبرطرف مى سازد.


فصل دوم : در آداب معاشرت
الفصل الثانى فى آداب المعاشرة

حديث

- من كتاب المحاسن :
عن معاوية بن وهب قال قلت لا بى عبد الله ع كيف ينبغى لنا أ ن نضع فيما بيننا وبين قومنا وفيما بيننا وبين خلطائنا من الناس فقال تؤ دون الا مانة إ ليهم وتقيمون الشهادة لهم وعليهم وتعودون مرضاهم وتشهدون جنائزهم
معاوية بن وهب گويد: به امام صادق عليه السلام عرض كردم : رفتار ما با كسانى كه با ما معاشرت دارند يا با ما هم فكرند چگونه سزاوار است باشد؟ فرمود: امانت را به آنان برگردانيد، اگر از شما شهادت خواستند، در شهادت وگواهى آنها شركت نماييد، بيمارانشان را عيادت كنيد، واز جنازه آنان مشايعت كنيد.


حديث

- عنه قال احضروا مع قومكم مساجدكم وأ حبوا للناس ما تحبون لا نفسكم أ ما يستحى الرجل منكم أ ن يعرف جاره حقه ولايعرف حق جاره
امام صادق عليه السلام فرمود: با هم فكران خود در مساجدتان حضور بهم رسانيد، وآنچه را براى خود مى پسنديد براى مردم بپسنديد، آيا شرم نمى كند كسى كه همسايه اش حق اورا بشناسد، ولى اوحق همسايه اش را نشناسد؟


حديث

- عنه ع قال :
فى قول الله عز وجل إِنّ ا نَر اكَ مِنَ الْمُحْسِنِينَ فقال كان يوسع للجليس و يستقرض للمحتاج ويعين الضعيف
امام صادق عليه السلام در مورد آيه (وما تورا از نيكوكاران مى دانيم ) فرمود: آنكه براى همنشين خود در مجلس جا باز كند، وبه نيازمند وام دهد، ودرمانده را يارى كند.


حديث

- عنه قال إ ياكم وما يعتذر منه فإ ن المؤ من لايسى ء ولايعتذر و المنافق يسى ء كل يوم ويعتذر
امام صادق عليه السلام فرمود: بپرهيزيد از عملى كه باعث عذر خواهى شما شود، زيرا مؤ من عملى را انجم نمى دهد كه بعد عذر خواهى كند، ومنافق هر روز بدى مى كند وعذر مى خواهد.


حديث

- عن أ بى جعفر ع فى قول الله عز وجل وَ قُولُوا لِلنّ اسِ حُسْناً قال قولوا للناس أ حسن ما تحبون أ ن يقال لكم فإ ن الله يبغض اللعان السباب الطعان على المؤ منين والفاحش المتفحش والسائل الملحف ويحب الحيى الحليم العفيف المتعفف
امام باقر عليه السلام در مورد آيه (وبه مردم سخنان نيك گوييد)، فرمود: بهترين چيزى را كه دوست داريد در مورد شما گفته شود به مردم بگوييد، زيرا خداوند نفرين كننده وفحش دهنده وطعن زننده بر مؤ منان وبدزبان ، وگداى حريص وپررورا دوست ندارد، وافراد آبرومند بردبار با عفت عفت پيشه را دوست دارد.


حديث

- عن الباقر ع قال :
من خالطت فإ ن استطعت أ ن تكون يدك العليا عليه فافعل
امام باقر عليه السلام فرمود: با هر كه معاشرت دارى اگر مى توانى دست عطايت را به سرشان بكشى ، وبه آنها خيرى رسانى ، آن را انجام بده .


حديث

- عن أ بى عبد الله ع قال :
إ ذا كان القوم ثلاثة من المؤ منين فلايتناجيان منهم اثنان دون صاحبهما فإ ن ذلك مما يحزنه ويؤ ذيه
امام صادق عليه السلام فرمود: هر گاه سه نفر از مؤ منان با هم هستند، دونفر آنان در گوشى با هم صحبت نكنند، زيرا مايه اندوه وآزار رفيق سوم است .


حديث

- وعنه ع قال :
اذكر أ خاك إ ذا توارى عنك بما تحب أ ن يذكرك به إ ذا تواريت عنه ودعه من كل ما تحب أ ن يدعك منه فإ ن ذلك هوالعمل واعمل عمل من يعلم أ نه مجزى بالا حسان مأ خوذ بالا جرام
امام صادق عليه السلام فرمود: برادر خود را هنگامى كه غايب است طورى ياد كن كه دوست مى دارى اوتورا ياد كند، وواگذار اورا از آنچه دوست مى دارى كه تورا از آن واگذارد، زيرا اين از عمل صالح است ، و بمانند كسى كار انجام ده كه مى داند جزاى خير وشر عمل اودامنگيرش ‍ مى شود.


حديث

- قال رسول الله ص :
المؤ من حرام كله عرضه وماله ودمه
رسول خدا صلى الله عليه وآله فرمود: تمام شئونات مؤ من محترم است : ابرويش ، مالش ، وخونش .


حديث

- عن النبى ص قال لاتطلبوا عثرات المؤ منين فإ ن من تتبع عثرات أ خيه تتبع الله عثرته ومن تتبع الله عثرته فضحه ولوفى جوف بيته
رسول خدا صلى الله عليه وآله فرمود: لغزشهاى مؤ منان را جستجونكنيد، زيرا هر كه لغزشهاى برادر مؤ منش را جستجوكند، خداوند لغزشهايش را دنبال كند، وهر كه خداوند لغزشهايش را دنبال نمايد رسوايش سازد، گر چه درون خانه اش باشد.


حديث

- قال أ مير المؤ منين ع :
لا ن أ صلح بين اثنين أ حب إ لى من أ ن أ تصدق بدينارين
على عليه السلام فرمود: اصلاح كردنم ميان دونفر نزد من محبوبتر است از اينكه دودينار صدقه دهم .


حديث

- عن الباقر ع قال :
الكذب كله إ ثم إ لاما نفعت به مؤ منا أ ودفعت به عن دين المسلم
امام باقر عليه السلام فرمود: هر دروغى حرام است ، مگر دروغى كه سودى براى مؤ منى داشته باشد، يا بخواهى از دين وعقيده مسلمان دفاع كنى .


حديث

- عن الصادق ع قال :
صدقة يحبها الله إ صلاح بين الناس إ ذا تفاسدوا وتقريب إ ذا تباعدوا
امام صادق عليه السلام فرمود: صدقه اى كه خداوند دوست دارد7 اصلاح ميان مردم است ، زمانى كه با هم نزاع دارند، ونزديك نمودن آنها به يكديگر هنگامى كه از هم دور شوند.


حديث

- عنه قال ما من مؤ من إ لاوفيه دعابة قلت وما الدعابة قال المزاح
امام صادق عليه السلام فرمود: هيچ مؤ منى نيست جز اينكه در اودعابه است ، سؤ ال شد: دعابه چيست ؟ فرمود: شوخى كردن .


حديث

- وقال أ مير المؤ منين ع :
إ ياكم والمزاح فإ نه يجر السخيمة ويورث الضغينة وهوالسب الا صغر عن أ بى عبد الله ع قال :
إ ياكم والمزاح فإ نه يذهب بماء الوجه ومهابة الرجل كان أ صحاب رسول الله يجلسون فيلهون ويتحدثون ويضحكون حتى أ نزل الله عز وجل أَ لَمْ يَأْنِ لِلَّذِينَ آمَنُوا أَنْ تَخْشَعَ قُلُوبُهُمْ لِذِكْرِ اللّ هِ فلما قرأ رسول الله ص عليهم هذه الا ية تركوا الحديث واللهووالمزاح
على عليه السلام فرمود: از شوخى بپرهيزيد كه كينه آورد، و دشمنى به جاى گذارد، شوخى با اشخاص خود فحش كوچك است .
امام صادق عليه السلام فرمود: از مزاح دورى كنيد كه آبرومى برد وشكوه و بزرگى مردان را از بين مى برد، ياران رسول خدا صلى الله عليه وآله جمع مى شدند وسخنان لغووبيهوده مى گفتند ومى خنديدند، تا اينكه اين آيه شريفه را خداوند نازل فرمود: (آيا وقت آن نرسيده كه كسانى كه ايمان آورده اند دلهايشان با ياد خدا خاضع شود) هنگامى كه رسول خدا صلى الله عليه وآله اين آيه را تلاوت فرمود، سخن گفتن ولغووشوخى را رها كردند.


حديث

- عن أ بى الحسن الا ول ع قال :
إ ن يحيى بن زكريا كان يبكى ولايضحك وكان عيسى يضحك ولايبكى و كان الذى يصنع عيسى أ فضل مما يصنع يحيى
امام كاظم عليه السلام فرمود: يحيى بن زكريا عليه السلام گريه مى كرد ونمى خنديد، وعيسى عليه السلام مى خنديد ومى گريست ، و آنچه را عيسى عمل مى كرد از يحيى بهتر بود.


حديث

- عن أ بى عبد الله ع قال :
ضحك المؤ من تبسم
امام صادق عليه السلام فرمود: خنده مؤ من تبسم است .


حديث

- وفى رواية قال إ ذا قهقهت فقل اللهم لاتمقتنى
در روايت ديگر آمده كه : هر گاه با صداى بلند خنديدى بگو: بار خدايا! مرا مورد بغض خود قرار مده .


حديث

- عن أ مير المؤ منين ع قال :
إ ن من الجهل الضحك من غير عجب
على عليه السلام فرمود: خنده بى مورد از نادانى است .


حديث

- عن الصادق ع كثرة الضحك تمج الا يمان مجا
امام صادق عليه السلام فرمود: خنده بسيار ايمان را به يك سو پر تاب كند.


حديث

- عن الرضا ع قال :
إ ذا كان الرجل حاضرا فكنه وإ ذا كان غائبا فسمه
امام رضا عليه السلام فرمود: در حضور مرد كنيه اش را بگو، ودر غيابش نامش را ببر.


حديث

- عن الباقر ع قال :
من حق المؤ من على أ خيه أ ن يشبع جوعته ويوارى عورته ويفرج عنه كربته ويقضى دينه فإ ذا مات خلفه فى أ هله وولده
امام باقر عليه السلام فرمود: از حق مؤ من بر برادر مؤ منش اين است كه گرسنگى اورا رفع كند، وزشتيهايش را بپوشاند، واز گرفتاريش ‍ نجات بخشد، وقرضش را بپردازد، وچون بميرد نسبت به خانواده و فرزندانش از اوجانشينى كند.


حديث

- ومن كتاب روضة الواعظين :
عن الصادق ع قال للمؤ من على المؤ من سبعة حقوق واجبات ما فيها حق إ لاوعليه واجب إ ن خالفه خرج من ولاية الله وترك طاعته ولم يكن لله عز وجل فيه نصيب قلت جعلت فداك حدثنى ما هى قال أ يسر حق منها أ ن يحب له ما يحب لنفسه ويكره له ما يكره لنفسه والحق الثانى أ ن يمشى فى حاجته ويبتغى رضاه ولايخالف قوله والحق الثالث أ ن تصله بنفسك ومالك ويدك ورجلك ولسانك والحق الرابع أ ن تكون عينه و دليله ومرآته وقميصه والحق الخامس أ ن لاتشبع ويجوع ولاتلبس و يعرى ولاتروى ويظمأ والحق السادس أ ن تكون لك امرأ ة وخادم وليس ‍ لا خيك امرأ ة ولاخادم أ ن تبعث خادمك فيغسل ثيابه ويصنع طعامه و يمهد فراشه فإ ن ذلك كله إ نما جعل بينك وبينه والحق السابع أ ن تبر قسمه وتجيب دعوته وتشهد جنازته وتعوده فى مرضه وتشخص ببدنك فى قضاء حاجته ولاتحوجه إ لى أ ن يسأ لك ولكن تبادر إ لى قضاء حوائجه فإ ذا فعلت ذلك به وصلت ولايته بولايتك وولايتك بولاية الله عز و جل
امام صادق عليه السلام فرمود: مؤ من بر مؤ من هفت حق واجب دارد، كه اگر مخالف آن عمل كند از فرمان واطاعت خدا خارج شده ، و خداوند در اين حقوق بهره اى ندارد، عرض كردم : فدايت شوم ، آن حقوق را بيان فرماييد كه چيست ؟
فرمود: آسانترين آنها آنكه هر چه براى خودت دوست دارى براى اوهم دوست بدار، وهر چه براى خودت نمى پسندى براى اوهم مپسند، وحق دوم اينكه حاجتش را برآورى ورضايتش را كسب كنى ، وبا گفتارش ‍ مخالفت نكنى ، وحق سوم اينكه : با جان ومال ودست وپا وزبانت اورا يارى كنى ، وحق چهارم اينكه : چشم وراهنما وآيينه اووحافظ سرش ‍ باشى ، وحق پنجم اينكه : توسير نباشى واوگرسننه ، وتوپوشيده نباشى و اوبرهنه ، وسيراب نباشى واوتشنه ، حق ششم اينكه : اگر توزن وخادم دارى واوزن وخادم ندارد، خادمت را براش شستن لباسش وپختن غذايش وپهن نمودن رختخوابش بفرستى ، واين روابطى است كه بين شما مقرر شده است .
وحق هفتم اينكه : سوگندش را تصديق كنى ، ودعوتش را بپذيرى ، ودر بيماريش به عيادت اوبروى ، وبر جنازه اش حاضر شوى ، ودر رفع حوائجش بكوشى ، ونگذارى كه از توچيزى بخواهد، بلكه در برآوردن حاجتش مبادرت ورزى ، هر گاه چنين كردى دوستى اورا به دوستى خود، و دوستى خود را با دوستى خدا پيوند زده اى .


حديث

- قال الصادق ع من تولى أ مرا من أ مور الناس فعدل وفتح بابة و رفع ستره ونظر فى أ مور الناس كان حقا على الله عز وجل أ ن يؤ من روعته يوم القيامة ويدخله الجنة
امام صادق عليه السلام فرمود: هر كه عهده دار امرى از امور مردم شود، وبا عدالت رفتار كند، ودر خانه اش را به روى مردم باز نمايد، و پرده خانه را كار زند ودر امور مردم نظر نمايد، وبر خداوند متعال حق است كه روز قيامت اورا نترساند وبه بهشت برد.


حديث

- سئل ما أ دنى حق المؤ من على أ خيه قال أ ن لايستأ ثر عليه بما هو أ حوج إ ليه منه
از امام صادق عليه السلام سؤ ال شد: پايين ترين حق مؤ من بر برادرش چيست ؟ فرمود: اين است كه در آنچه كه برادر مؤ منش به آن محتاج تر است خود را مقدم ندارد.


حديث

- عن أ مير المؤ منين ع قال :
لابنه الحسن ع حين دخل مؤ دبه قم لمولاك
على عليه السلام هنگامى كه معلم فرزندش حسن عليه السلام وارد مى شد مى فرمود: جلوى مولايت بايست .


حديث

- روى ان رسول الله ص قال إ ذا أ تاكم سيد قوم فاعرفوا سؤ دده
رسول خدا صلى الله عليه وآله فرمود: هر گاه بزرگ گروهى نزد شما آمد، منزلت اورا بزرگ شماريد.


حديث

- عن النبى ص قال المؤ من الذى يخالط الناس ويصبر على أ ذاهم أ عظم أ جرا من الذى لايخالطهم ولايصبر على أ ذاهم
رسول خدا صلى الله عليه وآله فرمود: مؤ منى كه با مردم معاشرت مى كند، وبر اذيتهاى آنان صبر مى نمايد، از كسى كه در اجتماعات آنها شركت نمى كند وبر اذيتهاى آنان صبر نمى كند اجرش بيشتر است .


حديث

- وقال الصادق ع تقربوا إ لى الله بمواساة إ خوانكم
امام صادق عليه السلام فرمود: با همدردى با برادرانتان به خدا تقرب جوييد.


حديث

- وقال ع :
المؤ من أ عظم حرمة من الكعبة
امام صادق عليه السلام فرمود: احترام مؤ من از كعبه بالاتر است


حديث

- وقال النبى ص إ ذا جاء الرجل فاسأ له عن اسمه واسم أ بيه وممن هوفإ نه أ وصل للمودة
رسول خدا صلى الله عليه وآله فرمود: هنگامى كه مردى نزد شما آمد از نامش ونام پدرش ومحل زندگانيش سؤ ال كنيد، زيرا اين سؤ الات ايجاد محبت مى كند.


حديث

- وقال من كان يؤ من بالله واليوم الا خر فلايرفعن إ لينا عورة أ خيه المسلم
رسول خدا صلى الله عليه وآله فرمود: هر كس به خدا وروز قيامت ايمان دارد، نبايد اسرار زندگى برادر مسلمانش را به ما بگويد.


حديث

- ودخل رسول الله ص غيضه ومعه صاحب له فقطع غصنين أ حدهما أ عوج والا خر مستقيم ودفع إ لى صاحبه المستقيم وحبس لنفسه الا عوج فقال الرجل أ نت أ حق بهذا منى يا رسول الله قال كلاما من مؤ من صاحب صاحبا إ لاوهومسئول عنه يوم القيامة ولوساعة من نهار
رسول خدا صلى الله عليه وآله به همراه يك نفر وارد نيزارى شدند، ودوشاخه را قطع نمودند، يكى از آن دوكج بود وديگرى راست ، شاخه راست را به همراه خود دادند وشاخه كج را خود برداشت ، مرد گفت : اى رسول خدا! تواز من به اين سزاوارترى ، فرمود: هرگز، هر مؤ منى كه با رفيقش ولويك ساعت همراه باشد روز قيامت بازخواست مى شود.


حديث

- عن الرضا ع قال :
لعلى بن يقطين اضمن لى خصلة أ ضمن لك ثلاثا فقال جعلت فداك وما الخصلة التى أ ضمنها لك وما الثلاث التى تضمن لى قال فقال أ ما الثلاث التى أ ضمن لك أ ن لايصيبك حر الحديد أ بدا بقتل ولافاقة ولاسجن حبس قال فقال على وما الخصلة التى أ ضمنها لك قال فقال تضمن لى أ ن لا يأ تيك ولى أ بدا إ لاأ كرمته قال فضمن على الخصلة وضمن له أ بوالحسن الثلاث
امام رضا عليه السلام به على بن يقطين فرمود: اگر يك خوى و خصلت را برايم ضامن شوى ، من سه چيز را بر توضمانت كنم ، گفت : فدايت شوم ، آن خصلتى كه من آن را قبول كنم وسه خصلتى كه شما ضمانت مى كنيد چيست ؟ فرمود: اما سه خصلتى را كه من ضمانت مى كنم : اينكه حرارت آهن را با كشته شدن نچشى ، وگرفتار فقر وتنگدستى نشوى ، ودر زندان نيفتى ، على بن يقطين گفت : شرطى را كه من بايد انجام دهم چيست ؟ فرمود: هر گاه يكى از دوستان (اهل بيت ) نزد شما آمد اورا احترام كنيد، اوقول داد اين كار را بكند وامام عليه السلام هم سه تعهد خود را ضمانت فرمود.