مشكاه الأنوار في غررالاخبار
باب سوم : در كارهاى نيك وحصلتهاى شريف ومانند آنها

ابوالفضل على بن رضى الدين ... الطبرسى

- ۲۰ -

حديث

- خطب أ مير المؤ منين ع على منبر الكوفة بخطبة فيها أ يها الناس ‍ اعلموا أ ن كمال الدين طلب العلم والعمل به وأ ن طلب العلم أ وجب عليكم من طلب المال إ ن المال مقسوم بينكم مضمون لكم قد قسمه عادل بينكم وضمنه وسيفى لكم به والعلم مخزون عنكم عند أ هله قد أ مرتم بطلبه منهم فاطلبوه واعلموا أ ن كثرة المال مفسدة فى الدين مقساة للقلب وأ ن كثرة العلم والعمل به مصلحة فى الدين سبب للجنة والمال يبخل الناس ويبخلون به عن أ نفسهم وعن الناس والنفقات تنقص المال والعلم يزكوعلى إ نفاقه وإ نفاقه بثه إ لى حفظته ورواته واعلموا أ ن صحبة العالم و اتباعه دين يدان به وطاعته مكسبة للحسنات ممحاة للسيئات وذخيرة للمؤ منين ورفعة فى حياتهم ومماتهم وجميل الا حدوثة عنهم موتهم أ لا وإ ن المال يزول كزوال صاحبه والعلماء والعلم باقون ما بقى الدهر و العلم حاكم والمال محكوم عليه
اميرمؤ منان عليه السلام بر منبر كوفه خطبه اى خواندند كه در آن فرمود: اى مرم ! آگاه باشيد! كمال دين به تحصيل دانش وعمل كردن به آن است ، تحصيل دانش براى شما از تهيه مال واجبتر است ، مال بين شما تقسيم وتضمين شده ، دادگرى ؛ آن را بين شما تقسيم كرده وضمانت فرموده ، وبه عهد خود وفا خواهد نمود، ولى دانش را براى شما در سنه اهلش اندوخته ودستور داده كه به دنبالش برويد، اينك آن را بجوييد و بدانيد كه ثروت زياد باعث تباهى دين وقساوت قلب است ، وزيادى علم به شرط عمل كردن به آن باعث اصلاح دين ورسيدن به بهشت است ، مال انسان را بخيل مى كند، وبه آن نسبت به خودشان ومردم بخيل مى شوند، مال با مصرف كاهش پذيرد، وحال اينكه علم با بذل وانفاق فزون گردد، انفاق علم به نشر آن در بين حافظان وراويان آن است ، وبدانيد كه همنشينى وپيروى دانشمند دينى است كه خدا بر آن پاداش دهد، اطاعت عالم نيكيها را بيافزايد، بديها را محوسازد، وبراى مؤ منان پس اندازى باشد، ودر زندگى ومگر باعث سربلندى ، ونيكنامى پس از مرگشان باشد، بدان كه مال از بن مى رود مثل از بين رفتن صاحبش ، ودانشمندان وعلم باقيند تا زمانى كه روزگار باقى است ، ودانش حاكم است ومال محكوم .


حديث

- ثم قال فى خطبة كيل يكال بلاثمن لوكان من سمعه يعقله فيعرفه ويؤ من به فيتبعه وينهج منهجه فيفلح به
اميرمؤ منان عليه ضمن خطبه اى فرمود: كلامى كه بدون قيمت وزن شود اگر كسى آن را بشنود آن را مى فهمد ومى شناسد، وبه آن ايمان مى آورد، واز آن پيروى مى كند، ودنبال روآن مى شود وبه وسيله آن به رستگارى مى رسد.


حديث

- عن أ بى عبد الله ع قال :
إ ن لكل شى ء زكاة وزكاة العلم أ ن تعلمه أ هله
امام صادق عليه السلام فرمود: براى هر چيزى زكاتى است ، زكات دانش آموختن به اهلش مى باشد.


حديث

- عن حفص بن غياث عن أ بى عبد الله ع قال :
من عمل بما علم كفى ما لايعلم
امام صادق عليه السلام فرمود: هر كه به دانسته هايش عمل كند، از آنچه نمى داند اورا كفايت است .


حديث

- عن أ بى عبد الله قال قال أ مير المؤ منين ع :
من يصدق فعله قوله فهوالرجل التام ومن لم يصدق قوله فعله فإ نما يوبخ نفسه
امام صادق عليه السلام از قول اميرمؤ منان عليه السلام فرمود: كسى كه گفتار وعملش يكى باشد اومردى كامل است ، وكسى كه قول و عملش يكسان نباشد فقط خود را ملامت كند.


حديث

- عن إ سماعيل بن جابر عن أ بى عبد الله ع قال :
العلم مقرون إ لى العمل فمن علم عمل ومن عمل علم والعلم يهتف بالعمل فمن أ جابه وإ لاارتحل عنه
امام صادق عليه السلام فرمود: علم با عمل همدوش است ، هر كه بداند عمل مى كند وهر كه عمل كند مى داند، علم عمل را صدا مى زند، اگر پاسخش گويد بماند وگرنه كوچ كند.


حديث

- خطب أ مير المؤ منين على المنبر فقال أ يها الناس اعملوا إ ذا علمتم لعلكم تهتدون إ ن العالم العامل بغيره كالجاهل الحائر الذى لا يستفيق عن جهله بل قد رأ يت أ ن الحجة أ عظم والحسرة أ دوم على هذا العالم المنسلخ من عمله منها على هذا الجاهل المتحير فى جهله وكلاهما حائر بائر ضال مثبور لاترتابوا فتشكوا ولاتشكوا فتكفروا ولاترخصوا لا نفسكم فتداهنوا فى الحق فتخسروا وإ ن من الحق أ ن تفقهوا وإ ن من الفقه أ ن لاتغتروا وإ ن أ نصحكم لنفسه أ طوعكم لربه وأ غشكم لنفسه أ عصاكم لربه ومن يطع الله يأ من به ويستبشر ومن يعص الله يخب و يندم
اميرمؤ منان عليه السلام بر منبر سخنرانى فرمود: اى مردم ! چون دانا شديد به علمتان عمل كنيد؛ شايد هدايت شويد، عالمى كه بر خلاف علمش عمل كند چون جاهل سرگردانى است كه از نادانى به هوش نيايد، بلكه خواهى ديد كه حجت بر اوتمامتر وحسرت اين عالمى كه از علم خويش جدا شده بيشتر است از حسرت جاهل سرگردان در جهالت ، وهر دوسرگردان وخوابند، هر دوبى هدف وگم گشته ودر خسرانند، ترديد و دودلى به خود راه ندهيد تا به شك افتيد، وشك نكنيد تا كافر شويد، وبه خود اجازه ندهيد تا در راه حق گول بخوريد، سپس زيانكار شويد، زيرا از جمله حق اين است كه دين را بفهميد، واز فهميدن است كه مغرور نشويد، خير خواه ترين شما نسبت به خود مطيع ترين شما نسبت به خداست ، و خائن ترين شما با خود نافرمانترين شماست از خدا، كسى كه اطاعت خدا كند ايمن گردد ومژده يابد، وآنكه نافرمانى خدا كند نوميد گردد وپشيمان شود.


حديث

- عنه ع فى كلام له لاتطلبوا العلم لتطلبوا به الدنيا فإ نه لايستوى فى العقوبة عند الله الذين يعلمون والذين لايعلمون
اميرمؤ منان عليه السلام ضمن سخنانى طولانى فرمود: علم را فرا نگيريد تا با آن طلب دنيا كنيد، زيرا از نظر عقاب نزد خدا مساوى نيستند (كسانى كه مى دانند وكسانى كه نمى دانند).


حديث

- عنه ع قال :
من كان يقول فى ما لايعلم الله ورسوله أ علم فهذا ورع عالم
اميرمؤ منان عليه السلام فرمود: هر كه در مورد چيزى كه نمى داند، بگويد: خدا ورسولش داناترند؛ اين عالمى پرهيزگار است .


حديث

- عن أ بى عبد الله ع قال :
طلبة العلم ثلاثة فاعرفوهم بأ عيانهم وصفاتهم صنف يطلبه للجهل و المراء وصنف يطلبه للاستطالة والختل وصنف يطلبه للفقه والعقل فصاحب الجهل والمراء مؤ ذ ممار متعرض للمقال فى أ ندية الرجال بتذاكر العلم وصفة الحلم قد تسربل بالخشوع وتخلى من الورع فدق الله خيشومه وقطع منه حيزومه وصاحب الاستطالة والختل ذوخب وملق يستطيل على مثله من أ شباهه ويتواضع للا غنياء ممن هودونه فهو لحلاوتهم هاضم ولدينه حاطم فأ عمى الله على هذا بصره وقطع من آثار العلماء أ ثره وصاحب الفقه والعقل ذوك آبة وحزن وسهر قد انحنى فى برنسه وقام الليل فى حندسه يعمل ويخشى وجلاداعيا مشفقا مقبلا على شأ نه عارفا بأ هل زمانه مستوحشا من أ وثق إ خوانه فشد الله من هذا أ ركانه وأ عطاه يوم القيامة أ مانه
امام صادق عليه السلام فرمود: دانشجويان سه دسته اند؛ آنان را با نشانه ها وصفاتشان بشناسيد: دسته اى دانش را براى حربه نادانى و جدال مى جويند، ودسته اى براى برترى جستن وفريفتن آن را مى آموزند، ودسته اى براى خود ورزيدن وفهميدن ياد گيرند، يار نادانى وستيزه ، مردم آزار وستيزه گر است ، ودر مجالس مردان به سخنگوئى متوسل مى شود، از علم ياد مى كند وحلم را مى ستايد، به فروتنى تظاهر مى كند ولى از پرهيزگارى تهى است ، خدا بينيش را كوبيده وكمرش را جدا كرده .
ويار برترى جستن وفريفتن ، نيرنگ باز وچاپلوس است ، وبر همگنان خود گردن فرازى كند، وبراى ثروتمندان پست تر از خود كوچكى نمايد، شيرينيهاى آنان را بخورد ودين خود را بشكند، بنابرين خدا چشمش را كور گردانيده واثرش را از ميان آثار علماء قطع نمود.
ويار فهم وخرد افسرده وغمگين وشب زنده دار است ، تحت الحنك خويش انداخته ودر تاريكى شب بپا ايستاده است ، ترسان وخواهان و هراسان عمل كند، به خود مشغول ومردم زمانش را خوب مى شناسد، واز مطمئن ترين برادرانش دهشتناك است ، از اين جهت خداوند پايه هاى وجودش را محكم خواهد كرد وروز قيامت اورا امان خواهد داد.


حديث

- عن أ بى خديجة عن أ بى عبد الله ع قال :
من أ راد الحديث لمنفعة الدنيا لم يكن له فى الا خرة من نصيب ومن أ راد به خير الا خرة أ عطاه الله خير الدنيا والا خرة
امام صادق عليه السلام فرمود: هر كه حديث را براى سود دنيا بخواهد براى اودر آخرت بهره اى نخواهد بود، وهر كه آن را براى خير آخرت جويد خداوند خير دنيا وآخرت را به اوعطا فرمايد:


حديث

- عن على بن الحسين ع يقول من أ خذ على هذا العلم مالاأ وهدايا فلاينفعه أ بدا
امام سجاد عليه السلام فرمود: هر كس در قبال اين علم پول به هديه اى بگيرد هرگز آن علم به اونفعى نرساند.


حديث

- عن أ بى عبد الله ع قال :
إ ذا رأ يتم العالم محبا للدنيا فاتهموه على دينكم فإ ن كل محب شى ء يحوط ما أ حب
وقال أ وحى الله إ لى داود لاتجعل بينى وبينك عالما مفتونا بالدنيا فيصدك عن طريق محبتى فأ ولئك قطاع طريق عبادى المريدين إ ن أ دنى ما أ نا صانع بهم أ ن أ نزع حلاوة مناجاتى من قلوبهم
امام صادق عليه السلام فرمود: اگر ديديد عالم دنيا را دوست دوست دارد نسبت به دينتان متهمش گردانيد، زيرا دوست هر چيزى اسير محبت آن است ، وفرمود: خدا به داود عليه السلام وحى فرمود كه : ميان من وخودت عالم فريفته به دنيا را واسطه قرار مده ، كه راه دوستى مرا بر تو ببندد، زيرا كه آنان راهزنان بندگان پوينده من هستند وكمترين كارى كه من با آنان مى نمايم اين است كه شيرينى مناجاتم را از دلشان بركنم .


حديث

- عنه ع إ ن أ باه كان يقول من دخل على إ مام جائر فقرأ عليه القرآن يريد بذلك عرضا من عرض الدنيا لعن القارئ بكل حرف عشر لعنات و لعن المستمع بكل حرف لعنة
امام صادق عليه السلام فرمود: پدر بزرگوارش مى فرمود: هر كس ‍ بر حاكم ظالمى وارد شود وبر اوقرآن قرائت كند تا به اين واسطه به مالى از اموال دنيا برسد، به تعداد هر حرف كه مى خوانده ده مرتبه مورد لعن قرار مى شود


حديث

- عنه ع قال :
ما أ حد يموت من المؤ منين أ حب إ لى إ بليس من موت فقيه
امام صادق عليه السلام فرمود: مرگ هيچكس از مؤ منين نزد شيطان مححبوبتر از مرگ عالم نيست .


حديث

- عن ابن القداح عن أ بى عبد الله عن أ بيه ع قال :
قال رسول الله ص منهومان لايشبعان طالب المال وطالب العلم من اقتصر على الدنيا على ما أ حل الله له سلم ومن تناولها من غير حلها هلك إ لاأ ن يتوب ويرجع ومن أ خذ العلم عن أ هله وعمل بها نجا ومن أ راد به الدنيا فهى حظه
امام صادق عليه السلام از قول پدرش از رسول خدا صلى الله عليه وآله نقل كند كه فرمود: دوآزمند هرگز سير نشوند: طالب مال وطالب علم ،
كسى كه از دنيا به آنچه خدا برايش حلال كرده اكتفا كند سالم ماند، وكسى كه دنيا را از راه غير حلالش بدست آورد هلاك گردد، مگر اينكه توبه كند و بازگشت نمايد، وكسى كه علم را از اهلش آموخته وبه آن عمل نمايد نجات يابد، وكسى كه منظورش از طلب علم مال دنيا باشد بهره اش ‍ همانست .


حديث

- العلماء رجلان رجل آخذ بعلمه فهذا ناج وعالم تارك لعلمه فهذا هالك وإ ن أ هل النار ليتأ ذون من ريح العالم التارك لعلمه وإ ن أ شد الناس ندامة وحسرة رجل دعا عبدا إ لى الله تبارك وتعالى فاستجاب له فأ طاع الله فأ دخله الله الجنة وأ دخل الداعى النار بترك عمله واتباعه هواه إ نما هما اثنان اتباع الهوى وطول الا مل أ ما اتباع الهوى فيصد عن الحق و طول الا مل ينسى الا خرة
اميرمؤ منان عليه السلام از قول رسول خدا صلى الله عليه وآله نقل فرمود: علماء بر دوقسمند: عالمى كه به علم خود عمل نموده او رستگار است ، ودانشمندى كه علمش را كنار گذاشته واين هلاك شونده است ، ودوزخيان از بوى گند عالم بى عمل در اذيتند، وپشيمان ترين وبا حسرت ترين مردم كسى است كه بنده اى را به سوى خدا خوانده واو اجابت نموده واطاعت خدا كرده وخدا به بهشتش برده است ، وخود دعوت كننده را به سبب عمل نكردن وپيروى از هوس به دوزخ در آورده .
من از دوچيز در مورد شما مى ترسم : پيروى از هواى نفس وآرزوى دراز؛ اما پيروى از هواى نفس از حق جلوگيرى مى كند، ودرازى آرزوآخرت را از ياد مى برد.


حديث

- قال أ بوعبد الله ع لاتعط سلاحك الفاجر فيضلك
امام صادق عليه السلام فرمود: سلاحت را به شخص بدكار مده ، زيرا تورا گمراه سازد.


حديث

- عن جابر قال قلت لا بى جعفر ع إ ن فقهاء الكوفيين يقولون إ نه إ ذا كان يوم القيامة جى ء بعبد ملجم بلجام من نار فيقول الله عز وجل يا عبدى ما حملك على أ ن كتمت علما علمتك فيقول يا رب خفت عبادك فيقول أ نا كنت أ حق أ ن تخافنى فيؤ مر به إ لى النار فقال أ بوجعفر ع كذب و الله فقهاء الكوفيين أ ما والله لوكان ذلك حقا ما أ ثنى الله على مؤ من آل فرعون فى الكتاب وقد كتم إ يمانه ستمائة سنة وهوخازن فرعون
جابر گويد: به امام باقر عليه السلام عرض كردم : فقيهان كوفه مى گويند: زمانى كه روز قيامت شود بنده اى را در حاليكه لجامى از آتش به دهان دارد مى آورند، خداوند عزوجل مى فرمايد: اى بنده من ! چه چيز تو را واداشت كه دانشى را به توآموختم كتمان نمودى ؟ عرض مى كند: پروردگارا! از بندگانت ترسيدم ، خداوند مى فرمايد: من سزاوارتر بودم كه از من بترسى ، سپس فرمان مى دهد كه اورا در آتش اندازند.
امام باقر عليه السلام فرمود: بخدا قسم فقيهان كوفه دروغ گفته اند، بخدا قسم اگر اين مطلب حقيقت داشت ، خداوند مؤ من آل فرعون را در كتابش ‍ ستايش نمى نمود در حاليكه ششصد سال ايمانش را پنهان داشت ، زيرا او خزانه دار فرعون بود.


حديث

- عن أ بى عبد الله ع قال :
إ ن أ شد الناس على العالم أ هله الذين هم أ هل دينه دون الناس
امام صادق عليه السلام فرمود: كه سخت ترين مردم بر عالم ، آن كسانى هستند كه با اوهم عقيده هستند نه ساير مردم .

فصل نهم : در تشويق بر نوشتن ونامه نگارى
 الفصل التاسع فى الحث على الكتابة والتكاتب وما يليق به

حديث

- عن أ بى بصير قال دخلت على أ بى عبد الله ع فقال ما يمنعكم من الكتابة إ نكم لن تحفظوا حتى تكتبوا إ نه خرج من عندى رهط من أ هل البصرة سأ لونى عن أ شياء فكتبوها
ابوبصير گويد: بر امام صادق عليه السلام وارد شدم ، حضرت فرمود: چه چيز شما را از نوشتن بازداشته ؟ شما هرگز بدون نوشتن چيزى را حفظ نخواهيد كرد، گروهى از اهل بصره از من سؤ الهايى پرسيدند سپس آن را نوشتند ورفتند.


حديث

- عنه ع قال :
احتفظوا بكتبكم فسوف تحتاجون إ ليها
امام صادق عليه السلام فرمود: نوشته هاى خود را نگهداريد، زيرا در آينده نزديك به آن نيازمند خواهيد شد.


حديث

- عن جابر عن أ بى جعفر ع قال :
لكاتب كتبه أ ن يصنع هذه الدفاتر كراريس
وقال وجدنا كتب على مدرجة
امام باقر عليه السلام به كاتبش فرمود: اين نوشته ها را به صورت صفحه صفحه جمع كند، وفرمود: ما نامه هاى على عليه السلام را مرتب يافتيم .


حديث

- عن أ بى عبد الله ع اكتب وبث علمك فى إ خوانك فإ ن مت فأ ورث كتبك بنيك فإ نه يأ تى على الناس زمان هرج ما يأ نسون إ لا بكتبهم
امام صادق عليه السلام فرمود: بنويس وعلمت را در ميان برادرانت منتشر ساز، اگر مرگت فرا رسيد آنها را به پسرانت ميراث ده ، زيرا براى مردم زمان فتنه وآشوب مى رسد كه در آن هنگام جز به كتابهايشان انس نگيرند.


حديث

- عنه ع قال :
القلب يتكل على الكتابة
امام صادق عليه السلام فرمود: دل بر نوشته تكيه مى كند.


حديث

- عنه ع قال :
أ عربوا حديثنا فإ نا قوم فصحاء
امام صادق عليه السلام فرمود: حديث ما را درست بخوانيد، زيرا ما مردمى فصيح هستيم .


حديث

- عنه ع قال :
التواصل بين الا خوان فى الحضر التزاور وفى السفر التكاتب
امام صادق عليه السلام فرمود: پيوند ميان برادران دينى در حضور، ديدار ودر سفر به نامه نوشتن است .


حديث

- عن العيص بن أ بى القاسم قال سأ لت أ با عبد الله ع عن التسليم على أ هل الكتاب فى الكتاب قال تكتب سلام على من اتبع الهدى وفى آخره سلام على المرسلين والحمد لله رب العالمين
عيص بن قاسم گويد: از امام صادق عليه السلام درباره سلام كردن بر اهل كتاب در نامه پرسيدم ، فرمود: اينطور نوشته مى شود: سلام بر كسى كه پيروهدايت است ، ودر آخرش نوشته شود: سلام بر مرسلين ، و حمد وستايش مخصوص پروردگار جهانيان است .


حديث

- عن ذريح قال سأ لت أ با عبد الله ع عن التسليم على اليهودى و النصرانى والرد عليهم فى الكتاب فكره ذلك
ذريح گويد: از امام صادق عليه السلام درباره سلام كردن بر يهودى ونصرانى وجواب سلام در نامه به آنان پرسيدم ، حضرت اظهار ناخشنودى كردند.


حديث

- عن جميل بن دراج قال عبد الله ع لاتدع كتابة بِسْمِ اللّ هِ الرَّحْم نِ الرَّحِيمِ فى الكتاب وإ ن كان بعده شع
امام صادق عليه السلام فرمود: در نامه ؛ نوشتن (بسم الله الرحمن الرحيم ) را وامگذار، گر چه پس از آن شعرى باشد.


حديث

- عن هارون مولى آل أ بى جعدة قال قال أ بوعبد الله ع اكتب بِسْمِ اللّ هِ الرَّحْم نِ الرَّحِيمِ من أ جود كتابتك ولاتمد البتى ترفع السين
امام صادق عليه السلام فرمود: (بسم الله الرحمن الرحيم ) را با بهترين خط خود بنويس ، وباء را نكش تا سين كشيده شود.


حديث

(محمد بن يعقوب عن عدة من اءصحابنا عن اءحمد بن محمد بن خالد عن على بن الحكم ) عن الحسن بن السرى (عن اءبى عبدالله عليه السلام ) قال لاتكتب بِسْمِ اللّ هِ الرَّحْم نِ الرَّحِيمِ لفلان ولابأ س أ ن تكتب لفلان على ظهر الكتاب
امام صادق عليه السلام فرمود: ننويس (بسم الله الرحمن الرحيم ) براى فلانى ، واشكالى ندارد كه پشت نامه بنويسى براى فلانى .


حديث

- عن ابن حكيم قال قال أ بوعبد الله ع لابأ س بابتداء الرجل باسم صاحبه فى الصحيفة قبل اسمه
حضرت صادق عليه السلام فرمود: مانعى ندارد كه شخص در نامه اش اسم رفيقش را قبل از نام خود بنويسد.


حديث

- عن أ بى عبد الله عن آبائه ع قال قال أ مير المؤ منين ع :
إ ذا كتب أ حدكم فى حاجة فليقرأ آية الكرسى وآخر بنى إ سرائيل فإ نه أ نجح للحاجة
امام صادق عليه السلام از قول پدران بزرگوارش از اميرالمؤ منين عليه السلام نقل كرده كه فرموده : هر گاه يكى از شمايان براى حاجتى نامه اى نوشت ، بايد آية الكرسى وآخر سوه بنى اسرائيل را بخواند، زيرا حاجتش زودتر برآورده شود.


حديث

- عن مرازم قال أ مر أ بوعبد الله بكتاب فى حاجة له فكتب ثم عرض عليه ولم يكن فيه استثناء فقال كيف رجوتم أ ن يتم هذا وليس فيه استثناء انظروا إ لى كل موضع يكون فيه استثناء فاستثنوا فيه
مرازم گويد: امام صادق عليه السلام در مورد كارى امر فرمود تا نامه اى نوشته شود، آن نامه نوشته شد وبه حضرت عرضه داشت ، ودر آن نامه (انشاء الله ) ننوشته بودند، حضرت فرمود: چگونه اميد داريد كه اين كار به پايان برسد، با اينكه (انشاء الله ) در آن نيست ؟ بنگريد هر جا نياز به (انشاء الله ) دارد بنويسيد.


حديث

- عن محمد بن سنان قال كتب أ بوعبد الله ع كتابا فأ راد عقيب أ ن يتربه فقال له أ بوعبد الله ع لاتتربه فلعن الله أ ول من ترب فقلت يا ابن رسول الله أ خبرنى عن أ ول من ترب فقال فلان الا موى عليه لعنة الله
محمد بن سنان گويد امام صادق عليه السلام نامه اى نوشت ، نامه رسان خواست كه آن را مهر وموم كند، امام صادق عليه السلام فرمود: آن را مهر وموم نكن ، خدا لعنت كند اولين كسى را كه مهر وموم كرد، گفتم : اى پسر رسول خدا! به من بفرماييد اولين كس چه كس بود؟ فرمود: فلان شخص اموى بود كه لعنت خدا بر اوباد.


حديث

- عن على بن عطية أ نه رأ ى كتبا لا بى الحسن ع متربة
على بن عطيه نامه هايى از حضرت موسى بن جعفر عليه السلام ديد كه مهر گلى روى آن زده شده بود.


حديث

- عن عبد الله بن سنان عن أ بى عبد الله ع قال :
رد جواب الكتاب واجب كوجوب رد السلام
امام صادق عليه السلام فرمود: جواب نامه دادن همانند جواب سلام واجب است .


حديث

- سئل أ بوعبد الله ع عن الاسم من أ سماء الله يمحوه الرجل فقال يمحوه بأ طهر ما يجد
از حضرت صادق عليه السلام سؤ ال شد از يكى از نامهاى خداوند كه انسان بخواهد آن را پاك كند، حضرت فرمود: آن را با پاكترين چيزى كه به آن دسترسى دارد پاك كند.


حديث

- عنه ع قال :
قال رسول الله ص امحوا كتاب الله وذكره بأ طهر ما تجدون ونهى رسول الله أ ن يحرق كتاب الله ونهى أ ن يمحى بالا قلام
حضرت صادق عليه السلام از رسول خدا صلى الله عليه وآله نقل كردند كه فرمود: كلمات قرآن ونام خدا را با پاكترين چيزى كه به دستتان برسد پاك كنيد، واز سوزاندن ومحوقرآن با قلم نهى فرمود.


حديث

- فى إ سناد الحديث عن أ بى عبد الله ع قال :
قال أ مير المؤ منين ع :
اذكروا الحديث بإ سناده فإ ن كان حقا كنتم شركاؤ ه فى الا خرة وإ ن كان باطلافإ ن الوزر على صاحبه
امام صادق عليه السلام از حضرت على عليه السلام نقل كرده كه فرمود: حديث را با اسنادش بيان كنيد، اگر آن نسبت حق باشد در آخرت شريك آن خواهيد بود، واگر باطل باشد گناه آن برگردن نسبت دهنده خواهد بود.


فصل دهم : در گفتار وكردار نيك
 الفصل العاش قول الخير وفعله

حديث

- عن أ بى عبد الله قال قال أ مير المؤ منين ع :
قولوا الخير تعرفوا به واعملوا الخير تكونوا من أ هله
امام صادق عليه السلام از اميرالمؤ منين عليه السلام نقل كرده كه فرمود: سخن خير گوييد تا بدان معروف شويد، وكار خير كنيد تا اهل خير شويد.


حديث

- عن أ بى عبد الله ع قال :
قال رسول الله ص إ ن الله عز وجل يقول ليس كل كلام الحكيم أ تقبل و لكن أ تقبل هواه وهمه فمن كان هواه وهمه لى جعلت سمعه وبصره عبادة وذكرا لى وإ ن لم يتكلم
امام صادق عليه السلام از رسول خدا صلى الله عليه وآله از قول خداوند عز وجل نقل كرده كه فرمود: چنين نيست كه هر كلام حكيمى را بپذيرم ، ولى توجه واراده اش را مى پذيرم ، هر كس توجه واراده اش براى من بود، شنيده ها وديده هاى اورا عبادت براى خود قرار مى دهم ، گر چه سخنى نگفته باشد.


حديث

- قال رسول الله ص :
إ ن فيما ناجانى ربى أ نه قال يا محمد من آذى لى وليا فقد أ رصد لى بالمحاربة ومن حاربنى حاربته
رسول خدا صلى الله عليه وآله فرمود: پروردگارم در يكى از مناجاتهايش با من فرمود: اى محمد! هر كس يكى از دوستان مرا اذيت كند به حقيقت به جنگ با من كمين كرده است ، وهر كه با من بجنگد با او خواهم جنگيد.


حديث

- عن أ بى عبد الله عن أ بيه عن جده على بن الحسين ع قال :
قال موسى بن عمران ص يا رب من أ هلك الذين تظلهم فى ظل عرشك يوم لاظل إ لاظلك قال فأ وحى الله إ ليه الطاهرة قلوبهم والبريئة أ يديهم الذين يذكرون ذا الجلال إ ذا ذكروا وهم الذين يكتفون بطاعتى كما يكتفى الصبى الصغير باللبن والذين يأ وون إ لى مساجدى كما تأ وى النسور إ لى أ وكارها والذين يغضبون لمحارمى إ ذا استحلت مثل النمر إ ذا حرد
امام صادق عليه السلام به نقل از پدرش از جدش على بن الحسين عليهاالسلام فرمود: موسى بن عمران عليه السلام عرض كرد: پروردگارا! اولياى توچه كسانى هستند كه عرشت بر آن سايه افكنده است روزى كه هيچ سايه اى جز سايه ات نيست ؟ خداوند به اووحى كرد: آنان كسانيند كه قلبهائى پاك ودستانى تهى دارند، كسانيند كه هر گاه متذكر شوند ذكر خدا گويند، وآنها كسانيند كه به بندگى من دلخوشند همانطور كه بچه كوچك به شير مادر دل بسته است ، وكسانيند كه به مساجد من پناه مى آورند همانطور كه بازهاى شكارى به لانه هايشان پناه مى برند، وكسانيند كه هر گاه حرام من حلال شود غضبناك شوند، مانند پلنگى كه خشمناك شود.


حديث

- فى وصية النبى وغيره عن الباقر ع قال :
أ تى رجل إ لى رسول الله ص فقال علمنى يا رسول الله فقال عليك باليأ س ‍ مما فى أ يدى الناس فإ نه الغنى الحاضر قال زدنى يا رسول الله قال إ ذا هممت بأ مر فتدبر عاقبته فإ ن يك خيرا ورشدا فاتبعه وإ ن يك غيا فدعه
امام باقر عليه السلام فرمود: مردى خدمت رسول خدا صلى الله عليه وآله رسيد وعرض كرد اى رسول خدا! مرا بياموز، فرمود: از آنچه در دست مردم مى بينى نااميد باش ، زيرا اين كار بى نيازى فعلى است ، عرض ‍ كرد: اى رسول خدا! بيافزاى بر من ، فرمود: هر گاه قصد كارى كردى به آينده آن بيانديش ، اگر خير وهدايت بود آن را انجام بده ، واگر گمراهى وضلالت بود آن را رها كن .


حديث

- عن عمروبن شمر قال خطب أ مير المؤ منين ع فى الكوفة فقال أ يها الناس ما الرقوب فيكم فقالوا الرجل يموت ولم يترك ولدا فقال بل الرقوب حق الرقوب رجل مات ولم يقدم من ولده أ حدا يحتسبه عند الله و إ ن كانوا كثيرا من بعده ثم قال ما الصعلوك فيكم فقالوا الرجل الذى لامال له قال بل الصعلوك من لم يقدم من ماله شيئا عند الله وإ ن كان كثيرا من بعده ثم قال ما الصرعة فيكم قالوا الشديد القوى الذى لايوضع جنبه فقال بل الصرعة حق الصرعة رجل وكز الشيطان فى قلبه فاشتد غضبه وظهر دمه ثم ذكر الله فصرع بحلمه غضبه
اميرالمؤ منين عليه السلام در كوفه ضمن خطبه اى فرمود: اى مردم !
بى وارث در بين شما كيست ؟ گفتند آنكه بميرد وفرزندى به يادگار نگذارد، فرمود: بى وارث حقيقى است كه بميرد وفرزندى پيش نفرستاده باشد كه مصيبتش را به حساب خدا گذارد، هر چند فرزندانش زياد باشند، سپس ‍ پرسيد: در بين شما بينوا كيست ؟ گفتند: آنكه مالى ندارد، فرمود: بينواى واقعى آن است كه مالى پيش نفرستاده باشد كه به حساب خدا گذارد، گر چه ثروت كلانى از خود بگذارد، سپس فرمود: به نظر شما در بين شما قهرمان كشتى كيست ؟ گفتند: پهلوانى كه هيچ كس نتواند به خاكش افكند، فرمود: قهرمان واقعى آن است كه شيطان به قلبش مشت بكوبد تا سخت خشمگين شود وخونش بجوش آيد، آنگاه خدا را ياد كرده ، با نيروى حلم ، غضبش را به خاك افكند.