مشكاه الأنوار في غررالاخبار
باب سوم : در كارهاى نيك وحصلتهاى شريف ومانند آنها

ابوالفضل على بن رضى الدين ... الطبرسى

- ۱۸ -

حديث

- وقال ص والذى نفسى بيده لاتدخلوا الجنة حتى تؤ منوا ولا تؤ منوا حتى تحابوا أ ولاأ دلكم على شى ء إ ذا فعلتموه تحاببتم أ فشوا السلام بينكم
ونيز رسول خدا صلى الله عليه وآله مى فرمايد: قسم به آنكه جانم در دست اوست ، داخل بهشت نمى شويد تا اينكه ايمان آوريد، و ايمان نمى آوريد مگر اينكه با هم محبت كنيد، آيا شما را راهنمايى كنم به چيزى كه اگر آن را انجام دهيد دوستدار يكديگر شويد، با صداى بلند به يكديگر سلام كنيد.


حديث

- وقال إ ذا الناس أ ظهروا العلم وضيعوا العمل وتحابوا بالا لسن و تباغضوا بالقلوب وتقاطعوا فى الا رحام لعنهم الله عند ذلك وأ صمهم و أ عمى أ بصارهم
رسول خدا صلى الله عليه وآله فرمود: زمانى كه مردم علم را فراگيرند وعمل را ضايع گردانند، وزبانى با هم دوست ودر قلب دشمن باشند، وقطع رحم كنند، خداوند در اين هنگام آنان را مورد نفرين قرار مى دهد، وآنها را گنگ وبينائى وبصيرت آنان را كور گرداند.


حديث

- وقال أ يضا لبعض أ صحابه ذات يوم يا عبد الله أ حبب فى الله و أ بغض فى الله ووال فى الله وعاد فى الله فإ نه لاتنال ولاية الله إ لابذلك و لايجد رجل طعم الا يمان وإ ن كثر صلاته وصيامه حتى يكون كذلك وقد صارت مواخاة الناس يومكم هذا أ كثرها فى الدنيا عليها يتوادون وعليها يتباغضون وذلك لايغنى عنهم من الله شيئا فقال له وكيف لى أ ن أ علم أ نى قد واليت فى الله وعاديت فى الله عز وجل فمن ولى الله حتى أ واليه و من عدوالله حتى أ عاديه فأ شار له رسول الله إ لى على فقال أ ترى هذا فقال بلى قال هذا ولى الله فواله وعدوهذا عدوالله فعاده ووال ولى هذا ولوأ نه قاتل أ بيك وولدك وعاد عدوهذا ولوأ نه أ بوك وولدك
روزى رسول خدا صلى الله عليه وآله به يكى از ياران خود فرمود: اى بنده خدا، براى خدا دوستى كن ك وبراى رضاى خدا دشمنى كن ، وبراى خدا دوست بدار، ودر راه خدا ستيزه كن ، به حقيقت كسى به ولايت خدا نمى رسد؛ جز به آن طريق ، وهيچ كس مزه ايمان را نخواهد چشيد تا چنين نشود، گر چه نماز وروزه اش بسيار باشد، ومسلما برادرى نمودن مردم امروز بيشتر درباره دنياست ، براساس آن به يكديگر اظهار دوستى مى كنند، وبر همان اساس به يكديگر خشم وكينه مى ورزند، واين كار از پروردگار بى نيازشان نمى سازد، در اين هنگام آن مرد عرض كرد: اى پيامبر خدا! برايم ميسر خواهد شد كه بفهم به يقين به اطمينان در راه خدا دوستى ودشمنى كرده ام ؟ وولى خداى عز وجل كيست ؛ تا دوستدار و فرمانبردار اوباشم ؟ ودشمن خدا چه كسى است ؛ تا با اوكينه ودشمنى ورزم ؟
رسول خدا در حاليكه به على عليه السلام اشاره مى نمود؛ به آن مرد فرمود: آيا اين مرد را مى بينى ومى شناسى ؟ عرض كرد: بلى ، فرمود: اودوستدار خداست پس دوستدار اوباش ، ودشمن اين مرد دشمن خداست ، با دشمن اودشمنى نما، وبا دوستدارش پيوستگى ودوستى كن ، گر چه او قاتل پدر وفرزند توباشد، وبا دشمن اين مرد دشمنى كن ؛ اگر چه اوپدر و اولاد توباشد.


حديث

- قال رسول الله ص :
من عرف الله وعظمه منع فاه من الكلام وبطنه من الطعام وعنى نفسه بالصيام والقيام قالوا ب آبائنا وأ مهاتنا أ نت يا رسول الله هؤ لاء أ ولياء الله قال إ ن أ ولياء الله سكتوا فكان سكوتهم فكرا وتكلموا فكان كلامهم ذكرا و نظروا فكان نظرهم عبرة ونطقوا فكان نطقهم حكمة ومشوا فكان مشيهم بين الناس بركة ولولاالا جال التى كتبت عليهم لم تستقر أ رواحهم فى أ جسادهم خوفا من العذاب وشوقا إ لى الثواب
رسول خدا صلى الله عليه وآله فرمود: هر كه خدا را شناخت و بزرگ داشت ، زبانش را از سخن بيهوده نگاه دارد، وشكمش را از پرخورى باز دارد، ونفس خود را با روزه گرفتن وشب زنده دارى رياضت دهد، عرض ‍ كردند: اى رسول خدا! پدران ومادران ما به فدايت ؛ اينها اولياء خدايند؟ فرمود: اولياء خدا خاموشى گزيدند اما خاموشى آنها انديشه بود، وسخن گفتند وسخنانشان حكمت بود، در ميان مردم راه رفتند وراه رفتنشان بركت بود، اگر نبود كه اجل ومرگشان از قبل معين شده بود؛ از ترس عذاب و شوق ثواب روح آنها در پيكرشان آرام نمى گرفت .


حديث

- وقال إ ن الله تبارك وتعالى إ ذا رأ ى أ هل قرية قد أ صرفوا فى المعاصى وفيها ثلاث نفر من المؤ منين ناداهم جل جلاله وتقدست أ سماؤ ه يا أ هل معصيتى لولامن فيكم من المؤ منين المتحابين لجلالى العامرين بصلاتهم أ رضى ومساجدى والمستغفرين بالا سحار خوفا منى لا نزلت بكم عذابى ثم لاأ بالى
رسول خدا صلى الله عليه وآله فرمود: خداوند تبارك وتعالى هر گاه اهل آبادى را ببيند كه در گناهان زياده روى كردند ودر بين آنها سه نفر از مؤ منين هست ، خداوند جل جلاله وتقدست اسماؤ ه آنها را مى خواند: اى كسانى كه معصيت مرا مى كنيد! اگر نبودند در بين شما مؤ منينى كه دوستدار جلالت من هستند، وبا نماز خواندنشان زمين ومساجدم را آباد نمى كردند، وسحرها از ترس طلب مغفرت نمى كردند، به حقيقت عذابم را بر شما مى فرستادم ، واز آن باكى نداشتم .


حديث

- من كتاب السيد ناصح الدين أ بى البركات قال الله عز وجل لموسى هل عملت لى عملاقط قال إ لهى صليت لك وصمت وتصدقت و ذكرتك كثيرا قال الله تبارك وتعالى أ ما الصلاة فلك برهان والصوم جنة و الصدقة ظل والزكاة نور وذكرك لى قصور فأ ى عمل عملت لى قال موسى دلنى على العمل الذى هولك قال يا موسى هل واليت لى وليا قط أ وهل عاديت لى عدوا قط فعلم موسى أ ن أ فضل الا عمال الحب فى الله والبغض ‍ فى الله
خداوند عز وجل به موسى عليه السلام فرمود: آيا هرگز براى من عملى انجام داده اى ؟ عرض كرد: خدايا! برايت نماز خواندم وروزه گرفتم وصدقه دادم وبسيار ذكر توگفتم ، خداى تبارك وتعالى فرمود: اما نماز روشنگر راه توبود، وروزه سپرى از آتش ، وصدقه سايه اى ، وزكات نور، وذكر گفتن توهم قصرهايى (در بهشت ) برايت بود، پس چه كارى را براى من انجام دادى ؟ موسى گفت : مرا راهنمايى كن بر كارى كه براى توست ، فرمود: اى موسى ! آيا هرگز براى من با كسى دوستى كرده اى ؟ يا هرگز براى من با كسى دشمنى نموده اى ؟ موسى فهميد كه بهترين كارها دوستى در راه خدا ودشمنى در راه خداست .


حديث

- قال أ مير المؤ منين ع :
ما ضرك إ ن أ حببت الله ورسوله وأ حبك الله ورسوله من أ بغضك فإ نه ليس ‍ أ حد من أ ولياء الله يبغض أ حباء الله ولاأ حد من غيره يحبك فينفعك حبه ثم قال قال رسول الله ص لايستوحش من كان الله أ نيسه ولايذل من كان الله أ عزه ولايفتقر من كان بالله غناؤ ه فمن استأ نس بالله آنسه الله بغير أ نيس ومن اعتز بالله أ عزه الله بغير عدد ولاعشيرة ومن يستغنى بالله أ غناه الله بغير دنياه
اميرمؤ منان عليه السلام فرمود: اگر خداورسولش را دوست بدارى ، وخدا ورسولش تورا دوست بدارند، دشمنت به توزيانى نمى رساند زيرا هيچيك از دوستان خدا نيست كه با دوستان خدا دشمن باشد م ، ودوستى كسى جز خدا نمى تواند برايت سودمند باشد.
سپس فرمود: رسول خدا فرمود: كسى كه خدا انيس وهمدم اوباشد، ترس ‍ ووحشتى ندارد، وكسى كه خدا عزيزش نموده ، ذليل نمى شود، وكسى را كه خدا بى نيازش ساخته ، محتاج نمى شود، هر كس به خدا انس بگيرد فقط خداوند همدمش خواهد شد، وهر كس از خدا طلب عزت كند؛ خداوند بدون ياور وقبيله اورا عزت دهد، وهر كس از خدا طلب بى نيازى كند، خداوند اورا از غير دنيايش بى نياز سازد.


فصل ششم : در بى نيازى وفقر
 الفصل السادس فى الغنى والفقر

حديث

- من كتاب المحاسن :
قال أ مير المؤ منين ع :
ما أ بالى على ما اعتلقت يدى غنى أ وفقرا
امير مؤ منان عليه السلام فرمود: برايم اهميت ندارد آنچه را كه به دستانم مى چسبد بى نيازى باشد يا فقر.


حديث

- قال رسول الله ص :
اللهم ارزق محمدا وآل محمد العفاف والكفاف وارزق من أ بغض ‍ محمدا وآل محمد كثرة المال والولد
رسول خدا صلى الله عليه وآله فرمود: خدايا! به محمد وآل محمد پاكدانى وكفاف در روز عطا فرما، وبه شدمنان محمد وآل محمد بسيارى مال وفرزند روزى كن .


حديث

- عن الباقر ع قال :
أ تى أ با ذر رحمه الله سار له فى غنمه فقال قد كثرت الغنم وولدت فما بشرنى بكثرتها فما قل منها وكفى أ حب إ لى مما كثر منها و أ لهى
امام باقر عليه السلام فرمود: مردى نزد اباذر آمد واورا در مورد گوسفندانش مژده داد، اباذر گفت : به حقيقت گوسفندان زياد شده اند و توليد مثل كرده اند، ولكن زياد شدن آنها براى من مژده نيست ، آنچه از گوسفندانم كم باشد وما را كفايت كند؛ نزد من محبوبتر از آنست كه زياد باشد وما را از ياد خدا غافل كند.


حديث

- عن على بن الحسين ع قال :
أ ظهر اليأ س من الناس فإ ن ذلك هوالغنى وأ قلل طلب الحوائج إ ليهم فإ ن ذلك فقر حاضر
على بن الحسين عليه السلام فرمود: از مردم اظهار نوميدى و بى نيازى كن زيرا اين كار خود بى نيازى واقعى است ، ودرخواست حاجت را از مردم كم كن زيرا اين عمل خود فقر حاضر است .


حديث

- عن أ بى عبد الله ع قال :
شرف المؤ من قيام الليل وعزه استغناؤ ه عن الناس
امام صادق عليه السلام فرمود: شرافت مؤ من به شب زنده دارى ، وعزتش به بى نيازى اواز مردم است .


حديث

- عن على بن الحسين ع فقد رأ يت الخير كله قد اجتمع فى قطع الطمع عما فى أ يدى الناس ومن لم يرج الناس فى شى ء ورد أ مره فى جميع أ موره إ لى الله استجاب الله له فى كل شى ء
على بن الحسين عليه السلام فرمود: تمام خير ونيكى را در بريدن طمع از دست مردم ديدم ك وهر كس هيچ اميدى به مردم نداشته باشد، وامرش را در هر كارى به خدا واگذارد، خداوند در هر چيزى دعايش ‍ را مستجاب كند.


حديث

- عن أ بى عبد الله ع قال :
كان أ مير المؤ منين ع يقول ليجتمع فى قلبك الافتقار إ لى الناس والاستغناء عنهم فيكون افتقارك فى لين كلامك وحسن بشرك ويكون استغناؤ ك عنهم فى نزاهة عرضك إ ليهم وبقاء عزك
امام صادق عليه السلام از اميرمؤ منان عليه السلام نقل كرد كه مى فرمود: بايد احتياج به مردم وبى نيازى از ايشان با هم در دلت جمع شود، واحتياج به آنها در نرم زبانى وخوشروئيت باشد، وبى نيازيت از آنها در حفظ آبروونگهدارى عزتت تواءم باشد.


حديث

- عن أ بى عبد الله ع قال :
قال رسول الله ص يا على إ ن الله جعل الفقر أ مانة عند خلقه فمن ستره أ عطاه الله مثل أ جر الصائم القائم ومن أ فشاه إ لى من يقدر على قضاء حاجته فلم يفعل فقد قتله أ ما إ نه ما قتله بسيف ولارمح ولكن قتله بما أ نكر قلبه
امام صادق عليه السلام از قول رسول خدا صلى الله عليه وآله نقل كرده كه فرمود: اى على ! خداوند فقر را نزد مخلوقاتش به امانت گذارده ، هر كس آن را پنهان كند خداوند اورا مانند پاداش روزه دار و شب زنده دار عطا فرمايد، وهر كس آن را نزد كسى كه مى تواند حاجتش را برآورد فاش سازد واوحاجتش را بر آورد فاش سازد واوحاجتش را بر نياورد در واقع اورا كشته است ، البته اورا با شمشير ونيزه نكشته ، بلكه با انكار قلبى اورا كشته است .


حديث

- عنه ع قال :
لولافقراؤ كم ما دخل أ غنياؤ كم الجنة
از امام صادق عليه السلام نقل شده كه فرمود: اگر فقيران شما نبودند، ثروتمندان شما داخل بهشت نمى شدند.


حديث

- عنه ع قال :
كلما ازداد العبد إ يمانا ازداد ضيقا فى معيشته
امام صادق عليه السلام فرمود: هر اندازه ايمان بنده زياد شود، تنگى معيشتش افزايش مى يابند


حديث

- عنه ع قال :
ما أ عطى عبد من الدنيا إ لااعتبارا ولازوى عنه إ لااختبارا
امام صادق عليه السلام فرمود: چيزى از دنيا به بنده اى عطا نشد مگر براى عبرت گرفتن ، وچيزى از اوبر كنار نگرديد مگر براى آزمودن .


حديث

- عن أ مير المؤ منين ع قال :
قال رسول الله ص إ ن الدينار والدرهم أ هلكا من كان قبلكم وهما مهلكاكم
امير مؤ منان عليه السلام به نقل از رسول خدا صلى الله عليه و آله فرمود: درهم ودينار كسانى را كه قبل از شما بوده اند به هلاكت رسانده اند، وهمان دوهلاك كننده كننده شما خواهند بود.


حديث

- عن الباقر ع قال :
قال رسول الله ص قال الله عز وجل إ ن من عبادى المؤ منين عبادا لايصلح لهم أ مر دينهم إ لابالغناء والسعة والصحة فى البدن فأ بلوهم بالغنى والسعة وصحة البدن فيصلح عليهم أ مر دينهم وإ ن من عبادى المؤ منين لعبادا لا يصلح أ مر دينهم إ لابالفاقة والمسكنة والسقم فى أ بدانهم فأ بلوهم بالفاقة و المسكنة والسقم فيصلح عليهم أ مر دينهم وأ نا أ علم بما يصلح عليه أ مر دين عبادى المؤ منين
امام باقر عليه السلام از رسول خدا صلى الله عليه وآله نقل مى كند كه فرمود: خداوند عز وجل فرمود: برخى از بندگان مؤ منم كسانى باشند كه امر دينشان جز با ثروتمند ووسعت در زندگى وتندرستى اصلاح نشود، از اين جهت آنها را با ثروت ووسعت در زندگى وتندرستى مى آزمايم ، تا امر دينشان اصلاح شود، وبرخى از بندگان مؤ منم كسانى اند كه امر دينشان بيمارى مى آزمايم تا امر دينشا اصلاح شود، من به آنچه امر دين بندگان مؤ منم را اصلاح كند داناترم .


حديث

- عن أ بى عبد الله ع قال :
إ ن العبد ليكون له عند الله عز وجل الدرجة لايبلغها بعمله فيبتلى بجسده أ ويصاب فى ماله أ ويصاب فى ولده فإ ن هوصبر ظفره الله إ ياها
امام صادق عليه السلام فرمود: بنده نزد خدا درجه اى دارد كه با عملش به آن نرسد، بنابراين خداوند بدنش را بيمار مى گرداند، يا در مال يا فرزندانش مصيبتى وارد مى آورد چنانچه صبر نمايد خداوند اورا بر آن مصيبت پيروز گرداند.


حديث

- عنه ع قال :
إ ن الله عز وجل إ ذا أ حب عبدا قبض أ حب ولده إ ليه
امام صادق عليه السلام فرمود: خداوند عز وجل هر گاه بنده اى را دوست بدارد محبوبترين فرزندان اورا مى گيرد.


حديث

- عن على بن حديد عمن رفعه قال قال عيسى ابن مريم ص ‍ فى خطبة قام فيها فى بنى إ سرائيل أ صبحت فيكم وإ دامى الجوع و طعامى ما تنبت الا رض للوحوش والا نعام وسراجى القمر و فراشى التراب ووسادى الحجر ليس لى بيت يخرب ولامال يتلف ولا ولد يموت ولاامرأ ة تحزن وليس لى شى ء وأ نا أ غنى ولد آدم
حضرت عيسى بن مريم ضمن خطبه اى در ميان بنى اسرائيل فرمود: در ميان شما زندگى من اين گونه است كه خورش من گرسنگى است ، وخوراكى من علفهايى است كه در بيابان براى حيوانات وحشى روييده مى شود، وروشنايى مهتاب در تاريكى شب چراغم مى باشد، و خاك زمين بسترم ، وسنگ بيابان بالشم ، نه خانه اى دارم كه ويران گردد، ونه اندوخته اى كه تلف شود، ونه فرزندى كه بميرد، ونه همسرى كه اندوهگين شود، هيچ چيز ندارم ، ودر عين حال من بى نيازترين افراد بشر هستم .


حديث

- قال أ بوالحسن موسى ع إ ن الا نبياء وأ ولاد الا نبياء وأ تباع الا نبياء خصوا بثلاث خصال السقم فى الا بدان وخوف السلطان و الفقر
امام موسى بن جعفر عليه السلام فرمود: پيامبران وفرزندان پيامبران وپيروان پيامبران به سه خصلت مختص گردانيده شدند: بيمارى در بدنها، ترس از پادشاهان وفقر.


حديث

- قال الرضا ع من لقى فقيرا مسلما فسلم عليه خلاف سلامه على الغنى لقى الله يوم القيامة وهوعليه غضبان
حضرت رضا عليه السلام فرمود: هر كس فقير مسلمانى را ديد و به اوسلامى كرد كه با سلام كردن به ثروتمندان فرق مى كرد؛ روز قيامت خدا را در حالتى ملاقات كند كه بر اوخشمگين است .


حديث

- قال أ مير المؤ منين ع :
الفقر يخرس الفطن عن حجته والمقل غريب فى بلدته طوبى لمن ذكر المعاد وعمل للحساب وقنع بالكفاف الغنى فى الغربة وطن والفقر فى الوطن غربة القناعة مال لاينفد الفقر الموت الا كبر إ ن الله سبحانه و تعالى فرض فى أ موال الا غنياء أ قوات الفقراء فما جاء فقير إ لابما منع غنى ما أ حسن تواضع الا غنياء للفقراء طلبا لما عند الله عز وجل وأ حسن منه تيه الفقراء على الا غنياء اتكالاعلى الله
امير مؤ منان عليه السلام فرمود: فقر زبان شخص زيرك را از بيان دليلش لال مى كند، وكسى كه تنگدست است در شهر خود غريب است ، خوشا بحال كسى كه بياد معاد باشد، وبراى حساب كار كند، وبه كفاف در زندگى قانع باشد، بى نيازى در غربت وطن است ، وتنگدستى در وطن غربت است ، قناعت مالى است كه از بين نرود، فقر مرگ بزرگ است ، خداوند سبحانه وتعالى در اموال ثروتمندان غذاهاى فقرا را قرار داده ، فقيرى گرسنه نمى ماند مگر اينكه ثروتمندى اورا از آن محروم گرداند، چقدر زيباست فروتنى ثروتمندان در مقابل فقرا براى خواستن ثوابى كه نزد خداى عز وجل است ، وبهتر از آن تكبر كردن فقيران بر ثروتمندان است در حاليكه متكى به خدا باشند.


حديث

- قال النبى ص من استذل مؤ منا أ ومؤ منة أ وحقره لفقره وقلة ذات يده شهره الله يوم القيامة ثم يفضحه
پيامبر صلى الله عليه وآله فرمود: هر كس مرد يا زن ؛ مؤ منى را به دليل نيازمندى وفقرش پست وكوچك شمارد، خداوند در روز قيامت اورا به زشتى مشهور سازد، سپس رسوايش سازد.


حديث

- وقال اللهم أ حينى مسكينا وأ متنى مسكينا واحشرنى فى زمرة المساكين
ونيز رسول خدا صلى الله عليه وآله فرمود: خدايا! مرا فقير زنده بدار وفقير بميران ، ومرا در رديف فقيران محشور گردان .


حديث

- وقيل جاء رجل إ لى النبى ص فقال إ نى لا حبك فى الله فقال النبى إ ن كنت تحبنى فأ عد للفقر جلبابا فإ ن الفقر أ سرع إ لى من يحبنى من السيل إ لى منتهاه
مردى در نزد پيامبر صلى الله عليه وآله آمد وگفت : من تورا به خاطر خدا دوست دارم ، پيامبر صلى الله عليه وآله فرمود: اگر مرا دوست دارى پوستين فقر را آماده كن ، زيرا سرعت فقر نسبت به كسى كه مرا دوست دارد از سرعت سيل به پايان راهش بيشتر است .


حديث

- وقال ص انظروا إ لى من أ سفل منكم ولاتنظروا إ لى من فوقكم فإ نه أ جدر أ ن لاتردوا نعمة الله
ونيز پيمبر اكرم صلى الله عليه وآله فرمود: بنگريد به كسى كه پايين دست شماست ، نه كسى كه بالادست شماست ، زيرا اين كار به انكار نكردن نعمت خدا مناسب تر است .


حديث

- وقال إ ذا أ حب الله عبدا فى دار الدنيا يجيعه قالوا يا رسول الله و كيف يجيعه قال فى موضع الطعام الرخيص والخير الكثير ولى الله لايجد طعاما يملا به بطنه
ودر جاى ديگر فرمود: هر گاه خداوند بنده اى را دوست بدارد گرسنه اش مى گذارد، پرسيدند: اى رسول خدا! چگونه گرسنه اش ‍ مى گرداند؟ فرمود: در جايى كه غذاى فراوان وخير بسيار باشد؛ ولى خدا غذايى نمى يابد تا به وسيله آن شكمش را سير كند.


حديث

- وقال الفقر فقران فقر فى الدنيا وفقر فى الا خرة ففقر الدنيا غنى الا خرة وغنى الدنيا فقر الا خرة وذلك الهلاك
رسول خدا صلى الله عليه وآله فرمود: فقر دوقسم است : فقر دنيوى وفقر آخروى است واين هلاكت است .


حديث

- وقال لقمان لابنه يا بنى لاتحقرن أ حدا بخلقان ثيابه فإ ن ربك و ربه واحد
لقمان به فرزنش گفت : اى پسركم ! هرگز كسى را به دليل كهنه بودن لباسهايش كوچك مشمر، زيرا پروردگار توواويكى است .


حديث

- قال أ مير المؤ منين ع :
ترك نسج العنكبوت فى البيت يورث الفقر والبول فى الحمام يورث الفقر والا كل على الجنابة يورث الفقر والتخلل بالطرفاء يورث الفقر والتمشط من قيام يورث الفقر وترك القمامة فى البيت يورث الفقر واليمين الفاجرة تورث الفقر والزناء يورث الفقر وإ ظهار الحرص يورث الفقر والنوم بين العشاءين يورث الفقر والنوم قبل طلوع الشمس يورث الفقر واعتياد الكذب يورث الفقر وكثرة الاستماع إ لى الغناء تورث الفقر ورد السائل الذاكر بالليل يورث الفقر وترك التقدير فى المعيشة يورث الفقر وقطيعة الرحم تورث الفقر ثم قال على ع أ لاأ نبئكم بعد ذلك بما يزيد فى الرزق قالوا بلى يا أ مير المؤ منين قال الجمع بين الصلاتين يزيد فى الرزق و التعقيب بعد الغداة يزيد فى الرزق وصلة الرحم تزيد فى الرزق وكسح الفناء يزيد فى الرزق ومواسات الا خ فى الله يزيد فى الرزق والبكور فى طلب الرزق يزيد فى الرزق والاستغفار يزيد فى الرزق واستعمال الا مانة يزيد فى الرزق وقول الحق يزيد فى الرزق وإ جابة المؤ ذن تزيد فى الرزق وترك الكلام فى الخلاء يزيد فى الرزق وترك الحرص يزيد فى الرزق وشكر المنعم يزيد فى الرزق واجتناب اليمين الكاذبة يزيد فى الرزق والوضوء قبل الطعام يزيد فى الرزق وأ كل ما يسقط من الخوان يزيد فى الرزق ومن سبح الله فى كل يوم ثلاثين مرة دفع الله عز وجل عنه سبعين نوعا من البلاء أ يسرها الفقر
امير مؤ منان عليه السلام فرمود: پاك نكردن تار عنكبوت از خانه موجب تهيدستى است ، وبول كردن در حمام موجب تهيدستى است ، ودر حال جنابت غذا خوردن تهيدستى آورد، وبا چوب گز خلال كردن تهيدستى آورد، وايستاده شانه زدن تهيدستى آورد، وبيرون نبردن خاكروبه از منزل موجب تهيدستى است ، وسوگند دروغ تهيدستى آورد، وزنا تهيدستى آورد، وحرص ورزيدن تهيدستى آورد، وبه خواب رفتن بين نماز مغرب وعشاء تهيدستى آورد، وبه خواب رفتن قبل از طلوع آفتاب باعث فقر شود، عادت به دروغگويى تهيدستى آورد، زياد گوش دادن به غناء تهيدستى آورد، رد كردن فقيرى كه در شب ذكر خدا مى گويد موجب تنگدستى شود، وعقل معيشتى نداشتن تهيدستى آورد، واز فاميل بريدن تهيدستى آورد.
سپس على عليه السلام فرمود: آيا آگاه كنم شما را به آنچه رزق را فراوان مى كند؟ گفتند: بلى اى امير مؤ منان ، فرمود: ميان دونماز جمع كردن روزى را زياد كند، وخواندن تعقيب بعد از نماز صبح وعشاء روزى را فراوان كند، ورفت وآمد خويشاوندى روزى را زياد گرداند، ورفتن آستانه خانه روزى را زياد مى كند، وبا برادر دينى همراهى كردن روزى را زياد مى كند وعجله كردن در طلب رزق روزى را زياد مى كند، از خداوند آمرزش خواستن روزى را زياد مى كند، حرص نورزيدن روزى را زياد مى كند، سپاسگزارى از صاحب نعمت روزى را زياد مى كند، دورى جستن از قسم دروغ روزى را زياد مى كند، وضوگرفتن قبل از غذا روزى را زياد مى كند، خوردن آنچه از سفره بيرون مى افتد روزى را زياد مى كند وهر كس در روز سى مرتبه خدا را تسبيح گويد؛ خداى عز وجل هفتاد نوع بلارا از اوبرگرداند، كه آسانترين آن تهيدستى است .


حديث

- وقال النبى ص ليس الغنى كثرة العرض إ نما الغنى غنى النفس
رسول خدا صلى الله عليه وآله فرمود: توانگرى به زياد مال نيست ، بلكه توانگرى به زيادى مال نيست ، بلكه توانگرى به بى نيازى روح است .


حديث

- وقال ما من أ حد غنى ولافقير إ لاود يوم القيامة أ نه كان فى الدنيا لم يؤ ت إ لاقوتا
ورسول خدا صلى الله عليه وآله نيز فرمود: هر بى نياز وفقيرى در روز قيامت آرزودارد كه كاش در دنيا فقط به اندازه رفع نيازش به اوداده مى شد.


حديث

- من نهج البلاغة :
قال أ مير المؤ منين ع :
يا ابن آدم إ ذا رأ يت ربك سبحانه تتابع عليك نعمه فاحذره
امير مؤ منان عليه السلام فرمود: اى فرزند آدم ! هر گاه ديدى كه پروردگارت نعمتهايش را بر توپى در پى مى فرستد، از آن بترس .


فصل هفتم : در قناعت
 الفصل السابع فى القناعة

حديث

- من كتاب المحاسن :
عن أ بى جعفر ع قال :
قال رسول الله ص من أ راد أ ن يكون أ غنى الناس فليكن بما فى أ يدى الله أ وثق منه فى أ يدى غيره
امام باقر عليه السلام از رسول اكرم خدا صلى الله عليه وآله نقل مى كند كه فرمود هر كس مى خواهد بى نيازترين مردم باشد؛ بايد به آنچه در دست خداست اعتمادش بيشتر از آنچه در دست مردم است بوده باشد.


حديث

- عنه ع قال :
قال الله عز وجل يا ابن آدم ارض بما آتيتك تكن من أ غنى الناس
امام باقر عليه السلام فرمود: خداوند عزوجل مى فرمايد: اى فرزند آدم ! به آنچه به توعطا شده راضى باش تا از بى نيازترين مردم باشى .

حديث

- عن على بن الحسين ع قال :
من قنع بما قسم الله له فهومن أ غنى الناس
امام سجاد عليه السلام فرمود: هر كس به آنچه خداوند قسمتش ‍ قرار داده راضى وقانع باشد از بى نيازترين مردم است .


حديث

- قال أ بوعبد الله ع أ غنى الغنى القناعة
امام صادق عليه السلام فرمود: بهترين بى نيازى قناعت است .


حديث

- وأ يضا لرجل يعظه اقنع بما قسم الله لك ولاتنظر إ لى ما عند غيرك ولاتتمن ما لست نائله فإ نه من قنع شبع ومن لم يقنع لم يشبع وخذ حظك من آخرتك
امام صادق عليه السلام مردى را موعظه كرده ؛ فرمود: به آنچه خداوند قسمتت گردانيده قانع باش ، چشمانت به آنچه در دست ديگرى است نباشد، وآنچه را به آن نمى رسى آرزونكن ، زيرا هر كس قانع باشد سير شود، وهر كس قانع نباشد سير نشود. بهره ات را از آخرتت بگير.


حديث

- وقال كان على ص يقول من تمنى غنى نفسه ولم يشف غيظه مات بحسرة
امام صادق عليه السلام فرمود: على عليه السلام هميشه مى فرمود: هر كس بى نيازى نفسش را بخواهد ولى شعله خشمش را فرو ننشاند در حسرت مرده است .


حديث

- قال أ بوجعفر ع إ ياك أ ن تطمح بصرك إ لى ما هوفوقك فكثيرا ما قال الله عز وجل لنبيه فَل ا تُعْجِبْكَ أَمْو الُهُمْ وَ ل ا أَوْل ادُهُمْ وقال ل ا تَمُدَّنَّ عَيْنَيْكَ إِلى م ا مَتَّعْن ا بِهِ أَزْو اجاً مِنْهُمْ زَهْرَةَ الْحَي اةِ الدُّنْي ا فإ ن دخلك من ذلك شى ء فاذكر عيش رسول الله ص فإ نما كان خبزه الشعير وحلواه التمر و وقوده السعف إ ذا وجده
امام باقر عليه السلام فرمود: مبادا به بالادست خود چشم بدوزى ،
زيرا خداوند عزوجل بسيار به پيامبرش فرموده (از مالها وفرزندانشان خوشت نيايد ودر شگفت نشوى ) وفرمود: (ديدگان خود را به آن چيزهائى كه رونق زندگى دنياست وبه گروهى از ايشان بهره داده ايم نگران مساز)، و اگر درباره اين موضوع شكى وترددى يافتى زندگى رسول خدا را ياد كن ، كه خوراكش نان جووحلوايش خرما وآتش گيره اش شاخ درخت خرما بود، اگر پيدا مى كرد.


حديث

- قال أ مير انين ع :
من رضى من الدنيا بما يجزيه كان أ يسر ما فيها يكفيه ومن لم يرض من الدنيا بما يجزيه لم يكن فيها شى ء يكفيه
اميرمؤ منان عليه السلام فرمود: هر كه از دنيا به مقدارى كه اورا كفايت كند راضى شود؛ كمترين چيز دنيا اورا كفايت مى كند، وهر كه به اندازه اى كه اورا بس باشد راضى نشود؛ چيزى از دنيا كفايتش نخواهد كرد.