مشكاه الأنوار في غررالاخبار
باب سوم : در كارهاى نيك وحصلتهاى شريف ومانند آنها

ابوالفضل على بن رضى الدين ... الطبرسى

- ۱۶ -

فصل اول : در توبه
 الفصل الاول فى التوبة

حديث

- من كتاب المحاسن :
عن أ بى عبد الله ع فى قوله تبارك وتعالى فَإِنَّهُ ك انَ لِلْأَوّ ابِينَ غَفُوراً قال هم التوابون المتعبدون
امام صادق عليه السلام در مورد قول خداوند متعال (اوبازگشت كنندگان را مى بخشد) مى فرمايد: آنان بسيار توبه كنندگان وعبادت كنندگانند.


حديث

- قال أ مير المؤ منين ع :
من تاب تاب الله عليه وأ مر جوارحه أ ن تستر عليه وبقاع الا رض أ ن تكتم عليه وأ نسيت الحفظة ما كانت تكتبه عليه
اميرمؤ منان عليه السلام فرمود: هر كس توبه كند خداوند تعالى توبه وى بپذيرد، واعضاء پيكرش را ماءمور كند كه گناهانش را بپوشانند، و سرزمينهايى را كه در آن گناه كرده ماءمور گرداند كه آن را كتمان كنند، واز ياد فرشتگان مراقبش آنچه از اونوشته اند مى برد.


حديث

- عن أ بى عبد الله عن آبائه ع قال :
قال رسول الله ص إ ن الله جل وعلايفرح بتوبة عبده إ ذا تاب كما يفرح أ حدكم بضالته إ ذا وجدها
امام صادق عليه السلام از قول رسول خدا صلى الله عليه وآله نقل فرمود: خداوند جل وعلااز توبه بنده اش چون توبه نمايد شاد شود، چنانچه يكى از شما به پيدا شدن گمشده خود شاد گردد.


حديث

- عنه ع قال :
إ ن الله عز وجل أ عطى التائبين ثلاث خصال لوأ عطى خصلة منها جميع أ هل السماوات والا رض لنجوا بها قوله عز وجل إِنَّ اللّ هَ يُحِبُّ التَّوّ ابِينَ وَ يُحِبُّ الْمُتَطَهِّرِينَ فمن أ حبه الله لم يعذبه وقوله الَّذِينَ يَحْمِلُونَ الْعَرْشَ وَ مَنْ حَوْلَهُ إ لى قوله ذ لِكَ هُوَ الْفَوْزُ الْعَظِيمُ وقوله عز وجل وَ الَّذِينَ ل ا يَدْعُونَ مَعَ اللّ هِ إِل هاً آخَرَ إ لى قوله وَ ك انَ اللّ هُ غَفُوراً رَحِيماً
امام صادق عليه السلام مى فرمايد: خداى عزوجل به توبه كنندگان سه خصلت داده ؛ كه اگر يكى از آنها را به تمامى اهل آسمانها و زمين داده مى شد همگى به وسيله آن نجات مى يافتند: 1 در فرموده اش : (خداوند توبه كنندگان را دوست دارد وپاكيزگان را دوست دارد) پس هر كه را خدا دوست داشته باشد عذابش نكند.
2 ديگر قول خداى متعال كه فرمود: (آن كسانى كه حامل عرشند وكسانى كه در گرد آنند) تا آنجا كه مى فرمايد: (واينست آن رستگارى بزرگ ).
3 قول خداوند كه مى فرمايد: (وآنانكه نخوانند با خدا معبود ديگرى ) تا جايى كه مى فرمايد: (وخداوند آمرزنده ومهربان است ).


حديث

- عنه ع قال :
قال رسول الله ص من تاب قبل موته بسنة قبل الله توبته ثم قال إ ن سنة لكثير من تاب قبل موته بشهر قبل الله توبته ثم قال إ ن الشهر لكثير من تاب قبل موته بجمعة قبل الله توبته ثم قال إ ن جمعة لكثير من تاب قبل موته بيوم قبل الله توبته ثم قال إ ن يوما لكثير من تاب قبل أ ن يعاين قبل الله توبته
امام صادق عليه السلام از رسول خدا صلى الله عليه وآله نقل مى كند كه فرمود: هر كه يك سال قبل از مرگش توبه كند خداوند توبه اش را بپذيرد، سپس فرمود: يكسال زياد است ، هر كه يك ماه قبل از مرگش توبه كند خدا توبه اش را بپذيرد، سپس فرمود: يك ماه زياد است ، هر كه يك هفته قبل از مرگش توبه نمايد خدا توبه اش را بپذيرد، سپس فرمود: يك هفته زياد است ، هر كه يك روز قبل از مرگش توبه نمايد خدا توبه اش را بپذيرد، سپس فرمود: يك روز زياد است ، هر كه پيش از ديدار مرگ توبه كند خدا توبه اش را بپذيرد.


حديث

- عن الباقر ع قال :
من تاب إ ذا بلغت نفسه إ لى هذه وأ شار بيده إ لى حلقه تاب الله عليه جل و عز
امام باقر عليه السلام مى فرمايد: هر كس توبه كند قبل از اينكه جانش به اينجا برسد وبا دست مباركشان به سوى حلقشان اشاره فرمود خداوند عزوجل توبه اورا بپذيرد.


حديث

- عنه ع قال :
لايحال بين العبد وبين التوبة حتى يتغرغر لحياته
امام باقر عليه السلام مى فرمايد: بين بنده وتوبه چيزى مانع نمى شود تا زمانى كه جانش به حلوقمش برسد.


حديث

- عن أ بى عبد الله ع قال :
إ ن العبد ليذنب الذنب فيغفر له قال قلت فكيف ذاك قال لايزال نادما عليه مستغفرا منه حتى يغفر له
امام صادق عليه السلام مى فرمايد: بنده گناهى را انجام مى دهد وخداوند اورا بيامرزد، راوى مى گويد: پرسيدم : چگونه چنين چيزى ممكن است ؟ فرمود: دائما بر گناهش پشيمان است واز آن طلب آمرزش مى كند تا وقتى آمرزيده شود.


حديث

- عن الباقر ع قال :
لاوالله ما أ راد الله من الناس إ لاخصلتين أ ن يقروا له بالنعيم فيزيدهم و بالذنوب فيغفرها لهم
امام باقر عليه السلام مى فرمايد: به خدا سوگند، خداوند از مردم جز دوخصلت نخواسته است : اعتراف به نعمتهاى اوتا نعمت را برايشان بيافزايد، واعتراف به گناهان تا آنها را برايشان بيامرزد.


حديث

- عنه ع قال :
ما ينجومن الذنب إ لامن أ قر به
امام باقر مى فرمايد: از گناه نجات نيابد بجز آنكس كه بدان اعتراف نمايد.


حديث

- عنه قال كفى بالندم توبة
امام باقر عليه السلام مى فرمايد: پشيمانى براى توبه كافى است .


حديث

- من كتاب روضة الواعظين :
قال قال رسول الله ص :
قال الله عز وجل أ نا الله لاإ له إ لاأ نا خلقت الملوك وقلوبهم بيدى فأ يما قوم أ طاعونى جعلت قلوب الملوك عليهم رحمة وأ يما قوم عصونى جعلت قلوب الملوك عليهم سخطة أ لالاتشغلوا أ نفسكم بسب الملوك توبوا إ لى أ عطف بقلوبهم عليكم
رسول خدا صلى الله عليه وآله مى فرمايد: خداوند عزوجل فرمود: من خدائى هستم كه هيچ معبودى جز من نيست ، حكام را آفريدم در حاليكه دلهاى آنها در دست من است ، هر گروهى كه مرا اطاعت كنند دلهاى آن حكام را رحمت بر آنان قرار خواهم داد، وهر گروهى كه مرا نافرمانى كنند دلهاى حكام را بر آنان غضبناك قرار خواهم داد. آگاه باشيد! خودتان را به دشمنان دادن به پادشاهان سرگرم نكنيد، به سوى من توبه كنيد تا دلهاى آنها را نسبت به شما مهربان سازم .


حديث

- وقال ص ما من شى ء أ حب إ لى الله من شاب تائب
رسول خدا صلى الله عليه وآله فرمود: هيچ چيز نزد خداوند محبوبتر از جوان توبه كننده نيست .


حديث

- ومن كتاب قال أ بوعبد الله ع التائب من الذنب كمن لاذنب له و المقيم على الذنب وهويستغفر كالمستهزئ
امام صادق عليه السلام مى فرمايد: توبه كننده از گناه همانند كسى است كه گناه ندارد، وآنكه در گناه بماند در حاليكه طلب آمرزش ‍ مى كند همچون مسخره چى است .


حديث

- وقال ما من عبد مؤ من يذنب إ لاأ جله الله سبع ساعات فإ ن هو تاب لم يكتب عليه شى ء وإ ن لم يتب كتب الله عليه سيئة
امام صادق عليه السلام فرمود: هر بنده مؤ منى كه گناهى كند خداوند هفت ساعت به اومهلت دهد، اگر توبه كرد چيزى در نامه عمل او نوشته نخواهد شد واگر توبه نكرد يك گناه بر اونوشته شود.


حديث

- وقال إ ذا أ كثر العبد من الاستغفار رفعت صحيفته و هى تتلا لا
امام صادق عليه السلام فرمود: هر گاه بنده بسيار استغفار كند نامه عملش بالارود در حاليكه مى درخشد.


حديث

- وقال لاصغيرة مع الا صرار ولاكبيرة مع الاستغفار
امام صادق عليه السلام فرمود: با اصرار بر گناه صغيره اى نمى ماند، وبا استغفار كبيره اى نمى ماند (يعنى گناه كوچك با اصرار بر آن ، كبيره خواهد شد، وكبيره با استغفار آمرزيده خواهد شد).


حديث

- وقال أ بوجعفر ع ما من عبد يعمل عملالايرضاه الله إ لاستر عليه أ ولافإ ذا ثنى ستر عليه فإ ذا ثلث أ هبط الله ملكا فى صورة آدمى يقول للناس إ ن فلانا يعمل كذا وكذا
امام باقر عليه السلام فرمود: هر بنده مؤ منى عملى را كه مورد رضاى خدا نيست انجام دهد خداوند نخستين بار گناهش را مى پوشاند، و اگر مرتبه دوم انجام دهد باز هم خداوند بر اومى پوشاند، وهر گاه مرتبه سوم مرتكب شد، خداوند ملكى را به صورت آدمى به زمين مى فرستد تا به مردم اعلام كند كه : فلانى فلان كار وفلان عمل را انجام داد.


حديث

- وقال إ ذا تاب العبد توبة نصوحا أ حب الله عز وجل أ ن يستر عليه فى الدنيا والا خرة فقلت وكيف يستر عليه قال ينسى ملكيه ما كتبا عليه من الذنوب ويوحى إ لى جوارحه أ ن اكتمى عليه ذنوبه ويوحى إ لى بقاع الا رض أ ن اكتمى عليه ما كان يعمل عليك من الذنوب فيلقى الله حين يلقاه وليس عليه شى ء من الذنوب
امام باقر عليه السلام فرمود: چون بنده توبه اى مانند توبه نصوح نمايد، خداوند دوست دارد كه گناهان اورا در دنيا وآخرت بپوشاند، راوى گويد: پرسيدم ؛ چگونه بر اوپرده پوشى كند؟ فرمود: هر چه از گناهان كه دو فرشته ماءمور در نامه عملش نوشته اند از يادشان ببرد، وبه اعضاء وجوارح اووحى مى كند كه : گناهانى را كه به وسيله آنها انجام داده پنهان كنند، وبه قطعه هاى زمين وحى كند گناهانى را كه روى آنها انجام داده پنهان دارند، در اين هنگام خدا را ملاقات مى كند در حاليكه اثرى از آن گناهان وجود ندارد.


حديث

- سئل ع عن التوبة النصوح قال هوالذنب الذى لايعاد عليه أ بدا
از امام باقر عليه السلام در مورد توبه نصوح پرسيده شد، امام عليه السلام فرمود: توبه از گناهى است كه هرگز به سوى آن باز نگردد.


حديث

- من كتاب الا رشاد :
عن أ بى عبد الله ع تأ خير التوبة اغترار وطول التسويف حيرة والاعتلال على الله هلكة والا صرار على الذنب أ من لمكر الله فَل ا يَأْمَنُ مَكْرَ اللّ هِ إِلَّا الْقَوْمُ الْخ اسِرُونَ
امام صادق عليه السلام فرمود: به تاءخير انداختن توبه فريفتن خويش است ، ادامه تاءخير سرگردانيست ، وعذر تراشى در برابر خدا نابوديست ، واصرار بر گناه به خيال آسودگى از مؤ اخذه خداست ، واز مكر خدا بجز افراد زيانكار آسوده نباشند.


فصل دوم : در عبادت وبندگى خداوند
 الفصل الثانى فى العبادة

حديث

- عن أ بى بصير قال سأ لت أ با عبد الله عن حد العبادة التى من فعلها كان عابدا فقال حسن النية بالطاعة
ابوبصير گفت : از امام صادق عليه السلام پرسيدم درباره اندازه عبادتى كه اگر كسى انجامش دهد به اواطلاق عابد مى شود، فرمود: نيكويى نيت در اطاعت وبندگى خدا.


حديث

- عنه ع قال :ل الله تبارك وتعالى يا عبادى الصديقين تنعموا بعبادتى فى الدنيا فإ نكم بها تتنعمون فى الجنة
امام صادق عليه السلام مى فرمايد: خداوند تبارك وتعالى مى فرمايد: اى بندگان راست كردار من ! در دنيا زا نعمت عبادتم برخوردار باشيد، شما در بهشت از آن برخوردار خواهيد بود.


حديث

- عنه قال قال رسول الله ص : فضل الناس من عشق العبادة فعانقها وأ حبها بقلبه وباشرها بجسده وتفرغ لها فهولايبالى على ما أ صبح من الدنيا على يسر أ م على عسر
امام صادق عليه السلام از رسول خدا صلى الله عليه وآله نقل مى كند كه فرمود: بهترين مردم كسى است كه به عبادت عشق بورزد وآن را در آغوش كشد، وآن را از دل دوست داشته باشد، وبا جوارح خود انجامش دهد، وخود را براى آن فارغ البال سازد، چنين شخصى باك ندارد كه زندگانى دنيايش به سختى گذرد يا به آسانى .


حديث

- عنه عن آبائه ع قال :
قال رسول الله ص اعمل بفرائض الله تكن أ تقى الناس
امام صادق عليه السلام از پدران بزرگوارش از رسول خدا صلى الله عليه وآله نقل مى كند كه فرمود: به واجبات خدا عمل كن تا از پرهيزگارترين مردم باشى .


حديث

- عن على بن الحسين ع قال :
من عمل بما افترض الله عليه فهومن خير الناس
امام زين العابدين عليه السلام فرمود: هر كس به واجبات خدا عمل نمايد از بهترين مردمان است .


حديث

- قال رسول الله ص :
من أ دى فريضة فله عند الله دعوة مستجابة
رسول خدا صلى الله عليه وآله مى فرمايد: هر كس واجبى را درست انجام دهد نزد خداوند حق دعاى مستجابى را دارد.


حديث

- عن أ بى عبد الله ع قال :
قال الله تبارك وتعالى ما تحبب إ لى عبدى بأ حب مما افترضت عليه
امام صادق عليه السلام فرمود: خداوند تبارك وتعالى فرمود: بنده من با چيزى محبوتر از انجام آنچه بر اوواجب گردانيده ام به دوستى من نگرايد.


حديث

- عنه ع قال :
إ ذا كان يوم القيامة يقوم عنق من الناس فيأ تون باب الجنة فيضربونه فيقال لهم من أ نتم فيقولون نحن أ هل الصبر فيقال لهم على ما صبرتم فيقولون كنا نصبر على طاعة الله ونصبر عن معاصى الله فيقول الله عز وجل صدقوا أ دخلوهم الجنة وهوقوله عز وجل إِنَّم ا يُوَفَّى الصّ ابِرُونَ أَجْرَهُمْ بِغَيْرِ حِس ابٍ
امام صادق عليه السلام فرمود: چون روز قيامت شود گروهى از مردم برخيزند وبه سوى بهشت آيند ودر آن را بكوبند، به آنها گفته مى شود: شما كيستيد؟ مى گويند: ما اهل صبريم ، به آنها گفته مى شود: بر چه چيز صبر نموديد؟ مى گويند: بر اطاعت خدا، ودورى از نافرمانى اوصبر نموديم ، خداى عزوجل مى فرمايد: راست مى گويد، آنها را داخل بهشت نماييد، وهمان است قول خداى عزوجل : (همانا صابران اجر خود را بدون حساب به دست آورند).


حديث

- عنه ع قال :
اعملوا عمل من قد عاين
امام صادق عليه السلام مى فرمايد: عمل كنيد بمانند كسانى كه (گويا پس از مرگ را) به چشم مى بينند.


حديث

- عن أ بى عبد الله ع قال :
من أ راد أ ن يعمل بشى ء من الخير فليدم عليه سنة ثم إ ن شاء فليدم وإ ن شاء فليترك
امام صادق عليه السلام مى فرمايد: هر كس بخواهد كار خيرى را انجام دهد بايد تا يكسال آن را ادامه دهد، سپس اگر خواست باز ادامه دهد واگر خواست آن را ترك نمايد.


حديث

- عنه ع إ ياك أ ن تفرض على نفسك فريضة فتفارقها اثنى عشر هلالا
امام صادق عليه السلام فرمود: مبادا عملى را بر خود واجب گردانى وتا دوازده ماه از آن دست بردارى .


فصل سوم : زهد وترك دنيا
 الفصل الثالث فى الزهد

حديث

- من كتاب المحاسن قال قال أ مير المؤ منين ع :
إ ن من أ عوان الا خلاق على الدين الزهد فى الدنيا
امير مؤ منان عليه السلام فرمود: از جمله يارى كنندگان اخلاق در امور دين ، زهد در دنياست .


حديث

- وقال ع :
أ يضا الزهد فى الدنيا قصر الا مل وشكر كل نعمة والورع عن كل ما حرم الله عليك
امير مؤ منان عليه السلام فرمود: زهد در دنيا عبارت از كوتاه نمودن آرزوها وشكر تمامى نعمتها وپرهيز نمودن از تمام محرمات الهى است .


حديث

- سئل على بن الحسين ع عن الزهد قال الزهد عشرة أ شياء فأ على درجات الزهد أ دنى درجات الورع وأ على درجات الورع أ دنى درجات اليقين وأ على درجات اليقين أ دنى درجات الرضا أ لاوإ ن الزهد فى آية من كتاب الله لِكَيْل ا تَأْسَوْا عَلى م ا ف اتَكُمْ وَ ل ا تَفْرَحُوا بِم ا آت اكُمْ
از امام سجاد عليه السلام در مورد زهد پرسيدند، فرمود: زهد ده قسم است : بالاترين درجه زهد پايين ترين درجه پارسائى است وبالاترين درجه پارسائى پايين ترين درجه يقين است ، وبالاترين درجه يقين پايين ترين درجه رضاست ، وتمام زهد در يك آيه از كتاب خداوند جمع شده است : (تا بر آنچه از دست شما رفته افسوس نخوريد وبه آنچه به شما رسيده شاد نشويد).


حديث

- عن أ بى عبد الله ع قال :
ليس الزهد فى الدنيا بإ ضاعة المال ولابتحريم الحلال بل الزهد فى الدنيا أ ن لاتكون بما فى يدك أ وثق منك بما فى يد الله
امام صادق عليه السلام فرمود: زهد در دنيا به از بين رفتن مال و حرام نمودن حلال نيست ، بلكه زهد در دنيا به اين است كه به آنچه در دست خودت هست مطمئن تر از آنچه در دست خداست نباشى .


حديث

- عن أ بى عبد الله ع قال قال أ مير المؤ منين ع :
إ ن علامة الراغب فى ثواب الا خرة زهده فى عاجل زهرة الدنيا أ ما إ ن زهد الزاهد فى هذه الدنيا لاينقصه ما قسم الله له فيها وإ ن زهد وإ ن حرص ‍ الحريص على عاجل زهرة الدنيا لايزيده فيها وإ ن حرص فالمغبون من حرم حظه فى الا خرة
امام صادق عليه السلام از اميرالمؤ منين عليه السلام نقل مى كند كه فرمود: علامت مشتاق به ثواب آخرت بى رغبتى نسبت به زرق وبرق دنيا است ، آگاه باشيد، بى رغبتى زاهد نسبت به دنيا از آنچه خداوند برايش ‍ از دنيا مقرر فرموده كاهش ندهد، اگر چه زهد كند، همانا آز شخص آزمند بر خرمى دنياى نقد برايش فزونى نياورد اگر چه حرص زند، پس مغبون كسى است كه از بهره آخرت خود محروم ماند.


حديث

- عن أ بى عبد الله ع قال :
من زهد فى الدنيا أ ثبت الله الحكمة فى قلبه وأ نطق بها لسانه وبصره عيوب الدنيا داءها ودواءها وأ خرجه من الدنيا سالما إ لى دار السلام
امام صادق عليه السلام مى فرمايد: كسى كه نسبت به دنيا زاهد و بى رغبت باشد، خداوند حكمت را در قلبش جاى دهد، وزبانش را به آن گويا سازد، واورا به عيبهاى دنيا ودرد ودوايش بينا گرداند، واورا از دنيا سالم به سوى بهشت بيرون برد.


حديث

- عنه ع قال :
إ ذا أ راد الله تبارك وتعالى بعبد خيرا زهده فى الدنيا وفقهه فى الدين و بصره عيوبه ومن أ وتى هذا فقد أ وتى خير الدنيا والا خرة
امام صادق عليه السلام فرمود: هر گاه خداوند خير بنده اى را بخواهد اورا نسبت به دنيا بى رغبت ، ونسبت به دين ژرف نگر مى كند، وبه عيبهايش بينا سازد، وبه هركس اين خصلتها داده شد؛ به حق خير دنيا و آخرت داده شده است .


حديث

- وقال لم يطلب أ حد الحق بباب أ فضل من الزهد فى الدنيا وهو ضد ما طلب أ عداء الحق قلت جعلت فداك من ما ذا قال من الرغبة فيها و قال أ لامن صبار كريم فإ نما هى أ يام قلائل أ لاإ نه حرام عليكم أ ن تجدوا طعم الا يمان حتى تزهدوا فى الدنيا
امام صادق عليه السلام فرمود: هيچكس حق را در راهى بهتر از زهد در دنيا نيافته است وآن ضد خواسته دشمنان حق است .
راوى گويد: عرض كردم : قربانت گردم ، چرا چنين است ؟ فرمود: به خاطر رغبت آنان به دنيا، وفرمود: آيا شخص پر صبر وگرامى وجود ندارد؟ همانا كه دنيا چند روز كمى است ، آگاه باشيد كه حرامست بر شما كه مزه ايمان را بچشيد مگر اينكه در دنيا پارسائى پيشه كنيد.


حديث

- عن أ بى عبد الله ع قال :
من اجتهد لدنياه أ ضر ب آخرته ومن آثر آخرته آتاه الله رزقه وسعد بلقاء ربه
از امام صادق عليه السلام نقل شد فرمود: هر كس براى دنيايش ‍ تلاش كند به آخرتش ضرر زده ، وكسى كه آخرتش را مقدم دارد خداوند روزيش را بدهد، وبه ملاقات پروردگارش سعادتمند شد.


حديث

- من كتاب الزهد للنبى ص قال ليس الزهد فى الدنيا لبس الخشن و أ كل الجشب ولكن الزهد فى الدنيا قصر الا مل
پيامبر صلى الله عليه وآله فرمود: زهد در دنيا به پوشيدن لباسهاى خشن وخوردن غذاهاى نامطلوب نيست ، ولكن زهد در دنيا به كوتاهى آرزوهاست .


حديث

- عن أ بى أ يوب الا نصارى قال قال رسول الله ص :
لعلى ع إ ن الله زينك بزينة لم يزين العباد بشى ء أ حب إ لى الله منها ولاأ بلغ عنده منها الزهد فى الدنيا وإ ن الله قد أ عطاك ذلك وجعل الدنيا لاتنال منك شيئا وجعل لك سيماء تعرف بها
رسول خدا صلى الله عليه وآله به على عليه السلام فرمود: خداوند تورا به زينتى آراسته كه بندگان را به خيرى كه محبوبتر ورساتر از آن نزد خدا باشد نياراسته ، وآن زهد در دنياست كه خداوند آن را به تو بخشيده ، ودنيا را به صورتى قرار داده كه از توچيزى به اونمى رسد (يعنى دنيا از توبهره اى نخواهد برد) وبراى توچهره اى قرار داده كه به آن شناخته خواهى شد.


حديث

- من كتاب روضة الواعظين :
قال رجل للنبى ص يا رسول الله علمنى شيئا إ ذا أ نا فعلته أ حبنى الله من السماء وأ حبنى الناس من الا رض فقال له ارغب فيما عند الله عز وجل يحبك الله وازهد فيما عند الناس يحبك الناس
مردى به پيغمبر صلى الله عليه وآله عرض كرد: اى رسول خدا! مرا كارى بياموز كه وقتى آن را انجام دادم خداوند از آسمان ومردم در زمين مرا دوست بدارند، فرمود: به آنچه نزد خداست چشم بدار تا خدا دوستت بدارد، واز آنچه نزد مردم است چشم بپوش تا مردم دوستت بدارند.


حديث

- سئل الصادق ع عن الزهد فى الدنيا قال الذى يترك حلالها مخافة حسابه ويترك حرامها مخافة عذابه
از امام صادق عليه السلام در مورد زهد در دنيا پرسيدند، حضرت فرمود: آنيكه حلالش را از ترس حسابش ، وحرامش را از ترس ‍ عذابش ترك كنند.


حديث

- قال أ مير المؤ منين ع :
الزهد ثروة والورع جنة وأ فضل الزهد إ خفاء الزهد الزهد يخلق الا بدان و يجدد الا مال ويقرب المنية ويباعد الا منية من ظفر به نصب ومن فاته تعب ولاكرم كالتقوى ولاتجارة كالعمل الصالح ولاورع كالوقوف عند الشبهة ولازهد كالزهد فى الحرام الزهد كله بين كلمتين قال الله تعالى لِكَيْل ا تَأْسَوْا عَلى م ا ف اتَكُمْ وَ ل ا تَفْرَحُوا بِم ا آت اكُمْ فمن لم يأ س على الماضى ولم يفرح بالا تى فقد أ خذ الزهد بطرفيه أ يها الناس الزهادة قصر الا مل والشكر عند النعم والورع عند المحارم فإ ن عزب ذلك عنكم فلا يغلب الحرام صبركم ولاتنسوا عند النعم شكركم فقد أ عذر الله إ ليكم بحجج مسفرة ظاهرة وكتب بارزة العذر واضحة
اميرمؤ منان عليه السلام فرمود: زهد ثروت است ، وپرهيزگارى و خويشتن دارى از گناه سپر، وبهترين زهدها پنهان نمودن زهد است ، زهد بدنها را ضعيف ولاغر مى نمايد وآرزوها را محدود مى كند، ومرگ را نزديك مى نمايد، واميد را دور مى سازد، هر كس به آن دست يابد بهره مند شده وهر كس آن را از دست دهد به سختى افتد، هيچ بزرگوارى مانند تقوا نيست ، وهيچ تجارتى مثل عمل صالح نمى باشد، وهيچ پرهيزگارى و خويشتن دارى همانند ايستادگى در مقابل امور مشتبه نيست ، وهيچ پارسائى همانند پارسائى در مقابل حرام نيست ، تمامى زهد بين دوكلمه قرار گرفته ، خداوند متعال مى فرمايد: (تا بر آنچه از دست شما رفته اندوهگين نشويد وبه آنچه به شما داده شده است شادمانى نكنيد)، پس ‍ هر كس بر گذشته اش ناراحت نشود وبه آينده اش شادمان نگردد دوطرف زهد را درك نموده است .
اى مردم ! پارسا بودن به كوتاهى آرزووشكر نعمت ، وپرهيزگارى و خويشتن دارى از محرمات است ، وچنانچه اين صفات از كف رفت حرام بر صبر شما غالب نشود وشكرگزارى را هنگام دريافت نعمت فراموش نكنيد، زيرا خداوند با فرستادن حجتهاى آشكار وظاهر وكتابهاى آسمانيش راه عذر آوردن را بر شما بسته است .


حديث

- قال النبى ص إ ذا رأ يتم الرجل قد أ عطى الزهد فى الدنيا فاقتربوا منه فإ نه يلقى الحكمة
پيغمبر اكرم صلى الله عليه وآله فرمود: هر گاه مردى را ديديد كه زهد وپارسائى در دنيا به اوعطا شد به اونزديك شويد، زيرا اوحكمت را ابلاغ مى كند.

 

حديث

- قيل للصادق ع ما الزهد فى الدنيا قال قد حد الله ذلك فى كتابه فقال لِكَيْل ا تَأْسَوْا عَلى م ا ف اتَكُمْ وَ ل ا تَفْرَحُوا بِم ا آت اكُمْ
از امام صادق عليه السلام در مورد زهد در دنيا سؤ ال شد؟ فرمود: خداوند براى آن در كتابش حدى مقرر داشته وفرموده : (تا بر آنچه از دست شما رفته است اندوهگين نشويد وبه آنچه به شما داده شده است شادى نكنيد).


حديث

- قال أ مير المؤ منين ع :
من اعتدل يوماه فهومغبون ومن كانت الدنيا همه اشتدت حسرته عند فراقها ومن كان غده شر يوميه فمحروم ومن لم يبال بما زوى من آخرته إ ذا سلمت له دنياه فهوهالك ومن لم يتعاهد النقص من نفسه غلب عليه الهوى ومن كان فى نقص فالموت خير له إ ن الدنيا خضرة حلوة ولها أ هل وإ ن الا خرة لها أ هل ظلفت أ نفسهم عن مفاخرة أ هل الدنيا لاينافسون فى الدنيا ولايفرحون بغضارتها ولايحزنون لبؤ سها يا شيخ من خاف البيات قل نومه ما أ سرع الليالى والا يام فى عمر العبد فاخزن لسانك وعد كلامك يقل كلامك إ لابخير يا شيخ ارض للناس ما ترضى لنفسك وائت إ لى الناس ما تحب أ ن يؤ تى إ ليك ثم أ قبل على أ صحابه وقال أ يها الناس أ ما ترون إ لى أ هل الدنيا يمسون ويصبحون على أ حوال شتى فبين صريع يتلوى وبين عائد ومعود وآخر بنفسه يجود وآخر لايرجى وآخر مسجى وطالب الدنيا والموت يطلبه وغافل وليس بمغفول عنه وعلى أ ثر الماضى يصير الباقى إ ن الله خلق خلقا ضيق عليهم الدنيا نظرا لهم فزهدهم فيها وفى حطامها فرغبوا فى دار السلام الذى دعاهم إ ليه وصبروا على ضيق المعيشة وصبروا على المكروه واشتاقوا إ لى ما عند الله من الكرامة وبذلوا أ نفسهم ابتغاء رضوان من الله وكانت خاتمة أ عمالهم الشهادة فلقوا الله وهوعنهم راض وعلموا أ ن الموت سبيل من مضى ومن بقى وتزودوا لا خرتهم غير الذهب والفضة ولبسوا الخشن وصبروا على القوت وقدموا الفضل وأ حبوا فى الله وأ بغضوا فى الله أ ولئك المصابيح و أ هل النعيم فى الا خرة والسلام
اميرمؤ منان عليه السلام فرمود: هر كه دوروزش يكسان باشد مغبون گشته ، وهر كه قصدش از تلاش ؛ دنيا باشد هنگام جدا شدن از آن حسرتش شديد شود، وهر كه فردايش زيانبارتر از امروزش باشد بى بهره مانده است ، وكسى كه باك ندارد كه براى آخرتش چه اندوخته است ، اگر دنيايش برايش سالم باشد به نابودى رسيده ، وشخصى كه به كاستى نفسش ‍ اهميت ندهد هواى نفس بر اوچيره گردد، وهر كس در سراشيبى سقوط نفس خويش واقع شود مرگ برايش بهتر است ، دنيا سبز وشيرين است و براى اوعلاقمندانى است . براى آخرت نيز دوستدارانى است كه خود را از فخر فروشى علاقمندان دنيا جدا ساخته اند، در دنيا با ديگران رقابت نمى كنند وبه نعمت وعيش آن خوشحال نمى شوند واز شدائد و سختيهاى آن غمگين نمى شوند.
اى شيخ ! كسى كه از هجوم شبانه دشمنان مى ترسد خوابش كم مى شود، چقدر شبها وروزهاى عمر بندگان به سرعت مى گذرد! زبانت را نگاهدار و كلامت را بشمار، در اين صورت فقط سخنان خير خواهى گفت : اى شيخ ! هر چه را براى خود مى پسندى براى مردم بپسند، وآنچه را دوست دارى كه مردم به توروا بدارند به آنها روا بدار.
سپس روبه اصحابش كرد وفرمود: اى مردم ! مگر به اهل دنيا نمى نگريد، كه با چه حالات مختلفى ودگرگونيهايى صبح را به شام مى برند وروز وشب را سپرى مى كنند؟ يكى زمين خورده ، دست وپا مى زند، وديگرى بيمار است ، وآن ديگر به عيادت اومى رود، وآن يكى در حال جان دادن است ، واميدى ندارد، وبر تن كس ديگر كفن شده بر روى تابوت است ، ويكى طالب دنياست در حاليكه مرگ در جستجوى اوست . ويكى غافل است در حاليكه از اوغفلت نشده است ، وبازماندگان هم به دنبال گذشتگان در حركتند.
خداوند مخلوقاتى را آفريد كه دنيا در نظرشان تنگ جلوه كرد، آنها را بر دنيا واموال آن زاهد گردانيد، آنان نيز بسوى خانه امنى كه خدا آنها را بسويش ‍ فرا خوانده بود رغبت پيدا كردند، وبر تنگى وفشار زندگى صبر كردند، وبا ناملايمات سازش كردند، وبه كرامتى كه نزد خداست اشتياق ورزيدند، و براى دستيابى به خشنودى پروردگار جان باختند، وپايان اعمال آنان شهادت بود، وخدا را در حاليكه از ايشان خرسند بود ملاقات كردند، و دانستند كه مرگ راه گذشتگان وآيندگان است ، لذا براى آن سراى خود چيزى غير از طلاونقره توشه گرفتند، ولباس درشت پوشيدند وبر كم غذايى صبر كردند، وفضيلت را مقدم داشتند، وبراى خدا دوستى كردند و يا دشمنى ورزيدند، اينان در دنيا چراغهايند ودر آخرت غرق در نعمتها مى باشند، والسلام .