آينه يادها
مناسبتهاى شمسى و قمرى در آينه قرآن و حديث

هادی ربانی و سيد محسن موسوی

- ۲ -


مناسبت‏هاى شمسى (نيمه اول سال)

1 - 4 فروردين نوروز

1. پيامبرصلى الله عليه وآله: فَنَيرِزُوا إن قَدَرتُم كُلَّ يَومٍ يَعني تَهادَوا و تَواصَلُوا فِي اللَّهِ؛(1)
اگر مى‏توانيد هر روز را نوروز كنيد؛ يعنى در راه خدا به يكديگر هديه بدهيد و با يكديگر پيوند داشته باشيد.
2. امام على‏عليه السلام: كُلُّ يَومٍ لا يُعصَى اللَّهُ فيهِ فَهُوَ عِيدٌ؛(2)
هر روزى كه در آن خداوند نافرمانى نشود، عيد است.
3. امام صادق‏عليه السلام: نَيروزُنا كُلُّ يَومٍ؛(3)
هر روز ما نوروز است.
4. امام صادق‏عليه السلام: يَومُ النَّيروزِ هُوَ اليَومُ الَّذي يَظهَرُ فيهِ قائِمُنا أهلَ البَيتِ؛(4)
نوروز، روزى است كه قائم ما اهل بيت در آن ظهور مى‏كند.
5. امام صادق‏عليه السلام: إذا كانَ يَومُ النَّيروزِ فَاغْتَسِل وَ البَسْ أنظَفَ ثِيابِكَ؛(5)
هرگاه نوروز فرار رسيد، غسل كن و پاكيزه‏ترين لباس‏هايت را بپوش.
6. امام صادق‏عليه السلام: ما مِن يَومِ نَيروزٍ إلاّ و نَحنُ نَتَوقَّعُ فِيهِ الفَرَجَ لأِنَّهُ مِن أيّامِنا و أيّامِ شِيعَتِنا؛(6)
هيچ نوروزى‏نيست مگر آن‏كه ما در آن روز منتظر فرج (ظهور قائم آل‏محمّدصلى الله عليه وآله )هستيم؛ چرا كه نوروز از روزهاى ما و شيعيان ما است.

2 فروردين روز جهانى آب

7. ( و أنزَلنا مِنَ السَّماءِ ماءً طَهُوراً(7))؛
و ما از آسمان آبى پاك و پاك كننده فرو فرستاديم.
8. ( و جَعَلْنا مِنَ الماءِ كُلَّ شَى‏ءٍ حَىٍ‏(8))؛
و هر چيز زنده‏اى را از آب پديد آورديم.
9. پيامبرصلى الله عليه وآله: خَيرُ شَرابٍ فِي الدُّنيا وَالآخِرَةِ الْماءُ؛(9)
بهترين نوشيدنى در دنيا و آخرت آب است.
10. پيامبرصلى الله عليه وآله: سَيّدُ شَرابِ الدُّنيا و الآخِرةِ الْماءُ؛(10)
سرآمد نوشيدنى‏هاى دنيا و آخرت آب است.
11. پيامبرصلى الله عليه وآله: المُسلِمونَ شُرَكاءٌ في ثَلاثٍ: فِي الماءِ و الكَلَإ وَ النَّارِ؛(11)
مسلمانان در سه چيز شريك‏اند: آب، مرتع، آتش (مواد سوختى).
12. امام صادق‏عليه السلام: لاتُفسِدْ عَلَى القَومِ ماءَهُم؛(12)
آب مورد نياز مردم را آلوده نكن.
13. امام رضاعليه السلام: طَعمُ الماءِ طَعمُ الحَياةِ؛(13)
مزه آب، مزه زندگى است. 

صرفه جويى در مصرف آب

14. ( كُلُوا وَاشرَبُوا ولا تُسرِفُوا إنَّهُ لايُحِبُ المُسرِفين)؛(14)
بخوريد و بياشاميد ولى اسراف نكنيد كه خداوند اسراف‏كاران را دوست نمى‏دارد.
15. پيامبرصلى الله عليه وآله: فِي الوُضوءِ إسرافٌ و في كُلِّ شَى‏ءٍ إسرافٌ؛(15)
در وضو نيز اسراف هست؛ در هر چيزى اسراف وجود دارد.
16. پيامبرصلى الله عليه وآله: الوُضوءُ بِمُدِّ و الغُسلُ بِصاعٍ و سَيَأتي أقوامٌ بَعدي يَستَقِلّونَ ذلِكَ فَاُولئكَ عَلى‏ خِلافِ سُنَّتي؛(16)
براى وضوء يك مُدّ (750 گرم) و براى غسل يك صاع (3 كيلو) آب بس است. پس از من گروهى مى‏آيند كه اين مقدار را كافى نمى‏دانند؛ آنها برخلاف سنّت من هستند.
17. پيامبرصلى الله عليه وآله: سَتَكونَ فِي هذِهِ الاُمَّةِ قَومٌ يَعتَدونَ فِي الطَّهُورِ؛(17)
به زودى در اين امّت گروهى پديد خواهند آمد كه در استفاده از پاك كننده‏ها زياده روى مى كنند.
18. امام صادق‏عليه السلام: إنَّ القَصدَ أمرٌ يُحِبُّهُ اللَّهَ - عَزَّوَجَلَّ - و إنَّ السَّرَفَ يُبغِضُهُ . . . و حَتّى‏ صَبُّكَ فَضلَ شَرابِكَ؛(18)
ميانه روى چيزى است كه خداى - عزّوجلّ - آن را دوست دارد و اسراف را ناخوش مى‏دارد . . . حتّى دور ريختن زياده نوشيدنى‏ات را.
19. امام صادق‏عليه السلام: أدنَى الإسرافِ هِراقَةُ فَضلِ الإناءِ؛(19)
كم‏ترين اندازه اسراف، دور ريختن ته مانده ظرف (غذا يا آب) است.

3 فروردين روز جهانى هواشناسى

20. ( وَمِن آياتِهِ أن يُرسِلَ الرِّياحَ مُبَشِّراتٍ)؛(20)
و از نشانه‏هاى او اين است كه بادهاى بشارت آور را مى‏فرستد.
21. امام صادق‏عليه السلام: و هكَذا الهَواءُ، لَولا كَثرَتُهُ و سَعَتُهُ لَاخْتَنَقَ هذا الأنامُ مِنَ الدُّخانِ و البُخارِ الَّذي يَتَحيَّرُ فيهِ؛(21)
هوا نيز چنين است: اگر فراوان و گسترده نبود، مردم از دود و بخار سرگردان در هوا خفه مى‏شدند.
22. امام صادق‏عليه السلام: إعتَبِر بِهذهِ الحَرِّ و البَردِ كَيفَ يَتَعاوَرانِ العالَمَ و يَتَصِّرفانِ، هذا التَّصَرُّفُ فِي الزِّيادَةِ و النُّقصانِ و الإعتِدالِ لإِقامَةِ هذِهِ الأزمِنَةِ الأربعَةِ مِنَ السَّنَةِ و ما فيهِما مِنَ المَصالِحِ؛(22)
به گرما و سرما بنگر كه چگونه چرخ نظام جهان را به گردش در مى‏آورند و خود نيز در گردش‏اند. اين گردش در فزونى و كاستى و اعتدال، براى برقرار ماندن فصل‏هاى سال و مصالحى است كه در آن دو است.
23. امام صادق‏عليه السلام: إنَّ الصَّحوَ إذا دامَ جَفَّتِ الأرضُ وَاحتَرَقَ النَّباتُ وَ غيضَ ماءُ العُيُونِ والأودِيَةِ فَأضَرَّ بِالنّاسِ و غَلَبَ اليُبسُ عَلَى الهَواءِ فَأحدَثَ ضُرُوباً اُخرى‏ مَنَ الأمراضِ؛(23)

اگر هوا هميشه صاف و آفتابى بود، زمين خشك مى‏شد و گياهان مى‏سوخت؛ آب چشمه‏ها و رودها فرو مى‏رفت و به مردم زيان مى‏رسيد؛ خشكى بر هوا چيره مى‏شد و گونه ديگرى از بيمارى را پديد مى‏آورد.
24. امام صادق‏عليه السلام: فَإنَّهُ يُلَيِّنُ الأبدانَ و يَجلُو كَدِرَ الهَواءِ فَيَرتَفِعُ الوَباءُ الحادِثُ مِن ذلِكَ؛(24)
بارش باران بدن‏ها را لطيف مى‏كند و آلودگى را از هوا مى‏زدايد و وباىِ پديدآمده از آن را از بين مى‏برد.
25. امام رضاعليه السلام: طَبائِعُ الجِسمِ عَلى‏ أربَعَةٍ: فَمِنها الهَواءُ الَّذي لاتَحيَا النَّفسُ إلّا بِهِ و بِنَسيِمِهِ؛(25)
طبيعت جسم بر چهار گونه است: يكى از آنها هوا است كه جان با آن و با نسيمش زنده مى‏شود.

13 فروردين روز طبيعت(26)

26. ( و أنزَلنا مِنَ السَّماءِ ماءً فَأنبَتنا فِيها مِن كُلِّ زَوجٍ كَريمٍ)؛(27)
و از آسمان آبى فرو فرستاديم و در آن (زمين) از هر نوع (گياه )نيكويى رويانديم.
27. ( وَ أنزَلَ مِنَ السَّماءِ ماءً فَأنبَتنا بِهِ حَدائِقَ ذاتَ بَهجَةٍ)؛(28)
و براى شما از آسمان آبى فرو آورديم و به وسيله آن باغ‏هاى سرورانگيز رويانديم.
28. پيامبرصلى الله عليه وآله: النَّظَرُ في ثَلاثَةِ أشياءٍ عِبادَةٌ: النَّظَرُ فِي وَجهِ الوالِدَينِ و فِي المُصحَفِ و فِي البَحرِ؛(29)
نگاه كردن به سه چيز عبادت است: به صورت پدر و مادر، به قرآن و به دريا.
29. پيامبرصلى الله عليه وآله: لاتُحرِقُوا النَّخلَ و لاتُغرِقوهُ بِالماءِ و لاتَقطَعُوا شَجَرَةً مُثمِرَةً و لاتُحرِقُوا زَرعاً لأِنَّكُم لاتَدرونَ لَعَلَّكُم تَحتاجُونَ إلَيهِ؛(30)
نخل را نسوزانيد و آن را در آب غرق نكنيد. درخت بارور را قطع نكنيد و زراعت را به آتش نكشيد؛ زيرا شما نمى‏دانيد، شايد در آينده به آن نيازمند شويد.

30. امام على‏عليه السلام: النَّظَرُ إلَى الخُضرَةِ نُشرَةٌ؛(31)
نگاه كردن به سبزه موجب شادابى است.
31. امام صادق‏عليه السلام: لاتَطيبُ السُكنى‏ إلّا بِثَلاثٍ: الهَواءِ الطَّيِّبِ وَ الماءِ الغَزيرِ العَذبِ و الأرضِ الخَوّارَةِ؛(32)
زندگى با سه چيز خوش مى‏شود: هواى پاك، آب فراوان گوارا و زمين نرم و سست (آماده زراعت).
32. امام صادق‏عليه السلام: النَّشوَةُ في عَشَرَةِ أشياءَ: المَشىِ و الرُّكُوبِ و الاِرتمِاسِ فِي الماءِ و النَّظَرِ إلَى الخُضرَةِ... ؛(33)
شادابى در ده چيز است: پياده روى، (اسب) سوارى، آب تنى (شنا) و نگاه كردن به سبزه... .
33. امام كاظم‏عليه السلام: ثَلاثَةٌ يَجلينَ البَصَرَ: النَّظَرُ إلَى الخُضرَةِ و النَّظرُ إلَى الماءِ الجاري و النَّظَرُ إلَى الوَجهِ الحَسَنِ؛(34)
سه چيز ديده را روشنى مى‏بخشد: نگاه به سبزه، نگاه به آب جارى و نگاه به صورت زيبا.

18 فروردين روز جهانى بهداشت(35)

34. ( و يُنَزِّلُ عَلَيكُم مِنَ السَّماءِ ماءً لِيُطَهِّرَكُم بِهِ)؛(36)
و از آسمان آبى بر شما فرو فرستاد تا شما را بدان پاك گرداند.
35. پيامبرصلى الله عليه وآله: إنَّ اللَّهَ طَيِّبٌ يُحِبُّ الطِّيبَ، نَظيفٌ يُحِبُّ النِّظافَةَ؛(37)
خداوند پاك است و پاكى را دوست دارد؛ پاكيزه است و پاكيزگى را دوست دارد.
36. امام على‏عليه السلام: لا لِباسَ أجمَلُ مِنَ السَّلامَةِ؛(38)
هيچ لباسى زيباتر از سلامتى نيست.
37. امام حسين‏عليه السلام: بادِروا بِصِحَّةِ الأجسامِ في مُدَّةِ الأعمارِ؛(39)
در مدّت عمر، در حفظ سلامت تن بكوشيد.
38. امام رضاعليه السلام: مِن أخلاقِ الأنبياءِ التَّنظُّفُ؛(40)
پاكيزگى از اخلاق پيامبران است.

1. بهداشت غذا خوردن

39. ( فَليَنظُرِ الإنسانُ إلى‏ طَعامِهِ)؛(41)

پس انسان بايد به غذاى خويش بنگرد.
40. پيامبرصلى الله عليه وآله: كُلْ و أنتَ تَشتَهي و أمسِك و أنتَ تَشتَهي؛(42)
غذا را با اشتها بخور و در حالى كه هنوز اشتها دارى، دست از غذا بكش.
41. پيامبرصلى الله عليه وآله: مَن قَلَّ طُعمُهُ صَحَّ بَطنُهُ و صَفا قَلبُهُ و مَن كَثُرَ طُعمُهُ سَقُمَ بَدنُهُ و قَسا قَلبُهُ؛(43)
هر كس كم بخورد، بدنش سالم مى‏ماند و صفاى دل مى‏يابد، و هر كه پرخورى كند، بدنش بيمار و قلبش سخت مى‏شود.
42. امام على‏عليه السلام: اِبدَؤوا بِالمِلحِ في أوَّلِ طَعامِكُم؛(44)
غذا خوردن را با چشيدن نمك آغاز كنيد.
43. امام باقرعليه السلام: مَن أرادَ أن لايَضُرَّهُ طَعامٌ... وَلْيُجِدِ المَضغَ؛(45)
هركه مى‏خواهد غذا به او زيان نرساند... بايد غذا را خوب بجود.
44. امام صادق‏عليه السلام: اِغسِلُوا أيدِيَكُم قَبلَ الطَّعامِ و بَعدَهُ؛(46)
دست‏هايتان را قبل از خوردن غذا و بعد از آن بشوييد.
45. امام صادق‏عليه السلام: و نَهى‏ (رَسولُ اللَّهِ‏صلى الله عليه وآله) أن يُنفَخَ في طَعامٍ أو شَرابٍ؛(47)
پيامبر خدا از فوت كردن در غذا و آشاميدنى نهى فرمودند.
46. امام صادق‏عليه السلام: أصلُ خَرابِ البَدَن تَركُ العَشاءِ؛(48)
ريشه (بيمارى و) خرابى بدن ترك غذاى شب است.
47. امام صادق‏عليه السلام: الطَّعامُ الحارُّ غَيرُذِي بَرَكَةٍ؛(49)
غذاى داغ، بى‏بركت است.
48. امام رضاعليه السلام: مَن أرادَ أن لايُؤذِيَهُ مِعدَتُهُ فَلا يَشرَب بَينَ طَعامِهِ ماءً؛(50)
هر كه مى‏خواهد معده‏اش آزارش ندهد، در بين غذا آب نخورد.

2. بهداشت حمّام كردن

49. امام على‏عليه السلام: نِعمَ البَيتُ الحَمّامُ تُذكَرُ فيهِ النّارُ و يَذهَبُ بِالدَّرَنِ؛(51)
چه نيكو جايگاهى است حمّام؛ يادآور دوزخ است و چرك را از ميان مى‏برد.
50. امام باقرعليه السلام: إذا خَرَجنا مِنَ الحَمّامِ خَرَجنا مُتَعَمِّمِينَ شِتاءً كانَ أو صَيفاً... هُوَ أمانٌ مِنَ الصُّداعِ؛(52)
وقتى از حمّام خارج مى‏شويم - چه در زمستان و چه در تابستان - سر خود را مى‏پوشانيم؛ اين كار براى جلوگيرى از سر درد است.
51. امام صادق‏عليه السلام: إيّاكَ و شُربَ الماءِ البارِدِ فِي الحَمّامِ فَإنَّهُ يُفسِدُ المِعدَةَ؛(53)
از نوشيدن آب سرد در حمّام بپرهيز كه معده را تباه مى‏كند.
52. امام صادق‏عليه السلام: وصُبَّ الماءَ البارِدَ عَلى‏ قَدَميكَ إذا خَرَجتَ فَإنَّهُ يَسِلُّ الدّاءَ مِن جَسَدِكَ؛(54)
هنگام خارج شدن از حمّام بر دو پاى خود آب سرد بريز؛ اين كار بيمارى را از بدنت بيرون مى‏كند.
53. امام كاظم‏عليه السلام: لاتَدخُلوا الحَمّامَ عَلَى الرِّيقِ وَلاتَدخُلُوهُ حَتّى‏ تَطعَمُوا شَيئاً؛(55)
ناشتا وارد حمّام نشويد. وارد حمّام نشويد مگر آن‏كه چيزى خورده باشيد.
54. امام كاظم‏عليه السلام: الحَمّامُ - يَومٌ و يَومٌ لا - يُكثِرُ اللَّحمَ و إدمانُهُ في كُلِّ يَومٍ يُذيبُ شَحمَ الكُليَتَينِ؛(56)
يك روز در ميان حمّام رفتن، بر گوشت بدن مى‏افزايد، و هر روز به حمّام رفتن چربى كليه‏ها را آب مى‏كند (سبب لاغرى مى‏شود).

3. بهداشت لباس

55. ( قَد أنزَلنا عَلَيكُم لِباساً يُوارِي سَوآتِكُم و رِيشاً و لِباسُ التَّقوى‏ ذلِكَ خَيرٌ)؛(57)
براى شما پوشاكى فروفرستاديم كه عورت شما را مى‏پوشاند و (براى شما )زينتى است و بهترين جامه، جامه تقوا است.
56. پيامبرصلى الله عليه وآله: اِلبَسُوا مِن ثِيابِكُم البَياضَ، فَإنَّها مِن خَيرِ ثيابِكُم؛(58)
لباس‏هاى سفيد بر تن كنيد كه از بهترين جامه‏هاى شما است.
57. پيامبرصلى الله عليه وآله: مَنِ اتَّخَذَ ثَوباً فَلْيُنَظِّفهُ؛(59)
هر كه جامه‏اى مى‏پوشد، بايد پاكيزه‏اش نگه دارد.
58. امام على‏عليه السلام: النَّظيفُ مِنَ الثِّيابِ يُذهِبُ الهَمَّ و الحُزنَ؛(60)
لباس پاكيزه اندوه را مى‏زدايد.
59. امام صادق‏عليه السلام: اِلبَس مالاتُشتَهَرُ بِهِ ولايُزري بِكَ؛(61)
نه لباس شهرت بپوش و نه لباسى كه تو را بى‏مقدار جلوه دهد.
60. امام صادق‏عليه السلام: الثَّوبُ النَقيُّ يَكبِتُ العَدُوَّ؛(62)
جامه پاكيزه دشمن را خوار مى‏كند.

4. بهداشت موى سر

61. پيامبرصلى الله عليه وآله: الشَّعرُ الحَسَنُ مِن كِسوَةِ اللَّهِ فَأكرِمُوهُ؛(63)
موى نيكو از پوشش‏هاى خدادادى است؛ آن را گرامى بداريد.
62. پيامبرصلى الله عليه وآله: مَنِ اتَّخَذَ شَعراً فَليُحسِنْ وِلايَتَهُ أو لِيَجُزَّهُ؛(64)
هر كس موى سر را بلند كند، يا بايد به آن خوب رسيدگى كند يا كوتاهش كند.
63. امام صادق‏عليه السلام در تفسير آيه: ( خُذُوا زِينَتَكُم عِندَ كُلِّ مَسجِدٍ(65))؛ يعنى: به هنگام عبادت زيورهاى شايسته به خود برگيريد، فرمودند:
المِشطُ، فَإنَّ المِشطَ يُحَسِّنُ الشَّعرَ؛(66)
منظور شانه‏كردن است؛ زيرا شانه كردن مو را زيبا مى‏كند.
64. امام صادق‏عليه السلام: كانَ رَسَولُ اللَّهِ‏صلى الله عليه وآله يَغسِلُ رَأسَهُ بِالسِّدرِ؛(67)
پيامبر خدا سرش را با سدر مى‏شست.
65. امام صادق‏عليه السلام: غَسلُ الرَّأسِ بِالخَطمِيِّ نُشرَةٌ؛(68)
شستن سر با خطمى موجب شادابى است.
66. امام صادق‏عليه السلام: لا تَتَسَرَّحْ فِي الحَمّامِ فَإنَّهُ يُرِقُّ الشَّعرَ؛(69)
در حمّام شانه نزنيد كه موى را سست مى‏كند.

5. بهداشت ناخن

67. امام صادق‏عليه السلام: مِنَ السُّنَّةِ تَقلِيمُ الأظفارِ؛(70)
گرفتن ناخن از سنّت پيامبر است.
68. امام صادق‏عليه السلام: إنَّما قُصّوا الأظفارَ لأِنَّها مَقيلُ الشَّيطانِ؛(71)
ناخن‏ها را كوتاه كنيد؛ زيرا جايگاه شيطان (و ميكرب) است.
69. امام صادق‏عليه السلام: قالَ رَسولُ اللَّهِ‏صلى الله عليه وآله لِلرِّجالِ: قُصُّوا أظافيرَ كُم و لِلنّساءِ: اُترُكنَ مِن أظفارِكُنَّ؛ فَإنَّهُ أزيَنُ لَكُنَّ؛(72)
پيامبر به مردان فرمودند: ناخن‏هايتان را كوتاه كنيد، و به زنان فرمودند: ناخن‏هايتان را بلند بگذاريد؛ زيرا براى شما زينت بخش‏تر است.
70. امام صادق‏عليه السلام: نَهى‏ رَسولُ اللَّهِ‏صلى الله عليه وآله عَن تَقليمِ الأظفارِ بِالأَسنانِ؛(73)
پيامبر خدا از كوتاه كردن ناخن با دندان نهى فرمودند.

6. بهداشت پوست

71. امام على‏عليه السلام: تَنَظَّفُوا بِالماءِ مِنَ النَّتِنِ الرِّيحِ الَّذي يُتَأذّى‏مِنهُ؛(74)
خود را با آب از بوى ناخوشايند، كه ديگران را مى‏آزارد، پاك كنيد.
72. امام صادق‏عليه السلام: الدُّهنُ يُلَيِّنُ البَشَرَةَ و يَزيدُ فِي الدِّماغِ و يُسَهِّلُ مَجارِيَ الماءِ و يُذهِب القَشَفَ و يُسفِرُ اللَّونَ؛(75)
روغن (ماليدن به پوست) آن را نرم و عقل را زياد مى‏كند؛ روزنه‏هاى پوست را پاك مى‏كند و آلودگى تن را از بين مى‏برد و رنگ پوست را روشنى مى‏بخشد.

7. بهداشت مسكن

73. ( و مَساكِنَ تَرضَونَها)؛(76)
و مسكن‏هايى كه بدان‏ها دل خوش هستيد.
74. پيامبرصلى الله عليه وآله: لاتُبَيِّتُوا القُمامَةَ في بُيوتِكُم و أخرِجُوها نَهاراً؛(77)
خاكروبه را شب در خانه نگذاريد و آن را در روز از خانه خارج كنيد.
75. امام على‏عليه السلام: نَظِّفُوا بُيُوتَكُم من حَوكِ العَنكَبوتِ؛(78)
خانه‏هايتان را از تار عنكبوت پاك كنيد.
76. امام صادق‏عليه السلام: كَنسُ البَيتِ يَنفِي الفَقرَ؛(79)
جاروب كردن خانه، فقر را از بين مى‏برد.
77. امام صادق‏عليه السلام: مِن سَعادَةِ المَرءِ سِعَةُ المَنزِلِ؛(80)
وسعت خانه، از خوش بختى مرد است.

20 فروردين روز هنر اسلامى

1. خوش‏نويسى

78. پيامبرصلى الله عليه وآله: عَلَيكُم بِحُسنِ الخَطِّ فَإنَّهُ مِن مَفاتِيحِ الرِّزقِ؛(81)
بر شما باد به زيبايى خط كه از كليدهاى روزى است.
79. پيامبرصلى الله عليه وآله: الخَطُّ الحَسَنُ يَزيدُ الحَقَّ وَضَحاً؛(82)
خط زيبا حق را بيشتر آشكار مى‏كند.
80. امام على‏عليه السلام: الخَطُّ لِسانُ اليَدِ؛(83)
خط، زبانِ دست است.
81. امام على‏عليه السلام: اِفتَح بَريَةَ قَلمِكَ وَ اسْمِك شَحمَتَهُ و أَيمِنْ قِطَّتَكَ يَجُدْ خَطُّكَ؛(84)
تراشه قلمت را بشكاف و پره آن را ستبر كن و آن را به جانب راست بُرِش بزن تا خطّت زيبا شود.
82. امام على‏عليه السلام: أَلِقْ دَواتَكَ و أطِلْ جِلفَةَ قَلَمِكَ و فَرِّج بَينَ السُّطورِ و قَرمِطْ بَينَ الحُروفِ فَإنَّ ذلِكَ أجدَرُ بِصَباحَةِ الخَطِّ؛(85)
دوات خود را ليقه بگذار و نوك قلمت را دراز بتراش و ميان خطها فاصله بگذار و حرف‏ها را نزديك هم بنويس؛ اين كار باعث زيبايى خط مى‏شود.

2. سخنورى

83. ( وَاحْلُل عُقدَةً مِن لِساني يَفقَهوا قَولي)؛(86)
و از زبانم گره بگشاى (تا) سخنم را بفهمند.
84. امام على‏عليه السلام: أحسَنُ الكَلامِ ما زانَهُ حُسنُ النِّظامِ و فَهِمَهُ الخاصُّ وَ العامُّ؛(87)
بهترين گفتار آن است كه ترتيب نيك، بدان آراستگى ببخشد و خاص و عام آن را بفهمند.
85. امام على‏عليه السلام: اِحذَر كَلامَ مَن لايَفهَمُ عَنكَ؛ فَإنَّهُ يُضجِرُكَ؛(88)
از سخن گفتن با كسى كه گفتارت را نمى‏فهمد بپرهيز، كه تو را به ستوه مى‏آورَد.
86. امام على‏عليه السلام: لاتَتَكَلَّمَنَّ إذا لَم تَجِد لِلكَلامِ مَوقِعاً؛(89)
وقتى براى گفتار، زمان مناسبى نمى‏بينى سخن مگو.
87. امام على‏عليه السلام: خَيرُ الكَلامِ ما لا يُمِلُّ و لايَقِلُّ؛(90)
بهترين گفتار آن است كه نه ملال آور باشد و نه نارسا.
88. امام على‏عليه السلام: جَودَةُ الكَلامِ فِي الاِختصارِ؛(91)
نيكويى گفتار در كوتاه بودن آن است.
89. امام على‏عليه السلام: آفَةُ الكَلامِ الإطالَةَ؛(92)
آفت سخن، طولانى كردن آن است. 

90. امام صادق‏عليه السلام: إنَّما سُمِّيَ البَليغُ؛ لأِنَّهُ يُبلِغُ حاجَتَهُ بِأهوَنِ سَعيِهِ؛(93)
بليغ از آن جهت بليغ ناميده شد كه خواسته خود را با كم‏ترين تلاش به مخاطب مى‏رساند.

3. شعر

91. پيامبرصلى الله عليه وآله: إنَّ مِنَ الشِّعرِ لَحِكمَةً؛(94)
برخى از شعرها حكمت است.
92. پيامبرصلى الله عليه وآله: إنَ‏ّ مِنَ الشِّعرِ لَحِكَماً و إنَّ مِنَ البَيانِ لَسِحراً؛(95)
همانا پاره‏اى از شعرها حكمت، و برخى از بيان‏ها سحرآميز است.
93. قِيلَ يا رَسولَ اللَّهِ‏صلى الله عليه وآله ماذا تَقولُ فِي الشُّعَراءِ؟ قالَ: إنَّ المُؤمنَ مُجاهِدٌ بِسَيفِهِ و لِسانِهِ؛(96)
از پيامبر خداصلى الله عليه وآله سؤال شد: «درباره شاعران چه مى‏فرماييد؟» حضرت فرمودند: «مؤمن با شمشير و زبانش جهاد مى‏كند».
94. امام على‏عليه السلام: خَيرُ الشِّعرِ ما كانَ مَثَلاً؛(97)
بهترين شعر، آن است كه مَثَل شود.
95. امام صادق‏عليه السلام: مَن قالَ فِينا بَيتَ شِعرٍ بَنَى اللَّهُ تَعالى‏ لَهُ بَيتاً فِي الجَنَّةِ؛(98)
هر كس درباره ما يك بيت شعر بگويد، خداى بزرگ براى او در بهشت خانه‏اى مى‏سازد.

4. صداى خوش

96. پيامبرصلى الله عليه وآله: حَسِّنُوا القُرآنَ بِأصواتِكُم فَإنَّ الصَّوتَ الحَسَنَ يَزيدُ القُرآنَ حُسناً؛(99)
قرآن را با صداى خوش بخوانيد كه صداى زيبا، بر زيبايى قرآن مى‏افزايد.
97. پيامبرصلى الله عليه وآله: إنَّ حُسنَ الصَّوتِ زينَةٌ لِلقرآنِ؛(100)
صداى خوش، زيور قرآن است.
98. پيامبرصلى الله عليه وآله: نِعمَتِ النَّغمَةُ الصَّوتُ الحَسَنُ لِلمَرءِ المُسلِمِ؛(101)
چه نيك نغمه‏اى است آواز خوش براى مسلمان.
99. پيامبرصلى الله عليه وآله: إنَّ مِن أجمَلِ الجَمالِ... نَغمَةُ الصَّوتِ الحَسَنِ؛(102)
از زيباترين زيبايى‏ها نغمه آواز خوش است.
100. امام صادق‏عليه السلام: ما بَعَثَ اللَّهُ نَبِيّاً إلاّ حَسَنَ الصَّوتِ؛(103)
خداوند هيچ پيامبر را مبعوث نكرد مگر اين‏كه خوش آواز بود.
101. امام صادق‏صلى الله عليه وآله: كانَ عَليُّ بنُ الحُسَينِ‏عليهما السلام أحسَنَ النّاسِ صَوتاً بِالقُرآنِ... و كانَ أبوجَعفَرٍعليه السلام أحَسَنَ النّاسِ صَوتاً؛(104)
على بن حسين‏عليهما السلام خوش صداترينِ مردم در قرائت قرآن بود و امام باقرعليه السلام نيز خوش صداترينِ مردم بود.

23 فروردين روز دندان پزشكى

102. پيامبرصلى الله عليه وآله: طَهِّروا أفواهَكُم؛(105)
دهان خويش را پاكيزه كنيد.
103. امام رضاعليه السلام: شُربُ الماءِ البارِدِ عَقيبَ الشَّى‏ءِ الحارِّ أوِ الحَلاوةُ يَذهَبُ بِالأسنانِ؛(106)
نوشيدن آب سرد، پس از خوردن چيز گرم، يا (خوردن) شيرينى دندان‏ها را از بين مى‏برد.

1. مسواك زدن

104. پيامبرصلى الله عليه وآله: لَولا أن أشُقَّ عَلى‏ اُمَّتي لَأَمَرتُهُم بِالسِّواكِ مَعَ كُلِّ صَلاةٍ؛(107)
اگر بر امّت من دشوار نبود، هر آينه به آنها فرمان مى‏دادم كه با هر نماز مسواك بزنند.
105. پيامبرصلى الله عليه وآله: عَلَيكُم بِالسِّواك فَنِعمَ الشَّى‏ءُ السِّواك يَشُدُّ اللَّثَةَ و يَذهَبُ بِالبَخرِ و يُصلِحُ المِعدَةَ و يَزيدُ في دَرَجاتِ الجَنَّةِ و يُسخِطُ الشَّيطانَ؛(108)
بر شما باد به مسواك كردن! مسواك كردن چه كار خوبى است؛ لثه را محكم مى‏كند، بوى ناخوشايند دهان را مى‏زدايد، معده را اصلاح مى‏كند، بر درجات بهشتى مى‏افزايد و شيطان را به خشم مى‏آورد.
106. پيامبرصلى الله عليه وآله: اِستاكُوا عَرضَاً و لاتَستاكُوا طُولاً؛(109)
دندان‏هايتان را از عرض(عمودى) مسواك بزنيد نه از طول (افقى).
107. پيامبرصلى الله عليه وآله: مالي أراكُم قَلِحاً، مالَكُم لاتَستاكونَ؟؛(110)
چرا شما را با دندان‏هاى زرد مى‏بينم؟ چرا مسواك نمى‏زنيد؟
108. امام على‏عليه السلام: السِّواكُ يَجلُو البَصَرَ؛(111)
مسواك كردن مايه روشنايى ديدگان است.
109. امام صادق،: مِن أخلاقِ الأنبِياءِ السِّواكُ؛(112)
مسواك كردن از اخلاق پيامبران است.

2- خلال كردن

110. پيامبرصلى الله عليه وآله: تَخَلَّلُوا عَلى‏ إثرِ الطَّعامِ فَإِنَّهُ مَصِحَّةٌ لِلفَمِ و النَّواجِذِ و يَجلُبُ الرِّزقَ عَلَى العَبدِ؛(113)
پس از خوردن غذا خلال كنيد كه مايه سلامتى دهان و دندان‏هاى آسيا است و روزى را بر بنده فرو مى‏ريزد.
111. پيامبرصلى الله عليه وآله: تَخَلَّلُوا عَلى‏ إثرِ الطَّعامِ و تَمَضمَضُوا فَإنَّهُما مَصِحَّةُ النّابِ و النَّواجذِ؛(114)
پس از خوردن غذا دندان‏هايتان را خلال كنيد و آب در دهان بگردانيد كه اين دو كار مايه سلامتى دندان‏هاى نيش و آسيا است.
112. پيامبرصلى الله عليه وآله: تَخَلَّلُوا فَإنَّهُ مِنَ النّظافَةِ؛(115)
(دندان‏هايتان را) خلال كنيد كه بخشى از پاكيزگى است.
113. امام صادق‏عليه السلام: إنَّ رَسولَ اللَّهِ كانَ يَتَخَلَّلُ و هو يُطَيِّبُ الفَمَ؛(116)
رسول خدا دندان‏هايش را خلال مى‏كرد و خلال كردن، دهان را خوش‏بو مى‏كند. 

29 فروردين روز ارتش جمهورى اسلامى و نيروى زمينى(117)

114. ( و أعِدُّوا لَهُم مَااستَطَعتُم مِن قُوَّةٍ)؛(118)
هر چه در توان داريد قدرت خود را براى مقابله با آنها (دشمنان )آماده كنيد.
115. پيامبرصلى الله عليه وآله: لَغَزوَةٌ في سَبيلِ اللَّهِ أحَبُّ إلَىَّ مِن أربَعينَ حَجَّةٍ؛(119)
يك بار پيكار در راه خدا، نزد من محبوب‏تر از به جا آوردن چهل حج است.
116. پيامبرصلى الله عليه وآله: المُجاهِدونَ في سَبيلِ اللَّهِ قُوّادُ أهلِ الجَنَّةِ؛(120)
رزمندگان در راه خدا، راهبران اهل بهشت‏اند.
117. پيامبرصلى الله عليه وآله: يُباهِي اللَّهُ تَعالى‏ المَلائِكةَ بِالمُجاهِدينَ؛(121)
خداوند بزرگ با مجاهدان بر فرشتگان مى‏بالد.
118. پيامبرصلى الله عليه وآله: أقرَبُ النّاسِ مِن دَرجَةِ النُّبوَّةِ أهلُ الجِهادِ و أهلُ العِلمِ؛(122)
نزديك‏ترين مردم به مقام نبوّت، اهل جهاد و دانش‏اند.
119. امام على‏عليه السلام: الجُنودُ عِزُّ الدِّينِ و حُصُونُ الوُلاةِ؛(123)
سربازان، مايه عزّت دين و دژهاى واليان‏اند.
120. امام على‏عليه السلام: المُجاهِدونَ تُفتَحُ لَهُم أبوابُ السَّماءِ؛(124)
درهاى آسمان به روى مجاهدان گشوده مى‏شود.

8 ارديبهشت روز جوان

121. پيامبرصلى الله عليه وآله: إنَّ اللَّهَ يُحِبُّ الشّابَّ الَّذي يُفنِي شَبابَهُ في طاعَةِ اللَّهِ؛(125)
خداوند دوستدار جوانى است كه جوانى‏اش را به اطاعت خداوند مى‏گذراند.
122. امام على‏عليه السلام: شَيئانِ لايَعرِفُ فَضلَهُما إلاّ مَن فَقَدَهُما: الشَّبابُ وَ العافِيَةُ؛(126)
دو نعمت است كه ارزش آن‏ها را نمى‏داند، مگر كسى كه آن‏ها را از دست داده باشد: جوانى و تندرستى.
123. امام على‏عليه السلام: لاتَقْسِروا أولادَكُم عَلى‏ آدابِكُم فَإنَّهُم مَخلوقُون َ لِزَمانٍ غَيرِ زَمانِكُم؛(127)
آداب ورسوم خويش را به فرزندانتان تحميل نكنيد؛ زيرا آنان در روزگارى، غير از روزگار شما مى‏زيند.
124. امام باقرعليه السلام: لَو اُتِيتُ بِشابٍّ مِن شَبابِ الشِّيعَةِ لا يَتَفَقَّهُ(فِي الدِّينِ )لأَدَّبتُهُ؛(128)
اگر جوان شيعه‏اى را نزد من بياورند كه علم(دين) نمى‏آموزد، او را تأديب مى‏كنم.
125. امام صادق‏عليه السلام: لَستُ اُحِبُّ أن أرَى الشّابَّ مِنكُم إلاّ غادِياً في حالَينِ: إمّا عالِماً أومُتَعَلِّماً؛(129)
دوست ندارم جوانى از شما (شيعيان) را جز بر دو گونه ببينم: دانشمند يا دانشجو.

9 ارديبهشت روز شوراها

126. ( و أمرُ هُم شُورى‏ بَينَهُم)؛(130)
و كسانى كه... كارشان در ميانشان مشورت است.
127. ( و شاوِرهُم فِي الأمرِ فَإذا عَزَمتَ فَتَوَكَّل عَلَى اللَّهِ)؛(131)
اى پيامبر! در كارها با ايشان مشورت كن، و آن‏گاه كه تصميم گرفتى بر خدا توكّل كن.
128. پيامبرصلى الله عليه وآله: المُشاوَرَةُ حِصنٌ مِنَ النَّدامَةِ و أمنٌ مِنَ المَلامَةِ؛(132)
مشورت دژى در مقابل (هجوم) پشيمانى و مايه ايمنى از سرزنش است.
129. پيامبرصلى الله عليه وآله: يا عَليُّ لاتُشاوِر جَباناً فَإنَّهُ يُضَيِّقُ عَلَيكَ المَخرَجَ و لاتُشاوِرِ البَخيلَ فَإنَّهُ يَقصُرُ بِكَ عَن غايَتِكَ ولاتُشاوِر حَريصاً فَإنَّهُ يُزَيِّنُ لَكَ شَرَهاً؛(133)
اى على! با ترسو مشورت مكن؛ زيرا راه حلّ مشكل را بر تو تنگ مى‏كند، و با بخيل مشورت مكن؛ زيرا تو را از هدف باز مى‏دارد، و با حريص مشورت مكن؛ زيرا آزمندى را در نظرت زينت مى‏دهد.
130. امام على‏عليه السلام: لا مُظاهَرَةَ أوثَقُ مِنَ المُشاوَرَةِ؛(134)
هيچ پشتيبانى اطمينان بخش‏تر از مشورت نيست.
131. امام على‏عليه السلام: اِستَشِر عَدُوَّكَ العاقِلَ وَاحْذَر رَأىَ صَديقِكَ الجاهِلِ؛(135)
با دشمن خردمندت مشورت كن، ولى از رأى دوست نادان خود بيمناك باش.
132. امام على‏عليه السلام: خَيرُ مَن شاوَرتَ ذَوُوالنُّهى‏ وَالعِلمِ و اُولُو التَّجارِبِ و الحَزمِ؛(136)
بهترين كسان براى مشورت، صاحبان خرد و دانش و افراد با تجربه و دورانديش‏اند.
133. امام على‏عليه السلام: شاوِر قَبلَ أن تَعزِمَ و فَكِّر قَبلَ أن تُقدِمَ؛(137)
پيش از تصميم‏گيرى، مشورت كن و پيش از عمل بينديش.
134. امام على‏عليه السلام: عَلَى المُشيرِ الاِجتِهادُ فِي الرَّأىِ و لَيسَ عَلَيهِ ضَمانُ النُّجحِ؛(138)
مشورت دهنده بايد در ارائه نظرش كوشا باشد، و ضمانت پيروزى بر عهده او نيست.
135. امام على‏عليه السلام: أفضَلُ النّاسِ رَأياً مَن لايَستَغني عَن رَأىِ مُشيرٍ؛(139)
رأى و نظر كسى برتر است كه خود را از رأى مشاور بى‏نياز نداند.
136. امام حسن‏عليه السلام: ما تَشاوَرَ قَومٌ إلاّ هُدُوا إلى‏ رُشدِهِم؛(140)
هيچ قومى با يكديگر مشورت نكردند مگر آن كه به راه پيشرفت خود رهنمون شدند.
137. امام صادق‏عليه السلام: لاتَكُونَنَّ أوَّلَ مُشيرٍ و إيّاك و الرَّأىَ الفَطيرَ؛(141)
در مشورت نخستين كس مباش كه نظر مى‏دهد و از اظهار نظر ناسخته بپرهيز.
138. امام كاظم‏عليه السلام: مَنِ اسْتَشارَ لَم يَعدَم عِندَ الصَّوابِ مادِحَاً و عِندَ الخَطَإِ عاذِراً؛(142)
كسى كه مشورت كند، اگر كارش را درست انجام دهد، مردم او را بستايند و اگر به خطا رود، معذورش دارند.

11 ارديبهشت روز جهانى كاروكارگر

139. پيامبر صلى الله عليه وآله:إنَّ اللَّهَ يُحِبُّ أن يَرى‏ عَبدَهُ تَعِباً في طَلَبِ الحَلالِ؛(143)
خداوند دوست دارد كه بنده‏اش را در جست و جوى روزىِ حلال خسته ببيند.
140. پيامبرصلى الله عليه وآله: باكِروا في طَلَبِ الرِّزقِ و الحَوائجِ فَإنَّ الغُدُوَّ بَرَكَةٌ و نَجاحٌ؛(144)
صبح گاهان در جست و جوى روزى و در پىِ تأمين نيازهاى زندگى باشيد؛ زيرا بركت و توفيق در صبح‏گاه نهفته است.
141. پيامبرصلى الله عليه وآله: مَن سَعى‏ عَلى‏ عِيالِهِ في طَلَبِ الحَلالِ فَهُوَ في سَبيلِ اللَّهِ؛(145)
هر كه براى كسب روزىِ حلال براى خانواده خود بكوشد، (كوشش او )در راه خدا به شمار است.
142. فَقَبَّلَ يَدَهُ ( سَعدَ الأنصاريّ) رَسولُ‏اللَّهِ‏صلى الله عليه وآله و قالَ: هذِهِ يَدٌ لاتَمَسُّها نارٌ؛(146)
پيامبر دست آن كارگر ( سعد انصارى) را بوسيد وگفت: «اين دستى است كه آتش به آن نمى‏رسد.»
143. امام على عليه السلام: مَن لَم يَصبِر عَلى‏ كَدِّهِ صَبَرَ عَلَى الإفلاسِ؛(147)
هركس بر رنج كسب وكار صبر نكند، بايد رنج ندارى را تحمّل كند.
144. امام كاظم‏عليه السلام: إنّي لأَعمَلُ في بَعضِ ضِياعي حَتّى‏ أعرَقَ -و إنَّ لي مَن يَكفيني لِيَعَلَمَ اللَّهُ أنّي أطلُبُ الرِّزقَ الحَلالَ؛(148)
من در برخى از زمين‏هاى كشاورزى‏ام كار مى‏كنم تا آن كه عرق از بدنم سرازير مى‏شود، در حالى كه هستند كسانى كه به جاى من كار كنند و مرا از كار كردن بى‏نياز كنند، ولى من كار مى‏كنم تا خداوند ببيند كه در جست و جوى روزى حلالم.

حقوق كارگر

145. پيامبرصلى الله عليه وآله: ظُلمُ الأجيرِ أجرَهُ مِنَ الكَبائِرِ؛(149)
ظلم در پرداخت مزد كارگر، از گناهان بزرگ است.
146. امام على‏عليه السلام: نَهى‏ (رَسُولُ اللَّهِ‏صلى الله عليه وآله) أن يُستَعمَلَ أجيرٌ حَتّى‏ يُعلَمَ ما اُجرَتُهُ؛(150)
پيامبر خدا از به كار گرفتن كارگر، پيش از تعيين مزدش نهى فرمود.
147. امام على‏عليه السلام: اِرحَم مَن دُونَكَ يَرحَمكَ مَن فَوقَكَ؛(151)
با فرودست خود مهربان باش تا فرادستت با تو مهربان باشد.
148. امام صادق عليه السلام: أعطِهِم اُجورَهُم قَبلَ أن يَجِفَّ عَرَقُهُم؛(152)
پيش از آن كه عرق آنان(كارگران) خشك شود، مزدشان را بپرداز.
149. امام صادق‏عليه السلام: مَنِ استَأجَرَ أجيراً ثُمَّ حَبَسَهُ عَنِ الجُمُعَةِ يَبوَءُ بِإثمِهِ وَ إن كانَ هُوَ لَم يَحبِسهُ اشتَرَكا فِي الأجرِ؛(153)
هر كس كارگرى را به كار گيرد و او را از شركت در نماز جمعه باز دارد، گناهش را به عهده گرفته است و اگر او را باز ندارد، در اجر او شريك است.
150. مَرَّ شَيخٌ مَكفُوفٌ كَبيرٌ يَسألُ. فَقالَ أميرُالمُؤمِنينَ: ما هذا؟ فقالُوا: ياأميرَالمُؤمِنينَ! نَصرانيٌّ. فَقالَ: استَعمَلتُمُوهُ حَتّى‏ إذا كَبُرَ و عَجَزَ مَنَعتُمُوهُ، أنفِقُوا عَلَيهِ مِن بَيتِ المالِ؛(154)
پير مرد فرتوت و نابينايى، در حال گدايى، بر اميرمؤمنان گذشت. امام فرمود: «اين مرد كيست و چرا گدايى مى كند؟» جواب گفتند: «نصرانى است». امام فرمود: «تا آن زمان كه قدرت كار كردن داشت از او كار كشيديد و اينك كه پير شده و قدرت كار كردن ندارد، از تأمين روزى وى دريغ مى‏ورزيد؟ از بيت المال زندگى او را تأمين كنيد».

12 ارديبهشت روز معلّم

151. ( هُوَ الَّذي بَعَثَ فِي الاُمِّيّينَ رَسُولاً مِنهُم يَتلُوا عَلَيهِم آياتِهِ و يُزَكِّيهِم و يُعَلِّمُهُمُ الكِتابَ و الحِكمَةَ)؛(155)
اوست خدايى كه در ميان مردمِ درس نخوانده پيامبرى از خودشان مبعوث كرد تا آياتش را بر آنها بخواند و آنها را تزكيه كند و كتاب و حكمت بياموزد.
152. پيامبرصلى الله عليه وآله: إنَّما بُعِثتُ مُعَلِّماً؛(156)
من معلّم برانگيخته شدم..
153. پيامبرصلى الله عليه وآله: أجوَدُكُم مِن بَعدِي رَجُلٌ عَلِمَ عِلماً فنَشَرَ عِلمَهُ؛ (157)
بخشنده‏ترين شما پس از من، كسى است كه دانشى بياموزد، آن‏گاه دانش خود را بپراكند.
154. پيامبرصلى الله عليه وآله: مَن تَعَلَّمتَ مِنهُ حَرفاً صِرتَ لَهُ عَبداً؛(158)
از هر كس كه حرفى آموختى، بنده او شده‏اى.
155. پيامبرصلى الله عليه وآله: اللّهُمَّ اغْفِر لِلمُعَلِّمينَ و أطِل أعمارَهُم و بارِك لَهُم في كَسبِهِم؛(159)
خدايا! آموزگاران را بيامرز؛ عمرشان را دراز و كسبشان را با بركت كن. 
156. پيامبرصلى الله عليه وآله: مَن طَلَبَ العِلمَ كانَ كفّارَةً لِما مَضى‏؛(160)
كسى كه در پى تحصيل علم رود، اين عمل كفّاره گناهان گذشته او است.
157. امام على‏عليه السلام: قُمْ عَن مَجلِسِكَ ِلأبيكَ و مُعَلِّمِكَ و إن كُنتَ أميراً؛(161)
به احترام پدر و معلّمت از جاى برخيز، گرچه فرمان‏روا باشى.
158. امام سجّادعليه السلام: حَقُّ سائِسِكَ بِالعِلمِ، التَّعظيمُ لَهُ و التَّوقيرُ لِمَجلِسِهِ و حُسنُ الاِستِماعِ إلَيهِ؛(162)
حق استاد تو اين است كه بزرگش دارى و محضرش را محترم شمارى و با دقّت به سخنانش گوش بسپارى.
159. امام باقرعليه السلام: زَكاةُ العِلمِ أن تُعَلِّمَهُ عِبادَاللَّهِ؛(163)
زكات دانش، آموختن آن به بندگان خدا است.
160. امام صادق‏عليه السلام: تَواضَعُوا لِمَن طَلَبتُم مِنهُ العِلمَ؛(164)
در پيشگاه كسى كه از او دانش مى‏آموزيد، فروتن باشيد.

20 ارديبهشت روز وقف

161. ( وَالباقِياتُ الصّالِحاتُ خَيرٌ عِندَ رَبِّكَ ثَواباً وخَيرٌ أمَلاً)؛(165)
و نيكى‏هاى ماندگار از نظر پاداش نزد پروردگارت بهتر و اميدوار كننده‏تر است.
162. پيامبر صلى الله عليه وآله: إذا ماتَ الإنسانُ انقَطَعَ عَمَلُهُ إلّا مِن ثَلاثٍ: إلّا مِن صَدَقَةٍ جاريَةٍ أو عِلمٍ يُنتَفَعُ بِهِ أو وَلَدٍ صالِحٍ يَدعُو لَهُ؛(166)
با مرگ انسان، رشته عملش قطع مى‏شود، مگر از سه چيز: صدقه جارى (وماندگار)، دانشى كه مردم از آن بهره‏مند شوند، و فرزند نيكوكارى كه برايش دعا كند.
163. امام على‏عليه السلام: الصَّدَقَةُ و الحَبسُ ذَخيرَتانِ فَدَعُوهُما لِيَومِهِما؛(167)
صدقه و وقف دو ذخيره‏اند، آنها را براى روز خودشان (قيامت) وانهيد.
164. امام صادق‏عليه السلام: تَصَدَّقَ رَسُولُ اللَّهِ‏صلى الله عليه وآله بِأموالٍ جَعَلَها وَقفاً؛(168)
پيامبر خدا اموالى را صدقه داد و آنها را وقف كرد.
165. امام صادق‏عليه السلام: قَسَمَ رَسولُ اللَّهِ‏صلى الله عليه وآله الْفَي‏ءَ فَأصابَ عَلِيّاً أرضٌ فَاحتَفَرَ فِيها عَيناً فَخَرَجَ مِنها ماءٌ... فَقالَ: هِيَ صَدقَةٌ بَتّاً بَتْلاً في حَجيجِ بَيتِ اللَّهِ و عابِرِ سَبيلِهِ لاتُباعُ و لاتُوهَبُ و لاتُورَثُ؛(169)
پيامبر خدا غنايم را تقسيم كرد. قطعه زمينى به على رسيد. على در آن زمين چشمه‏اى حفر كرد و چشمه به آب رسيد... حضرت فرمود: «اين صدقه (و وقفى) است كه آن را به طور قطعى (از ملك خويش) جدا كردم و به حاجيان خانه خدا و در راه‏ماندگان حجّ، مخصوص گردانيدم؛ نه فروختنى است، نه بخشيدنى و نه ارث بردنى.

14 خرداد رحلت امام خمينى‏قدس سره

166. پيامبرصلى الله عليه وآله: العُلَماءُ اُمَنَاءُ اللَّهِ عَلى‏ خَلقِهِ؛(170)
عالمان، امينان خدا بر آفريده‏هاى اويند.
167. پيامبرصلى الله عليه وآله: إنَّ مِدادَ العُلماءِ فِى المِيزانِ أثقَلُ مِن دَمِ الشُّهداءِ و أكثَرُ ثَواباً يَومَ القِيامَةِ؛(171)
در روز قيامت، مداد عالمان در ترازو از خون شهيدان سنگين‏تر، و پاداشش بيشتر است.
168. پيامبرصلى الله عليه وآله: النَّظَرُ في وَجهِ العالِمِ حُبًّا لَهُ عِبادَةٌ؛(172)
نگريستنِ به چهره عالم، از سَرِ مهر، عبادت است.
169. امام على‏عليه السلام: العُلَماءُ أطهَرُ النّاسِ أخلاقاً و أقلُّهُم فِى المَطامِعِ أعراقاً؛(173)
دانشمندان پاك‏ترين مردم در خُلق و خوى و كم طمع‏ترين آنان در خلقت و طبيعت‏اند.
170. امام على‏عليه السلام: إذا ماتَ العالِمُ ثُلِمَ فِي الإسلامِ ثُلمَةٌ لايَسُدُّها شَي‏ءٌ إلى‏ يَومِ القِيامَةِ؛(174)
با مرگ هر دانشمند، چنان رخنه‏اى در اسلام پديد مى‏آيد كه تا روز قيامت هيچ چيز آن را فرو نمى‏پوشد.  

15 خرداد روز جهانى محيط زيست(175)

171. پيامبرصلى الله عليه وآله: مَن أماطَ عَن طَريقِ المُسلِمينَ مايُؤذِيهِم، كَتَبَ اللَّهُ لَهُ أجرَ قِراءَةَ أربَعمِائةِ آيةٍ كُلُّ حَرفٍ مِنها بِعَشرِ حَسَناتٍ؛(176)
هركس چيز آزار دهنده‏اى را از راه مسلمانان بردارد، خداوند پاداش قرائت چهارصد آيه را، كه براى هر آيه ده حسنه است، در نامه اعمال او مى‏نويسد.
172. امام على‏عليه السلام: لاتُؤوا التُّرابَ خَلفَ البابِ فَإنَّهُ مَأوَى الشَّياطينِ؛(177)
خاكروبه را پشت در منزل نريزيد؛ زيرا جايگاه شياطين(و ميكرب) است.
173. امام صادق‏عليه السلام: لاتَطيبُ السُّكنى‏ إلّا بِثَلاثٍ: الهَواءِ الطَّيِّبِ و الماءِ الغَزيرِ العَذبِ و الأرضِ الخَوّارَةِ؛(178)
سه چيز زندگى را خوش مى‏كند: هواى پاك، آب فراوان گوارا، زمين نرم و سست (آماده زراعت).
174. امام صادق‏عليه السلام: لاتُفسِدْ عَلَى القَومِ ماءَهُم؛(179)
آب مورد نياز مردم را آلوده نكن.
175. امام صادق‏عليه السلام: لَقَد كانَ عَليُّ بنُ الحُسَينِ‏عليهما السلام يَمُرُّ عَلَى المَدَرَةِ في وَسَطِ الطَّريِقِ فَيَنزِلُ عَن دابَّتِهِ حَتّى‏ يُنَحِّيَها بِيَدِهِ عَنِ الطَّريقِ؛(180)
امام سجّادعليه السلام هرگاه در ميان راه به كلوخى بر مى‏خورد، از مركب پياده مى‏شد و با دستش آن را از راه دور مى‏كرد.

27 خرداد روز جهانى بيابان زدايى(181)

176. ( هُو أنشَأكُم مِنَ الأرضِ وَاستَعمَرَكُم فِيها)؛(182)
اوست كه شما را از زمين آفريد و شما را در آن استقرار داد.
177. پيامبرصلى الله عليه وآله: مَن غَرَسَ شَجَراً أو حَفَرَ وادِياً بِدْءً لَم يَسبِقُهُ إلَيهِ أحدٌ أو أحيا أرضاً مَيتَةً فَهِي لَهُ قَضاءً مِنَ اللَّهِ و رَسولِهِ؛(183)
هر كه درختى بكارد و يا آبراهى حفر كند كه كسى در آن بر او پيشى نگرفته باشد و يا زمين مرده‏اى را آباد كند، آن زمين، به حكم خدا و رسولش، از آنِ او است.
178. امام على‏عليه السلام به مالك اشتر فرمودند: وَليَكُن نَظَرُك في عِمارَةِ الأرضِ أبلَغَ مِن نَظَرِكَ في استِجلابِ الخَراجِ لأِنَّ ذلِكَ لايُدرَكُ إلّا بِالعِمارَةِ؛(184)
بايد توجّه تو به آباد كردن زمين بيش از توجّه به گرفتن ماليات باشد؛ زيرا ماليات جز در نتيجه آبادانى فراهم نمى‏آيد.
179. امام باقرعليه السلام: أيُّما قَومٍ أحيَوا شَيئاً مِنَ الأرضِ و عَمَروُها فَهُم أحَقُّ بِها؛(185)
هر گروهى كه قطعه زمينى را احيا كنند، همانان به (مالكيّت) آن سزاوارترند.

5 تير روز جهانى مبارزه با موادّ مخدّر

180. ( و مَن أحياها فَكَأنَّما أحيَا النّاسَ جَميعاً)؛(186)
هر كه كسى را زنده بدارد، گويى همه مردم را زنده كرده است.
181. پيامبرصلى الله عليه وآله: لا ضَرَرَ و لا ضِرارَ؛(187)
زيان رساندن به خود و به ديگران ممنوع است.
182. پيامبرصلى الله عليه وآله: سَيَأتي زَمانٌ عَلى‏ اُمَّتي يأكُلونَ شَيئاً اسْمُهُ البَنجُ، أنا بَري‏ءٌ مِنهُم و هُم بَريئُونَ مِنّي؛(188)
زمانى فرا مى‏رسد كه امّت من چيزى به نام «بنگ» استفاده مى‏كنند. من از اين گروه بيزارم و آنان از من دورند.
183. پيامبرصلى الله عليه وآله: مَنِ احتَقَرَ ذَنبَ البَنجِ فَقَد كَفَرَ؛(189)
كسى كه گناه كشيدن بنگ را ناچيز بشمرد، كافر است.
184. امام رضاعليه السلام: كُلُّ نافِعٍ مُقوٍّ لِلجِسمِ فيهِ قُوَّةٌ لِلبَدَنِ فَحَلالٌ و كُلُّ مُضِرٍّ يَذهَبُ بِالقُوّةِ أو قاتِلٌ فَحَرامٌ؛(190)
هر چيز سودمند و نيروزا براى جسم كه موجب تقويت بدن مى‏شود، حلال است، و هر چيز زيان‏آور كه نيروى آدمى را مى‏گيرد، يا كشنده است، حرام است.

7 تير روز قوّه قضائيّه

185. ( فَاحْكُم بَينَهُم بِالِقسطِ إنَّ اللَّهَ يُحِبُّ المُقسِطينَ)؛(191)
ميان آنها عادلانه داورى كن كه خداوند دادگران را دوست مى‏دارد.
186. پيامبرصلى الله عليه وآله: إنَّ اللَّهَ مَعَ القاضِي مالَمْ يَحِف عَمداً؛(192)
خداوند با قاضى است تا آن‏گاه كه، به عمد، ستم نكند.
187. امام على‏عليه السلام: مَنِ ابتَلى‏ بِالقَضاءِ فَليُواسِ بَينَهُم فِي الإشارَةِ و فِي النَّظَرِ و فِي المَجلِسِ؛(193)
آن كه بر مسند قضاوت مى‏نشيند، بايد ميان مردم در اشاره و نگاه و نشستن برابرى را مراعات كند.
188. امام على‏عليه السلام: أفضَلُ الخَلقِ أقضاهُم بِالحَقِّ؛(194)
برترين مردم، داورترينِ آنها به حق است.
189. امام على‏عليه السلام: لا يُقيمُ أمرَ اللَّهِ سُبحانَهُ إلّا مَن لايُصانِعُ و لايُضارِعُ و لايَتَّبِعُ المَطامِعَ؛(195)
فرمان خداى سبحان را بر پا ندارد جز آن كس كه (در حق) مدارا نكند و خود را خوار نسازد و در پى طمع نرود.

190. امام على‏عليه السلام به مالك اشتر فرمودند: ثُمَّ اخْتَر لِلحُكمِ بَينَ النّاسِ أفضَلَ رَعِيَّتِكَ في نَفسِكَ؛(196)
براى داورى ميان مردم، برترين فرد را از نظر خودت برگزين.
191. امام صادق‏عليه السلام: القُضاةُ أربَعَةٌ: ثَلاثَةٌ فِي النّارِ و واحِدٌ فِي الجَنَّةِ: رَجُلٌ قَضى‏ بِجَورٍ و هُوَ يَعَلَمُ فَهُوَ فِي النّارِ، و رَجُلٌ قَضى‏ بِجَورٍ و هُوَ لايَعلَمُ فَهُوَ فِي النّارِ، و رَجُلٌ قَضى‏ بِالحَقِّ و هُوَ لايَعلَمُ فَهُو فِي النّارِ و رَ جُلٌ قضى‏ بِالحَقِّ و هُوَ يَعلَمُ فَهُوَ فِي الجَنَّةِ؛(197)
قاضيان چهار گروهند: سه گروه دوزخى‏اند و يك گروه بهشتى: مردى كه، دانسته، حكم ناحق مى‏دهد، دوزخى است. مردى كه ندانسته حكم ناحق دهد نيز دوزخى است. مردى كه ندانسته حكم حق دهد نيز دوزخى است، و مردى كه دانسته حكم به حق دهد، بهشتى است.

1. ارزش عدالت

192. امام على‏عليه السلام: العَدلُ أساسٌ بِهِ قِوامُ العالَمِ؛(198)
عدالت شالوده‏اى است كه جهان بر آن استوار است.
193. امام على‏عليه السلام: العَدلُ يُريحُ العامِلَ بِهِ مِن تَقَلُّدِ المَظالِمِ؛(199)
عدالت، عمل كننده به آن را از به گردن‏گرفتن حقوق مردم و مظالم آسوده مى‏كند.
194. امام على‏عليه السلام: فِي العَدلِ الاقتِداءُ بِسُنَّةِ اللَّهِ و ثَباتُ الدُّوَلِ؛(200)
پيروى از سنّت خدا و پايدارى دولت‏ها نتيجه عدالت است.
195. امام صادق‏عليه السلام: العَدلُ أحلى‏ مِنَ الماءِ يُصيبُهُ الظَّمآنُ؛(201)
عدالت از آبى كه شخص تشنه به آن مى‏رسد، گواراتر است.

2. ويژگى‏هاى عادل

196. پيامبرصلى الله عليه وآله: مَن عامَلَ النّاسَ فَلَم يَظلِمهُم وحَدَّثَهُم فَلَم يَكذِبهُم و وَعَدَهُم فَلَم يُخلِفهُم فَهُوَ مِمَّن كَمُلَت مُروءَتُهُ و ظَهُرَت عَدالَتُهُ؛(202)
هر كه در رفتار خود با مردم به ايشان ستم نكند و به گاه سخن، دروغ نگويد و در وعده خود خلاف نياوَرَد، مردانگى‏اش كامل و عدالتش آشكار است.
197. پيامبرصلى الله عليه وآله: ماكَرِهتَهُ لِنَفسِكَ فَاكرَه لِغَيرِكَ و ما أحبَبتَهُ لِنَفسِكَ فَأحبِبهُ لأِخيكَ تَكُن عادِلاً في حُكمِكَ مُقسِطاً في عَدلِكَ؛(203)
آنچه را كه براى خود نمى‏پسندى براى ديگرى نيز مپسند، و آن چه براى خود دوست دارى براى برادرت هم دوست بدار تا در قضاوت عادل باشى و در عدالتت دادگر.

3. عادل ترين مردم

198. امام على‏عليه السلام: أعدَلُ النّاسِ مَن أنصَفَ عَن قُوَّةٍ؛(204)
عادل‏ترين مردم كسى است كه با داشتن قدرت، عدالت بورزد.
199. امام على‏عليه السلام: أعدَلُ الخَلقِ أقضاهُم بِالحَقِّ؛(205)
عادل‏ترين مردم كسى است كه بيش از همه به حق داورى كند.
200. امام على‏عليه السلام: أعدَلُ السِّيرَةِ أن تُعامِلَ النّاسَ بِما تُحِبُّ أن يُعامِلُوكَ؛(206)
عادلانه‏ترين روش اين است كه با مردم آن گونه رفتار كنى كه دوست دارى با تو چنان باشند.

10 تير روز صنعت(207)

201. ( و عَلَّمناهُ صَنعَةَ لَبوسٍ لَكُم لِتُحْصِنَكُم مِن بَأسِكُم)؛(208)
و به (داوود) فنّ زره (سازى) آموختيم، تا شما را از( خطرات) جنگ حفظ كند.
202. پيامبرصلى الله عليه وآله: إنَّ اللَّهَ يُحِبُّ إذا عَمِلَ أحَدُكُم عَمَلاً أن يُتقِنَهُ؛(209)
خداوند دوست دارد هرگاه يكى از شما كارى انجام مى‏دهد، آن را درست و استوار انجام دهد.
203. پيامبرصلى الله عليه وآله: وَيلٌ لِصُنّاعِ اُمَّتي مِنَ اليَومِ وغَداً؛(210)
واى به حال صنعت‏گران امّت من، از اين‏كه در كار مردم امروز و فردا كنند.
204. امام على‏عليه السلام: إنَّ اللَّهَ يُحِبُّ المُحتَرِفَ الأمينَ؛(211)
به راستى كه خداوند پيشه‏ور امانت دار را دوست دارد.
205. امام على‏عليه السلام: لاتَطلُب سُرعَةَ العَملِ وَ اطلُبْ تَجويدَهُ؛ فَإنَّ النّاسَ لايَسألونَ في «كَمْ فَرَغَ مِنَ العَمَلِ»؟ إنَّما يَسألونَ عَن جَودَةِ صَنعَتِهِ؛(212)
به دنبال سرعت در انجام دادن كار مباش، بلكه كيفيّت خوب را بجوى. مردم نمى‏پرسند: «در چند روز كار را به پايان برده است؟» بلكه در پى خوبى و نيكويى محصول كارند.
206. امام صادق‏عليه السلام: كُلُّ ذِي صَناعَةٍ مُضطَرٌّ إلى‏ ثَلاثِ خِصالٍ يَجتَلِبُ بِهَا المَكسَبَ و هُوَ أن يَكونَ حاذِقاً بِعَمَلِهِ مُؤَدِّياً لِلأمانَةِ فِيهِ مُستَميلاً لِمَن استَعمَلَهُ؛(213)
هر صنعت‏گر از سه خصلت گزير ندارد تا با آنها كسبش را رونق بخشد: در كارش زبردست باشد، امانت دار باشد و نظر كارفرماى خود را (تأمين و )به خود جلب كند.

27 تير روز نيروى انتظامى

1. امنيّت

207. ( يا أيُّهَا الَّذينَ آمَنوا كوُنُوا قَوّامِينَ لِلّهِ شُهَداءَ بِالقِسطِ)؛(214)
اى مؤمنان! براى خدا به داد برخيزيد (و) به عدالت شهادت دهيد.
208. پيامبرصلى الله عليه وآله: نِعمَتانِ مَكفُورَتانِ: الأمنُ والعافِيَةُ؛(215)
دو نعمت است كه شكر آنها گزارده نمى‏شود: امنيّت و سلامتى.
209. پيامبرصلى الله عليه وآله: يا عليُّ! لاخَيرَ في...الوَطَنِ إلّا مَعَ الأَمنِ وَ السُّرورِ؛(216)
اى على! خيرى نيست در... وطن مگر با امنيّت و دل‏خوشى.
210. امام على‏عليه السلام: شَرُّ الأوطانِ ما لَم يَأمَن فيهِ القُطّانُ؛(217)
بدترين وطن، وطنى است كه ساكنانش در آن ايمن نباشند.
211. امام على‏عليه السلام: الجُنُوُد بِإذنِ اللَّهِ حُصُونُ الرَّعيَّةِ وَ زَينُ الوُلاةِ وَ عِزُّالدِّينِ وَ سُبُلُ الأَمنِ وَ لَيسَ تَقُومُ الرَّعِيِّةُ إلّا بِهِم؛(218)
سربازان، به اذن خداوند، دژ مردم، زينت زمامداران، مايه عزّت دين و امنيّت‏اند و كار شهروندان، جز به آنان استوار نمى‏شود.
212. امام على‏عليه السلام: شَرُّ البِلادِ بَلَدٌ لا أمنَ فِيهِ؛(219)
بدترين شهرها، شهرى است كه در آن ايمنى نباشد.
213. امام صادق‏عليه السلام: ثَلاثَةُ أشياءَ يَحتَاجُ النّاسُ إلَيها: الأمنُ وَ العَدلُ و الخِصبُ؛(220)
سه چيز است كه مردم به آنها نيازدارند: امنيّت، عدالت و رفاه.

2. مبارزه با فساد

214. پيامبرصلى الله عليه وآله: إنَّ المَعصِيَةَ إذا عَمِلَ بِهَا العَبدُ سِرّاً لَم تَضُرَّ إلّا عامِلَها و إذا عَمِلَ بِها عَلانِيَةً و لَم يُغَيَّر عَلَيهِ أضَرَّت بِالعامَّةِ؛(221)
هرگاه بنده، پنهانى گناه كند، تنها به خود زيان مى‏رساند، و هرگاه آشكارا گناه كند و بر اين كار غيرت نورزد، آن گناه به همه مردم آسيب خواهد رساند.
215. امام على‏عليه السلام: أمَرَنا رَسوُلُ اللَّه‏صلى الله عليه وآله أن نُلقِىَ أهلَ المَعاصِي بِوُجُوهٍ مُكَفَّرَةٍ؛(222)
رسول خداصلى الله عليه وآله به ما فرمان داد كه با اهل گناه با چهره‏اى درهم كشيده روبه رو شويم.
216. امام حسين عليه السلام: لايَحِلُّ لِعَينٍ مُؤمِنَةٍ تَرَى اللَّهَ يُعصى‏ فَتَطرِفَ حَتّى‏ تَغَيِّرَهُ؛(223)
بر هيچ چشم مؤمنى روا نيست كه ببيند خدا نافرمانى مى‏شود و چشم خود را فرو بندد، مگر آن كه آن وضع را تغيير دهد.

3. مبارزه با سرقت

217. ( وَالسّارِقُ وَ السّارِقَةُ فَاقطَعُوا أيدِيَهُما جَزاءً بِما كَسَبا نَكالاً مِنَ اللَّهِ وَ اللَّهُ عَزيزٌ حَكيمٌ)؛(224)
دست مرد و زن دزد را، به سزاى آنچه كرده‏اند، به عنوان كيفرى از جانب خدا ببريد و خدا عزيز و حكيم است.
218. امام صادق‏عليه السلام: إنَّ أميرَالمُؤمِنينَ‏عليه السلام اُتِىَ بِرَجُلٍ اختَلَسَ دُرَّةً مِن اُذُنِ جارِيَةٍ فقالَ: هذِهِ الدُّغارَةُ المُعلِنَةُ فَضَرَبَهُ و حَبَسَهُ؛(225)
مردى را كه مرواريدى از گوش دخترى ربوده بود به محضر اميرالمؤمنين‏عليه السلام آوردند؛ حضرت فرمود: «اين ربودنى آشكار است.» او را (تازيانه) زد و به زندان افكند.

10 مرداد روز جهانى شير مادر

219. ( وَالوالِداتُ يُرضِعنَ أولادَهُنَّ حَولَينِ كامِلَينِ لِمَن أرادَ أن يُتِمَّ الرَّضاعَةَ)؛(226)
مادران، فرزندان خود را دو سال تمام شير دهند، اين براى كسى است كه بخواهد دوران شيرخوارگى را كامل كند.
220. پيامبرصلى الله عليه وآله: لَيسَ لِلصَّبِيِّ لَبَنٌ خَيرٌ مِن لَبَنِ اُمِّهِ؛(227)
براى كودك، شيرى بهتر از شير مادرش نيست.
221. امام على‏عليه السلام: ما مِن لَبَنٍ يَرضَعُ بهِ الصَّبِيُّ أعظَمُ بَرَكَةً عَلَيهِ مِن لَبَنِ اُمِّهِ؛(228)
هيچ شيرى براى تغذيه كودك از شير مادرش با بركت‏تر نيست.
222. امام على‏عليه السلام: اُنظُروا مَن يَرضَعُ أولادَكُم فَإنَّ الوَلَدَ يَشِبُّ عَلَيهِ؛(229)
بنگريد كه چه كسى فرزندانتان را شير مى‏دهد؛ زيرا فرزند بر صفات و سرشت او مى‏تَنَد.
223. امام على‏عليه السلام: لاتَستَرضِعُوا الحَمقاءَ فَإنَّ اللَّبَنَ يَغلِبُ الطِّباعَ؛(230)
زن نابخرد را به دايگى نگيريد، كه شير بر سرشت‏ها چيره مى‏شود.
224. امام صادق‏عليه السلام: يا اُمَّ إسحاقَ! لاتُرضِعِيهِ مِن ثَدىٍ واحدٍ و أرضِعِيهِ مِن كِلَيهِما يَكونُ أحدُهُما طَعاماً و الآخَرُ شَراباً؛(231)
اى مادر اسحاق! فرزند خود را نه از يك پستان بلكه از دو پستان شير بده كه يكى برايش غذا و ديگرى آب باشد.

1 شهريور روز پزشك

225. ( وَالَّذي هُوَ يُطعِمُني و يَسقِينِ و إذا مَرِضتُ فَهُوَ يَشفِينِ)؛(232)
همان كه او غذايم مى دهد و سيرابم مى‏كند، و چون بيمار شوم، شفايم مى‏دهد.
226. پيامبرصلى الله عليه وآله: العِلمُ عِلمانِ: عِلمُ الأديانِ و عِلمُ الأبدانِ؛(233)
علم دو گونه است: علم دين و علم بدن (پزشكى).
227. پيامبرصلى الله عليه وآله: مَنْ تَطَبَّبَ فَهُوَ لايُعلَمُ مِنهُ طِبٌّ قَبلَ ذلِكَ فَهُوَ ضامِنٌ؛(234)
كسى كه بدون پيشينه پزشكى طبابت كند، ضامن است.
228. پيامبرصلى الله عليه وآله به پزشكى فرمودند: أللَّهُ الطَّبيبُ، بَل أنتَ رَجُلٌ رَفيقٌ، طَبيبُها الَّذي خَلَقَها؛(235)
خدا طبيب است و تو ياورى مهربان هستى. طبيب درد كسى است كه آن را آفريده است.
229. امام على‏عليه السلام مَن تَطَبَّبَ فَلْيَتَّقِ اللَّهَ وَ لْيَنصَحْ وَليَجتَهِدْ؛(236)
هر كه طبابت مى‏كند بايد از خدا بترسد و خيرخواه باشد و سعى خود را به كاربرد.
230. امام صادق‏عليه السلام: لايَستَغنِي أهلُ كُلِّ بَلَدٍ عَن... طَبيبٍ بَصيرٍ ثِقَةٍ؛(237)
مردم هيچ شهرى از پزشكِ بصيرِ مورد اعتماد بى نياز نيستند.

2 - 8 شهريور هفته دولت

1. سياست نيكو

231. امام على‏عليه السلام: حُسنُ السِّياسَةِ يَستَدِيمُ الرِّئاسَةَ؛(238)
نيكويىِ سياست موجب پايندگى رياست است.
232. امام على‏عليه السلام: رَأسُ السِّياسَةِ استِعمالُ الرِّفقِ؛(239)
پايه سياست، مدارا است.

2. عدالت

233. امام على‏عليه السلام: مِلاكُ السِّياسَةِ العَدلُ؛(240)
بنيان سياست، عدالت است.
234. امام على‏عليه السلام: ثَباتُ الدُّوَلِ بِإقامَةِ سُنَنِ العَدلِ؛(241)
پايدارى دولت‏ها به برپاداشتن راه و رسم دادگرى است.

3. خوش رفتارى با مردم

235. امام على‏عليه السلام: مَنْ سَما إِلَى الرِّياسَةِ صَبَرَ عَلى‏ مَضَضِ السِّياسَةِ؛(242)
هر كس بر مسند سياست نشيند، بايد بر رنج سياست صبر كند.
236. امام على‏عليه السلام: مَن كَثُرَ جَميلُهُ أجمَعَ النّاسُ عَلى‏ تَفضيلِهِ؛(243)
آن كه رفتار نيكش فراون شود، مردم بر برترى‏اش اتّفاق كنند.
237. امام على‏عليه السلام: حُسنُ السّيرَةِ جَمال القُدرَةِ و حِصنُ الإمرَةِ؛(244)
رفتار نيكو، نشان زيبايى قدرت و پناهگاه زمام‏دارى است.

4. بيدارى

238. امام على‏عليه السلام: مِن أماراتِ الدَّولَةِ اليَقظَةُ لِحِراسَةِ الاُمورِ؛(245)
از نشانه‏هاى (پايدارى) دولت، هشيارى در سامان دادن كارها است.
239. امام على‏عليه السلام: مِن دَلائِلِ الدَّولَةِ قِلَّةُ الغَفلَةِ؛(246)
از نشانه‏هاى (پايدارى) دولت، كمىِ غفلت از كارها است.

5. ساده زيستى

240. امام على‏عليه السلام: إيّاكَ والاِسِئثارَ بِما النّاسُ فيهِ اُسوةٌ؛(247)
بپرهيز از آن كه چيزى را به خود مخصوص كنى كه مردم همه در آن يكسانند.
241. امام على‏عليه السلام: إنَّ اللَّهَ جَعَلَني إماماً لِخَلقِهِ فَفَرَضَ عَلَىَّ التَّقديرَ في نَفسي و مَطعَمي و مَشرَبي و مَلبَسي كَضُعفاءِ النّاسِ؛(248)
خداوند مرا پيشواى خلقش كرده، و مرا واداشته كه بر خود تنگ بگيرم، و در خوردن و آشاميدن و لباس مانند مستمندان باشم.

6. دقّت در انتخاب كارگزاران

242. امام على‏عليه السلام: اِجعَل لِرأسِ كُلِّ أمرٍ مِن أمورِك رأساً مِنهُم، لايَقهَرُهُ كَبيرُها و لايَتَشتَّتُ عَلَيه كَثيرُها؛(249)
براى سامان دادن به هر يك از كارهايت، سرپرستى از ميان آنان بگمار كه بزرگى كار، او را مقهور خود نسازد و بسيارىِ آن، آشفته‏اش نكند.
243. پيامبرصلى الله عليه وآله: مَن وَلّى‏ مِن أمرِ المُسلِمينَ شَيئاً فَوَلّى‏ رَجُلاً و هُوَ يَجِدُ مَن هُوَ أصلَحُ لِلمُسلِمينَ مِنهُ فَقَد خانَ اللَّهَ و رَسُولَهُ؛(250)
كسى كه عهده‏دار يكى از امور مسلمانان شود و فردى را سرپرست كارى كند، با اين‏كه مى‏تواند كسى را كه براى مسلمانان بهتر از او باشد بيابد، به خدا و رسولش خيانت كرده است.

7. ارتباط مستقيم با مردم

244. امام على‏عليه السلام: لايَكُنْ لَك إلَى النّاسِ سَفيرٌ إلّا لِسانَك و لاحاجِبٌ إلّا وَجهَك؛(251)
ميان تو و مردم رابطى جز زبانت و پرده‏اى جز چهره‏ات نباشد.

4 شهريور روز كارمند

1. وجدان كارى

245. پيامبرصلى الله عليه وآله إنَّ اللَّهَ يُحِبُّ إذا عَمِلَ أحدُ كُم عَمَلاً أن يُتقِنَهُ؛(252)
خداوند دوست دارد كه هرگاه يكى از شما كارى انجام مى‏دهد آن را استوار و درست به سامان رساند.
246. پيامبرصلى الله عليه وآله: إنَّ اللَّهَ تَعالى‏ يُحِبُّ مِنَ العامِلِ إذا عَمِلَ أن يُحسِنَ؛(253)
خداى تعالى دوست دارد وقتى كسى كارى مى‏كند آن را به خوبى انجام دهد.

2. شناخت كار

247. پيامبرصلى الله عليه وآله مَنْ عَمِلَ عَلى‏ غَيرِ عِلمٍ، ما يُفسِدُ أكثَرُ مِمّا يُصلِحُ؛(254)
هر كس كارى را بدون شناخت انجام دهد، تباه‏كارىِ او بيشتر است از آنچه سامان مى دهد.
248. امام على عليه السلام: يا كُمَيلُ ما مِن حَرَكَةٍ إلّا و أنتَ مُحتاجٌ فيها إلى مَعرِفَةٍ؛(255)
اى كميل! هيچ كارى نيست مگر اين‏كه تو در آن نيازمند شناخت هستى.

3. حق مدارى

249. پيامبرصلى الله عليه وآله: قُلِ الحَقَّ و لاتأخُذكَ فِي اللَّهِ لَومَةُ لائمٍ؛(256)
حق را بگو و در راه خدا از ملامت هيچ ملامت‏گرى نهراس.
250. امام على‏عليه السلام ألزِمِ الحَقَّ مَن لَزِمَهُ مِن القَريبِ و البَعيدِ و كُن في ذلِكَ صابِراً مُحتَسِباً واقِعاً ذلِكَ مِن قَرابَتِكَ و خاصَّتِكَ حَيثُ وَقَعَ؛(257)
حق را، از آنِ هر كه بود، نزديك يا دور، بر عهده گير؛ در اين راه شكيبا باش و آن را به حساب خداوند بگذار، هر چند اين رفتار با نزديكان و خويشاوندانت باشد.

4. حلّ مشكلات مردم

251. پيامبرصلى الله عليه وآله: مَن قضى‏ لأخيهِ المُؤمِنِ حاجَةً كانَ كَمَن عَبَدَاللَّهَ دَهرَهُ؛(258)
كسى كه حاجت برادر مؤمن خود را برآورده سازد، مانند كسى است كه عمر خود را به عبادت گذرانده باشد.
252. امام على‏عليه السلام أنصِفوا النّاسَ مِن أنفُسِكُم وَاصْبِرُوا لِحَوائجِهِم . . . ولاتُحشِّمُوا أحَداً عَن حاجَتِهِ ولاتَحبِسُوهُ عَن طَلِبَتِهِ؛(259)
داد مردم را از خود بستانيد و در برآوردن نيازهايشان شكيبا باشيد. . . كسى را براى نيازش شرمگين نسازيد و از خواسته‏اش باز مداريد.

5. خوش‏رويى با مردم

253. امام على‏عليه السلام: فَاخفِضْ لَهُ جَناحَكَ وألِنْ لَهُم جانِبَكَ وَ ابسُطْ لَهُم وَجَهَكَ و آسِ بَينَهُم فِي اللَّحظَةِ والنَّظرَةِ؛(260)
بال‏هاى محبت خود را بر آنان بگستر، و با آنان نرم‏خو و گشاده رو باش و مساوات را در توجّه و نگاه مراعات كن.
254. امام على عليه السلام: عَلَيكَ بِالبَشاشَةِ فَإنَّها حِبالَةُ المَوَدَّةِ؛(261)
بر تو باد به گشاده رويى كه گشاده رويى دام دوستى است.

6. نظم در كارها

255. امام على عليه السلام: أمضِ لِكُلِّ يَومٍ عَمَلَهُ فَإنَّ لِكُلِّ يَومٍ ما فيهِ؛(262)
كار هر روز را در همان روز انجام ده؛ زيرا هر روزى را كارى است (ويژه آن روز).

7. وفاى به عهد

256. پيامبرصلى الله عليه وآله مَنْ كانَ يُؤمِنُ بِاللَّهِ و اليَومِ الآخِرِ فَلْيَفِ إذا وَعَدَ؛(263)
هر كه به خدا و روز معاد ايمان دارد بايد به وعده خود عمل كند.
257. امام على عليه السلام: ما أيقَنَ بِاللَّهِ مَن لَم يَرعَ عُهُودَهُ و ذِمَّتَهُ؛(264)
به خدا يقين ندارد كسى كه عهد و پيمان خود را فرو گذارد.

13 شهريور روز تعاون

258. ( تَعاوَنُوا عَلَى البِرِّ و التَّقوى‏ و ولا تَعاوَنُوا عَلَى الإثمِ و العُدوانِ)؛(265)
در نيكوكارى و پرهيزكارى يكديگر را يارى كنيد و در گناه و تجاوز، به يكديگر يارى نرسانيد.
259. پيامبرصلى الله عليه وآله: لايَزالُ النّاسُ بِخَيرٍ ما أمَرُوا بِالمَعرُوفِ و نَهَوا عَنِ المُنكَرِ و تَعاوَنُوا عَلَى البِرِّ وَالتَّقوى‏؛(266)
مردم هميشه در خير خواهند بود تا وقتى كه امر به معروف و نهى از منكر مى‏كنند، و در نيكى و پرهيزكارى يكديگر را يارى مى‏رسانند.
260. امام على‏عليه السلام: طَلَبُ التَّعاوُنِ عَلى‏ إقامَةِ الحَقِّ دِيانَةٌ و أمانَةٌ؛(267)
درخواست همكارى براى برپا كردن حق، نشانه ديانت و امانت (دارى )است.
261. امام على‏عليه السلام: مِن واجِبِ حُقُوقِ اللَّهِ عَلَى العِبادِ النَّصيحَةُ بِمَبلَغِ جُهدِهِم وَ التَّعاوُنُ عَلى‏ إقامَةِ الحَقِّ بَينَهُم؛(268)
از حقوق واجب خدا بر بندگان، خيرخواهى به اندازه توان، و يارى كردن يكديگر براى برپايى حق در ميان خود است.
262. امام على‏عليه السلام: ألا إنَّ الذُّلَّ فِي طاعَةِ اللَّهِ أقرَبُ إلَى العِزِّ مِنَ التَّعاوُنِ بِمَعصِيَةِ اللَّهِ؛(269)
آگاه باشيد كه خوارى در راه اطاعت خدا به عزّت نزديك‏تر است از يارى كردن يكديگر براى نافرمانى خدا.

17 شهريور روز شهدا

263. ( ولاتَحسَبَنَّ الّذينَ قُتِلُوا في سَبيلِ اللَّهِ أمواتاً بَل أحياءٌ عِندَ رَبِّهِم يُرزَقُونَ)؛(270)
هرگز كسانى را كه در راه خدا كشه شده‏اند مرده مپندار، بلكه زنده‏اند و نزد پروردگارشان روزى مى‏خورند.
264. ( ولاتَقُولوا لِمَن يُقتَلُ في سَبيلِ اللَّهِ أمواتٌ بَل أحياءٌ و لكِن لاتَشعُرونَ)؛(271)
به‏كسانى كه در راه خدا كشته مى‏شوند مرده نگوييد، بلكه آنان زنده‏اند، امّا شما در نمى‏يابيد.
265. پيامبرصلى الله عليه وآله: أوَّلُ مَن يَدخُلُ الجَنَّةَ شَهِيدٌ؛(272)
نخستين كسى كه وارد بهشت مى‏شود شهيد است.
266. پيامبرصلى الله عليه وآله: أشرَفُ المَوتِ قَتلُ الشَّهادَةِ؛(273)
شرافت‏مندانه‏ترين مرگ، شهادت است.
267. پيامبرصلى الله عليه وآله: مَن سَألَ اللَّهَ الشَّهادَةَ بِصِدقٍ بَلَّغَهُ اللَّهُ مَنازِلَ الشُّهَداءِ و إن ماتَ عَلى‏ فِراشِهِ؛(274)
هر كس صادقانه از خداوند شهادت بخواهد، خداوند او را به مقام شهيدان مى‏رساند، هر چند در بستر بميرد.
268. امام صادق‏عليه السلام: مَن قُتِلَ في سَبيلِ اللَّهِ لا يُعَرِّفُهُ اللَّهُ شَيئاً مِن سَيِّئاتِهِ؛(275)
هر كه در راه خدا كشته شود، خداوند چيزى از گناهانش را به او نمى‏نماياند.

31 شهريور تا 6 مهر هفته دفاع مقدّس(276)

269. ( و لَولا دَفعُ اللَّهِ‏ النّاسَ بَعضَهُم بِبَعضٍ لََهُدِّمَت صَوامِعُ و بِيَعٌ و صَلَواتٌ و مَساجِدُ يُذكَرُ فيهَا اسمُ اللَّهِ كَثيراً)؛(277)
اگر خدا بعضى از مردم را با بعض ديگر دفع نمى كرد، صومعه‏ها و كليساها و كنيسه‏ها و مساجدى كه نام خدا در آنها بسيار برده مى‏شود، سخت ويران مى‏شد.
270. پيامبرصلى الله عليه وآله: إنَّ اللَّهَ يُبغِضُ رجُلاً يُدخَلُ عَلَيهِ في بَيتِهِ و لايُقاتِلُ؛(278)
خداوند دشمن مى‏دارد مردى را كه در خانه‏اش بر او حمله كنند و او نجنگد.
271. پيامبرصلى الله عليه وآله: مَن قُتِلَ دُونَ مالِهِ فَهُوَ شَهيدٌ؛(279)
هر كه در راه (حفظ) مالش كشته شود، شهيد است.
272. امام على‏عليه السلام: إنَّ الجِهادَ بابٌ مِن أبوابِ الجَنَّةِ فَتَحَهُ اللَّهُ لِخاصَّةِ أوليائِهِ؛(280)
جهاد درى از درهاى بهشت است كه خداوند آن را بر روى اولياى خاص خود گشوده است.
273. امام على‏عليه السلام: در وصيت به حسنين‏عليهما السلام فرمود: وَاللَّهَ اللَّهَ فِي الجِهادِ بِأموالِكُم و أنفُسِكُم و ألسِنَتِكُم في سَبيلِ اللَّهِ؛(281)
خدا را خدا را در باره جهاد با مال و جان و زبان‏تان در راه خدا.
274. معصوم‏عليه السلام: لِيُقاتِل كُلُّ امرِى‏ءٍ عَن نَفسِهِ و مالِهِ و أهلِهِ؛(282)
هر مردى بايد براى (حفظ) خود و مال و خانواده‏اش بجنگد.