انجير
انجير ميوه اى است كه خشك يا تازه آن بسيار مغذى مى باشد. انجير تازه كه به نظر مى آيد داراى مقدارى آب است ، در واقع آب آن مايعى است سازنده كه خون گياهى محسوب مى شود و بسيار گرانبها بوده كه پس از خشك شدن به مواد ازته و چربى و بخصوص قند تغيير حالت مى دهد. انجير سرشار از ويتامين آ(كه ويتامين تغذيه و نمو بافت به شمار مى رود ) و ويتامين ب (براى حفظ تادل اعصاب و تغذيه ) و ويتامين ث (براى حفظ ونگهدارى و همبستگى سلولها به يكديگر) مى باشد. اين ميوه يك ملين بسيار خوبى است كه بعلاوه نرم كننده سينه و خلط آور بوده و به كار روده ها كمك مى كند.
از انجير خشك فراورده هاى مفيد گوناگونى بدست مى آيد. اگر يك انجير خشك را پخته سپس به دو قسمت تقسيم كنيم و بر روى كورك يا دمل قرار دهيم بزودى آنرا رسانده و رفع احتقان خواهد نمود. مى توان انجير را در آب يا شير جوشاند. همچنين در اورام لثه و دمل ضماد آن موجب تسكين درد و رفع التهاب خواهد شد. شربت انجير مسكن گلودرد و سرفه بوده ملين سبكى به شمار مى رود. براى تهيه شربت انجير پنج تا ده عدد انجير خشك را در مقدارى آب بجوشانند تا آنكه به حالت شربت در آيد. سپس هر مقدار كه ميل داشتند بخورند. خيس كرده انجير خشك نيز براى رفع يبوست بسيار مفيد است . براى اين منظور ده عدد انجير خشك رابخوبى شسته در ظرف آبى بخيسانيد و صبح ناشتا ميل كنند و اين كار را در حدود دو هفته همه روزه ادامه دهند.
توت فرنگى
در نتيجه آزمايشهائى كه بر روى توت فرنگى در آزمايشگاه به عمل آمده ثابت شده است كه اين ميوه ذيقيمت داراى املاح گرانبهاى گوناگونى بوده و بعلاوه داراى ماده اى است كه واكنش اسيد ساليسيليك را دارا مى باشد. از طرف ديگر مى دانيم كه بيمارى روماتيسم بوسيله املاح ساليسيليك كه بطور صنعتى و تركيبى در كارخانجات داروسازى تهيه و ساخته مى شود تحت كنترل قرار گرفته و درمان مى شود. حال جاى بسى خوشوقتى است كه اين ماده مؤ ثر و معالج روماتيسم بطور طبيعى در توت فرنگى قرار دارد كه فاقد زيانهاى بيشمار اين دارو بوده و خطرى براى كبد و دستگاه عروق خونى و خون ندارد. در صورتيكه وجود اين ماده مؤ ثر در گياهان و سبزيجات به صورت زنده داراى اثر بيشترى بوده و اطمينان داشته باشند درمان بيمارى خود را با استفاده از آن بدست خواهند آورد و از اين گرفتارى نجات مى يابند. از طرف ديگر مسلم شده است كه توت فرنگى اسيد اوريك ادرار را كاهش مى دهد زيرا يك ميوه قليائى كننده خون است و بدين مناسبت مصونيت طبيعى را افزايش داده و مكانيسم دفاع خود بخود بدن را فزونى مى بخشد.
توت فرنگى به سبب سرشار بودن از مواد معدنى مختلف در درمان بعضى از بيماريهاى گوناگون بخصوص سل بكار مى رود. همچنين است در مورد بيماريهاى حاصله از كمبود املاح اين ميوه گرانبها داراى آهن ، املاح كلسيم ، فسفر، سيليس ، عناصر ضد سرطان ، يد(وجودش براى ساختن تيروكسين غده تيروئيد لازم است ) برم (كه همراه يد براى بافتها وجودش ضرورى است ) مى باشد.
قندى كه در توت فرنگى موجود است لولوز⁽⁷⁵⁾ خالص است كه بخصوص براى مبتلايان به ديابت توصيه مى شود. علاوه بر آن توت فرنگى بر روى كار كبد، دستگاه غده هاى بدن و سلسله اعصاب اثر بسيار مفيد دارد. شيره توت فرنگى از نمك و ميكروبهاى مختلف وارد به بدن جلوگيرى مى كند و بخصوص مانع از رشد ميكروب تب حصبه مى شود.
براى آنكه از اثرات و خواص مفيده و بهداشتى توت فرنگى بطور مؤ ثر و كامل برخوردار شوند بايستى در فصل توت فرنگى همه روزه مرتبا از اين ميوه مصرف كنند. بهتر آن است كه صبح ناشتا خورده شود تا اثر آن بيشتر باشد. مى توان روزى نيم كيلو گرم توت فرنگى مصرف نمود. همچنين ممكن است غذاى يك روز در هفته را به توت فرنگى تنها اختصاص دهند بدين معنى كه در آنروز بجز توت فرنگى چيز ديگرى نخورند و صبحانه وناهار و عصرانه و شام را فقط با توت فرنگى برگذار كنند. نبايستى به توت فرنگى چيز ديگر از قبيل شكر، خامه و غيره اضافه كنند بلكه فقط آن را با آب تميز جارى بشويند.
از برگ توت فرنگى مى توان براى معالجه اسهال ، تورم كبد، تورم كليه ها و مثانه بصورت دم كرده استفاده نمود. جوشانده ريشه توت فرنگى (بمدت پنج دقيقه بجوشانند) در درمان ورم مثانه و ورم مجارى ادرار بسيار مفيد واقع مى شود.
تمشك
تمشك داراى مقدارى قند است بطورى كه به مصرف ايجاد نيرو در بدن مى رسد. اين قند به آسانى قابل جذب است و مبتلايان به ديابت نيز مى توانند از آن بهره گيرند. به سبب ويتامين ث قابل توجهى كه در اين ميوه وجود دارد شخص را از ابتلا به اسكوربوت محفوظ داشته و بعلاوه در ساختمان سلولى و حفظ تعادل تغذيه اى كمك قابل ملاحظه اى مى كند و نيز به مناسبت دارا بودن اسيد ساليسيليك طبيعى دوران و گردش خون را تسهيل نموده به تعريق كمك كرده و بدين ترتيب دفع سموم خونى را از راه پوست افزايش مى دهد. از طرف ديگر مقدار ادرار را زياد نموده و دفع فضولات را افزايش مى دهد بدين جهت تمشك يكى از ميوه هاى بسيار مفيد و مناسب براى مبتلايان به روماتيسم ، نقرس و مسمومين محسوب مى شود.
دانه هائى كه در گوشت ميوه تمشك ديده مى شود در درمان يبوست نقش ‍ مؤ ثرى ايفا مى كند. شهد تمشك و در صورت امكان همراه با شهد ترشك از داروهاى مفيد بر ضد بتهاى عفونى ، صفراوى ، اختلالات معدى - روده اى و عفونتهاى تورمى مجارى ادرار به شمار مى رود. مى توان به راحتى روزى چند ليوان تمشك مصرف كنيم و در صورتيكه با تب همراه باشد به مقدار مساوى با آب رقيق كنند.
از دم كرده برگ تمشك مى توان يك معجون كمك كننده هضم تهيه نمود بدين ترتيب كه يك قاشق غذاخورى از آن را در يك فنجان آب جوشان ريخته به مدت ده دقيقه دم كنند و روزى سه مرتبه هر بار يك فنجان تهيه و ميل نمايند. همچنين از جوشانده آن مى توان براى درمان گلودرد و تورم دهان و نظاير آنها بصورت غرغره استفاده نمود. براى اين كار يك قاشق غذاخورى برگ تمشك را در يك ليتر آب بجوشانند و گرم گرم غرغره و مضمضه نمايند.
سرو كوهى ، عرعر
اين گياه يكى از ضد عفونى هاى بسيار قوى مجارى ادرارى و لوله گوارشى است كه در موارد ترشحات مثانه ، سوزاك ، سنگ مجارى ادرارى و تخميرهاى روده اى به كار رفته و بسيار مفيد و مؤ ثر واقع مى شود. همچنين مى توان از اين گياه مفيد در درمان روماتيسم استفاده نمود و در موارد لزوم به عنوان معرق و مدر نيز به كار برد. علاوه بر آن در رفع اشكالات قاعدگى زنانه نيز بسيار مفيد و مؤ ثر واقع مى شود.
دانه هاى ميوه عرعر را(5 گرم براى هر فنجان ) جوشانده و روزى سه فنجان مصرف مى كنند. براى ضد عفونى كردن اماكن كثيف مى توان دانه هاى عرعر را به ملايمت حرارت داده و مانند اسفند از آن استفاده نمود.
انار
انار ميوه اى است مقوى قلب كه در مناطق گرمسيرى بر ضد اسهال خونى ، تنگى نفس و كرم امعاء به كار برده مى شود. پوست انار بخصوص به سبب سرشار بودن از مازو داراى خاصيت قبض كنندگى بوده و بعلاوه دافع كرم مى باشد.
انگور فرنگى ⁽⁷⁶⁾
انگور فرنگى (خوشه اى يا دانه درشت ) ميوه بسيار مفيدى است كه حاوى مقدار معتدلى قند، ازت ، پتاسيم ، اسيد سيتريك و اسيد تارتريك مى باشد. انگور فرنگى يك ماده غذائى قليائى كننده ، مدر و ملين بوده كه در تب هاى عفونى مورد استعمال زياد دارد. همچنين در ورم مفاصل ، نقرس ، روماتيسم ، التهابهاى دستگاه گوارشى و ادرارى نقش معالج را ايفا مى كند. در مواقع لزوم مى توان آب آنرا بگيرند و مصرف كنند.
انگور فرنگى در ساختن استخوانها و حفاظت دندانها بسيار مفيد و مؤ ثر واقع مى شود و به سبب دارا بودن ويتامين ث واجد خاصيت ضد اسكوربوت مى باشد. بعلاوه اشتها را تحريك نموده حركات دودى و روده ها را سرعت بخشيده و رفع يبوست مى كند از طرف ديگر ترشح ادرار را فزونى مى دهد. انگور فرنگى داراى كلسيم ، فسفر و برم نيز مى باشد و بدين سبب موجب تسكين اعصاب مى گردد.
انگور فرنگى دانه درشت را بيشتر در درمان التهابهاى كبدى و يبوست توصيه مى كنند در حاليكه انگور فرنگى خوشه اى را به سبب دارا بودن اسيد ماليك و اسيد سيتريك براى درمان روماتيسم و بويژه ورم مفاصل و نقرس به منظور دفع اوراتها و اسيد اوريك تجويز مى نمايند.
در مورد كسالتهاى شديد مهم ، آب انگور را گرفته و روزانه بين 100 تا 500 گرم در سه نوبت قسمتى را صبح ناشتا و بقيه را ابتداى ناهار و شام ميل مى كنند.
لوبيا سبز
لوبيا سبز به سبب سرشار بودن از املاح معدنى يك ماده غذائى مقوى و در عين حال مدر به شمار مى آيد. در موارد كسالتهاى شديد كليوى (سنگ ، احتباس ادرار، وجود آلبومين در ادرار) مى توان عصاره لوبيا سبز خام را گرفته روزى نصف ليوان بنوشند. براى آنكه كاملا از خواص آن بهره گرفته شود لازم است مدت زيادى همه روزه لوبيا سبز را جزو غذاى خود قرار دهند. در مورد بيماريهائى مانند نقرس ، روماتيسم ، و سنگهاى مجارى ادرار و وجود آلبومين در ادرار بهتر آن است كه لوبيا سبز را همه روزه جزو غذاى خود قرار دهند. بهترين طريقه آن است كه اين سبزى را بصورت سوپ يا آش لااقل به مدت يكماه مصرف كنند و مقدار كمى از اين ماده غذائى را به شكل خام در سالاد بريزند.
اغلب مواد اصلى لوبيا سبز ناشناخته مانده است ليكن بايد دانست كه يك سبزى مقوى و نيرو بخش فوق العاده اى است و علت آن سرشار بودن از مواد ئيدروكربنه و كلرفيل مى باشد. وجود ويتامين آ تبادل بعضى مراحل تغذيه اى را تسهيل نموده و ويتامين ث اين انفعالات را تكميل مى كند. لوبيا سبز كه طبق اصول بهداشتى پخته شود قدرت تغذيه اى آن بيشتر مى گردد. بر حسب عقيده دكتر لكرك به سبب وجود اينوزيت ⁽⁷⁷⁾، در تشكيل و ساختمان بعضى اعضاء مهره داران بخصوص در ساختمان قلب و كليه ها دخالت محسوس دارد و بدين سبب در رفع اختلالات و نارسائى هاى اين دو عضو نقش مهمى را ايفا مى كند.
دانه هاى لوبيا سبز
بعضى اشخاص كه دانه هاى لوبيا را نمى توانند بخوبى هضم كنند چنين تصور مى نمايند كه پوره و صاف كردن آن بهتر قابل هضم مى گردد. در صورتيكه اين فكر اشتباهى است زيرا در پوست و غلاف لوبيا آنزيمها و مخمرهائى موجود است كه هضم لوبيا را ممكن مى سازد و از طرف ديگر وجود غلاف لقمه هاى غذائى را بهتر تقسيم مى نمايد زيرا پوره بصورت توده اى در معده بر روى هم قرار گرفته و تخميرهاى مضر و نامساعدى را سبب مى شود. بايد دانست كه لوبياى خشك در صورتيكه زياد كهنه باشد به سبب جمع شدن مواد غير قابل جذب و توليد بعضى مواد سمى كه بتدريج در آن جمع مى گردد هضم آن بسيار مشكل مى شود. بنابراين بهتر است دانه لوبيا را بصورت تازه يعنى در همان سال اول كه محصول آن بدست مى آيد مصرف كنند. براى آنكه هضم آن آسان گردد لازم است هرچه ممكن است آن را همراه با لوبيا سبز مصرف كنند و در صورت امكان مقدارى ترخون ، ريحان ، پونه كوهى ، پونه صحرائى به آن بيفزايند و بعلاوه كمى گوجه فرنگى كه حالت اسيدى داشته و مانع از تخمير مى گردد در آخر كار به آن اضافه كنند.
با رعايت احتياطاتى كه در بالا ذكر شد هيچگونه مانعى در راه استفاده از اين ماده مغذى و نيروبخش وجود نخواهد داشت . بيش از اين درباره سرشار بودن لوبيا از مواد ازته داد سخن نمى دهيم و خود بهتر از اين موضوع آگاهيد. بخصوص لوبياى خشك تازه كه مواد مغذى و سازنده آن بيشتر و متراكم تر است . املاح معدنى و پروتئينى كه در اين ماده غذائى موجود است توجه همگان را بخود جلب مى كند.
فسفر(غذاى اعصاب )، پتاسيم (پاك كننده مواد چربى و حاضر كردن آنها براى جذب يا دفع )، آهن (عنصر مهم تركيب كننده خون ) و سرشار بودن از ويتامين ب و ث موجب مى گردد كه در حفظ تعادل اعمال تغذيه اى نقش مؤ ثرى را ايفا كند.
در موارد بيماريهاى ديابت و وجود آلبومين در ادرار از جوشانده پوست لوبيا استفاده مى شود. براى اين كار يك مشت از پوست لوبيا را در يك ليتر آب ريخته مدت دو دقيقه بخوشانند و بگذارند تمامى شب خيس بخورد و سپس به هر قسم كه ميل دارند روز بعد آنرا بنوشند. اگر لوبيا را خرد كرده و بصورت پوره در آورند مى توانند به عنوان ضماد بر روى مواضع سوختگى ، باد سرخ و بعضى التهابات پوستى ديگر بگذارند.
عناب
عناب تازه بسيار مغذى است و خشك آن داراى خواص معين و مسلمى است بدين صورت كه مسكن عمومى ، نرم كننده ، مدر، مسكن سرفه و راحت كننده تنفس است . همچنين از اين ميوه مفيد و مؤ ثر در سرماخوردگى ، برونشيت ، تحريكات روده اى و مثانه اى استفاده مى شود.
در موارد گلودرد، التهابات ريوى 30 تا 60 گرم عناب را در يك ليتر آب به مدت نيم ساعت جوشانده و هر طور ميل دارند بتدريج آنرا مصرف كنند. اين جوشانده را مى توان در موارد اختلالات مجارى ادرار نيز به كار برد.
خرمالو
خرمالو قبل از آنكه بخوبى رسيده باشد قابض است و چون بخوبى برسد حالت تليين دارد. بعلاوه يكى از ميوه هاى بسيار مقوى و نيرو بخش است اين ميوه يگانه ميوه اى است كه داراى 30 درصد مواد ئيدروكربنه بوده و از اين لحاظ بر تمامى ميوه ها برترى دارد.
خرمالو داراى پتاسيم ، كلسيم ، فسفر، آهن ، منيزيم و ويتامين ث مى باشد.
كيوى ⁽⁷⁸⁾
منبع اصلى و اوليه كيوى از چين است . اين ميوه داراى طعم بسيار مطبوعى است .
امروزه اين ميوه را در ايران نيز كشت نموده و با آب و هواى بعضى مناطق كشور ما خو گرفته است . كيوى منبع ويتامين ث بوده و سرشار از پتاسيم ، فسفر، كلسيم ، منيزيم و آهن مى باشد. علاوه بر آن به سبب خاصيت مدر بودن از يكطرف و مغذى و مقوى بدن از طرف ديگر مى توان آن را به مقدار كافى مصرف نمود بدون آنكه بر وزن شخص افزوده شود و نيز در مواردى كه كمبود وزن وجود داشته باشد براى رفع نقصان وزن بسيار مفيد و مؤ ثر واقع مى گردد.
كاهو
همانطور كه مى دانيم كليه گياهان خوراكى از لحاظ سرشار بودن از مواد عامله مفيد داراى ارزش بسيارى مى باشند. كاهو علاوه بر آن از ويتامين هاى آ، ب ، ث ، د و اى نيز برخوردار است .
گرچه قسمت اعظم اين سبزى از سلولز تشكيل شده ليكن امروزه ثابت شده است كه قسمتى از آن در روده ها جذب شده و قسمت ديگر آن به دفع مواد زائد و فضولات كمك مى كند و بدين ترتيب از يبوست جلوگيرى نموده و مانع از تخميرهاى مضرى است كه در نتيجه توقف موتد زائد در روده ها دست مى دهد مى شود. بدين سبب است كه از زمانهاى كهن كاهو را به نامهاى ((گياه فلاسفه )) ناميده اند.
در اينجا لازم است ياد آور شويم كه در برگ كاهو مواد آهكى ، اسيد فسفريك ، پتاسيم ، كلر، كربنات دو سود، كربنات دو كلسيم ، مواد فسفاته ، سولفاته ، املاح كلرور، استرول ها، كاروتن ، كوبالت ، آرسنيك ، يد، مس ، منگنز، روى ، آهن و منيزيم را بدست آورده اند.
علاوه بر آن لاكتوكاريوم كه ماده اى شبيه به ترياك است در كاهو يافت مى شود كه فاقد مضار وعوارض ترياك (مسموميت ، متوقف كردن كار مراكز عصبى ، يبوست ) مى باشد. وجود همين لاكتوكاريوم است كه افراد براى رفع بيخوابى مقدار زيادى كاهو مصرف مى نمايند علاوه بر آن در مواقع اسپاسم هاى روده و ساير احشاء درونى بطن ، بى اختيارى ادرار، دردهاى شديد عصبى ، تپش قلب ، سرفه هاى عصبى ، دفع بى اختيار منى سياه سرفه ، تحريكات عصبى يا جنسى از كاهو استفاده مى شود. خواص ‍ تسكينى و افزون كننده ترشح و دفع ادرار سبب شده است كه از كاهو هم در موارد بى اختيارى ادرار و هم در مواقع احتباس ادرار استفاده مى شود.
كاهو را براى تهيه سالاد به كار مى برند بدين طريق مقدار كافى از اين سبزى مفيد را همراه با روغن زيتون ، آبليمو، كمى نمك دريايى ، ترخون ، جعفرى فرنگى مخلوط كرده مصرف مى نمايند. كاهو را مى توانند در سوپ بريزند يا آنكه به طور مجزا پخته و مصرف كنند. ليكن در صورتيكه به عنوان داروى معالج لازم مى شود بهتر آن است كه به صورت خام خورده شود. در اين گونه موارد بهترين طرز مصرف آن به صورت سالاد است .
كاهو را مى توان به شكل جوشانده مصرف نمود بدين طريق كه در حدود 60 گرم آن را براى هر ليتر آب به كار برند و با حرارت ملايم به مدت يك ساعت بپزند سپس به تدريج آن را بنوشند. مايه بدست آمده خواب آور و ملين ملايمى است كه كار كبد را نيز سبك كرده دفع صفرا را تحريك مى نمايد. بدين جهت در بيمارى يرقان به كار برده مى شود.
از اين جوشانده مى توان در موارد جوشهاى جوانى (آكنه ) استفاده نمود. هر گاه برگ هاى كاهو را با كمى روغن زيتون بجوشانند ضمادى بدست مى آيد كه در مواقع كورك ، دمل و سوختگى بسيار مفيد و مؤ ثر واقع مى شود بدين ترتيب كه برگها را روى موضع گذارده با تنزيب بپوشانند و روى آن را نوار بندى كنند.
در موارد درد چشم نيز مى توان جوشانده تخم كاهو استفاده نمود بدين طريق كه يك قاشق مربا خورى تخم كاهو را در يك فنجان آب به مدت چند دقيقه بجوشانند. از اين جوشانده مى توان به عنوان ضد چرك در ذات الجنب و تنگى نفس استفاده نمود.
به طورى كه ملاحظه مى كنيم تمام قسمت هاى كاهو از برگ گرفته تا تخم آن قابل استفاده و مفيد است بنابراين در صورتيكه كاهويى تخم كرده باشد و طعم آن كمى تغيير حاصل نموده باشد خواص آن تغييرى نكرده و بلكه بيشتر شده است و بدين ترتيب جبران تغيير مزه آن شده است .
عدس
عدس يك ماده غذائى بسيار مغذى است كه بيشتر در فصل سرما مورد استعمال دارد. عدس از ساير بقولات قابل هضم تر است . نشاسته اى كه در عدس وجود دارد كاملتر و سريعتر تحت تاثير آنزيمهاى بزاق و لوزالمعده قرار مى گيرد.
سرشار بودن عدس از آهن و تاثير نيكوى آن بر روى ازدياد شير مادر ضرب المثل است . وجود سديم و پتاسيم در اين دانه مغذى موجب مى شود كه مواد چربى را در بدن به آسانى قابل حل نمايد و بعبارت علمى تر مانند صابون عمل كند و بدين صورت جذب مواد را تسهيل نموده و از طرف ديگر سلولها را از چربى اضافى تخليه نمايد. اين خاصيت به ويژه در زمستان داراى ارزش زيادترى مى باشد زيرا در اين فصل معمولا مواد چربى بيشترى مورد استفاده قرار گيرد.
منگنر و ويتامين ث موجود در عدس پخش و توزيع كليه عناصر مغذى ، از جمله ويتامين ب راتامين نموده در نتيجه موجب حفظ تعادل عصبى گرديده تغذيه عمومى بدن را كامل مى كند.
از آنجا كه در عدس نيز مانند ساير حبوبات و ميوه هاى خشك ، عناصر مغذى بسيار متراكم و انبوه مى باشد، جاى آن دارد كه اين ماده غذائى را بطور متعادل مصرف كنيم . بعلاوه در موقع طبخ و تهيه غذاهاى عدس دار از مواد معطره اى كه از تخميرهاى زيان بخش جلوگيرى نمايد استفاده نمائيم . مثلا سير، پياز، جعفرى ، پونه و نظائر آن را در غذا بريزيم .
از پوره عدس (عدس پخته در آب ) مى توان به عنوان ضماد استفاده نموده بر روى دمل ، كورك ، زخمهاى چركى يا متورم بگذارند.
شيرينك ⁽⁷⁹⁾
شيرينك يك نوع سبزى سالاد سرشار از كلروفيل مى باشد كه بدين سبب بسيار مغذى و مقوى بوده جزو مواد غذائى حيات بخش به شمار مى رود. به هر صورت شيرينك گياهى است كه بطور يكنواخت سبز بوده و كسى در صدد سفيد كردن آن به طرق مصنوعى بر نمى آيد. از طرف ديگر اين سبزى سرشار از مواد لعابدار مى باشد بنابراين بر روى مخاط مجراهاى تنفسى و روده اى اثر نيكوئى مى بخشد بعلاوه مفاصل را نرم و روغنكارى مى كند.
مصرف اين گياه را بويژه در درمان تبهاى حصبه و نيز بيماريهاى ناشى از كلى باسيل توصيه مى كنند. همچنين بايد براى خاصيت درمان كنندگى كمخونى شيرينك ارزش زيادى قائل شويم اين گياه ذيقيمت در درمان قولنجهاى كليوى و اورام روده نقش بسيار مؤ ثرى را ايفا نموده موجب بهبود حال بيمار مى گردد.
ذرت
در حالى كه وجود جودوسر يا جو صحرائى غذاى اصلى و قوت غالب اهالى نواحى سردسير را تشكيل مى دهد ذرت نيز در تغذيه ساكنين مناطق معتدله جنوبى (آسياى صغير، آفريقاى شمالى ، بعضى كشورهاى قاره آمريكا) نقش بسزائى دارد. ذرت حاوى مقدار زيادى مواد ازته ، چربى ، قندى و بخصوص مقادير متنابهى مواد ئيدروكربنه مى باشد. بنابراين در عين حال يك ماده غذائى مغذى ، سازنده ، مقوى و نيرو بخش ‍ به شمار مى رود. ذرت متعادل كننده كار غده تيروئيد است و تبادلات گازى و اكسيداسيون را كند مى سازد.
ذزتى كه در نواحى ذكر شده در بالا مى رويانند با ذرتى كه در فرانسه كشت و درو مى شود كاملا متفاوت است . ذرت فرانسوى شيرين تر بوده و دانه هاى آن بسى درشت تر است . بعضى اوقات در اروپا از آرد ذرت استفاده مى كنند مثلا در ايتاليا ذرت را به عنوان غذا بر روى آتش كباب كنند يك غذاى بسيار لذيذ و مطبوعى از آب در مى آيد. در آفريقاى شمالى از اين نوع بلال زياد مصرف مى شود.
در صورتيكه بخواهند از آرد ذرت استفاده نمايند بايستى مطمئن باشند كه تازه بوده باشد زيرا آرد ذرت به سرعت خراب شده و در نتيجه موجب بيمارى پلاكر مى گردد.
براى تهيه جوشانده و مطبوخ دانه هاى ذرت آنرا به مدت يكساعت در آب مى جوشانند(پنجاه گرم براى هر ليتر آب ). غذائى كه بدست مى آيد بسيار مغذى و مقوى خواهد بود. پودر آرد ذرت را مى توان بر روى پوست تحريك شده بپاشند.
نوشيدن جوشانده كاكل ذرت به مقدار 20 گرم در هر ليتر آب در موارد ورم حاد كليه ، وجود آلبومين در ادرار، سنگ مجارى ادرارى ، ورم مثانه حاد يا مزمن ، نقرس ، بيماريهاى قلبى و كليه التهابات و عفونتهاى نزله اى مثانه توصيه و تجويز مى گردد. خاصيت مدر بودن كاكل ذرت موضوعى است كه از ازمنه قديم همگان بر آن اتفاق نظر داشته اند و هنوز هم در طب جديد از آن استفاده مى شود.
نارنگى
تركيبات نارنگى با پرتقال شباهت زيادى دارد ليكن از لحاظ املاح معدنى مقدار آن كمتر است . بالعكس از لحاظ برم (كه يك مسكن بسيار قوى سلسله اعصاب محسوب مى شود) بسيار غنى است بدين جهت نارنگى را مى توان جزء ميوه جات خواب آور به شمار آورد. بنابراين بهتر آن است كه از اين ميوه به هنگام شب و بخصوص به عنوان دسر بعد از شام استفاده نمود.
انبه
انبه يكى از ميوه جات بسيار معطر و مشهى بوده كه حاوى املاح و مواد معدنى زيادى از قبيل پتاسيم ، منيزيم ، كلسيم ، فسفر، آهن و ويتامين هاى آ و ث مى باشد.
پنيرك
پنيرك يك ماده نرم كننده اى به شمار مى رود بدين جهت در نزد كسانى كه داراى معده حساس و آسيب پذير مى باشند و يا آنهائى كه روده متورمى دارند براى تسهيل و تسكين كار دستگاه گوارشى مورد استفاده قرار مى گيرد. از طرف ديگر به سبب سرشار بودن از مواد لعابدار در رفع يبوست و نرم كردن ترشحات ريوى بسيار مؤ ثر و مفيد واقع مى گردد.
در واقع زكام يا يبوست خفيف از دم كرده يا جوشانده پنيرك به مقدار 15 تا20 گرم براى هر ليتر آب استفاده مى شود.
خربزه ، طالبى
وجود مقادير زياد قند در اين نوع ميوه بخوبى قدرت و خاصيت تقويت كنندگى شان را بر روى سل ريوى و كمخونى هاى گوناگون مدلل مى سازد و به سبب سرشار بودن از ويتامين آ يكى از احيا كنندگان سلولى و در نتيجه از عوامل تجدبد جوانى به شمار مى رود.
كليه مواد ميوه جات اين خانواده داراى خواص ملين و مدر مى باشند بدين سبب در مورد مبتلايان به نقرس ، روماتيسم ، بواسير و نيز كسانى كه دچار يبوست و يا احتباس ادرار يا سنگ مجارى ادرار مى باشند توصيه و تجويز شده و همه روزه مورد استفاده تعداد كثيرى از بيماران قرار مى گيرد.
از گوشت خربزه به صورت يك ماده ضد تورمى و به شكل ضماد در موارد سوختگيهاى جزئى و يا تورم پوست بدن به كار گرفته مى شود.
نعناع
بر حسب عقيده دكتر برتوله عضلات صاف دستگاه معده و روده تحت تاثير مواد معطره موجود در نعناع تحريك شده و ترشح دستگاه گوارش ‍ را تنظيم مى نمايد و بدين صورت بهترين معالج نفخ و سوء هاضمه و عوارض ناشى از بلع هوا به شمار مى رود. عملى ترين طريقه استفاده نعناع تهيه دم كرده آن است ليكن نبايستى فراموش كرد كه در اغلب خوراكها نيز مى توان از اين سبزى مفيد و مقوى معده و روده بهره گرفت تا موجب ازدياد ترشح شيره معدى گردد.
علاوه بر اين نعناع يكى از محركين دستگاه عصبى است و در نتيجه باعث قطع سرفه و تهوعهاى تشنجى دردناك و غير ارادى مى گردد و گذشته از آن از بروز سرگيجه هاى مربوط به دستگاه هاضمه جلوگيرى نموده و نيز تپش هاى عصبى قلب ، تخميرهاى روده اى و نزله هاى ريوى را درمان نموده از بين مى برد.
ارزن
ارزن بر چند قسم است و از لحاظ تجارتى به نامهاى ارزن معمولى ، ارزن كروى ، و دراز شناخته شده اند. ارزنى كه اهالى آفريقا از آن تغذيه مى كنند به ((ارزن شمعى )) موسوم گرديده است . ليكن تمامى ارزنها از لحاظ خواص يكسانند. چنين معروف شده است كه ارزن از سقط جنين جلوگيرى به عمل آورده و در زنان باردار استفاده از آن موجب مصونيت از بيماريهاى عفونى مى گردد و به عبارت ديگر ارزن در زنان باردار از ابتلاء به بيمارى عفونى جلوگيرى مى نمايد.
ارزن يكى از غلاتى است كه از لحاظ ويتامين آ بسيار سرشار است هرگاه ارزن را با گندم مقايسه كنيم مى بينيم كه از لحاظ مواد نشاسته اى مقدار كمترى دارد در صورتيكه مواد چربى و ازته آن بيشتر است . با مقايسه با ذرت نشان مى دهد كه بين اين دو غله شباهت بيشترى وجود دارد و از هر حيث تقريبا يكسان هستند اين دو غله غذاى اصلى ساكنين مناطق گرمسيرى مى باشد.
از ارزن نيز مانند گندم يا ذرت آرد تهيه كرده براى پختن نان ، نان شيرينى و غيره مورد استفاده قرار مى گيرد.
توت
توت سرشار از مواد پكتينى ، چربى ، املاح ، صمغ و قند است . توت ميوه اى است بسيار مغذى كه حاوى ويتامين ث و آمى باشد. هرگاه از توت نرسيده عصاره بگيرند حاوى مقدارى اسيد سيتريك خواهد بود كه براى درمان گلودرد به صورت غرغره بسيار مفيد خواهد بود لذا در موترد آنژين ، گلودرد، آفت ، برفك و نظائر آن مى توان از اين عصاره استفاده نمود. وجود مقدار ويتامين ث موجب مى گردد كه شخص را از ابتلاء به اسكوربوت مصون مى دارد.
دكتر لكرك برگ توت را در درمان مبتلايان به ديابت به كار مى برد. برگ توت خوراك اختصاصى كرم ابريشم به شمار مى آيد.
شاتوت
شاتوت ميوه اى مانند تمشك است كه بسيار خنك بوده و تا اندازه اى ملين و تصفيه كننده خون و در عين حال بسيار مغذى است . شاتوت داراى مقدار زيادى ويتامين آ مى باشد(ويتامين جوانى ) و نيز حاوى مقدار كافى ويتامين ث (ضد اسكوربوت ) است . هرگاه شاتوت را با مقدار مساوى شكر بجوشانيم شربتى بدست مى آيد كه در درمان گلودرد و بيماريهاى ريوى بسيار مفيد و مؤ ثر واقع مى گردد و به سبب خاصيت قابض بودن آن مى توان در موارد خونريزيهاى جزئى پوستى به صورت استعمال خارجى از آن استفاده نمود. براى اين منظور عصاره شاتوت را روى موضع بفشارند و مستقيما روى قسمت مجروح بگذارند تا مدتى باقى بماند.
از آنجا كه برگ شاتوت نيز خواص قابضى دارد لذا جوشانده برگ آن (به مقدار 40 گرم در يك ليتر آب ) محلولى بدست مى دهد كه مى توان در موارد گلودرد و خلط خونى يا ادرار خونى بتدريج نوشيد. همچنين در مواقع سوء هضم ، كم خونى و هر نوع ضعف عمومى ، احتباس ادرار و سنگهاى مجارى ادرار نوشيدن آن نتايج مطلوبى بدست مى دهد.
مورد صحرائى ⁽⁸⁰⁾
خواص قبض كنندگى مورد صحرائى سبب شده است كه در درمان اسهال خونى و ازدياد ترشح قاعدگى از آن استقاده شود. همچنين در موارد اسهال معمولى يا اسهالهاى سلى در حاليكه داروهاى ديگر از درمان آن عاجز مانده ، نتايج بسيار مطلوبى بدست مى دهد. در ورم روده شير خواران كه همراه با اسهال باشد و بطور كلى در نزد كليه كودكانى كه دچار اين عارضه بوده باشند اثر معجزه آسائى دارد.
همچنين در كليه عفونتهاى روده اى (گريپ روده اى ، تب تيفوئيد، اسهال خونى حتى آميبى ) و غيره بسيار مؤ ثر و مفيد است .
آزمايشهاى انجام شده در آزمايشگاهها ثابت كرده است كه جوشانده ميوه هاى مورد صحرائى كشت ميكروب تيفوئيد را سترون مى كند همچنين است درباره باسيلهاى گرتنرر⁽⁸¹⁾(ورم روده اى ) و كلى باسيل كه در ظرف 24 ساعت كست ميكروبهاى نامبرده را نيز بكلى عقيم و سترون مى نمايد.
از آنجا كه اين گياه حاوى اسيد كينيك مى باشد لذا در موارد احتباس ازت در خون در نزد كسانى كه دچار ازدياد اوره خون شده اند توصيه و تجويز مى شود كه بسيار مفيد و مؤ ثر واقع مى گردد و كمك شايانى به بيمار مى كند و او را از يك مسموميت خطرناك نجات مى بخشد.
چنانكه قبلا گفته شد جوشانده اين ميوه باعث پائين آوردن سطح اوره خون مى گردد. نكته قابل توجه آنكه از آنجا كه اين دارو به هيچ وجه محرك نبوده و فاقد هرگونه سميتى است لذا مى توان آنرا به مدت طولانى بدون هيچ دغدغه خاطرى مصرف نمود و از آن استفاده برد. ميوه مورد صحرائى در درمان گلودرد بسيار مفيد و مؤ ثر واقع مى گردد.
براى درمان بيماريهاى خارجى مانند عوارض پوستى از قبيل اكزما و زخمهاى گ وناگون حتى زخمهاى قانقاريائى ، عصاره ميوه تازه مورد صحرائى يا جوشانده بسيار غليظ ميوه خشك آن را به صورت ضماد بر روى موضع نهاده و نواربندى مى كنند.
ميوه هاى مورد صحرائى بسيار لذيذ و خوشمزه بوده و مى توان آنرا به شكل طبيعى مصرف نمود. براى آنكه استفاده درمانى از آن به عمل آيد بهتر است در حال ناشتا خورده شود. بهترين طريقه آن است كه مدت سه الى چهار روز چيزى بجز اين ميوه خورده نشود و غذاى شخص منحصر به آن باشد.
از اين ميوه مى توان ژله يا مربا تهيه نمود ليكن به عقيده ما بهترين راه آن است كه ميوه را خشك كرده در موقع لزوم از جوشانده آن استفاده نمايد. براى اين كار ده گرم مورد خشك شده را در يكصد گرم آب ريخته بر روى آتش ملايم بگذارند و بمدت ده الى پانزده دقيقه بجوشانند سپس آنرا صاف كرده مصرف كنند.
در موارد اسهالهاى طولانى يا اسهال خونى هر دو يا سه ساعت يك فنجان از جوشانده آن را بنوشند. يا آنكه روزى سه الى چهار فنجان بتدريج ميل كنند.