ليمو ترش و عسل يك غذاى مقوى و مغذى را تشكيل مى دهد كه مى تواند بيمارى برفك و آفت را نيز درمان كرده و تحريكات و ناراحتى دهان را تسكين دهد. براى تسهيل كار كبد بهتر است قدرى از برش پوست آن را در سالاد سبزى بريزند و مصرف كنند. پوست ليمو ترش در درمان ضعف و كمبود قدرت عضلانى معده بسيار مفيد واقع مى شود كسى كه تمامى يك ليمو ترش (پوست ، گوشت و آب ) را مى خورد عمل بسيار مفيدى به منظور حفظ سلامت بدن خود انجام مى دهد.
بعضى اوقات براى درمان كرمك كودكان مى توان از هسته هاى ليمو ترش ‍ كه با عسل مخلوط شده باشد استفاده نمود. جوشانده تمامى ليمو ترش ‍ براى دفع كرم روده بسيار مفيد است . اين جوشانده كبدهاى محتقن را نيز بهبود مى بخشد. شب هنگام آب جوش را بر روى سه عدد ليمو ترش كه چهار قاچ كرده باشند بريزند و صبح ناشتا تمامى آنرا ميل كنند. همچنين پوست ليمو ترش هاى مصرفى را نيز به همين طريق مى توان خيس كرده روز بعد مقدارى آبليموى تازه به آن اضافه كرده مصرف كنند. اگر آبليمو را به شير اضافه كنيم شير به خوبى مى بندد.
از مصارف ديگر ليمو ترش آنكه يكى دو قطره آب آن را در موارد زكام در بينى بچكانند. همچنين پوست ليمو ترش را از سمت داخل به روى لثه ها بمالند كه موجب تقويت آنها مى گردد. در موارد گزش حشرات ليمو ترش ‍ را به دو نيم كرده در روى محل گزيدگى كيك و ساير حشرات بگذارند. همچنين مى توان از خواص ضد عفونى آب ليمو ترش در پانسمان زخمها استفاده نمود. اگر چه در ابتدا آبليمو موجب سوزش زخم مى شود ليكن بسيار مفيد خواهد بود. آب ليمو جانشين قطره هاى چشمى ضد عفونى است كه در نوزادان به كار برده مى شود. براى اين كار يك قطره آبليمو در هريك از چشمان كودكان مى چكانند. در مواردى كه چرك در چشم باشد نيز از اين مايع مى توان استفاده نمود. در زمينه بهداشت پوست و زيبائى نيز از آب ليمو بايستى كمك خواست . قسمت داخلى پوست ليمو ترش را روزانه براى لطافت و نظافت پوست صورت و دستها بكار مى برند. آب ليمو ترش بهترين محافظ سرماخوردگى است بعلاوه پوست پا را در برابر اين عارضه سخت و مقاوم مى سازد. آبليمو درد گزش زنبور و ساير حشرات را تسكين داده از بروز عوارض بعدى جلوگيرى مى كند. به عبارت ديگر يك ضد عفونى بسيار قوى به شمار مى رود.
كدوى تنبل (كدو و كدو حلوائى )
كدو كه حاوى مقدار زيادى ويتامين آ است قسمتهاى محكم تشكيلات بدن انسان را غذا داده ساختمان سلولى را از نظر تبادل مواد مغذى و غيره تحت كنترل قرار مى دهد. بايد دانست كه گوشت كدو براى سينه بسيار مفيد بوده و ماده اى خنك كننده و نرم كننده و مدر وملين مى باشد. تخمه كدو دافع كرم بوده در عين حال خنك كننده و مسكن است . گوشت و تخم كدو جمعا داراى اثر و خاصيت تسكين دهنده اعصاب و خواب آور مى باشد كه در موارد بيخوابى يك ماده غذائى بسيار ارزنده اى به شمار مى آيد بعلاوه دردهاى بيمارى تورمى بويژه مجارى ادرار را تسكين بخشيده و بر روى كليه ها و غدد فوق كليه اى اثر بسيار مفيد و مساعدى دارد.
كدو تنبل داروى مفيدى براى مبتلايان به بواسير، سوء هاضمه ، ورم روده و بيماريهاى قلبى - كليوى محسوب مى گردد دكتر لكرك آنرا براى اسهال خونى و بخصوص تب حصبه تجويز مى نمايد.
در تهيه و پختن بعضى نانهاى شيرينى مى توان بجاى ميوه از كدو استفاده نمود. همچنين در سوپ آنرا به كار برد. در سالاد سبزيجات خام نيز مى توان از كدو استفاده نمود. بعلاوه براى رفع يبوست بهتر است از آب آن كه بصورت خام گرفته شده باشد بهره گيرند.
در موارد سوختگيها و تورمهاى مختلف ، گوشت كدو را به عنوان مسكن و نرم كننده بصورت پماد بر روى موضع مى گذارند. در كرم كدو از تخمه كدو استفاده مى شود كه بسيار نافع و مؤ ثر است . براى تهيه اين دارو سى تا پنجاه گرم تخمه كدو را در هاون كوبيده با عسل مخلوط مى كنند و در سه نوبت بفاصله هر نيم ساعت يك قسمت از آن را مى خورند و پس از يك ساعت جوشانده زير آن را ميل مى كنند.
يك قاشق سوپخورى از پوست توسه ⁽⁷⁰⁾ را در يك فنجان آب ريخته مدت دو تا سه دقيقه بجوشانند سپس از روى آتش بردارند و يك قاشق سوپخورى برگ سنا به آن اضافه كنند و مدت ده دقيقه بگذارند دم بكشد.
موقعى كه احساس كار كردن روده ها پيش آمد بر روى سطلى كه سه چهارم آن آب نيم گرم باشد بنشينند. اگر كرم بيرون نيامده باشد پس از دو هفته همين دستور را مجددا تكرار كنند. اين دستور مخصوص افراد بالغ است در مورد كودكان مقدار آنرا به تناسب سن و وزن كودك تغيير داده كمتر كنند.
ميخك
اين ماده معطر داراى خاصيت عجيبى است كه قدرت و نيروى رحم را در تمام مدت وضع حمل حفظ مى كند. بنابراين بر بانوان باردار كه در ماههاى آخر باردارى از اين گياه در سوپ استفاده كنند و در ساعات قبل از زايمان نيز مطبوخى از اين ماده ميل نمايند.
ميخك علاوه بر اين يك ماده دافع كرم است . همچنين ضد عفونى و محرك معده مى باشد. از اين ماده همراه با پياز پخته در سوپ استفاده مى كنند. مى توان آنرا خرد كرده بر روى بعضى مواد غذائى بريزند. به هنگام درد دندان مى توان دو سه عدد آنرا بجوند و بوسيله زبان مغز آن را به قسمت دندان خراب سوق دهند. براى تسكين دندان دردهاى شديدتر بهتر است چند عدد از ميخك را در يك فنجان آب بجوشانند و از اين آب براى غرغره و مضمضه استفاده نمايند.
به
متاسفانه كمتر معمول است كه به همان صورت موجود بخورند و يا آنرا مصرف كنند و اين خود جاى بسى نگرانى است . زيرا به يك ميوه بسيار جالب و قابل توجهى است . در مواقعى كه نمى توان به را به صورت خام خورد لازم است از آن كمپوت درست كنند و براى اين كار اين ميوه را هموزن با شكر بپزند. كمپوت و مرباى به داراى عناصر مفيد گوناگونى مى باشد. از آن جمله مازو كه ماده قابضى است . همچنين اسيد ماليك كه پس از حصول تغيير شكل حالت اسيدى خون را خنثى مى نمايد. بعلاوه پپتين كه موجب جلوگيرى از خونريزى شده قابليت انعقاد خون را فزونى مى بخشد. به هر حال اين مربا براى مسلولين و كليه مبتلايان به بيماريهاى ريوى بسيار مفيد است همچنين در بيماران مبتلا به ورم روده ، اسهال ، اسهال خونى و افراد ضعيف و مستعدين به خونريزى اثر غيرقابل انكارى دارد.
به كه داراى مقدار زيادى ويتامين آ است يكى از عوامل جوانسازى محسوب مى گردد همچنين داراى ويتامين ب مى باشد كه تعادل عصبى را بر عهده مى گيرد بعلاوه حاوى مواد ازته و قند مى باشد كه يك ماده غذائى مقوى و مغذى به شمار مى رود. از به مى توان جوشانده اى تهيه نمود كه براى تقويت معده و روده به كار مى رود. براى اين منظور به را به قطعات ريز تقسيم كرده در يك ليتر آب به مدت نيم ساعت با حرارت ملايم مى جوشانند از لحاظ استعمال خارجى از اين ميوه براى درمان سقوط رحم استفاده مى شود و نيز تنقيه آن را براى رفع سقوط مقعد، بخصوص ‍ به علت اسهالهاى طولانى و شديد به كار مى برند.
لعاب هسته به يا به دانه را نيز نبايستى از خاطر دور داشت . براى استفاده از لعاب به دانه چند عدد هسته به را در نصف استكان آب نيم گرم ريخته مدتى مى گذارند بماند. از آن براى تسكين دردهاى تورمى مانند دردهاى سرمازدگى ، بعضى انواع بواسير، ترك پستان و هر نوع تحريكات پوستى استفاده مى كنند.
خيار
از آنجا كه خيار حاوى مقدار زيادى آب است مردم به غلط چنين تصور مى كنند كه اين ميوه قيمتى فاقد ارزش غذائى بوده و به هيچ وجه مغذى نيست . در صورتيكه اين اشتباه محض است و هيچگونه اعتبارى ندارد و بعلاوه آب خيار به منزله خون گياهى است .
خيار داراى مقادير زيادى ويتامين ث بوده و بدين سبب قدرت درمانى و معالجاتى دارد بدين ترتيب كه با حل كردن مواد اورات و بلورهاى اسيد اوريك بدن را لوث وجود اين گونه سموم پاك مى سازد. به همين جهت است كه در درمان مبتلايان به روماتيسم و نقرس نقش مهم و مؤ ثرى ايفا مى كند. علاوه بر آن مخاطهاى سست و عفونى را اصلاح نموده بهبود مى بخشد و نيز به مناسبت وجود گوگرد و مواد لعابدار، اين ميوه را در درمان بيماريهاى شبه حصبه (پاراتيفوئيد) و كلى باسيلوز(بيماريهاى ناشى از اثر كلى باسيل بر روى روده ها) به كار برده از آن استفاده مى كنند. اغلب مردم از خواص خيار در مورد جوان كنندگى و دفع چين و چروك پوست اطلاع دارند و بدين لحاظ از آب خيار براى اين منظور استفاده مى كنند. براى از بردن بردن چروك صورت خيار را بطور حلقوى بريده و مستقيما بر روى چروك هاى صورت مى گذارد.
گشنيز
گشنيز يكى از سبزيجات بسيار مطبوع و معطرى است كه علاوه بر دارا بودن ويتامين آ سرشار از ويتامين ث نيز مى باشد گشنيز را بصورت خام در جزو سبزيهاى خوردنى مصرف مى كنند و بصورت پخته در بعضى آشها و سوپها به كار برده و يا همراه با برنج مى پزند. گشنيز از سبزيجات بسيار مفيدى است كه بويژه براى دفع گازهاى دستگاه گوارش تجويز مى شود. تخم گشنيز را در شيرينى پزى براى معطر كردن بعضى انواع شيرينى ها به كار مى برند كه علاوه بر آن هضم شيرينى را آسانتر مى سازد. بعلاوه تخم گشنيز مقوى معده بوده و به عمل گوارش كمك مى نمايد همچنين داراى خواص مدر مى باشد. گشنيز را بصورت دم كرده نيز مى توان مصرف نموده يك فنجان پس از ناهار يا شام بنوشند.
شاهى آبى
شاهى آبى يا بلاغ اوطى از گياهانى است كه از ازمنه قديمه مورد توجه و علاقه مردم قرار داشته و شهرت آن روز به روز نه فقط كاهش نيافته بلكه با پيدايش و بسط علم تغذيه خواص نيك آن بيشتر مورد توجه و تاثير قرار گرفته است . حتى با تحقيقات و آزمايشهائى كه به وسيله پرفسور لئون بينه به عمل آمده حقايق جديد و جالبى را بر ما مكشوف ساخته است . پرفسور مزبور عصاره شاهى آبى را به موشهاى خانگى و موشهاى صحرائى تزريق نموده و دريافته است كه موجب جلوگيرى از پيشرفت سرطان در اين جوندگان گرديده است . علاوه بر آن دانشمند مزبور خاطر نشان مى سازد كه خوراندن يك گرم شاهى آبى در روز خوكچه هندى را كه قبلا به رژيم مولد اسكوربوت گذاشته شده باشد از اين بيمارى رهائى مى بخشد.
شاهى آبى علاوه بر دارا بودن ويتامين ث به مقدار زياد و استثنائى داراى ويتامين آ، ب 1، ب 2، ا و پ پ نيز مى باشد. همچنين مقادير زيادى كاروتن دارد كه از اين لحاظ مى توان آنرا با هويج برابر دانست .
گر چه شاهى آبى كه در مزارع كاشته مى شود از لحاظ تركيب شيميائى با نوع وحشى آن برابرى مى كند ليكن نوع اخير آن به سبب خلوص تضمين شده اش بر نوع پرورشى آن برترى و رجحان بيشترى دارد. موقعى كه از شاهى آبى كاشتنى مصرف مى شود بايستى آنرا به دقت و به مقدار زياد بشويند تا كود و مواد زائدى كه به برگهاى آن چسبيده است جدا گردد. بعضى از زارعين شاهى آبى را در آب به عمل مى آورند كه بسيار عالى و مطبوع است .
يكى ديگر از خزاين گرانبهاى شاهى آبى وجود مواد روغنى اصلى و اساسى گوگرد دارى است كه مخاط دستگاه تنفسى را به صورت مطلوبى تغيير مى دهد. كسانى كه از نزله هاى ريوى رنج مى برند، مبتلايان به برنشيت (مخصوصا اشخاصى كه خلطهاى چركى خارج مى كنند) افراد دچار سرفه هاى دائم و قطع نشدنى ، سياه سرفه و سل ريوى مى توانند با خوردن شصت تا يكصد و پنجاه گرم مطبوخ شاهى آبى خواه سرد يا نيم گرم از خواص اين گياه مفيد و شفا بخش استفاده كرده بهره گيرند. از همين مطبوخ عصاره مى توان براى دفع كرم نيز استفاده كرد....
علاوه بر خواص فوق شاهى آبى مقدار قابل ملاحظه اى املاح و مواد معدنى از قبيل آهن ، كلسيم ، فسفر، ارسنيك ، منگنز، مس ، روى و گوگرد (قبلا گفته شده بود) دارد.
املاح معدنى فوق الذكر به اين سبزى قدرت درمان كنندگى بيماريهاى حاصله از كمبود املاح را مى بخشد و بخصوص در معالجه كمخونى و ضعف و ساير عوارض مربوطه بسيار مفيد و مؤ ثر واقع مى شود.
شاهى آبى يكى از گياهان اشتها آور، مقوى ، تصفيه كننده خون و مدر بوده و بعلاوه مقوى معده سبك كننده كار كبد مى باشد كه بويژه كبد را از حالت احتقاق خارج مى سازد. بدين جهت مصرف اين گياه را در خيزههاى عمومى بدن ، سنگ و بيمارى مجارى ادرار، اكزما و ساير بيماريهاى پوستى ، ديابت ، درد گوش ، جرب و حبس البول عصاره را با مقدار مساوى روغن زيتون به كار مى برند. شاهى آبى را بصورت استعمال خارجى نيز مورد استفاده قرار مى دهند. مثلا براى درمان ريزش مو و تقويت رويش مو و تقويت رويش آن پوست سر را با عصاره برگ اين گياه آغشته نموده مى پوشانند. همچنين براى التيام بعضى از انواع زخم از برگ شاهى آبى تازه استفاده نموده روى زخم را با آن پانسمان مى كنند. علاوه بر آن براى محكم نمودن لثه ها بهترين وسيله جويدن برگهاى تازه شاهى آبى است .
زيره
زيره يكى از دانه هاى معطر و مفيدى است كه در اغلب كشورها مانند هلند و نيز در كشورهاى خاورميانه براى معطر ساختن پنير از آن استفاده مى كنند. ليكن مورد استعمال اصلى و اساسى آن در تقويت معده و ازدياد اشتها و دفع گازهاى معده و روده است . زيره يك ماده مقوى معده است كه علاوه بر اين خاصيت چنانكه گفته شد گازهاى متعفن را دفع مى كند و در بهداشت و تنظيف مجارى گوارشى نقش مؤ ثرى را ايفا مى نمايد. زيره داراى خاصيت مدرى بوده و علاوه بر آن موجب تسهيل جريان خون قاعدگى مى گردد. يكى ديگر از خواص جالب اين گياه آن است كه ترشح شير را در زنان شيرده فزونى بخشيده و آسانتر مى سازد.
علاوه بر آنكه زيره را در بعضى خوراكها به مصرف مى رسانند تركيب آن با برنج بصورت زيره پلو نيز يكى از خوراكهاى مطبوع و مطلوب را تشكيل مى دهد كه در موارد ضعف معده و اسهال بسيار مفيد واقع مى شود.
مى توان از زيره بصورت دم كرده نيز استفاده نمود و يك قاشق مربا خورى ، از آن را براى يك فنجان آب اختصاص داد. در مورد درمان پستانهاى محتقن يا اورام بيضه نيز مى توان از ضمادى كه بوسيله تخم زيره تهيه شده باشد استفاده نمود.
ميوه گل نسترن
اگر ميوه گل نسترن را كه به رنگ قرمز است باز كرده بشكافيم و در دهان بگذاريم ملاحظه خواهيم كرد كه داراى طعم و مزه مطبوعى مى باشد. گوشت اين ميوه داراى مازلو مى باشد كه ماده قابضى است و بدين جهت در موارد بيماريهاى اسهال و اسهال خونى خدمت قابلى انجام مى دهد. علاوه بر آن داراى اسيد ماليك و اسيد سيتريك نيز مى باشد كه تعادل اسيدى - قليائى اخلاط بدن را حفظ مى كند و نيز پكتين موجود در آن داراى خواص بند آورنده خون مى باشد و بعلاوه از بروز خونريزى نيز جلوگيرى مى نمايد.
اين ميوه گذشته از خواص فوق داراى قدرت دفع كرم مى باشد و در مورد كرمهاى مدادى بسيار مفيد واقع مى گردد. ميوه گل نسترن سرشار از ويتامين ث است و در موارد كمبود اين ويتامين مصرف آن بسيار نافع واقع مى گردد براى استفاده از اين ميوه مى توان آن ر ابه همان صورت موجود مصرف نمود. ليكن براى استفاده سريعتر و مؤ ثرتر كافى است پنج گرم آن را در يكصد سانتى متر مكعب آب ريخته چند دقيقه بجوشانند و روزى دو الى سه فنجان ميل كنند.
دم كرده ميوه گل نسترن را در موارد معمولى - اسهال خونى - دل بهم خوردگى ، ورم كليه ، حبس البول ، اسكوربوت ، و راشيتيسم مى توانند مصرف نموده از خواص آن برخوردار شويد. راحت ترين طريقه آن است كه پنجاه تا شصت گرم آن را در يك ليتر آب سرد بريزند و بگذارند مدتى خيس بخورد سپس آن را بر روى آتش گذارده و بجوشانند پس از جوشاندن از روى آتش برداشته بگذارند كمى حرارت خود را از دست بدهد سپس در كنار آتش ملايم بگذارند تا دم بكشد آنگاه آنرا صاف كرده كمى قند يا شكر به آن اضافه نموده روزى دو الى سه فنجان ميل كنند.
خرما
خرما يكى از ميوه هاى بسيار معروف و مهم قديمى است كه پلين شناس ‍ نامدار رومى كه در قرن اول قبل از ميلاد مسيح مى زيسته انواع مختلف اين ميوه را بخوبى مى شناخته و ذكر كرده است . پلين ميوه خرما را بقدرى لذيذ و گوارا مى دانسته كه معتقد بوده از خوردن آن كسى سير نمى شود و موقعى از خوردن آن دست برمى دارد كه احتمال خطر در خود حس ‍ كند.
در حال حاضر دو نوع خرما بيشتر مورد توجه است ، خرماى تازه يا رطب و خرماى خشك . خرما يك غذاى بسيار گرانبهائى است كه اينك به شرح آن مى پردازيم :
خرما يكى از ميوه هايى است كه به سبب دارا بودن مقادير كافى فسفر و كلسيم متناسب با آنچه مورد لزوم بدن انسان است در درجه اول اهميت قرار گرفته است .
علاوه بر آن داراى مقدار قابل ملاحظه اى ويتامين آ مى باشد(ويتامين نمو) كه براى تثبيت كلسيم نيز مورد لزوم است . همچنين داراى ويتامين ب 1 است كه براى جلوگيرى از اورام و عفونتهاى مفصلى به كار مى رود. و علاوه بر آن از لحاظ تغذيه اى نيز داراى خواص بيشمارى از نظر تسريع جذب مقادير لازم كلسيم و فسفر مى باشد. خرما سلولهاى عصبى را تجديد حيات مى بخشد و فسفر آن بهترين داروى هر كمبود و اختلالاتى است .
بر طبق تحقيقات علمى انجام شده چنين تخمين زده اند كه نياز روزانه بدن انسان به آهن در حدود 9/0 ميلى گرم در روز است . حال در حدود 5/3 تا 5 ميلى گرم آهن در هر صد گرم خرما وجود دارد. بنابراين براى تامين آهن بدن لزومى نيست مقدار زياد خرما مصرف كنيم . از آنجا كه مى دانيم آهن ماده اصلى سازنده گلبول سرخ خون است بنابراين بخوبى متوجه مى شويم كه مصرف اين ميوه تا چه حد در درمان و جلوگيرى از هر نوع كمخونى مفيد و مؤ ثر واقع مى شود.
از لحاظ وجود منيزيم نيز مطلب جالبى به اطلاعتان مى رسانيم . بايد دانست كه براى توليد يك كيلوگرم خرما مقدار يك متر مكعب آب مورد لزوم است . از طرف ديگر غلظت آبهاى صحارى و واحدها از نظر منيزيم بسيار قابل ملاحظه و به حدى است كه به اين ميوه خواص ضد سرطانى قابل توجه و غير قابل مقايسه اى مى دهد تا آنجا كه در بين اهالى بومى مناطقى كه غذاى اصلى آنها خرماست سرطان ديده نمى شود.
جداول علمى تعيين كرده است كه نياز روزانه بدن انسان به ماده معدنى منيزيم در حدود 250 ميلى گرم مى باشد در حاليكه در هر صد گرم خرما 63 ميلى گرم از اين ماده معدنى وجود دارد بنابراين مصرف نيم كيلوگرم خرما بجاى تمام غذاهاى ديگر، با كمال آسانى احتياج بدن را از لحاظ منيزيم رفع مى نمايد. و حتى مقاديرى هم اضافه بر نياز باقى مى ماند. ميدانيم كه منيزيم يكى از مواد معدنى است كه جزو املاح ((حياتى و زنده )) به شمار مى رود كه مورد نياز انسان و حيوان بوده و بوسيله نباتات و گياهان آماده شده و در دسترس قرار مى گيرد.
بر طبق تحقيقات و مطالعاتى كه پروفسور دلبه انجام داده معلوم شده است كه كمبود منيزيم استعداد به ابتلاء سرطان را افزايش داده شخص را در معرض ابتلاء به اين بيمارى بدخيم قرار مى دهد. بنابراين ارزش و اهميت اين گونه ميوه هاى سرشار از منيزيم بخوبى معلوم مى شود. علاوه بر خواص ضد سرطانى ، منيزيم يك كاتاليزور⁽⁷¹⁾ مورد لزوم از لحاظ انجام بعضى مراحل تغذيه اى مى باشد.
علاوه بر آن منيزيم يك ماده مقوى است كه به عضلات نيرو بخشيده و اعصاب را تقويت مى كند همچنين با همكارى فسفر اعمال مغزى را بيشتر به كار انداخته و تحريكات دماغى را فزونى مى بخشد و در نتيجه قواى عقلانى را نيرو مى بخشد.
خرما جوش جوانى يا آكنه را بهبود بخشيده از بين مى برد و يكى از عناصر تجديد قواى جوانى به شمار مى رود. مى دانيم كه منيزيم مغز سالخوردگان بتدريج از بين مى رود بنابراين براى جبران اين كمبود لازم است اين دسته افراد از اين ميوه مغذى كه سرشار از منيزيم است استفاده نمايند تا از املاح زنده و جوان آن برخوردار شوند. در اينجا از موقع استفاده كرده اضافه كنيم كه منيزيم عنصر مفيد و ارزشمندى براى پرستات و كليه ها نيز مى باشد.
در بعضى مواقع كليه ها اجازه مى دهند كه قند از راه ادرار به خارج دفع شود. اين حالت مرضى را ديابت يا بيمارى قند مى نامند. در اين مواقع مقدار بسيار ناچيز منيزيم كافى خواهد بود تا كليه ها را مجددا به حال عادى برگرداند. بنابراين مبتلايان به ديابت يك ماده مفيدى را در خرما مى يابند كه علاوه بر منيزيم سرشار از ويتامين ب 2(كه وجودش براى جذب بيشتر مواد غذائى به ويژه ئيدرات دو كربن ها مورد لزوم است ) نيز مى باشد.
در اينجا به خاطر بياوريم كه طبق محاسبه متخصصين علم تغذيه هر شخص روزانه به 3000 كالرى احتياج دارد. خرما نيز در هر صد گرم 350 كالرى ايجاد مى كند. بنابراين يك كيلو خرما احتراق روزانه بدن يك شخص را بخوبى تامين مى نمايد.
كورنونسكى ⁽⁷²⁾ يكى از متخصصين تغذيه در كتابى كه درباره خرما نوشته اظهار مى دارد((لازم است بدانيم كه قدرت نيروبخشى خرما به مراتب بيش از قند معمولى است زيرا خرما يك ماده زنده اى مى باشد كه ارزش تغذيه اى آن دو برابر قند است .))
علاوه بر آن كورنونسكى مى افزايد((آيا خوردن يك خرما ده برابر مطبوعتر از جويدن يك حبه قند نيست ؟ ورزشكاران بايستى متوجه اين نكته مهم باشند كه خرما يك غذاى رژيمى مفيدى از لحاظ تقويت و افزايش نيروى عظلانى است ))
از طرف ديگر ما مى توانيم به اين موضوع توجه داشته باشيم كه حرارت لازم براى رسيده شدن خرما بر روى نخل در حدود 30 درجه سانتى گراد است كه بطور روزانه در حدود شش ماه به طول مى انجامد كه جمع كل آن به حدود 6000 درجه سانتى گراد مى رسد در صورتيكه حرارت لازم براى رسيده شدن گندم به بيش از 3000 درجه سانتى گراد نمى رسد. بنابراين مى توان اين ميوه را مخزن بزرگ و قابل ملاحظه نيرو دانست كه مى تواند نيازهاى اشخاص و بخصوص كودكان را رفع و تامين كند.
بهترين دسرها و تنقلاتى كه مى توان تهيه نمود آنهائى است كه به وسيله خرما آماده گردد. مثلا رنگينك كه بوسيله آرد و روغن و خرما و گردو تهيه مى شود علاوه بر آنكه لذيذ است يك غذاى كامل نيز محسوب مى شود. رنگينك را ابتدا در شيراز تهيه مى كردند امروزه در اغلب خانواده هاى شهرهاى مختلف ايران مى پزند.
خرما را بصورت فشرده نيز مصرف مى كنند همچنين از اين ميوه قيمتى تهيه مى كنند. نوع ديگر آن نانهاى شيرينى گوناگون است كه در صورتى كه تخمير نشود مى توان مدت زيادى آنها را نگاهدارى نمود.
بعضى چادر نشين ها خرما را خشك كرده و پس از خشك شدن جسم سختى بدست مى آيد كه آنرا متراكم نموده در مواقع لزوم قسمتى از آنرا بريده مصرف مى كنند.
در بعضى كشورهاى مغرب زمين خرمائى كه براى فروش عرضه مى شود از يك ورقه ماده قندى پوشيده شده است كه آنرا از خشك شدن كامل محافظت مى نمايند. البته چنين خرمائى چندان مطلوب نبوده و از لحاظ بهداشتى فاقد خواص خرماى طبيعى است كه براى سلامت مزاج نيز چندان مفيد نمى باشد. در اين نقاط بايستى خرماى طبيعى را جستجو نمود و از جعبه هاى خرماى آن چنانى استفاده نكرد.
در مواردى كه به سبب كمبود املاح و مواد لازم ، به خرما احتياج پيدا مى شود لازم است به مدت يك ماه روزانه نيم كيلوگرم خرما مصرف نمايند. درباره كودكان خرما را همراه با نان كامل همه روزه صبح به عنوان ناشتائى مى دهند. خوردن خرما بعد از غذا يك دسر بسيار خوبى است .
اسفناج
اسفناج علاوه بر آنكه يكى از سبزيجات سرشار از آهن است داراى مخمر مخصوصى نيز مى باشد كه موجب تسهيل جذب آهن مى شود و وجود آن براى جذب اين ماده معدنى در بدن لازم و ضرورى است . ما بايستى نسبت به اسفناج علاقه و اطمينان كامل داشته باشيم چه اين سبزى به ما آهن ، املاح آهن ⁽⁷³⁾ و مواد مفيد ديگرى مى دهد از قبيل سود قليائى كننده ، مواد آهكى (براى استخوانها و عضلات )، آرسنيك (مقوى )، مواد صمغى لعابى (براى مخاطها و مفاصل )، مواد ئيدروكربنه (نيروبخش ) و يد كه همراه با آهن و يد را تسهيل مى نمايد. ساپونين ⁽⁷⁴⁾ ترشح معدى را تسهيل مى نمايد و جذب بعضى مواد مانند املاح و كلسيم را در روده ها باعث مى شود.
اين سبزى سرشار از ويتامين هاى آ، ب 2 و ث مى باشد. حاجت به گفتن نيست كه ويتامين ث موجود در اسفناج در نتيجه پژمردگى يا ماندن در جاى گرم به تدريج كمتر شده ممكن است بكلى از بين برود. بنابراين بايستى همواره آنرا در جاى خنك نگاهدارند.
از آنجا كه اسفناج داراى آهن و مخمر مخصوص جذب آهن مى باشد. بهترين داروى كمخونى به شمار مى رود كه گويچه هاى خون را افزايش ‍ مى دهد. بدين جهت براى زنان باردار و مبتلايان به كمخونى بسيار مفيد واقع مى گردد.
خواص تثبيت كنندگى مواد معدنى و املاح به بدن كه اسفناج واجد آن است به سبب وجود كلروفيل تشديد مى گردد. اسفناج جزو سبزيجات پر كلرفيل است كه موجب تقويت عضلات بخصوص عضلات قلب مى شود. بعلاوه يكى از مواد مقوى و مغذى بوده و خون را تجديد حيات مى بخشد. بديهى است براى بهره گيرى از خواص گوناگون محتوى در اين سبزى كم نظير بهتر است آنرا به همان شكل اوليه اش مصرف نمائيم و بهترين طريقه آن باشد كه خام خورده شود.
موقعى كه مقدارى اسفناج را در قابلمه مملو از آب زياد ريخته و مى جوشانند محصولى كه به دست مى آيد فاقد خواص مورد انتظار است زيرا مواد اصلى آن خراب شده و مقدار زيادى از آن در آب حل گرديده كه آن آب را هم به دور مى ريزيد و چيزى كه باقى مى ماند و بدست شما مى رسد اسكلتى از اسفناج بيش نيست .
بطور كلى پختن اسفناج به هيچ وجه توصيه نمى شود حتى اگر آن را در فر بگذارند زيرا حرارت موجب خراب شدن و تغيير شكل يافتن مواد اصلى و عامله اسفناج مى گردد و نيز مواد زنده آن و بخصوص ويتامين هاى آن نيز از بين مى روند. بنابراين تنها شكل خام آن است كه بايد به مصرف برسد تا از تمامى مواد مفيده آن بتوان بهره گرفت . براى اين منظور ابتدا از چند برگ اسفناج شروع كرده آن را در سالاد بريزند و پس از آنكه چندى به اين كار ادامه داديد و به آن عادت كرديد بر مقدار آن ببيفزائيد و پس از اضافه كردن روغن زيتون و كمى نمك ميل كنيد.
اسفناج را مى توان همراه با قارچ در حالى كه روغن زيتون به آن اضافه كرده باشيد مصرف نمائيد. اين سبزى مفيد را براى مصارف خارجى نيز مورد استعمال قرار دهند. ضماد خام آن جهت بر طرف كردن تورمهاى حاصله از گزش بعضى حشرات مانند زنبور بسيار نافع است . اسفناج پخته را مى توان در درمان بعضى جوشها به كار برد. بعلاوه به سبب مواد صمغى لعابدارى كه داراست براى رفع يبوست بخصوص در مبتلايان به بواسير نافع مى گردد و نيز براى محكم كردن لثه و جلوگيرى از بوى نامطبوع دهان مفيد واقع مى شود.
زرشك
زرشك ميوه يكى از گياهانى است كه به صورت درختچه در نواحى كوهستانى مى رويد. در ايران بيشتر در نواحى خراسان از قبيل دامغان و سمنان و شيروان ، شاهرود و غيره به مقدار زياد و تجارتى بدست مى آيد زرشك ر امى توان ميوه طول عمر ناميد. گياهانى كه به وسيله آب زرشك آبيارى شده اند طول عمرشان بيش از آنهائى بوده است كه با آب تنها آبيارى شده بوده اند. زرشك مقوى معده و افزايش دهنده اشتها بوده و به عنوان تب بر و تسهيل كننده ترشح صفرا شناخته شده است . زرشك داراى ويتامين ث مى باشد و از اين نظر در ازدياد مقاومت بدن در برابر بيماريها بويژه بيماريهاى عفونى و سرماخوردگى نقش مؤ ثر و مفيدى را ايفا مى نمايد.
زرشك را به صورت پخته همراه با برنج به صورت زرشك پلو مصرف مى كنند. خيسانده آن را به شكل ((آب زرشك )) براى رفع عطش و به عنوان نوشابه خنك كننده مى نوشند كه ضمنا داراى خواص صفرابرى بوده و كار كبد و كليه را تسهيل نموده خون را تصفيه و ترشح ادرار را تحريك مى كند و در نتيجه دفع ادرار زيادتر مى شود.
ترخون
ترخون از سبزيهائى است كه به لحاظ وجود اسانسهاى معطر در درجه اول قرار گرفته است . ترخون مجارى دستگاه گوارشى را ضد عفونى نموده و از تخميرهائى كه موجب گنديدگى مى شود جلوگيرى به عمل مى آورد. بعلاوه محرك عمل هضم بوده و گازهاى عفن را دفع مى كند. ترخون باعث قطع تب و تسهيل جريان خون قاعدگى مى شود بعلاوه در دردهاى عصبى و مفصلى و روماتيسم مسكن خوبى به شمار مى رود. (پنج گرم ترخون را خرد كرده در يك فنجان آب جوشان بريزند و بمدت ده دقيقه آنرا دم كنند. اين دم كرده را بر حسب اقتضا مى توان بعد از غذا يا هر موقع كه ميل كرده باشند بنوشند.)
باقلا
در ايام پيشين براى باقلا اهميت خاصى قائل بوده و ارزش زيادى بر آن . مى نهادند. اكنون نيز در بعضى از نواحى وضع همچنين است . علت آن بيشتر به سبب نيروئى است كه به مصرف كننده داده و دستگاه ادرار و تناسلى را نيز تصفيه مى كند. به عبارت ساده تر و به زبان ديگر اين ماده غذائى داروى معالج كليه اختلالات دستگاه ادرارى است كه مصرف آن تجويز و توصيه مى شود. باقلا را به عنوان مسكن سرفه و اسهال خونى و استفراغ و سنگهاى مجارى به كار مى برند.
از لحاظ غذائى ، باقلا يكى از مواد بسيار مغذى غير قابل انكارى است كه مواد ئيدروكربنه آن نسبت به بقولات مشابه كمتر و در عوض پروتئين بيشترى دارد كه در ساختن و نگاهدارى بافتهاى بدن بسيار مفيد بوده و وجودش ضرورى است .
باقلا را در اغلب غذاها و سوپها و آش و كوفته و بخصوص بصورت باقلا پلو و دمپختك باقلا به كار مى برند.
باقلا را همراه با پوست خارجى پخته و قسمتهاى نرم آنرا مصرف مى كنند كه داراى املاح و مواد معدنى بسيارى است اين ماده غذائى گياهى داراى ويتامين هاى مختلف بخصوص ويتامين ب و ث مى باشد.
از گل باقلا، جوشانده و دم كرده اى تهيه مى كنند كه براى تسكين دردهاى كليوى در موارد قولنجهاى كليه ، لمباگو يا دردهاى سياتيك استفاده مى شود. براى اين منظور پنج گرم گل باقلا را در يك فنجان آب جوشان دم كرده به مدت ده دقيقه مى گذارند تا بخوبى دم بكشد. اگر بخواهند از باقلا دم كرده تهيه كنند بيست تا سى گرم آن را در يك ليتر آب به مدت ده دقيقه جوشانده و در مواردى كه آلبومين در ادرار ديده شود مصرف كنند.