تقريظ استاد محمدهادى معرفت - پيشگفتار

بسم اللّه الرحمن الرحيم

كتابى كه در پيش رو داريد, ترجمه و تلخيص كتاب صيانةالقرآن من التحريف اثر نويسنده گرانقدر استاد ارجمند حضرت آيةاللّه محمدهادى معرفت ـدام ظله العالى ـ است كه سعى شده با قلمى روان و رسا نگارش يابد.
مى دانيم كتاب مقدس قرآن نزد همه مسلمانان جهان ـ به ويژه شيعيان و پيروان اهل بيت پيامبررـ از جايگاه بس والا برخوردار بوده و در راس همه امور آنان جاى دارد به طورى كه چيزى به پايه آن نـمى رسد .
لذا در حفظ و نگهبانى از آن , تمام سعى و تلاش خود را به كار برده و جلو دست درازى دشـمـنـان و نـامحرمان را گرفته و آن را به همان صورت نخستين و دست نخورده نسل به نسل مـنـتـقـل نـمـوده ودر پـرتـو نـورافـشـانى هاى آن , راه خود را به سوى آينده اى تابناك , گشوده ومـى گـشـايـنـد .
با اين همه , دشمنان و بدخواهان از تفرقه افكنى , ايجاد شبهه وزدن اتهام دست برنداشته و برنمى دارند.
در ايـن كتاب گوشه اى از مهمترين اتهامات دشمنان اسلام و بدخواهان ـوبه دنبال آنها نادانان ـ به اسـلام و مـسـلمانان درباره قرآن كريم , مطرح و پاسخ مناسب آن داده شده است و در اين مورد از كلى گويى پرهيزشده بلكه موارد اتهام به طور مشخص و جزئى مورد بررسى قرار گرفته است .
امـيـدوارم , بـا مـطـالـعـه اين كتاب , حقيقت جويان و جوانان عزيز در مقابل سمپاشى ها و تهاجم دشـمـنـان و اسـتـكـبـار جـهانى , مسلح شده با آگاهى و آمادگى بيشترى به مقابله برخيزند و نقشه هاى شوم آنان را به خودشان برگردانند و با آگاهى كامل و سرافرازى , راه سازندگى , ترقى و پيشرفت علمى و معنوى خويش را ادامه دهند.

يادآورى

1ـ پاورقى هاى مترجم با علامت م مشخص شده و اضافه هاى مترجم در متن , داخل علامت [ب] قرار گرفته است .
2ـ اضافه هاى پندارى آيات داخل علامت /ب/ نوشته شده است .
3ـ در ترجمه آيات قرآن , عمدتا ازترجمه حضرت آية اللّه مكارم شيرازى استفاده شده است .
در پـايـان , از همه كسانى كه مرا در اين راه يارى رسانده اند, به ويژه مركزانتشارات دفتر تبليغات اسلامى قم سپاسگزارم و كاميابى همگان را از خداوند منان خواستارم .
محمد شهرابى فراهانى

سرآغاز

بسم اللّه الرحمن الرحيم الحمدلله وسلام على عباده الذين اصطفى محمد واله الطاهرين .
بى شك نسبت تحريف و دگرگونى به كتاب خداوند عزيز و حميد, يك نسبت ظالمانه و مخالف با صـريـح قـرآن اسـت , چـراكـه خـداونـد سـلامت و جاودانگى آن را در طول اعصار تضمين كرده مـى فـرمـايـد: انـا نـحـن نزلنا الذكر وانا له لحافظون ((1)) , ما قرآن را نازل كرديم و خودمان (براى هميشه ) حافظ و نگهبان آن خواهيم بود .
اين نسبت كوركورانه و قديمى , از زمان اختلاف صاحبان مصحف هاى اوليه شروع شد, همان زمانى كه يك رقابت شديد در ثبت و نگارش قرآن و تعليم قرائت آن در جريان بود و هركدام گمان داشت قرائت صحيح نزد اوست و ديگران راه خطا مى پويند.
ايـن وضع ادامه داشت تا زمان توحيد مصاحف (انتخاب قرآنى واحد) در عهد عثمان ولى متاسفانه ايـن كـار بـه دسـت جـمـعـى انجام شد كه به درستى , كفايت وصلاحيت اين امر مهم و حياتى را نداشتند, از اين رو اشتباهاتى در رسم الخط ونحوه نگارش قرآن رخ ‌داد و بين نسخه هاى متعدد آن با نسخه اصلى ـكه در مدينه و دارالحكومه نگهدارى مى شدـ اختلاف پديدآمد. ((2)) در ايـن مـيـان بـعـضى از صحابه و تابعين ـمانند ابن مسعود, عايشه , ابن عباس و همانند ايشان از تابعين كه تعدادشان كم نبودـ در مورد نگارش قرآن و تعليم قرائتها, نظريات و ايراداتى داشتند .
از خلال اين گفتگوها و برخوردها, روايات و حكاياتى باقى ماند كه ظاهرگرايان و حشويه با حرص و ولـع تـمـام آنـهـا را ضـبط و در كتابهاى روايى خود نقل كردند و همين امر بعدها مشكل احتمال تـحـريـف در نـصـ قـرآن كـريـم را به وجود آورد .
آنچه موجب گرمى بازار اين جريان غبارآلود و رواج يـافـتـن اين اباطيل و گزافه ها شد, نغمه هاى الحادى و جاهلى بدخواهان ـمانند بنى اميه و ديـگـران ـ بود كه خواب درهم شكستن عظمت اسلام و پايين آوردن كرامت قرآن را در سر بى مغز خود مى پروراندند .
هيهات ! چه گمان باطلى دارند, خداوند سبحان مى فرمايد: يريدون ليطفوا نور الله بافواههم والله مـتـم نوره ولوكره الكافرون ((3)) , آنان مى خواهند نور خدا را با دهانهاى خود خاموش سازند, ولى خداوند نور خود را كامل مى كند هرچند كافران خوش نداشته باشند .
در اين ميان , جمعى از انديشمندان ـكه پنداشته اند اين روايات از نظر سند, صحيح بوده و بر وقوع تـحـريـف در نـص قـرآن , دلالت صريح دارندـ در پى تلاشى بى ثمر, سعى نموده اند اين روايات را تـوجيه كنند .
از اين رو برخى از اين روايات را ـبا همه پراكندگى و ضعفى كه دارندـ پذيرفته و به مـضـمـون آن فتوا داده اند و پاره اى ديگر را پس از آن كه راهى براى تاويل آن نيافتند رهاكرده , به كنارى نهادند و آخرين سخنى كه در اين زمينه بافته اند مساله نسخ تلاوت است , البته بطلان اين پندار خام طبق قواعد علم اصول روشن مى باشد .
ابـن حـزم انـدلـسـى مـى پـندارد حكم رجم و سنگساركردن پيرمرد و پيرزن زناكار از قرآن كريم استفاده شده و به اين روايت استناد جسته است :
ابيبن كعب پرسيد: سوره احزاب چند آيه دارد؟ گفتند: 73 يا 74 آيه .
گـفـت : سوره احزاب معادل سوره بقره يا طولانى تر از آن بوده و آيه رجم نيز در آن بود آيه رجم اين است : اذا زنى الشيخ والشيخة فارجموهمها البتة نكهالا من الله والله عزيز حكيم , هرگاه پيرمرد و پـيـرزن زناكردند حتما آنها را سنگسار كنيد .
اين عذاب و كيفرى است از ناحيه خداوند و خداوند شكست ناپذير و حكيم است .
ابن حزم مى گويد: سند اين روايت بسيار صحيح و درخشان است و جاى گفتگو ندارد, منتها لفظ ايـن آيـه و تـلاوت آن , مـنـسوخ ‌گشته , تنها حكم و محتواى آن باقى است .
((4)) در مورد دفعات شـيـردادن ـكـه مـوجـب مـحـرم شـدن مى شودـ نيز به دو روايت ازعروة از عايشه استدلال كرده مى افزايد: اين دو خبر در نهايت صحت و راويان آن در سرحد عظمت و اطمينانند و كسى را ياراى رهاكردن اين دو روايت نيست .
آن گـاه مى پرسد: چگونه ممكن است بعد از پيامبر (ص) آيه اى از قرآن كريم حذف شود؟ چراكه اين يك جـرم و جـنـايت نسبت به ساحت مقدس قرآن است و در پاسخ مى گويد: تنها نوشتن اين آيات در قرآنها باطل شده اما محتوا و حكمشان همچنان باقى است درست همانند آيه رجم ((5)) .
هـمچنين محى الدين ابن عربى مى گويد: بعضى از اهل كشف و شهود گمان برده كه بسيارى از آيـات نـسخ ‌شده از مصحف عثمان ساقط گرديده است , هرچند در درستى قرآن موجود هيچ كس گـفـتگويى ندارد. ((6)) بعضى از متاخران نيز فريب اين افسانه هاى پوسيده را خورده در لابه لاى سخنان خود آن را منتشر ساخته اند ((7)) .
امـا فـقهاى اماميه , خط بطلان بر همه اين پندارهاى خرافى كشيده , هيچ گونه ارزش و اعتبارى براى اين افسانه ها در زمينه فقه و فتوا قائل نيستند.
تـصميم داشتيم سخن از اين پندار كهنه برگيريم و بطلانش را به وضوح آن واگذاركنيم , چراكه نـزد عقل سستى و بى پايگى اين پندارها و افسانه ها روشن و ساحت مقدس قرآن كريم از آن منزه و بـه دور اسـت .
خداوند سبحان مى فرمايد: وانه لكتهاب عزيز* لاياتيه الباطل من بين يديه ولامن خلفه تـنـزيـل مـن حكيم حميد ((8)) , اين كتابى است قطعا شكست ناپذير * كه هيچ گونه باطلى ـنه از پيش رو و نه از پشت سر (از هيچ سو)ـ به سراغ آن نمى آيد, چراكه از سوى خداوند حكيم و شايسته ستايش نازل شده است .
ولى با كمال تاسف اخيرا از طرف برخى مزدوران , نوشتجاتى منتشر و در به هم زدن وحدت صفوف مـسـلمانان به كار گرفته مى شود و تهمتهاى ناروايى را متوجه مهمترين طايفه مسلمانان , يعنى شيعيان مى سازند و به دروغ مى گويند: آنان قائل به تحريف قرآنند, نسبتى كه دامن شيعيان از آن پاك و مبرا است .
از اين رو لازم بود در برابر اين تهاجم ناجوانمردانه بايستيم و از ساحت مقدس قرآن كريم دفاع كنيم و سـپـس رسـوايى اين تهمتهاى ناروا به يك امت اسلامى بزرگ را ـكه پيوسته در راه پاسدارى از حريم دين كوشيده و با تمام وجود در مقابل دشمنان اسلام ايستاده اندـ برملا سازيم .
از خداوند بزرگ مى خواهيم كه ما را در انجام اين رسالت بزرگ يارى فرمايد, انه ولى التوفيق .

تحريف در لغت و اصطلاح

واژه تحريف

تحريف در لغت از ريشه حرف به معنى كناره , جانب و اطراف يك چيز گرفته شده و تحريف چيزى , كنارزدن آن و از جايگاه اصلى خود كج كردن و به سوى ديگر بردن است .
در قرآن مى خوانيم :
ومــن الناس من يعبد الله على حـرف فان اصهابه خير اطمان به وان اصهابته فتنة انقلب على وجهه ((9)) , بـعـضـى از مـردم خدا را از اطراف مى پرستند همين كه خيرى به آنان برسد حالت اطمينان پيدا مى كنند, اما اگر مصيبتى براى امتحان به آنها برسد دگرگون مى شوند.
زمخشرى در ذيل اين آيه مى گويد: يعنى بر كنارى ايستاده , در وسط و قلب ميدان دين نمى آيند.
قـرآن , ايـن افـراد دودل را به كسانى تشبيه مى كند كه در گوشه و كنار لشگر حركت مى كنند تا بـبـيـنـنـد چه مى شود .
اگر احساس كنند حوادث به سود همراهانشان پيش مى رود و پيروزى و غـنـيـمـت بـه دسـت مـى آيـد, مـى مـانـنـد وگرنه به سرعت صحنه را ترك كرده به گوشه اى مى خزند ((10)) .
بـنـابـرايـن تـحريف كلام به معنى تفسير سخنى برخلاف معنى ظاهرش و درنظرگرفتن معنى ديگرى براى آن ـبدون هيچ دليل و قرينه اى ـ مى باشد .
گويا هر سخن ـطبق قانون وضع الفاظ و بـر حـسـب طبع اولى خودـ يك مجراى طبيعى و عادى دارد كه به معنى و مضمون خود دلالت مى كند, اما تحريف كننده , آن را از مجراى طبيعى و معناى اصلى منحرف كرده به كنارى مى برد.
پـيداست اين گونه تحريف تحريف معنوى است , يعنى در ظاهر لفظ, هيچ تغييرى رخ ‌نداده , بلكه مفهوم و محتواى آن تغييركرده و طورى تفسيرشده كه خلاف مقصد و مقصود گوينده است .
ابـن مـنظور در لسان العرب مى نويسد: تحريف الكلم عن مواضعه , يعنى تغييردادن و منحرف ساختن سـخن از معنى اصلى به معناى ديگرى كه با معناى اصلى از جهاتى شبيه و در كنار آن است و در خـيـال انـسان , به معنى اصلى چسبيده و نزديك مى باشد, همان طور كه يهوديان معانى تورات را تـحـريـف كـرده و بـه مـعانى مشابه معنى اصلى تفسير مى كردند و خداوند در بيان اين عملشان مى فرمايد: من الذين هادوا يحرفون الكلم عن مواضعه ((11)) , برخى از يهوديان سخنان را از جاى خود تحريف مى كنند و به كنارى مى برند.
راغـب نـيـز در مـفردات مى گويد: تحريف الكلام , يعنى سخنى را كه دو احتمال دارد تنها به يك احتمال حمل كنى , گرچه برخلاف اراده و منظور صاحب سخن باشد.
طـبـرسـى در ذيل آيه مورد بحث مى نويسد: يحرفون الكلم عن مواضعه , يعنى كلمات خدا را به غير آن چـه نـازل شـده تـفـسـير مى كنند و صفات پيامبر (ص) را ـكه در كتابهايشان آمده ـ تغيير مى دهند.
بنابراين , تحريف در دو امر صورت گرفته : يكى سوء تاويل و بد تفسيرنمودن و ديگرى تغيير آن چه هـسـت , هـمـان طـور كـه در آيه 78 سوره آل عمران مى خوانيم : ويقولون هو من عندالله وما هو من عـنـداللّه ويـقولون على الله الكذب وهم يعلمون, مى گويند: آن از نزد خداست با اين كه از طرف خدا نيست و به خدا دروغ مى بندند با اين كه مى دانند ((12)) .
شـعـرانـى مـى گـويـد: مـنـظور از مواضعه معانى و مفاهيم الفاظ است , يعنى الفاظ را بر معانى ظاهرشان تفسير نمى كنند, بلكه آن را به وجوه بعيدى حمل مى كنند ((13)) .
در روايـات مـعـصومين للّه نيز همين معنى به چشم مى خورد .
امام باقر(ع) در نامه اى به سعدالخير مـى فـرمـايـد: يكى از شيوه هاى آنان در پشت سرانداختن كتاب و بى اعتنايى به آن , چنين بود كه حـروف و الـفـاظ آن را بـه خـوبـى برپا مى داشتند, ولى حدود و مضامين آن را تحريف مى كردند.
درنـتـيجه , كتاب را روايت و تلاوت مى نمودند, اما آن را به كار نمى بستند, جاهلان از اين كه آنان كـتـاب را حـفـظ و روايـت كـرده خـشـنود مى شدند و عمل نكردن آنان به كتاب خدا, دانايان را اندوهگين مى ساخت ((14)) .
درحـقـيـقـت , آنـهـا عـبـارات و الفاظ را به خوبى محافظت مى كردند اما آن را بد تاويل و تفسير مى نمودند و محتواى آن را به كار نمى بستند.
در روايـت ديگرى از همان امام مى خوانيم : ورجل قرا القران فحفظ حروفه وضيع حدوده ((15)) , و شـخـصـى كـه قرآن مى خواند و حروف و الفاظش را حفظمى كند, اما حدود و معانى آن را ضايع مى سازد.
[تا اين جا مفهوم لغوى تحريف روشن شد اكنون به مفهوم اصطلاحى آن مى پردازيم ].

تحريف در اصطلاح