سنن النبی

علامه سید محمدحسین طباطبائی

- ۶ -


6آداب و سنن آن حضرت در مسکن‏

.149 حضرت محمد صلّى اللّه علیه و آله از دنیا رفت در حالى که خشتى بر روى خشتى ننهاد .

.150 رسول الله صلّى اللّه علیه و آله فرمود: مسجدها مجالس پیامبران است.

.151 امام صادق علیه السّلام فرمود: پیامبر اکرم صلّى اللّه علیه و آله هرگاه مى‏خواست در گرماى تابستان‏از خانه بیرون رود روز پنجشنبه مى‏رفت، و هرگاه مى‏خواست در سرماى زمستان به‏خانه باز گردد روز جمعه به خانه باز مى‏گشت.

.152 حضرت خدیجه علیها السّلام گوید: پیامبر صلّى اللّه علیه و آله هنگامى که وارد خانه مى‏شدظرف آب طلب مى‏کرد و براى نماز وضو مى‏گرفت، آن‏گاه بر مى‏خاست و دو رکعت‏نماز کوتاه مى‏گزاشت، سپس به بستر خواب مى‏رفت.

.153 امام صادق علیه السّلام فرمود: رسول خدا صلّى اللّه علیه و آله هرگز بر دشمن شبیخون نزد(1)

ملحقات‏

140) رسول خدا صلّى اللّه علیه و آله فرمود: خروس سفید دوست من است و دشمن آن‏دشمن خداست؛این حیوان صاحبش را و تا هفت خانه از همسایگان را پاسبانى‏مى‏کند. (انس گوید) رسول خدا صلّى اللّه علیه و آله آن را شبها در خانه خود نگاه مى‏داشت.

141) حضرت رضا علیه السّلام فرمود: در خروس سفید پنج صفت از صفات‏پیامبران وجود دارد : شناختن اوقات نماز، غیرت مردانه، سخاوت، شجاعت و کثرت‏آمیزش با همسر.

142) امام صادق علیه السّلام فرمود: خانه هیچ پیامبرى نبود مگر آنکه در آن‏کبوترى نگهدارى مى‏شد، زیرا سفیهان جنّ با بچه‏هاى خانه سر به سر مى‏گذارند، اماوقتى کبوتر در خانه باشد با آنها بازى مى‏کنند و به اهل خانه کارى ندارند.

143) امام صادق علیه السّلام فرمود: در خانه رسول خدا صلّى اللّه علیه و آله یک جفت کبوترسرخ رنگ بود.

144) امام صادق علیه السّلام فرمود: رسول خدا صلّى اللّه علیه و آله کراهت داشت که بدون چراغ‏وارد خانه تاریک شود.

145) امام صادق علیه السّلام فرمود: رسول خدا صلّى اللّه علیه و آله دوست داشت که در زمستان‏دخول و خروجش از خانه در شب جمعه باشد.

146) على علیه السّلام فرمود: از سنّت است که چون وارد مسجد شدى رو به قبله‏بنشینى.

147) امام صادق علیه السّلام فرمود: سقف خانه‏ها را[با عکس‏هاى حیوانات وصورت جانداران‏]نقاشى نکنید، زیرا رسول خدا صلّى اللّه علیه و آله از این کار کراهت داشت.

7آداب و سنن آن حضرت در خوابیدن و بستر خواب‏

.154 بستر رسول الله صلّى اللّه علیه و آله یک عبا بود و متکایش از پوست که با لیف خرماپر شده بود. شبى همان عبا را دو تا کرده، زیر آن حضرت انداختند. چون صبح بیدارشد فرمود : این بستر دیشب مرا از نماز[شب‏]باز داشت. از آن پس دستور داد تازیرانداز او را یک لایه اندازند. و زیرانداز دیگرى از پوست داشت که از لیف خرماپر شده بود. و نیز عبایى داشت که به هر جا نقل مکان مى‏کرد آن را دو تا کرده زیرآن حضرت مى‏انداختند.

.155 رسول خدا صلّى اللّه علیه و آله گاهى روى حصیر مى‏خوابید بدون آنکه زیراندازدیگرى زیر او باشد.

.156 امام باقر علیه السّلام فرمود: هیچ‏گاه حضرت محمد صلّى اللّه علیه و آله از خواب بیدار نشد مگرآنکه بر زمین مى‏افتاد و در برابر خداوند سجده مى‏کرد.

ملحقات‏

148) على علیه السّلام فرمود: پیامبران علیهم السّلام طاقباز بر پشت مى‏خوابند.

149) رسول خدا صلّى اللّه علیه و آله نه زن داشت و همگى یک روانداز داشتند که با گیاه‏خوشبو و رنگین ورس یا زعفران رنگ شده بود؛نوبت هر یک که مى‏رسید آن را به‏خانه او مى‏فرستادند و نم‏زده مى‏شد تا بویش پخش شود.

150) امام على علیه السّلام فرمود: شب‏زنده‏دارى سبب تندرستى و خشنودى پروردگارو در معرض رحمت حق قرار گرفتن است و تمسّک به اخلاق و شیوه پیامبران است.

151) امام صادق علیه السّلام فرمود: حضرت محمد صلّى اللّه علیه و آله چون به بستر خواب مى‏رفت‏مى‏گفت: اللّهم باسمک احیى، و باسمک اموت (خداوندا، به نام تو زنده مى‏گردم وبه نام تو مى‏میرم) . و چون از خواب بر مى‏خاست مى‏گفت: الحمد للّه الّذى احیانى‏بعد ما اماتنى و الیه النّشور (سپاس و ستایش خداى را که مرا پس از میراندن زنده‏کرد (1)و همه پس از مرگ به سوى او زنده و محشور مى‏شوند) .

152) محمّد بن مروان گوید: امام صادق علیه السّلام فرمود: آیا شما را خبر ندهم که‏رسول الله صلّى اللّه علیه و آله چون به بستر خواب مى‏رفت چه مى‏گفت؟من گفتم: چرا، بفرمایید .

فرمود: آن حضرت آیة الکرسى مى‏خواند و مى‏گفت: بسم اللّه، آمنت باللّه، و کفرت‏بالطّاغوت، اللّهمّ احفظنى فى منامى و فى یقظتى (به نام خدا، به خدا ایمان دارم، و از طاغوت بیزارم، خداوندا مرا در خواب و بیدارى حفظ فرما) .

153) رسول خدا صلّى اللّه علیه و آله بیشتر اوقات بالشى را از پوست که از لیف خرما پر شده‏بود زیر سر مى‏نهاد و هم روى آن مى‏نشست.

154) رسول خدا صلّى اللّه علیه و آله هرگاه خواب هولناکى مى‏دید مى‏گفت: هو اللّه الّذى‏ لا شریک له (او خدایى است که شریک ندارد) . و چون براى نماز[شب‏]بر مى‏خاست مى‏گفت: الحمد للّه نور السّماوات و الارض، و الحمد للّه قیّوم‏السّماوات و الارض، و الحمد للّه ربّ السّماوات و الارض و من فیهنّ، و انت‏الحقّ، و قولک الحقّ، و لقاؤک الحقّ، و الجنّة حقّ، و النّار حقّ، و السّاعة حقّ. اللّهمّ‏لک اسلمت، و بک آمنت، و علیک توکّلت، و الیک انیب، و بک خاصمت، و الیک حاکمت، فاغفر لى ما قدّمت و ما اخّرت، و ما اسررت و ما اعلنت . انت‏الهى، لا اله الاّ انت (سپاس و ستایش خداى را که نور آسمانها و زمین است. سپاس وستایش خداى را که برپا دارنده آسمانها و زمین است. سپاس و ستایش خداى را که‏پروردگار آسمانها و زمین و همه آفریدگانى است که در آنها به سر مى‏برند. خداونداتو بر حقّى، و گفتار تو و دیدار تو و بهشت و دوزخ و قیامت حق است. خداونداتسلیم تو شدم، و به تو ایمان آوردم، و بر تو توکل نمودم، و به سوى تو باز مى‏گردم، و به نیروى تو با دشمن مبارزه و ستیز کردم، و به سوى تو داورى نمودم، پس گناهان‏گذشته و آینده و نهان و آشکار مرا بیامرز، تو خداى منى، جز تو معبودى نیست) .

آن‏گاه پیش از وضو مسواک مى‏کرد (3)
155) امام هادى علیه السّلام فرمود: ما اهل بیت هنگام خوابیدن ده چیز را مراعات‏مى‏کنیم : طهارت داشتن، صورت بر کف دست راست نهادن، سى و سه مرتبه‏سبحان اللّه، سى و سه مرتبه الحمد للّه، و سى و چهار مرتبه اللّه اکبر گفتن، رو به قبله‏خوابیدن به گونه‏اى که صورتهامان رو به قبله قرار گیرد، خواندن سوره حمد و آیةالکرسى و آیه شهد اللّه. . . (4)و(5). پس هر که چنین کند بهره خود را از آن شب خودگرفته است.

156) تکرار روایت 152) است.

157) امام صادق علیه السّلام فرمود: بر شما باد به نماز شب، که آن از سنّت پیامبرشماست .

پاورقي‌


[1] مناسبت این حدیث با آداب مسکن و خانه آن است که هیچ‏گاه پيامبر اعظم (ص) شب هنگام که دشمن درمنزل یا اردوگاه خواب است بر او حمله نمى‏کرد.
[2] در این حدیث از خواب به مرگ تعبیر شده است چنانکه در سوره زمر آیه 42 آمده است.
[3] دعاهاى دیگرى براى هنگام خواب و بیدار شدن هست که به خواست خدا در باب دعاها خواهدآمد .
[4] آل عمران/ .18
[5] اینها نه مورد است و مورد دهم ذکر نشده. ‌