نماز حاجت
از دعوات راوندى نقل است : حضرت امام زين العابدين (عليه السلام
) گذشتند به مردى كه بر در خانه مردى نشسته بود! فرمود با وى كه : براى
چه بر در منزل اين ستم كار جبّار نشسته اى ؟! گفت به جهت محنت و سختى
كه مرا عارض شده ، فرمود: برخيز تا من تو را راهنمايى كنم به درى كه
بهتر از در اوست و به سوى ربّى كه بهتر است براى تو از او. پس گرفت دست
او را و آورد او را تا به مسجد پيغمبر (صلى الله عليه وآله ) و فرمود:
رو به قبله كن و دو ركعت نماز كن به درگاه خدا، پس ثنا كن خدا را و
صلوات بفرست بر رسول خدا (صلى الله عليه وآله ) و بخوان آخر سوره حشر و
شش آيه اول سوره حديد و دعايى كه در آل عمران است ، پس سؤ ال كن حاجت
خود را از خدا كه خدا عطا مى فرمايد تو را.
جناب راوندى فرمود: شايد دو آيه ، آيه ((قل
الّلهمّ مالك الملك )) باشد يعنى تا بغير حساب .
علّامه مجلسى فرموده : شايد آيه قل الّلهمّ باشد با آيه شهد اللّه
(228)
و بدان كه : روايت شده از اميرالمؤ منين (عليه السلام ) كه فرمود: هر
گاه يكى از شما اراده حاجتى كند پس صبح پنج شنبه در طلب آن بيرون رود،
و بخواند در وقتى كه از منزل بيرون مى رود آخر سوره آل عمران و آية
الكرسى و انّا انزلناه فى ليلة القدر و سوره حمد، زيرا كه در اينها است
حوائج دنيا و آخرت .(229)
نماز در مهمّات
چهار ركعت مى گزارى و قنوت و اركان آنرا نيكو بجا مى آورى و مى
خوانى در ركعت اول حمد يك مرتبه و ((حَسْبُنَا
اللّهُ وَ نِعْمَ الْوَكى لُ ))، هفت مرتبه و در
ركعت دوم حمد يك مرتبه و آيه ماشآءَاللّهُ لا قُوَّةَ اِلاّ بِاللّهِ
اِنْ تَرَنِ اَنَا اَقَلَّ مِنْكَ مالاً وَ وَلَداً هفت مرتبه ، و در
ركعت سوم حمد يك مرتبه و قوله تعالى ((لا اِلهَ
اِلاّ اَنْتَ سُبْحانَكَ اِنّى كُنْتُ مِنَ الظّالِمينَ
)) هفت مرتبه ، و در ركعت چهارم حمد يك مرتبه و
((وَ اُفَوِّضُ اَمْرى اِلَى اللّهِ اِنَّ اللّهَ بَصيرٌ
بِالْعِبادِ )) هفت مرتبه ، پس حاجت بخواه .(230)
نماز رفع عسرت و سختى
از حضرت صادق (عليه السلام ) منقول است : چون دشوار شود بر تو
كارى دو ركعت نماز بگزار وقت زوال ، بخوان در ركعت اوّل فاتحه و قُلْ
هُوَاللّهُ وَ اِنّا فَتَحْنا لَكَ فَتْحاً مُبيناً تا وَ يَنْصُرَكَ
اللّهُ نَصْراً عَزيزاً ، و در ركعت دوم فاتحه و قل هو اللّه احد و الم
نشرح ، و اين نماز به تجربه رسيده است .(231)
نماز براى زياد شدن روزى
روايت است كه مردى نزد حضرت رسول (صلى الله عليه وآله ) آمد و
گفت : يا رسول اللّه ! من صاحب عيالم و قرض دارم و حالم سخت است ،
تعليم فرما مرا دعايى كه بخوانم خداوند عزّ وجل را با آن ، تا روزى كند
مرا آنقدرى كه قرض خود را ادا كنم و استعانت بجويم با آن بر عيال خويش
.
فرمود: اى بنده خدا! وضو بگير وضوى كاملى ، پس دو ركعت نماز كن و ركوع
و سجود آن را تمام بجا آور، پس بگو:
يا
ماجِدُ يا واحِدُ يا كَريمُ اَتَوَجَّهُ اِلَيْكَ بِمُحَمَّدٍ
نَبِيِّكَ نَبِىِّ الرَّحْمَةِ صَلَّى اللّهُ عَلَيْهِ وَ آلِهِ يا
مُحَمَّدُ يا رَسُولَاللّهِ اِنّى اَتَوَجَّهُ بِكَ اِلَى اللّهِ رَبّى
وَ رَبِّكَ وَ رَبِّ كُلِّ شَيْئٍ وَ اَسْئَلُكَ اللّهُمَّ اَنْ
تُصَلِّىَ عَلى مُحَمَّدٍ وَ اَهْلِ بَيْتِهِ وَ اَسْئَلُكَ نَفْحَةً
كَريمَةً مِنْ نَفَحاتِكَ وَ فَتْحاً يَسيراً وَ رِزْقاً واسِعاً
اَلُمُّ بِهِ شَعَثى وَ اَقْضى بِهِ دَيْنى وَاَسْتَعينُ بِهِ عَلى
عِيالى .(232)
نماز ديگر براى زياد شدن
روزى
چون خواستى به دكّان خويش بروى ، ابتدا كن به مسجد و دو ركعت
نماز يا چهار ركعت بجا آور و بگو:
غَدَوْتُ بِحَوْلِ اللّهِ وَ قُوَّتِهِ وَ غَدَوْتُ بِلا حَوْلٍ مِنّى
وَلا قُوَّةٍ وَلكِنْ بِحَولِكَ وَ قُوَّتِكَ يا رَبِّ اَللّهُمَّ
اِنّى عَبْدُكَ اَلْتَمِسُ مِنْ فَضْلِكَ كَما اَمَرْتَنى فَيَسِّرْ لى
ذلِكَ وَ اَنَا خافِضٌ فى عافِيَتِكَ
(233)
نماز ديگر
دو ركعت است ، در ركعت اول حمد يك مرتبه و انّا اعطيناك الكوثر سه
مرتبه ، و در ركعت دوم حمد يك مرتبه و هر يك از دو قل اعوذ سه مرتبه .(234)
نماز حاجت
منقول از مكارم : هرگاه نصف شب شود غسل كن و دو ركعت نماز بجا
آور و بخوان در هر دو ركعت حمد و پانصد مرتبه سوره توحيد، و لكن در
ركعت دوم چون از خواندن توحيد فارغ شدى بخوان آخر سوره حشر - كه
((لو انزلنا هذا القرآن على جبل
)) باشد تا آخر سوره - و شش آيه اول سوره حديد، و بگو بعد از آن
به همان حال كه ايستاده اى هزار مرتبه ((ايّاك
نعبد و ايّاك نستعين )) پس نماز را تمام كن و
ثنا كن حقتعالى را، پس اگر حاجت بر آورده شد فبها و الّا دفعه ديگر بجا
آور و اگر دفعه دوم بر آورده نشد دفعه سوم بعمل آور كه انشاء اللّه
تعالى برآورده شود.(235)
نماز ديگر
ثقة الاسلام كلينى در ((كافى ))
به سند معتبر روايت كرده از ((عبدالرّحيم قصير))
كه گفت : وارد شدم بر حضرت صادق (عليه السلام ) و عرض كردم فداى تو شوم
! از پيش خود دعايى اختراع كرده ام ، فرمود ((واگذار
مرا از اختراع خود، هرگاه تو را حاجتى روى دهد پس پناه بر بر رسول خدا
(صلى الله عليه وآله ) و دو ركعت نماز كن و هديه كن آن را به سوى حضرت
رسول ))، عرض كردم به چه نحو كنم اين نماز را؟
فرمود: غسل مى كنى و دو ركعت نماز مى گزارى مثل نماز فريضه در افتتاح و
اختتام ، و چون سلام گفتى مى گويى :
اَللّهُمَّ اَنْتَ السَّلامُ وَ مِنْكَ السَّلامُ وَ اِلَيْكَ يَرْجِعُ
السَّلامُ اَللّهُمَّ صَلِّ عَلى مُحَمَّدٍ وَ آلِ مُحَمَّدٍ وَ
اَبْلِغْ رُوحَ مُحَمَّدٍ مِنّىِ السَّلامَ وَ اَرْواحَ الاَْئِمَّةِ
الصّادِقينَ سَلامى وَارْدُدْ عَلَىَّ مِنْهُمُ السَّلامَ وَالسَّلامُ
عَلَيْهِمْ وَ رَحْمَةُ اللّهِ وَ بَرَكاتُهُ اَللّهُمَّ اِنَّ
هاتَيْنِ الرَّكْعَتَيْنِ هَدِيَّةٌ مِنّى اِلى رَسُولِاللّهِ صَلَّى
اللّهُ عَلَيْهِ وَ آلِهِ فَاَثِبْنى عَلَيْهِما ما اَمَّلْتُ وَ
رَجَوْتُ فيكَ وَ فى رَسُولِكَ يا وَلِىَّ الْمُؤْمِنينَ .
پس به سجده مى روى و چهل مرتبه مى گويى :
ياحَىُّ ياقَيُّومُ يا حَيّاً لايَمُوتُ يا حَيّاً لا اِلهَ اِلاّ
اَنْتَ يا ذَاالْجَلالِ وَالاِْكْرامِ يا اَرْحَمَ الرّاحِمينَ.
پس جانب راست روى را بر زمين مى گذارى و اين دعا را چهل مرتبه مى گويى
، پس جانب چپ روى را بر زمين مى گذارى و باز چهل مرتبه مى گويى پس سر
از سجده بر مى دارى و دست را بلند مى كنى و چهل مرتبه مى خوانى ، پس
دستها را به گردن خود مى گذارى و التجا مى برى به انگشت شهادت خود و
چهل مرتبه مى خوانى ، پس مى گيرى ريش خود را به دست چپ و گريه يا تباكى
مى كنى - يعنى اگر گريه ات نيايد خود را به گريه مى دارى - و مى گويى :
يا
مُحَمَّدُ يا رَسُولَ اللّهِ اَشْكُو اِلَى اللّهِ وَ اِلَيْكَ حاجَتى
وَ اِلى اَهْلِ بَيْتِكَ الرّاشِدينَ حاجَتى وَ بِكُمْ اَتَوَّجَهُ
اِلَى اللّهِ فى حاجَتى
پس به سجده مى روى و مى گويى : يا اللّه يا اللّه آنقدر كه نفس منقطع
شود، پس مى گويى : ((صَلِّ عَلى مُحَمَّدٍ وَ
آلِ مُحَمَّدٍ وَافْعَلْ بى كَذا وَ كَذا .)) و
به جاى ((و افعل بى كذا))
حاجت خود را مى خواهى .
پس حضرت صادق (عليه السلام ) فرمود: من ضامنم بر خداى عزّ وجلّ كه از
جاى خود حركت نمى كنى مگر آنكه حاجت تو بر آورده شود.(236)
مؤ لّف گويد: در باب چهارم ادعيه بسيارى براى حوائج دنيا و آخرت ذكر
نماييم .
رقعه حاجت
و شيخ كفعمى در ((بلد الامين
)) براى حاجت مهمه ذكر كرده كه : بنويسد اين
كلمات را در كاغذى و بيندازد در آب :
بِسْمِ اللّهِ الرَّحْمنِ الرَّحيمِ مِنَ الْعَبْدِ الذَّليلِ اِلَى
الْمَوْلىَ الْجَليلِ رَبِّ اِنّى مَسَّنِىَ الضُّرُّ وَ اَنْتَ
اَرْحَمُ الرّاحِمينَ بِحَقِّ مُحَمَّدٍ وَ آلِهِ صَلَّ عَلى مُحَمَّدٍ
وَ آلِهِ وَاكْشِفْ هَمّى وَ فَرِّجْ عَنّى غَمّى بِرَحْمَتِكَ يا
اَرْحَمَ الرّاحِمينَ .
ايضا نماز حاجت
سيّد ابن طاووس در ((مزار))
در باب اعمال مسجد كوفه در ذيل اعمال محراب حضرت امير المؤ منين (عليه
السلام ) فرموده ذكر نماز حاجتى كه در خصوص اين مكان بايد به عمل آورد،
و آن چهار ركعت است يعنى به دو سلام ، مى خوانى در ركعت اول حمد و ده
مرتبه قل هو اللّه احد و در ركعت دوم حمد و بيست و يك مرتبه توحيد، و
در ركعت سوم حمد و سى و يك مرتبه توحيد، و در ركعت چهارم حمد و چهل و
يك مرتبه توحيد، و چون سلام نماز دادى و تسبيح خواندى بخوان پنجاه و يك
مرتبه توحيد و پنجاه مرتبه استغفار كن ، و پنجاه مرتبه صلوات بر پيغمبر
و ال آن حضرت بفرست و پنجاه مرتبه بگو: ((لا حول
و لا قوّة الّا باللّه العلىّ العظيم ))، پس
بگو:
يا اَللّهُ الْمانِعُ
(237) قُدْرَتَهُ خَلْقَهُ وَالْمالِكُ بِها سُلْطانَهُ
وَالْمُتَسَلِّطُ بِمافى يَدَيْهِ عَلى كُلِّ مَوْجُودٍ وَ غَيْرُكَ
يَخيبُ رَجآءُ راجيهِ وَ راجيكَ مَسْرُورٌ لايَخيبُ اَسْئَلُكَ بِكُلِّ
رِضىً لَكَ وَ بِكُلِّ شَىْءٍ اَنْتَ فيهِ وَ بِكُلِّ شَىْءٍ تُحِبُّ
اَنْ تُذْكَرَ بِهِ وَ بِكَ يا اَللّهُ فَلَيْسَ يَعْدِلُكَ شَىْءٌ
اَنْ تُصَلِّىَ عَلى مُحَمَّدٍ وَ آلِ مُحَمَّدٍ وَ تَْحفَظَنى وَ
وَلَدى وَ اَهْلى وَ مالى وَ تَحْفَظَنى بِحِفْظِكَ وَ اَنْ تَقْضِىَ
حاجَتى فى كَذا وَ كَذا . و ذكر كن حاجت خود را.(238)
ايضا نماز حاجت
روايت شده كه هر كه را به سوى خدا حاجتى باشد و بخواهد برآورده شود
چهار ركعت نماز گزارد، و بخواند در هر ركعت فاتحة الكتاب و انعام و در
عقب نماز بگويد:
يا كَريمُ يا كَريمُ يا كَريمُ يا عَظيمُ يا عَظيمُ يا عَظيمُ يا اَعْظَمَ
مِنْ كُلِّ عَظيمٍ يا سَميعَ الدُّعآءِ يا مَنْ لاتُغَيِّرُهُ
اللَّيالى وَالاَْيّامُ صَلِّ عَلى مُحَمَّدٍ وَ آلِهِ وَارْحَمْ
ضَعْفى وَ فَقْرى وَفاقَتى وَ مَسْكَنَتى فَاِنَّكَ اَعْلَمُ بِها
مِنّى وَ اَنْتَ اَعْلَمُ بِحاجَتى يا مَنْ رَحِمَ الشَّيْخَ يَعْقُوبَ
حينَ رَدَّ عَلَيْهِ يُوسُفَ قُرَّةَ عَيْنِهِ يا مَنْ رَحِمَ اَيُّوبَ
بَعْدَ طُولِ
(239) بَلاَّئِهِ يا مَنْ رَحِمَ مُحَمَّداً وَ مِنَ
الْيُتْمِ آواهُ وَ نَصَرَهُ عَلى جَبابِرَةِ قُرَيْشٍ وَ طَواغى تِها
وَ اَمْكَنَهُ مِنْهُمْ يا مُغيثُ يا مُغيثُ يا مُغيثُ مى گويى
اين را مكرر، پس سؤ ال مى كنى از خداوند تعالى حاجات خود را كه حق
تعالى عطا مى فرمايد آن را.(240)
ايضا نماز حاجت در شب جمعه و شب عيد قربان .
سيّد بن طاووس روايت كرده ، فرموده كه : در شب جمعه و شب عيد اضحى دو
ركعت نماز بكن و در هر ركعت سوره فاتحه بخوان و آيه ايّاك نعبد و ايّاك
نستعين را صد مرتبه بگو، پس حمد را تمام كن و بعد از حمد بخوان دويست
مرتبه سوره توحيد را، و چون سلام گفتى هفتاد مرتبه بگو:
((لا حول و لا قوّه الّا باللّه العلى العظيم .))
پس به سجده برو و دويست مرتبه بگو ((يا ربّ
ياربّ))، پس هر حاجت كه دارى بطلب كه انشاء
اللّه برآورده است .(241)
ايضا نماز حاجت به سندهاى معتبره
كه جماعت بسيارى از علماء مانند: شيخ مفيد و طوسى و سيّد بن طاووس و
ديگران آن را نقل كرده اند از حضرت صادق (عليه السلام )، و كيفيت آن
موافق ((روايت سيّد))
چنان است كه : هر گاه تو را حاجت مهمّى روى دهد به سوى خداوند عزّوجل ،
پس سه روز متوالى - كه چهارشنبه و پنج شنبه و جمعه باشد - روزه بگير و
چون روز جمعه شد غسل كن و جامه نو و نظيف بپوش پس بالا رو به بامى كه
بلندترين بامهاى خانه ات باشد و دو ركعت نماز بجا آور، پس دستها را به
سوى آسمان بلند كن و بگو:
اَللّهُمَّ اِنّى حَلَلْتُ بِساحَتِكَ لِمَعْرِفَتى بِوَحْدانِيَّتِكَ
وَ صَمَدا نِيَّتِكَ وَ اَنَّهُ لا قادِراً عَلى قَضآءِ حاجَتى
غَيْرُكَ وَ قَدْ عَلِمْتُ يا رَبِّ اَنَّهُ كُلَّما تَظاهَرَتْ
نِعْمَتُكَ عَلَىَّ اشْتَدَّتْ فاقَتى اِلَيْكَ وَ قَدْ طَرَقَنى هَمُّ
كَذا وَ كَذا (به جاى كذا و كذا حاجت خود را ذكر كند) وَ اَنْتَ
بِكَشْفِهِ عالِمٌ غَيْرُ مُعَلَّمٍ واسِعٌ غَيْرُ مُتَكَلِّفٍ
فَاَسْئَلُكَ بِاسْمِكَ الَّذى وَضَعْتَهُ عَلَى الْجِبالِ فَنُسِفَتْ
وَ وَضَعْتَهُ عَلَى السَّمواتِ فَانْشَقَّتْ وَ عَلى النُّجُومِ
فَانْتَثَرَتْ وَ عَلَى الاَْرْضِ فَسُطِحَتْ وَ اَسْئَلُكَ بِالْحَقِّ
الَّذى جَعَلْتَهُ عِنْدَ مُحَمَّدٍ صَلَّى اللّهُ عَلَيْهِ وَ آلِهِ
وَ عِنْدَ عَلِىٍّ وَ الْحَسَنِ وَالْحُسَيْنِ وَ عَلِىٍّ وَ مُحَمَّدٍ
وَ جَعْفَرٍ وَ مُوسى وَ عَلِىٍّ وَ مُحَمَّدٍ وَ عَلِىٍّ وَالْحَسَنِ
وَ الْحُجَّةِ عَلَيْهِمُ السَّلامُ اَنْ تُصَلِّىَ عَلى مُحَمَّدٍ وَ
اَهْلِ بَيْتِهِ وَ اَنْ تَقْضِىَ لى حاجَتى وَ تُيَسِّرَلى عَسيرَها
وَ تَكْفِيَنى مُهِمَّها فَاِنْ فَعَلْتَ فَلَكَ الْحَمْدُ وَ اِنْ
لَمْ تَفْعَلْ فَلَكَ الْحَمْدُ غَيْرُ جآئِرٍ فى حُكْمِكَ وَلا
مُتَّهَمٍ فى قَضآئِكَ وَلاحآئِفٍ فى عَدْلِكَ .
پس رخسار خود را مى چسبانى به زمين و مى گويى :
اَللّهُمَّ اِنَّ يُونُسَ بْنَ مَتّى عَبْدُكَ دَعاكَ فى بَطْنِ
الْحُوتِ وَ هُوَ عَبْدُكَ فَاسْتَجَبْتَ لَهُ وَ اَنَا عَبْدُكَ
اَدْعُوكَ فَاسْتَجِبْ لى .
حضرت صادق (عليه السلام ) فرمود: بسا حاجتى از براى من پيدا مى شود و
من مى خوانم اين دعا را و مراجعت مى كنم و حاجتم برآورده شده است .(242)
وظيفه خواهنده حاجت
مؤ لّف گويد: سيّد بن طاووس در ((جمال
الاءسبوع )) كلامى فرموده كه حاصلش اين است كه :
1 - هرگاه از خداى تعالى حاجتى خواستى لا اقلّ چنان باشد حال تو مثل آن
كه هر گاه حاجت مهمّه بطلبى از يكى از پادشاهان دنيا، چه هر گاه حاجتى
به ايشان داشته باشى طلب رضا و خشنودى ايشان مى نمايى به هر چه ممكنت
شود، پس همچنين در وقت حاجت خواستن از خدا كوشش كن در تحصيل رضاى او،
مبادا كه اقبالت به خدا كمتر باشد از اقبالت بر ملوك دنيا كه اگر چنين
باشد حال تو، پس تو از مستهزئين هالكين خواهى بود، و چگونه جايز خواهد
بود كه اهتمام تو به رضاى خدا كمتر باشد از اهتمام بر رضاى مخلوقين ؟!
پس هرگاه منزلت خدا نزد تو كمتر باشد از منزلت ملوك دنيا - كه ايشان
بندگان خداى تواند - پس تو استخفاف و استهزاء كرده اى به خدا و حقير
شمرده اى عظمت و جلالت او را و از او اعراض كرده اى ، و هيهات كه در
اين صورت ظفر يابى به حاجت خود به سبب نماز يا روزه خود.
2 - و بايد روزه و نماز تو
كه به جهت حاجت بجا مى آورى از روى تجربه نباشد، چه آنكه انسان تجربه
نمى كند مگر كسى را كه بد گمان است در حق او، و حقتعالى مذمّت فرموده
آنهايى را كه گمان بد در حقّ او بردند به قوله تعالى :
((يظنّون باللّه ظنّ السوء عليهم دائرة السوء))
بلكه بايد در كمال اطمينان و اعتماد باشى به رحمت خدا و به وعده هاى
او، و اميد تو به خدا در طلب حاجت خود زيادتر باشد از آن كه قصد كنى
حاتم را به جهت طلب يك قيراط، چه اگر به جهت يك قيراط قصد حاتم كنى
يقين دارى كه به تو عطا خواهد كرد به هر نحو كه باشد، پس بدان كه حاجت
تو نزد حقتعالى پست تر و كمتر است از يك قيراط نزد حاتم ، پس البتّه
مبادا كه اعتمادت به حقتعالى كمتر باشد.
3 - و نيز سزاوار است از براى تو كه هر گاه به جهت حاجتى روزه يا نماز
به جا آورى ، نيّت كنى آن عمل خود را به جهت الاءهمّ فالاءهمّ از حاجات
دينيه خود، و بدان كه اهم آنها حوائج آن كسى است كه تو در پناه هدايت و
حمايت اوئى و آن امام زمان تو صلوات اللّه عليه است ، پس بايد نماز و
روزه تو اوّل به جهت قضاء حاجات آن حضرت باشد، و بعد به جهت حوائج
دينيّه تو و بعد به جهت آن حاجتى كه عارض تو شده و قصد آن را داشته اى
. مثلا هر گاه ظالمى در صدد كشتن و هلاكت تو باشد و تو روزه حاجت گرفتى
براى خلاصى از شرّ او، بدان كه اهمّ از حاجت دينيّه تو است كه آن عفو و
رضاى حقتعالى باشد از تو و آن كه بر تو اقبال فرمايد و عمل تو را قبول
خود كند، زيرا كه در كشته شدن تو دنياى تو فاسد شود هرگاه دين تو سالم
باشد؛ به علاوه آن كه اگر كشته نشوى لابد خواهى مرد، ولكن اگر عفو و
رضاى خدا بر تو حاصل نشود در دنيا و آخرت هلاك خواهى شد و هولها و
شدائدى براى تو حاصل خواهد شد كه به خيال تو نخواهد رسيد.
و امّا اينكه گفتيم مقدّم بدار حاجت امام زمان (عليه السلام ) خود را
بر حوائج خود، پس به جهت آن است كه بقاى دنيا و اهل آن به واسطه وجود
اوست ، پس هرگاه وجود تو محفوظ باشد به وجود يك نفر ديگر، چگونه مقدّم
بدارى حوائج و مراد خود را مقدم بر حوائج او؟! بلكه واجب است مقدّم
دارى حوائج او را بر حوائج خود و مراد او را بر مراد خود. و بدان كه :
آن جناب در حاجات خودش از روزه و نماز مستغنى است و حاجتى ندارد، ليكن
مقتضاى بندگى و وظيفه توست كه چنين كنى ، چنانكه استفتاح مى كنى دعاهاى
خود را به صلوات برايشان صلوات اللّه و سلامه عليهم اجمعين .))(243)
نماز استغاثه
در مكارم است كه : چون خواستى در شب بخوابى بگذار نزد سر خود
ظرف نظيفى كه در آن آب طاهر باشد و بپوشان آن را به پارچه نظيفى ، و
چون بيدار شوى در آخر شب از براى نماز شب از آن آب بياشام سه جرعه ، پس
وضو بگير به باقى آب و رو به قبله كن و اذان و اقامه بگو و دو ركعت
نماز كن ، و بخوان در آن هر سوره كه بخواهى از قرآن ، و چون از قرائت
فارغ شدى به ركوع مى روى و مى گويى در ركوع بيست و پنج مرتبه
((يا غياث المستغيثين ))
پس سر از ركوع بر مى دارى و بيست و پنج مرتبه مى گويى ، و همچنين در
سجده اول و بعد از سر برداشتن و در سجده دوم و بعد از سر بر داشتن در
هر كدام بيست و پنج مرتبه مى گويى ، و بر مى خيزى و ركعت دوم را نيز به
همين كيفيت بجا مى آورى كه مجموع سيصد مرتبه گفته شود، پس تشهّد مى
خوانى و سلام مى دهى و بعد از سلام نماز سر به سوى آسمان مى كنى و سى
مرتبه مى گويى : ((من العبد الذّليل الى المولى
الجليل .)) و حاجت مى طلبى همانا به زودى حاجت
روا خواهد شد انشاء اللّه تعالى .(244)
نماز استغاثه به حضرت بتول (عليها السلام )
روايت شده كه هرگاه تو را حاجتى باشد به سوى حقتعالى و سينه ات
از آن تنگ شده باشد، پس دو ركعت نماز بكن و چون سلام نماز گفتى سه
مرتبه تكبير بگو و تسبيح حضرت فاطمه (عليها السلام ) بخوان ، پس به
سجده برو و بگو صد مرتبه : ((يا مولاتى يا فاطمة
اغيثنى .)) پس جانب راست رو را بر زمين گذار و
همين را صد مرتبه بگو، پس به سجده برو و همين را صد مرتبه بگو، پس جانب
چپ رو را بر زمين گذار و صد مرتبه بگو پس باز به سجده برو و صد و ده
مرتبه بگو و حاجت خود را ياد كن ، بدرستى كه خداوند بر مى آورد آن را
انشاء اللّه تعالى .(245)
مؤ لّف گويد: شيخ حسن ابن فضل طبرسى در ((مكارم
الاخلاق )) فرموده : نماز استغاثه به بتول
(عليها السلام ): دو ركعت نماز مى كنى پس به سجده مى روى و مى گويى
((يا فاطمة )) صد مرتبه ،
پس جانب راست رو را بر زمين مى گذارى و صد مرتبه مى گويى ، پس جانب چپ
مى گذارى و صد مرتبه مى گويى ، پس دوباره به سجده مى روى و صد و ده
مرتبه مى گويى ، پس از آن مى گويى :
يا آمِناً مِنْ كُلِّ شَيْى ءٍ وَ كُلُّ شَيْى ءٍ مِنْكَ خآئِفٌ حَذِرٌ
اَسْئَلُكَ بِاَمْنِكَ مِنْ كُلِّ شَىْءٍ وَ خَوْفِ كُلِّ شَىْءٍ
مِنْكَ اَنْ تُصَلِّىَ عَلى مُحَمَّدٍ وَ اَنْ تُعْطِيَنى اَماناً
لِنَفْسى وَ اَهْلى وَ مالى وَ وَلَدى حَتّى لا اَخافَ اَحَداً وَ لا
اَحْذَرَ مِنْ شَىْءٍ اَبَدَاً اِنَّكَ عَلى كُلِّ شَيْى ءٍ قَديرٌ
.(246)
نماز استغاثه به سوى خدا
و نيز در اين كتاب شريف از حضرت صادق (عليه السلام ) روايت كرده
كه فرموده : هرگاه يكى از شماها خواهد استغاثه كند به سوى خداوند، پس
دو ركعت نماز كند پس به سجده رود و بگويد:
يا
مُحَمَّدُ يا رَسُولَ اللّهِ يا عَلِىُّ يا سَيِّدَىِ الْمُؤْمِنينَ
وَالْمُؤْمِناتِ بِكُما اَسْتَغيثُ اِلَى اللّهِ تَعالى يا مُحَمَّدُ
يا عَلِىُّ اَسْتَغيثُ بِكُما يا غَوْثاهُ بِاللّهِ وَ بِمُحَمَّدٍ وَ
عَلِي وَ فاطِمَةَ .
و مى شمارى هر يك از امامان را، پس مى گويى ((بِكُمْ
اَتَوَسَّلُ اِلَى اللّهِ تعالى ؛ به شما توسّل مى جويم به سوى خداى
تعالى .)) پس به درستى كه در همان ساعت به فرياد
تو خواهند رسيد انشاء اللّه تعالى .(247)
نماز حضرت حجّة (عليه
السلام ) در مسجد جمكران
نماز حضرت حجت (عليه السلام ) در مسجد جمكران كه در يك فرسخى
بلده طيّبه قم مى باشد. شيخ مرحوم در ((نجم ثاقب
)) كيفيّت بناء اين مسجد شريف را به امر امام
صاحب الزّمان (عليه السلام ) نقل كرده در حكايت اول از باب هفتم آن
كتاب ، و در آن حكايت است كه آن جناب فرمود به ((حسن
مثله جمكرانى )): مردم را بگو تا رغبت كنند بدين
موضع و عزيز دارند، و چهار ركعت نماز اينجا بگزارند:
1 - دو ركعت تحيّت مسجد در هر ركعتى يك بار الحمد و هفت بار قل هو
اللّه احد، و تسبيح ركوع و سجود هفت بار بگويند.
2 - و دو ركعت نماز امام صاحب زمان (عليه السلام ) بگزارند بر اين نسق
(248): چون فاتحه خواند به ((ايّاك
نعبد و ايّاك نستعين )) رسد صد بار بگويد، و بعد
از آن فاتحه را تا آخر بخواند، و در ركعت دوم نيز به همين طريق بگزارد،
و تسبيح در ركوع و سجود هفت بار بگويد، و چون نماز تمام كرده شد تهليل
بگويد و تسبيح فاطمه زهرا (عليها السلام ) و چون از تسبيح فارغ شود سر
به سجده نهد و صد بار صلوات بر پيغمبر و آلش صلوات اللّه عليهم
بفرستد، و اين نقل از لفظ مبارك امام (عليه السلام ) است كه :
((فمن صلّيهما فكانّما صلّى فى البيت العتيق
)) يعنى : هر كه اين دو ركعت نماز را بگزارد،
همچنين باشد كه دو ركعت نماز در كعبه گزارده باشد.(249)
ايضا نماز آن حضرت در شب جمعه
و نيز در ((نجم ثاقب ))
از كتاب ((كنوز النّجاح ))
شيخ طبرسى نقل كرده كه : بيرون آمد از ناحيه مقدّسه حضرت صاحب الزّمان
عليه الصّلواة و السّلام كه هر كس را به سوى حقتعالى حاجتى باشد، پس
بايد كه بعد از نصف شب جمعه غسل كند و به جاى نماز خود رود و دو ركعت
نماز گزارد، در ركعت اول بخواند سوره حمد را و چون به
((ايّاك نعبد و ايّاك نستعين )) برسد صد
مرتبه آن را مكرّر كند، و بعد از آن كه صد مرتبه تمام شود تتمّه سوره
حمد را بخواند، و بعد از تمام شدن سوره حمد سوره قل هو اللّه احد را يك
مرتبه بخواند و ركوع و دو سجده بجا آورد و ((سبحان
ربّى العظيم و بحمده )) را هفت مرتبه در ركوع
بگويد، ((سبحان ربّى الاعلى و بحمده
)) را در هر يك از دو سجده هفت مرتبه بگويد و
بعد از آن ركعت دوم را نيز مانند ركعت اول بجا آورد، و بعد از تمام شدن
نماز اين دعا را بخواند، پس به درستى كه حق تعالى البتّه حاجت او را بر
مى آورد هر گونه حاجتى باشد، مگر آن كه حاجت او در قتل كردن صله رحم
باشد، و دعا اين است :
اَللّهُمَّ اِنْ اَطْعَتُكَ فَالْمَحْمِدَةُ لَكَ وَ اِنْ عَصَيْتُكَ
فَالْحُجَّةُ لَكَ مِنْكَ الرَّوْحُ وَ مِنْكَ الْفَرَجُ سُبْحانَ مَنْ
اَنْعَمَ وَ شَكَرَ سُبْحانَ مَنْ قَدَّرَ وَ غَفَرَ اللّهُمَّ اِنْ
كُنْتُ عَصَيْتُكَ فَاِنّى قَدْ اَطَعْتُكَ فى اَحَبِّ الاَْشْيآءِ
اِلَيْكَ وَ هُوَ الاْ يمانُ بِكَ لَمْ اَتَّخِذْ لَكَ وَلَداً وَ لَمْ
اَدْعُ لَكَ شَريكاً مَنّاً مِنْكَ بِهِ عَلَىَّ لا مَنّاً مِنّى بِهِ
عَلَيْكَ وَ قَدْ عَصَيْتُكَ يا اِلهى عَلى غَيْرِ وَجْهِ المُكابَرَةِ
وَ لاَ الْخُروُجِ عَنْ عُبُودِيَّتِكَ وَلاَ الْجُحُودِ
لِرُبُوبِيَّتِكَ وَلكِنْ اَطَعْتُ هَواىَ وَ اَزَلَّنىِ الشَّيْطانُ
فَلَكَ الْحُجَّةُ عَلَىَّ وَ الْبَيانُ فَاِنْ تُعَذِّبْنى
فَبِذُنُوبى غَيْرُ ظالِمٍ لى وَ اِنْ تَغْفِرْلى وَ تَرْحَمْنى
فَاِنَّكَ جَوادٌ كَريمٌ .
و بعد از آن تا نفس او وفا كند ((يا كريم ياكريم
)) را مكرّر بگويد، و بعد از آن بگويد:
يا آمِناً مِنْ كُلِّ شَيْى ءٍ وَ كُلُّ شَيْى ءٍ مِنْكَ خآئِفٌ حَذِرٌ
اَسْئَلُكَ بِاَمْنِكَ مِنْ كُلِّ شَيْى ءٍ وَ خَوْفِ كُلِّ شَيْى ءٍ
مِنْكَ اَنْ تُصَلِّىَ عَلى مُحَمَّدٍ وَ آلِ مُحَمَّدٍ وَ اَنْ
تُعْطِيَنى اَم اناً لِنَفْسى وَ اَهْلى وَ وَلَدى وَ سآئِرِ ما
اَنْعَمْتَ بِهِ عَلَىَّ حَتّى لااَخافَ وَ لا اَحْذَرَ مِنْ شَيْى ءٍ
اَبَداً اِنَّكَ عَلى كُلِّ شَيْى ءٍ قَديرٌ وَ حَسْبُنَا اللّهُ وَ
نِعْمَ الْوَكيلُ يا كافِىَ اِبْراهيمَ نُمْرُودَ وَ يا كافِىَ مُوسى
فِرْعَوْنَ اَسْئَلُكَ اَنْ تُصَلِّىَ عَلى مُحَمَّدٍ وَ آلِ مُحَمَّدٍ
وَ اَنْ تَكْفِيَنى شَرَّ فلان بن فلان .
به جاى فلان ابن فلان نام شخصى را كه از ضرر او مى ترسد و نام پدر او
را بگويد، و از حقتعالى طلب كند كه ضرر او را دفع نمايد و كفايت كند،
پس به درستى كه حقتعالى البته كفايت ضرر او خواهد كرد انشاء اللّه
تعالى ، و بعد از آن به سجده رود و حاجت خود را مساءلت نمايد و تضرّع و
زارى كند به سوى حقتعالى ، پس به درستى كه نيست مرد مؤ من و زن مؤ منه
اى كه اين نماز را بگزارد و اين دعا را از روى اخلاص بخواند، مگر آن كه
گشوده مى شود براى او درهاى آسمان براى برآوردن حاجات او و دعاى او
مستجاب مى گردد در همان وقت و همان شب هرگونه حاجتى كه باشد، و اين به
سبب فضل و انعام حقتعالى است بر ما و بر مردمان انتهى .(250)
مؤ لف گويد: نجل جليل شيخ طبرسى - رضى الدين حسن بن فضل - نيز اين نماز
را در مكارم الاخلاق نقل كرده و در اول دعا بجاى ((الّلهمّ
ان كنت عصيتك ، ان كنت قد عصيتك )) ذكر كرده و
بعد از ((حتّى لا اخاف ))
كلمه احدا اضافه كرده ، و بعد از ((فرعون ،
اسئلك )) و بقيّه مثل همند(251).
نماز خوف از ظالم
منقول از ((مكارم )):
غسل مى كنى و دو ركعت نماز مى گزارى و زانوهاى خود را برهنه مى كنى در
نزد جانماز خود و صد مرتبه مى گويى :
يا
حَىُّ يا قَيُّومُ يا حَيّاً لا اِلهَ اِلاّ اَنْتَ بِرَحْمَتِكَ
اَسْتَغيثُ فَصَلِّ عَلى مُحَمَّدٍ وَ آلِ مُحَمَّدٍ وَاَغِثْنىِ
السّاعَةَ السّاعَةَ .
پس چون فارغ شدى از اين بگو:
اَسْئَلُكَ اَللّهُمَّ اَنْ تُصَلِّىَ عَلى مُحَمَّدٍ وَ آلِ مُحَمَّدٍ
وَ اَنْ تَلْطُفَ لى وَ اَنْ تَغْلِبَ لى وَ اَنْ تَمْكُرَلى وَ اَنْ
تَخْدَعَ لى وَ اَنْ تَكيدَلى وَ اَنْ تَكْفِيَنى مَؤُنَةَ فلان بن
فُلان . و اين دعاى حضرت رسول (صلى الله عليه وآله ) است در روز
اُحُد.(252)
نماز به جهت تيزى ذهن و
قوّت حافظه
در ((مكارم الاخلاق ))
روايت شده از صادقين (عليه السلام )(253)
كه مى نويسى با زعفران در ظرف نظيفى حمد و آية الكرسى و انّا انزلناه و
يس و واقعه و سوره حشر و تبارك و قل هو اللّه احد و دو قل اعوذ را، پس
اين سوره را مى شويى به آب زمزم يا آب باران يا آب نظيفى ، پس مى
اندازى در آن آب دو مثقال كندر و ده مثقال شكر و ده مثقال عسل ، پس
بگذار آن را شب در زير آسمان و بگذار بر روى آن آهنى ، پس آخر شب كه مى
شود دو ركعت نماز مى خوانى در هر ركعت حمد و پنجاه بار قل هو اللّه احد
و چون فارغ شدى از نماز، آن آب را مى آشامى كه نيكو و مجرّب است براى
حفظ انشاء اللّه .(254)
و بيايد در اواخر باب ششم چيزهايى كه سبب كثرت حافظه خواهد بود.
نماز براى آمرزش گناهان
دو ركعت بجا آورد، در هر ركعت شصت مرتبه قل هو اللّه احد بخواند
و چون از نماز، فارغ شود گناهانش آمرزيده شود(255)
نماز براى اينكه بهشت را
در خواب ببيند
شيخ طوسى در ((مصباح ))
در اعمال روز جمعه گفته : روايت شده از عبد اللّه بن مسعود كه گفت
فرمود رسول خدا (صلى الله عليه وآله ): هركس در روز جمعه بعد از نماز
عصر دو ركعت نماز گذارد و بخواند در ركعت اول فاتحه و آية الكرسى و قل
اعوذ بربّ الفلق بيست و پنج مرتبه ، و در ركعت دوم فاتحه و قل هو اللّه
احد و قل اعوذ بربّ النّاس بيست و پنج مرتبه ، و چون از نماز فارغ شود
بيست و پنج مرتبه بگويد: ((لا حول و لا قوّة
الّا باللّه العلىّ العظيم )) از دنيا نرود تا
بنماياند حقتعالى بهشت را در خواب به او و ببيند مكان خود را در بهشت .(256)
مؤ لّف گويد: كه ((سيّد بن طاووس
)) در فصل سى و سوم ((جمال الاسبوع
)) نمازى براى آمرزش گناهان نقل كرده و فرمود:
اين نمازى است جليل القدر و عظيم الشاءن ، حامل اسرار الهى مى شناسد آن
را، و مبادا كه در حق آن سستى كنى ، هر كه طالب است به آن كتاب رجوع
كند.
نماز وصيّت
كه حضرت رسول (صلى الله عليه وآله ) به آن وصيّت فرموده دو ركعت
است بين مغرب و عشاء: در ركعت اول حمد و سيزده مرتبه اذا زلزلت ، و در
دوم حمد و پانزده مرتبه قل هو اللّه احد، اگر هر شب بجا آورد، صوابش را
غير از خدا كسى نتواند شماره نمايد.(257)
نماز عفو
دو ركعت است در هر ركعت حمد و يك مرتبه انّا انزلناه ، و بعد از
قرائت ربّ عفوك عفوك پانزده مرتبه ، و در ركوع ده مرتبه ، تمام مى كنى
مثل نماز جعفر.(258)
نماز استغفار
مؤ لّف گويد: نماز استغفار مثل نماز عفو است مگر آنكه عوض ربّ
عفوك بايد استغفر اللّه گفته شود، و اين نماز براى توسعه معاش نافع است
انشاء اللّه تعالى .
ذكر نمازهاى ايّام هفته
نماز روز شنبه
سيّد بن طاووس از حضرت امام حسن عسگرى (عليه السلام ) روايت كرده كه
فرمود: خواندم از كتابهاى پدرانم كه هر كه روز شنبه چهار ركعت نماز
گزارد، بخواند در هر ركعتى حمد و قل هو اللّه احد و آيه الكرسى ،
بنويسد خداوند عزّ وجل او را در درجه پيغمبران و شهدا و صالحين و نيكو
رفيقانند ايشان .
نماز روز يكشنبه
و نيز از آن حضرت روايت شده است كه فرمود: هر كه روز يكشنبه چهار ركعت
نماز گزارد، بخواند در هر ركعت حمد و سوره ((تبارك
الّذى بيده الملك )) حقتعالى مكان دهد او را در
بهشت هر جايى كه خواسته باشد.
نماز روز دوشنبه
و نيز فرمود: هر كه روز دوشنبه ده ركعت نماز بجا آورد، بخواند در هر
ركعت حمد و توحيد ده مرتبه ، حقتعالى در روز قيامت براى او نورى قرار
دهد كه روشنايى دهد موقف را، تا غبطه برند بر او جميع خلق خدا در آن
روز.
نماز روز سه شنبه
و نيز از آن حضرت روايت شده است : هر كه در روز سه شنبه شش ركعت نماز
گزارد و بخواند و در هر ركعت بعد از حمد آيه امن الرّسول را تا به آخر
و سوره اذا زلزلت را يك مرتبه ، حقتعالى گناهان او را بيامرزد و از
گناهان بيرون آيد مانند روزى كه از مادر متولّد شده .
نماز روز چهارشنبه
و نيز از آن حضرت روايت شده است : هر كه روز چهار شنبه چهار ركعت نماز
بگزارد و بخواند در هر ركعت بعد از حمد يك مرتبه سوره قل هو اللّه احد
و سوره انّا انزلناه ، خداوند قبول فرمايد توبه او را از هر گناهى و
تزويج فرمايد به او حوريّه اى در بهشت .
نماز روز پنج شنبه
آن حضرت فرمود: هر كه روز پنج شنبه ده ركعت نماز گزارد و بخواند در هر
ركعتى سوره حمد و قل هو اللّه احد را ده مرتبه ، ملائكه به او گويند:
هر حاجتى كه دارى بخواه كه برآورده خواهد شد.
نماز روز جمعه
و نيز فرمود: هر كه روز جمعه چهار ركعت نماز گزارد و بخواند در هر
ركعتى سوره حمد و تبارك الّذى بيده الملك و حم سجده ، حقتعالى او را
داخل بهشت كند و شفاعت او را در حق اهل بيت او قبول فرمايد، و نگه دارد
او را از فشار قبر و هولهاى روز قيامت .
راوى سؤ ال كرد از آن حضرت كه در چه وقت از روزها اين نمازها را بايد
بجا آورد؟ فرمود: از مابين طلوع آفتاب تا وقت زوال
(259)
(و از نمازهاى روز جمعه نماز كامله است كه شيخ و سيّد و شهيد و علّامه
و ديگران به سندهاى معتبر بسيار از حضرت امام جعفر صادق (عليه السلام )
روايت كرده اند از آباء كرام آن حضرت كه حضرت رسول (صلى الله عليه وآله
) فرمود كه هر كه در روز جمعه پيش از زوال چهار ركعت نماز بگزارد و در
هر ركعت سوره حمد را ده مرتبه و هر يك از قل اعوذ بربّ النّاس و قل
اعوذ بربّ الفلق و قل هو اللّه احد و قل يا ايّها الكافرون و آية
الكرسى را ده مرتبه و به روايت ديگر انّا انزلناه و آيه شهد اللّه را
نيز هر يك ده مرتبه بخواند و چون از چهار ركعت نماز فارغ شود صد مرتبه
استغفار كند و صد مرتبه بگويد سبحان اللّه و الحمد للّه و لا اله الّا
اللّه و اللّه اكبر و لا حول و لا قوّة الّا باللّه العلىّ العظيم پس
صد مرتبه صلوات بفرستد پس هر كه اين عمل را بجا آورد حقتعالى دفع كند
او را از شرّ اهل آسمان و شرّ اهل زمين و شرّ شيطان و شرّ پادشاهان
جائر را تا آخر خبر كه نمامش در ذكر فضيلت اين نماز است .
نماز ديگر:
حارث همدانى از حضرت امير المؤ منين روايت كرده است كه اگر توانى در
روز جمعه ده ركعت نماز بخوان و ركوع و سجودش را تمام بجا آور و بعد از
هر دو ركعت صد مرتبه بگو سبحان اللّه و بحمده كه فضيلت بسيار دارد.
نماز ديگر: به سند معتبر از حضرت صادق (عليه السلام ) منقول است كه هر
كه سوره ابراهيم و سوره حجر را در دو ركعت در روز جمعه بخواند هرگز
پريشانى و ديوانگى و بلائى به او نرسد.)(260)