6. دادگاه عدل الهى

همه حاضر شده اند!

كسى غيبت ندارد، همه را آورده اند تا كارنامه شان را به دستشان بدهند و سرانجام به جايگاههايشان منتقل شوند..

دادگاه تشكيل مى گردد و پرونده همه حضار دو مى شود. اما دادگاه ، دادگاه ديگرى است !

و كل شى ء فعلوه فى لبزير؛ ⁽⁸⁵⁾

هر كارى كه انجام داده اند، در نامه هاى آنان ثبت است .

و اين وضيعت ، سخت آن ها را به وحشت انداخته است و بال دروغ پردازى قصد فرار از دادگاه را دارند:

يوم يبعثم الله جميعا فيحلون له كمايحلفون لكم و يحسبون انهم على شى ء؛ ⁽⁸⁶⁾

روزى كه خدا همه را زنده مى كند، همچنان كه براى شما قسم مى خورند، براى او هم قسم خواهند خورد، و مى پندارد كه سودى خواهند برد.

ولى افسوس كه دير شده و همه رازها بر ملا گشته و از پرده برون افتاده است .

بيدى الله يوم القيامه كل سر ⁽⁸⁷⁾

خداوند در قيامت همه رازها را آشكار مى سازد.

عده اى هوش از سرشان رفته است ⁽⁸⁸⁾ و ديوانه وار و مست در انتظار حكم دادگاه نشسته اند. و بعضى با گريه زياد ناظر بر آتش دوزخند. ⁽⁸⁹⁾

شراب خوران ، شيشه شرابى به گردنشان آويزان است و قدح شرابى به دستشان چسبيده ، كه بوى گندش همه جا را پر نموده و همه ، آن ها را مى شناسد و لعنتشان مى كنند.⁽⁹⁰⁾

حرام خواران به شكل خوك در آمده اند!

حاكمان ناحق كورند!

خود خواهان گنگ و كردند! ⁽⁹¹⁾

و شهوت رانان كه با چشم زنا مى كردند، دو ميخ آتشين در چشمانش فرو رفته است ! ⁽⁹²⁾

و نحشر هم يوم القيامه على و جوههم عميا و بكما و صماد ⁽⁹³⁾

ما روز قيامت ايشان (جنايت كاران ) را واژگون و كور و كر و لال محشور مى نماييم .

كسانى كه در دنيا دوستانى نااهل براى خود انتخاب كرده بودند،دستان خويش را به دندان گزيده و مى گويند:

اى كاش ما با فلانى دوست نمى شديم ! او ما را از ياد خدا غافل نمود و سبب گمراهى ما شد!

اى كاش راهى را كه رسول در پيش گرفته بود، در پيش گرفته بودم !⁽⁹⁴⁾

پروردگار! قيامت را ديدم و پذيرفتم و حالا گوشمان براى شنيدن حق باز است ؛ پس ما را به دنيا برگردان تا عمل صالح انجام دهيم ، همانا ما با ديدن اين صحنه ، به درجه يقين رسيده ام و همه چيز را باور مى كنم ! ⁽⁹⁵⁾

مهطعين مقنعى رووسهم لا يرند طرفهم و افئدتهم هواء؛ ⁽⁹⁶⁾

مى شتابند، سرها را بالا گرفته اند، چشم بر هم نمى زنند، دل هايشان خالى از خرد است .

و مى گويند:

يا حسرتنا على ما فرطنا فيها؛ ⁽⁹⁷⁾

اى افسوس بر ما كه در دنيا كوتاهى و از وظيفه ، سربار زديم !

ربنا اخرجنا منها فان عدنا فانا ظالمون ؛ ⁽⁹⁸⁾

پروردگارا! ما را از عذاب جهنم بيرون آور؛ اگر دوباره خلاف كرديم ، ظالم و سزاوار دوزخيم .

ولى جواب مى شنود:

خفه شويد! مگر يادتان رفته كه هرگاه گروهى از بندگان شايسته من در مناجات خود مرا مى خوانند و ندا مى دادند:

ربنا امنا فاغفرلنا و ارحمنا و انت خير الراحمين ؛

و از من طلب عفو و بخشش مى كردند شما آنان را به مسخره گرفته و مى خنديديد! و همين توهين و مسخره كردن سبب غفلت و بدبختى شما شد. ⁽⁹⁹⁾

و سپس درباره يكايك آنان گفته مى شود:

خذوه فعلوه ثم الحجم صلوه ؛ ⁽¹⁰⁰⁾

اى ماموران عذاب ! او را بگيرد و به او دستبند بزنيد، سپس به دوزخ پرتابش كنيد.

و تو كه تا به حال ناظر بر همه اين صحنه اى بودى ، با خود مى گويى ، الحمدالله كه من در دنيا تسليم حق شدم ؛ به دستورهاى الهى عمل كرديم .

انى ظننت انى ملاق حسابيه ؛ ⁽¹⁰¹⁾

من در دنيا مى دانستم كه چنين روزى هست و به فكر حسابم بودم .

خدايا! تو را سپاس مى گزارم كه مرا هدايت كردى تا در رديف مخلصان در گاهت قرار گيرم ، امروز سر بلند باشيم و در ميان اين همه جمعيت شرمسار نباشم .

پروردگار! تو را شاكرم كه مرا به انسانيت رهنمون ساختنى و با اولياى دينت آشنا و همراه نمودى . چقدر خوب شد كه حق را پذيرفتم و بدان عمل كردم .

خدايا! شكرت ... خدايا! شكرت ...

و در اين حال ، صدايى تو را متوجه خود مى كند كه مى گويد: به سوى بهشت حركت نما، تا در جايگاه هميشگى ات به استراحت بپردازى ،...

كلوا و اشربوا بما اسلفتم فى الايام الخاليه ؛ ⁽¹⁰²⁾

بخوريد و بياشاميد! گوارا باد اين نعمت ها بر شما! به خاطر آن اعمال صالحى كه از پيش ، در روزگار گذشته ، براى امروز خود فرستاديد.

و در همان لحظه ، ماموران زيبا روى بهشتى را مى بينى كه با جام هاى پر از شراب روشن و سفيد كه لذت بخش است هيچ گونه ضرر و مستى در آن نيست ، گرد تو مى چرخند تا هرگاه ميل داشته باشى از آن به تو بدهند، ⁽¹⁰³⁾ و تو با لبخندى زيبا و چهره اى نورانى ، همراه با ماموران بهشتى به طرف قصر بهشتى ات حركت مى كنى ...!

7. شهادت شاهدان

همه برانگيخته شده اند.

و هر كس در فكرى فرو رفته است كه عاقبت چه خواهد شد.

آيا پايان كار ما جهنم است يا بهشت برين ؟

چگونه عذاب خواهيم شد ؟

و تو وحشت زده با خود مى گويى :

من چه كنم ؟ آيا امكان دارد كه به گناهانم اعتراف نكنم ؟

آرى ! آرى ! چنين خواهيم كرد.

و با خود فرياد مى زنى :

من اعتراف نخواهم كرد!

من به كسى نخواهيم گفت كه چه كرده ام !

و در همين حال است كه ندا بلند مى شود:

و ما تكون فى شان و ما تتلوا منه قرآن و لا تعلون من عمل الا كنا عليكم شهودا اذ تفيضون فيه و ما يعزب عن ربك من مثقال ذره فى الارض و لا فى السماء ولا اصغر من ذلك و لا اكبر الا فى كتاب مبين ؛ ⁽¹⁰⁴⁾

در هر حال كه باشى ، و هر چه از قرآن بخوانى ، و هر كارى انجام دهى ، ما گواه بر شما هستيم ، هيچ امرى از علم و دانش پروردگار تو - حتى به اندازه سنگينى ذره اى - مخفى نمى ماند، نه در زمين و نه در آسمان ، و نه كوچك تر و نه بزرگ تر از آن ، مگر اين كه همگى در كتاب آشكار ثبت است .

و تو غمگين از اين كه هيچ راه كتمانى وجود ندارد؛ به ياد دنيايت مى افتى كه بارها اين آيه را برايت خواندند و تو توجهى به آن ننمودى ، و باز به دنبال گناه رفتى و خطا كردى !...

در اين جاست كه با خود مى گويى :

خدايا! پشيمانم ! من به خود ظلم كرده ام ؛ مرا ببخشاى !

ولى ديگر دير شده است وجدان برآشفته ات عليه تو به سخن آمده است و مى گويد:

هيچ راهى براى فرار از گناه ندارى ، و تمام راه هاى فرار از صحراى محشر مسدود است . پشيمانى هم كه در حال حاضر براى تو سودى ندارد؛ اين جا كه جاى توبه استغفار نيست ؛ اين جا محل حساب رسى به عمل هاى گذشته توست !

مگر در دنيا، بارها و بارها به تو نگفتند:

اياك و ما تعتذر منه ؛

از كارى كه سرانجام از آن پشيمان مى شوى بپرهيز!

و تو بى توجه از كنار همه اين مسائل گذشتى ، باز به حرف شيطان گوش كردى و تسليم هوس هاست شدى و حالا مى خواهى با اين پشيمانى خودت را آسوده كنى !

اما بدان : كسى كه به اندازه سنگينى يك ذره ، كار خوبى كرده باشد، آن را مى بيند و كسى كه به اندازه سنگينى يك ذره ، كار بدى كرده باشد، آن را مى بيند. ⁽¹⁰⁵⁾

تو با شنيدن اين شهادت ها به خشم مى آيى و فرياد مى زنى :

چرا ضد من گواهى مى دهيد؟!

و پوست تو مى گويد:

انطقنا الله الذى انطلقل كل شى ء؛ ⁽¹⁰⁶⁾

پروردگارى كه همه چيز را به سخن گفتن واداشته است ، ما را نيز به نطق در آور تا حقايق را بازگو كنيم

... هنوز درگيرى ات با پوست تمام نشده است كه زبانت سخن را آغاز مى كند ⁽¹⁰⁷⁾ و مى گويد:

اى خائن مرا به هر راهى كشاندى ! و با من هر چه خواستى گفتى و پشت سر هر كس كه درستش نداشتى غيبت نمودى ! و خودت را با اين عمل ، قدرتمند جلوى دادى ، با اين كه :

الغيبه جهد العاجز ⁽¹⁰⁸⁾

غيبت آخرين كوشش شخص ناتوان است .

و آن چه كه اكنون مى بينى ، دستاورد همان عجز و خوارى تو است و اين خوارى ، به علت خيانت توست .

زيرا كسى كه امانت را خوار شمارد دست به خيانت آلايد و خويشتن و دينش را از آن منزه نسازد، درهاى ذلت و رسوايى را در دنيا به روى خود گشوده است و در قيامت خوارتر و رواتر خواهد بود. ⁽¹⁰⁹⁾

بنابراين اين بايد اين خوارى را تحمل كنى و براى هميشه در آتش عذاب بسوزى !

به دنبال آن گوشش تو نيز فرياد بر مى آورد:

به خدا قسم همه اين مسائل و جريان ها صحيح و درست است ؛... تو روزى داشتى از خيابانى عبور مى كردى ، صداى بلند گوى مسجدى به گوشت خورد كه واعظى مى گفت :

خداوند در قرآن مجيد مى فرمايد:

افحسبتم انما خلقناكم عبثا و انكم الينا لا ترجعون ؛ ⁽¹¹⁰⁾

آيا پنداشتند كه شما را بيهوده آفريده آفريده ام و به سوى ما بازگشت نمى كند!؟

اى مردم به خود آييد هشيار باشد! قيامت نزديك است !...

چرا اين از ياد خدا غافليد!؟

روزها فكر من اينست و همه شب سخنم

كه چرا غافل از احوال دل خويشتنم

ز كجا آمده ام ؟ آمدنم بهر چه بود؟

به كجا مى رويم آخر ننمايى وطنم ؟

من به خود نامدم اين جا كه به خود باز روم

آن كه آورده مرا، باز برد در وطنم

مرغ باغ ملكوتم ، نيم از عالم خاك

چند روزى قفسى ساخته اند از بندم !

و تو او را به ياد مسخره گرفتگى و زبان به توهينش گشودى!...زمين نيز به سخن در آيد ⁽¹¹¹⁾ و آن خاطره را تاييد مى كند و مى گويد:

پروردگارم ، مرا شاهد اين جريان قرار داد. و امروز مرا به سخن در آورده تا بگويم كه اين شخص ، انسان پليدى است و در پهنه من بزرگ ترين خيانت ها را انجام داده است ...

و تو با شنيدن شهادت همه شاهد ها وحشت زده مى شوى و مانند مار گزيده بر خود مى پيچى .

كتمان و فرار ممكن نيست ؛ اهدها عليه تو هجوم آورده اند و ماموران الهى تمام راه ها را بستند؛ نه مرگى هست ، و نه اميرى به شخصى ....

تنها راهى كه ماند است ، رفتن به سوى عذاب الهى است .

در همين لحظات ، ماموران جهنم محاصرات مى كنند و تو در ميان آن ها به طرف جايگاه هميشگى ات حركت مى كنى ، تا عذاب كردارت را ببينى و نتيجه اعمالت را بچشى .

و در اين ميان ، در اين انديشه اى كه پشيمانى هيچ راهى را برايت نكوشد و هيچ دردى را برايت درمان ننمود! چه اين كه اينجا ديگر جاى براى توبه نيست .

8. عذر خواهى بى ثمر

و اذا الارض مدت و القف ما فيها و تخلت ؛ ⁽¹¹²⁾

و هنگامى كه زمين ، وسيع و منبسط شود و پست و بلندى هاى آن همواره گردد و هر چه در درون پنهان داشته از مردگان ، گنج ها و معادن همه را به كلى بيرون بيندازيد و

و اذا البحار فجرت و اذا القبور بعثرت ؛ ⁽¹¹³⁾

و آن گاه كه درياها به هم بپيوندد و آن گاه كه قبرها زير و زبر گردند.

و اذا الصحف نشرت ؛ ⁽¹¹⁴⁾

و هنگامى كه نامه هاى اعمال گشوده شود.

در آن ، زمان حق و باطل ، مومن و كافر از هم جدا كى گردند. مردان و زنان حقيقت جو راهى بهشت مى شوند، و نامردمان زشت سيرت و گرگ مسلك به طرف آتش روانه مى گردند و به آن ها خطاب مى شود:

ذلك بما قدمت يداك و ان الله ليس بظالم للعبيد؛ ⁽¹¹⁵⁾

اين كيفر كارهاى است پيش از اين كرده اى ، و خدا با بندگانش ستم نمى كند.

و شما اى اهل باطل و اى متكبران بى خرد!! بايد در اين منزلگاه ابدى قرار گيرد كه خود براى خويشتن تدارك ديده اند

در اين جاست كه كافران وحشت زده و متحيرت فرياد بر مى آورند:

و اذا القوم منها مكانا ضيفا مقرنين دعوا هنالك ثبورا؛ ⁽¹¹⁶⁾

و چون دست ها بر گردن بسته ، در تنگنايى از آن افتند، به دعا مرگ خويش ‍ مى خواند.

و مى گويند:

اى پروردگار ما! ما را از اين عذاب بيرون آر ، تا كارهايى شايسته كنيم ، غير از آن چه مى كرديم . ⁽¹¹⁷⁾

ولى به آنها پاسخ داده مى شود:

لاتجئر وا اليوم انكم منا لاتنصرون ؛⁽¹¹⁸⁾

امروز ناله سر ندهيد، كه كسى شما رااز عذاب ما نرهاند.

امروز، پشيمانى سودى به حال شما ندارد؛ چرا كه ستم كرديد و هر دو در عذاب شريك هستيد. ⁽¹¹⁹⁾

آن روز كه شما را مهلت داده بوديم ، برايتان سودى در پى نداشت و همان راه باطل و كج خويش را دنبال كرديد و از مسير مستقيم ما جدا شديد، حالا هم اين عذر خواهى برايتان فايده ندارد.

يوم لا ينفع الظالمين معذرتهم و لهم اللعنه و لهم سوء الدار؛ ⁽¹²⁰⁾

در آن روز، ستم كاران را (پشيمانى و) عذر خواهى سودى ندهد و بر آن ها لعنت است و منزل گاه بد (جهنم ) مهياست .

لا يفتر عنهم و هم فيه مبسلون ؛⁽¹²¹⁾

هرگز عذاب آن ها تخفيف نمى يابد و آن ها در آن جا از همه چيز مايوسند.

يادتان رفته است كه همه سخنان انبيا و اولياى ما را انكار مى كرديد و به سخنان قرآن عمل نمى نمودند؟ قيامت را مسخره مى كرديد و منكر عذاب الهى مى شديد؟

ان هذاما كنتم به تمترون ؛⁽¹²²⁾

اين همان چيزى عذابى است كه از آن در شك و انكار بوديد.

ديدند همان گونه كه اولين بار شما را آفريديم ، باز به سوى ما باز آمديد و معادى را كه به خيال خود منكر بوديد، به چشم خويش مشاهده كرديد. ⁽¹²³⁾

اينك آنان را كه شريك خود گرفته بوديد بخوانيد تا شما را از عذاب برهانند! ⁽¹²⁴⁾

در اين جا كافران صدايشان را بلند مى كنند و مى گويند:

ربنا ارنا الذين اضلانا من الجن و الانس نجعلهما تحت اقدامنا ليكونا من الاسفلين ؛ ⁽¹²⁵⁾

خداوند! آن اشخاصى را كه ما را گمراه كردند از گروه جن و انس ، به ما نشان بده ، تا آن ها را به سزاى خيانتى كه به ما كردند، زير پاى خود لگدمال كنيم ، تا از پست ترين مردم باشند.

و اربابان آن ها، در همان دوزخ رو به آنان مى كنند و بر سرشان فرياد مى زنند:

بل لم تكونوا مومنين ؛ ⁽¹²⁶⁾

نه شما ايمان نياورده بوديد.

مگر خدايتان نفرمود:

وفيت كل نفس ما كسبت و هم لا يظلمون ؛ ⁽¹²⁷⁾

هر شخصى آن روز به تمام جزاى اعمال خود خواهد رسيد و به هيچ كس ‍ ستمى نخواهد شد.

شما بايد بار گناه خويش را بكشند و ما هم بار گناه خودمان را مى كشيم ، به ما ربطى دارد كه شما گمراه شده ايد؟ اگر هم ما مى خواستم شما را به باطل بكشانيم ، چرا شما اين دعوت را قبول كرده ايد و گمراه شديد؟ خيال نكنيد كه به همين سادگى مساله را حل مى كنيد و وارد بهشت مى شويد!

و لاتزرو وازرة وزراخرى و ان تدع مثقلة الى حملها لا يحمل منه شى ء و لوكان ذا قربى ؛ ⁽¹²⁸⁾

هيچ كس دير روز قيامت بار گناه ديگرى را تحمل نمى نمايد و اگر كسى به خاطر سنگينى بار خود، از ديگرى طلب كمك كند، هيچ كس كوچك ترين بارى از دوش او بر نمى دارد، هر چند خويشاوند او باشد.

و كافران با اين سخنان ، وحشتشان بيش تر شده و غرق در اضطراب مى شوند.

مهطعين مقنعى رووسهم لا يرتد الهيم طرفهم و افئدتهم هواء؛ ⁽¹²⁹⁾

مى شتابند سرها را بالا

گرفته اند، چشم بر هم نمى زنند و دل هايشان خالى از خرد است .

و نمى دانند كه چه بگويند و چه بكنند كه در همان حال ناراحتى آنان ، منادى ندا مى دهد و به آن نامردمان زشت سيرت مى گويد:

امروز بچشيد كيفر آن چه را كه در دنيا كرديد. ⁽¹³⁰⁾

اين همان دوزخى است كه به شما پيروان شيطان وعده دادند. ⁽¹³¹⁾

هذه النار التى كنتم بها تكذبون افسحر هذا ام انتم لا تبصرون ؛ ⁽¹³²⁾

اين همان آتشى است كه آن را تكذيب مى كرديد؛ آيا اين سحر است ، يا شما نمى بينيد؟

و اين شماييد كه بايد براى هميشه در اين آتش باقى بمانيد و هيچ راه نجاتى هم براى شما متصور نيست .

9. شفاعت

عجبا! همه از يكديگر مى گريزند!

پدر از پسر! پسر از مادر! مادر از هر دو!

همه از هم گريزانند!

اين جا ديگر كجاست ؟

نكند كه قيامت شده باشد!

آرى !... آرى ...!

قرآن مى گفت :

لكن امرى منهم يومئد شان يغنه ؛ ⁽¹³³⁾

در آن روز هر كسى آن قدر گرفتار است كه به ياد كسى جز خود نمى افتد!

... و تو با خود مى گريى :

خدايا! چه كنم ؟ به كجا بروم ؟ هيچ كس به فكر من نيست !

خدايا! با تمام وجودم به تو ايمان مى آورم !

ولى جواب مى شنوى :

لا ينفع نفساا ايمانها لم تكن امنت من قبل او كسبت فى ايمانها خيرا ؛ ⁽¹³⁴⁾

ايمان آوردن افرادى كه قبلا ايمان نياورده اند و يا عمل نيكى انجام نداده اند، سودى به حالشان نخواهد داشت !

و تو همچنان در هيجان ها و التهاب هاى روحى خود غرق شده اى و زمزمه مى كنى :

يعنى بايد به جهنم بروم ؟!...نه !...نه !... نه !...

خدايا! پس كو شفاعت ؟ كو شفيع من ؟! مگر رسولت نفرموده :

شفاعتى لاهل الكبائر من امتى ؛ ⁽¹³⁵⁾

شفاعت من براى اهل كباير از امت من است !

آيا من بايد بسوزم ؟ عجب آتش هولناكى ! عجب وحشتى ! عجب جايى !

نه ! نه !... خدايا، به فريادم برس ..

و باز جواب مى شنوى :

و الذين لم يستجيبوا له لو ان لهم ما فى الارض جميعا و مثله معه لافتدوا به اولئك لهم سو الحساب و ماويهم جهنم ؛ ⁽¹³⁶⁾

و آن ها كه دعوت او را اجابت نكردند (آن چنان در وحشت عذاب الهى فرو مى روند كه ) اگر تمام آن چه روى زمين است و همانندش از آن آن ها باشد، همگى را براى رهايى از عذاب مى دهند (ولى از آن ها پذيرفته نخواهند شد) براى آن ها حساب بدى است و جايگاهشان جهنم است .

و تو غمگين و خشمگين از دست خويشتن ؛ ديوانه وار، نمى دانى كه چه كنى و چه بگويى !

و او را مى بينى كه انتظارش به پايان رسيد و قرآن در كنارش قرار گرفت تا او را شفاعت كند، بيشتر تعجب تو را به خود مشغول مى سازد و خيره خيره به قرآن كه مانند جوانى بسيار زيبا و نازى است ، نگاه مى كنى و او (قرآن ) را مى بينى كه به پيشگاه پروردگارش مى رود، سجده مى كند و سپس ‍ به اذن خداوند مى گويد:

خدايا فلانى در راه من زجرها كشيد و مواظبت ها نمود، امروز او را از بهترين نعمت ها بهره مند فرما . ⁽¹³⁷⁾

و او آرام وارد بهشت مى گردد!

اين حركت ، سوال هاى ديگرى را برايت به وجود مى آورد، و تو با خود مى گويى :

عجبا! اى خداى قرآن ! چرا او را بخشيدى و مرا نمى بخشى ؟! و اين جاست كه او بر مى گردد و به تو خطاب مى كند:

مگر در دنيا نشنيدى كه امير مومنان ، على (ع ) فرمود:

استجيبوا الانبياء و سلموا بامرهم واعملوا بطاعتهم تدخلوا فى شفاعتهم ؛

دعوت و نداى پيامبران گرامى را بپذيرفت و نسبت به فرمان هاى آن بزرگواران تسليم باشيد و در عمل شما طبق فرمان آن ها باشد، تا به شفاعت آنان رهنمون شويد.

و تو همچنان نالان و پژمرده مى مانى ، كه عاقبت چه خواهد شد؟ آيا شفيعى براى تو پيدا مى شود؟ آيا يكى از پيامبران ، ائمه يا فرشتگان ، تو را نجات خواهند داد يا نه ؟!

و اما شفاعت من رسول الله (ص ) براى اهل كباير است و شامل حال مشركان و ظالمان نمى شود.

و تو مطمئن از اين كه بايد راهى دوزخ گردى ، كوله بارت را كه پر از گناه است بر دوش مى كشى تا به طرف جهنم حركت كنى و آن زمان است كه به خود مى آيى و مى گويى :

خدايا! اشتباه كردم و به بيراهه رفتم ، خيال مى كردم هر چه گناه كنم شفاعت مرا كفايت مى كند و پاك مى گردم و وارد بهشت مى شوم ! اما حالا فهميدم ، نه ، نه ... دين بدون ضابطه و قانون نيست و حساب و كتابى دارد...

ولى افسوس كه دير شده بود و منادى ندا مى داد:

و ان جهنم لموعدهم اجمعين ؛ ⁽¹⁴¹⁾

و جهنم لموعدهم اجمعين ؛ ⁽¹⁴²⁾

و جهنم ميعادگاه همه گمراهان است

و تو در ميان آتش اعمالت مى سوختى ، آن هم چه سوختى !

و ماموران دوزخ با خشونت قدرت و قاطعيت ، طبق فرمان خدا - همان فرمانى كه بارها آن ها در دنيا تو باز گفتند، اما تو بدان توجهى نمى كردى ! - بدون هيچ گونه كم و كاستى مشغول عذاب تو مى شوند.

لا يصون الله ما امر هم و يفعلون ما يومرون ؛ ⁽¹⁴³⁾

آن چه خدا به آنان ماموران دوزخ فرمان دهد، نافرمانى و مخالفت نمى كنند و امر خدا را انجام مى دهند.

... و تو همچنان در ذهنت نقش بسته است كه عجيبا! چگونه قرآن او را شفاعت كرد و من به آتش عذاب الهى و ابدى گرفتار شدم ! و اين به خود آمدن ، آن جا سودى ندارد و تو براى هميشه بايد بسوزى .

10. گفت و گوى بهشتيان و دوزخيان

همه در برابر دادگاه الهى حاضر شده اند ⁽¹⁴⁴⁾ و هر دسته اى در كنار رهبرانى كه در دنيا برگزيده اند، قرار گرفته اند. ⁽¹⁴⁵⁾

گروهى در سمت راست ايستاده اند و با خود پچ پچ مى كنند، گويا راه نجاتى را مى طلبند تا آن ها را از اين معركه رهايى دهد.

در همين حال ، فرشته ها به طرف آن ها مى روند و آنان را به سوى محشر سوق داده ⁽¹⁴⁶⁾ و عليه آن ها شهادت مى دهند كه :

خدايا! ما شاهد بوديم ، اين انسان هاى كافر كيش در دنيا به قانون اسلام توجهى نكردند؛ قرآن را به تمسخر گرفتند و عليه پيامبر تو به قيام برخاستند و مسلمانان را سرزنش نموند! اين كافران مردمان لجوجى بودند و هميشه مى گفتند:

ان هذا الا ساطير الاولين ؛ ⁽¹⁴⁷⁾

اين آيات چيزى جز افسانه هاى پيشينيان نيست !

پروردگار! اين ها را به سخت ترين شكنجه ها عذاب بنما!

با تمام شدن سخن فرشتگان ، قرآن به صحنه مى آيد و چنين سخن مى گويد:

خدايا!اين ها خوب مرا شناختند، ولى حقايق مرا ناديده گرفتند و كتمان نمودند ⁽¹⁴⁸⁾ و مرا ساخته فكر بشر دانستند ⁽¹⁴⁹⁾ و شنيدن تلاوتم را ممنوع كردند! ⁽¹⁵⁰⁾

من در دنيا به آنان گفتم :

و ان كنتم فى ريب مما نزلنا على عبدنا فا تو بسورة من مثله ؛ ⁽¹⁵¹⁾

و اگر از آنان چه بر بنده خودمان فرو فرستاديم در شك باشيد از مردمى مانند وى كه درس نخوانده و نوشتن ياد نگرفته و در محيط جاهليت نشو و نما يافته باشيد سوره اى همانند آن بياوريد.

افلا يتدبرون القران و لوكان من عند غير الله لو جدوا فيه اختلافا كثيرا. ⁽¹⁵²⁾

آيا در قرآن تدبير نمى كنند؟ و اگر از پيش غير خدا بود، در آن اختلاف بسيار پيدا مى كردند.

انه لقول و ما هو بالهزل ؛ ⁽¹⁵³⁾

قرآن سخنى است جدا كننده حق از باطل ، و هزل و ياوه سرايى نيست .

ولى اى خدا من ! اى پروردگار بزرگ ! اين گروه با همه اين گفتارها، باز به رسول تو تهمت سحر و جنون و كذب زدند ⁽¹⁵⁴⁾ و به او و من ايمان نياوريد!...

بار الها! اينان بد مردمى بودند و در دنيا دنبال مقام و قدرت و شهوت مى چرخيدند به هستى و نيستى شان بت پرستى بود و براى حفظ بتهايشان به مردم ستم مى كردند!

...با تمام شدن شكايت قرآن مجيد ماموران الهى به طرف آنان مى روند و تك تك آنان را به طرف جهنم حركت ميدهند.

فيوخذ بالنواصى الاقدام ⁽¹⁵⁵⁾

و از موى جلوى سرو و پاهايشان مى گريزند. و آنان را به داخل آتش ‍ مى اندازند.

و اين نتيجه اعمال خود آنهاست ، چرا كه :

من اذنب دنيا وهو ضاحك دخل النار هوابك ⁽¹⁵⁶⁾

هر كه مرتكب گناهى شود، در حالى كه خندان است اگر توبه نكند

داخل آتش دوزخ مى شود در حاليكه گريان است

... و فرياد مى زنند، خدايا! خدايا! نجاتمان بده ! ولى جواب مى شنوند:

ذوقوا عذاب الحريق ذلك بما قدمت ايديكم ⁽¹⁵⁷⁾

بچشيد عذاب آتش سوزان را! اين عذاب را به دست خود از پيش ‍ فرستاديد.

و با اين ندا ستون هاى بلندى از آتش زباله مى كشيد و آن ها را از هر سو، سخت احاطه مى كند ⁽¹⁵⁸⁾ و در اين حال ، صداى كافران بلند مى شوند و رو به بهشتيان كرده و مى گويند:

افيضوا هلينا من الماء آو مما رزفكم الله ⁽¹⁵⁹⁾

ما را از آب هاى گوارا و از نعمتهاى بهشتى كه خدا به شما روزى كرده است ، بهره مند كنيد. به ما رحم كنيد، مقدارى از اين نعمت ها را به ما بدهيد! و اهل بهشت از آن ها مى پرسند:

چرا شما به اين وضع در آمده ايد؟ مگر چه كرده ايد؟ چه عملى انجام داده ايد كه شما را اين گونه آتش در برگرفته و مى سوزاند؟

و كافران پاسخ مى دهند:

لم نك من المصين و لم نك نطعم المسكين وكنا نخوض مع الخائضين ؛ ⁽¹⁶⁰⁾

ما از نمازگزاران نبوديم و مسكينى را اطعام نكرديم و با آنان كه سخن باطل مى گفتند، هم آواز مى شديم .

و اهل بهشت مى گويند:

حال كه چنين كرده ايد و به ياد امروزتان نبود، بايد در همان آتش عذاب بمانيد و براى هميشه بسوزد، بدانيد كه ما نيز هرگز ذره اى از اين نعمت هاى زيباى بهشتى به شما نخواهم داد.

ان الله حرمهما على الكافرين ؛ ⁽¹⁶¹⁾

خدا اين آب و طعام را بر كافران حرام كرده است .

و جهنميان نا اميد از هر نجاتى ، فرياد عذابشان بلند مى شود و مى گويند:

خدايا! نجاتمان بده !...

اى اهل بهشت ! شما را به پروردگارتان قسم ! به ما رحم كنيد...

خدايا... آه ...آه ... اى خدا...!

...و تو كه تاكنون در سايه درختان بهشتى ، بر تخت ها تكيه كرده بودى و همه اين صحنه ها را تماشا مى نمودى زير لب مى گويى :

آرى ! چه سخن زيبايى ! عجب كلام دلربايى !

قرآن مى گفت :

و لا نجزون الا ما كنتم تعملون ⁽¹⁶²⁾

جزاى براى شما نيست ، مگر همان عمل خودتان (كه گريبان گير شما مى شود)

بلى ! چه زيباست !

جزايى براى شما نيست ، مگر همان عمل خودتان كه گريبان گير شما مى شود!

و سپس زبان به ستايش خداوند بزرگ مى گشايى و مى گويى :

الحمدلله الذى اذهب عنا الخرن ان ربنا لغفور شكور؛ ⁽¹⁶³⁾

حمد و شكر خدا را كه حزن و اندوه ما را از بين برد، همانا خداى ما بسيار آمرزنده و سپاس گزار است .

خدايا شكرت ! كه مرا از بهترين بندگانت قرار دادى ...

... و بار ديگر نگاهت را به طرف جهنم مى اندازى و مى بينى كه جهنم فرياد مى زند:

هل من مزيد؟؛ ⁽¹⁶⁴⁾

آيا زيادتر از اين هم هست ؟!

و تو به آرامى خدايت را شكر مى كنى ، كه راه نجات را به تو نشان داد تا از دوزخ نجات پيدا كنى و در اين بارگاه عظيم قرار بگيرى ،و سپس رو به جهنميان مى كنى ، مى گويى :

من در دنيا مى دانستم كه چنين روزى هست و به فكر حسابم بودم و از كارهاى خودم دورى كردم و الان شادى تمام و جودم را فراگرفته است .⁽¹⁶⁵⁾

و با حرف تو، جهنميان بيش تر مى سوزد و هيچ راهى جز تحمل همه آن دشوارى ها و سختى ها ندارد؛ زيرا هر چه استمداد مى كنند تا به آن ها نفعى برسانى ، جز نفى جوابى دريافت نمى كنند!و اين خود سختى ديگرى است كه اهل آتش بايد بچشند، و براى تو لذيذ است از اين كه خود را با عمل صالح نجات يافته مى بينى و بر آن پيروزى لبخند مى زنى و از پروردگارت تشكر مى كنى كه راه راست را براى تو روشن نمود و تو هم با استمداد از خدايت و با توكل بر او، طريق هدايت را پيمودى تا بدين جا رسيدى و امروز آن روزى است كه خداوند و عده آن را داده بود.