جهاد با نفس

شيخ حر عاملى قدس سره
مترجم : على افراسيابى

- ۱۴ -

حديث :
649 - عن ابى جعفر عليه السلام قال : بئس العبد عبد يكون له طمع يقوده و بئس العبد عبد له رغبه تذله .
ترجمه :
649 - امام باقر عليه السلام فرمود: بد بنده اى است كه بنده اى كه طمعكارى اش او را رهبرى كند و بد بنده اى است آن بنده اى كه داراى ميل و رغبتى باشد كه او را به خوارى اندازد.
حديث :
650 - قال على بن الحسين عليه السلام رايت الخير كله قد اجتمع فى قطع الطمع عما فى ايدى الناس .
ترجمه :
650 - امام سجاد عليه السلام فرمود: دانسته ام كه تمامى خير و خوبى در بريدن طمع و چشم نداشتن به آنچه كه در دستان مردمان است جمع شده است .
حديث :
651 - عن سعدان عن ابى عبدالله عليه السلام قال : قلت : الذى يثبت الايمان فى العبد قال : الورع و الذى يخرجه منه الطمع .
ترجمه :
651 - سعدان گويد: به امام صادق عليه السلام عرض كردم : آن چيزى كه ايمان را در درون بنده ثابت و پا بر جا مى كند چيست ؟ حضرت فرمود: باز ايستادن از گناه ، و آن چيزى كه ايمان را از دل او بيرون مى كند طمع است .
حديث :
652 - عن اميرالمؤمنين عليه السلام فى وصيته لمحمد بن الحنفيه قال : اذا احببت ان تجمع خير الدنيا و الاخره فاقطع طمعك مما فى ايدى الناس .
ترجمه :
652 - اميرالمؤمنين عليه السلام در وصيتش به محمد بن حنفيه فرمود: اگر دوست دارى كه خير دنيا و آخرت را براى خود گرد آورى پس طمع و چشم داشتنت را به آنچه كه در دستان مردمان است قطع كن .
حديث :
653 - عن ابى جعفر عليه السلام قال : اتى رجل رسول الله صلى الله عليه و آله فقال : علمنى يا رسول الله شيئا فقال : عليك بالياس مما فى ايدى الناس فانه الغنى الحاضر قال : زدنى يا رسول الله قال : اياك و الطمع فانه الفقر الحاضر.
ترجمه :
653 - امام باقر عليه السلام فرمود: مردى به خدمت رسول خدا صلى الله عليه و آله آمد و عرض كرد: اى رسول خدا! به من چيزى بياموز. حضرت فرمود: بر تو باد كه از آنچه كه در دستان مردمان است مايوس باشى كه اين چنين روحيه اى ثروتى حاضر و آماده است . مرد دوباره عرض كرد: اى رسول خدا! بيش از از اين بفرما. فرمود: از طمع بر حذر باش كه طمع ، فقرى حاضر و آماده است .
حديث :
654 - عن الصادق جعفر بن محمد عن آبائه عليه السلام قال : سئل اميرالمؤمنين عليه السلام ما ثبات الايمان ؟ قال : الورع . فقيل : ما زواله ؟ قال : الطمع .
ترجمه :
654 - امام صادق عليه السلام از پدران بزرگوارش روايت كند كه : از اميرالمؤمنين عليه السلام پرسيده شد كه : چه چيزى مايه ثبات و پابرجايى ايمان است ؟ فرمود: باز ايستادن از گناه ، پرسيده شد: چه چيز باعث زوال ايمان است ؟ فرمود: طمع .
حديث :
655 - عن اميرالمؤمنين عليه السلام قال : اكثر مصارع العقول تحت بروق المطامع .
ترجمه :
655 - اميرالمؤمنين عليه السلام فرمود: بيشترين جايى كه عقلها به زمين مى خورد در زير درخشيدن طمعكارى ها است .
حديث :
656 - عن على بن موسى الرضا عليه السلام عن ابيه عن آبائه عليه السلام عن على عليه السلام قال : جاء خالد الى رسول الله صلى الله عليه و آله فقال : يا رسول الله اوصنى و اقله لعلى احفظ فقال : اوصيك بخمس بالياس مما فى ايدى الناس فانه الغنى الحاضر و اياك و الطمع فانه الفقر الحاضر و صل صلاه مودع و اياك و ما تعتذر منه و احب لاخيك ما تحب لفنسك .
ترجمه :
656 - امام رضا عليه السلام از پدر بزرگوارش و ايشان از پدرانش روايت كند كه : على عليه السلام فرمود نن خالد به نزد رسول خدا صلى الله عليه و آله آمد و عرض كرد: اى رسول خدا! مرا سفارشى فرما و كوتاه باشد شايد بتوانم آن را به خاطر بسپرم . حضرت فرمود: تو را به پنج چيز سفارش ‍ مى كنم : ياس و نااميدى نسبت به آنچه كه در اختيار مردم است زيرا اينگونه ياس ثروتى حاضر و آماده است ، و از طمع بر حذر باش كه آن فقرى حاضر و آماده است ، و نماز چنان به جاى آور كه گوئيا در حال وداع هستى (و اين آخرين نماز توست )، و از چيزى كه از به جاى آوردنش بايد عذرخواهى كنى بر حذر باش ، و براى برادر خود چيزى را كه براى خود دوست مى دارى دوست بدار.
68 - باب كراهه الخرق  
68 - باب كراهت درشتى كردن (ناسازگارى )  
حديث :
657 - عن ابى جعفر عليه السلام قال : من قسم له الخرق حجت عنه الايمان .
ترجمه :
657 - امام باقر عليه السلام فرمود: كسى كه درشتى كردن برايش مقدر و قسمت شده است ايمان از او باز داشته شده و پوشانده شده است .
حديث :
658 - عن ابى جعفر عليه السلام قال : قال رسول الله صلى الله عليه و آله : لو كان الخرق خلقا يرى ما كان فى شى ء من خلق الله اقبح منه .
ترجمه :
658 - امام باقر عليه السلام فرمود: رسول خدا صلى الله عليه و آله فرموده است : اگر درشتى (ناسازگارى ) به صورت يكى از آفريدگان ديده مى شد هيچ چيز از آفريدگان خداوند زشت تر از او نبود.
69 - باب تحريم اساءه الخلق 
69 - باب تحريم بد اخلاقى  
حديث :
659 - عن ابى عبدالله عليه السلام قال : ان سوء الخلق ليفسد العمل كما يفسد الخل العسل .
ترجمه :
659 - امام صادق عليه السلام فرمود: راستى كه بد اخلاقى عمل را تباه مى كند همچنانكه سركه عسل را فاسد مى سازد.
حديث :
660 - عن ابى عبدالله عليه السلام قال : قال النبى صلى الله عليه و آله : ابى الله لصاحب الخلق السيى بالتوبه قيل : و كيف ذاك يا رسول الله ؟ قال : اذا تاب من ذنب وقع فى ذنب اعظم منه .
ترجمه :
660 - امام صادق عليه السلام روايت كند كه : پيامبر اكرم صلى الله عليه و آله فرمود: خداوند از توبه شخصى كه داراى اخلاق بد است كراهت دارد. عرض شد كه : اى رسول خدا! اين چگونه است ؟ فرمود: (زيرا) هنگامى كه از گناهى توبه مى كند در گناهى بزرگتر از گناه گذشته واقع مى شود.
حديث :
661 - عن ابى عبدالله عليه السلام قال : ان سوء الخلق ليفسد الايمان كما يفسد الخل العسل .
ترجمه :
661 - امام صادق عليه السلام فرمود: هر كس اخلاقش بد شد خود را در عذاب قرار داده است .
حديث :
662 - عن ابى عبدالله عليه السلام قال : من ساء خلقه عذب نفسه .
ترجمه :
662 - امام صادق عليه السلام فرمود: هر كس اخلاقش بد شد خود را در عذاب قرار داده است .
حديث :
663 - عن ابى عبدالله عليه السلام قال : اوحى الله عزوجل الى بعض انبيائه الخلق السيى يفسد العمل كما يفسد الخل العسل .
ترجمه :
663 - امام صادق عليه السلام فرمود: خداوند عزوجل به يكى از پيامبرانش وحى فرستاد كه : اخلاق بد عمل را فاسد مى كند همچنانكه سركه باعث فاسد شدن عسل مى گردد.
حديث :
664 - عن جعفر بن محمد عن آبائه عليه السلام فى وصيه النبى صلى الله عليه و آله لعلى عليه السلام قال : يا على لكل ذنب توبه الا سوء الخلق فان صاحبه كلما خرج من ذنب دخل فى ذنب .
ترجمه :
664 - امام صادق عليه السلام از پدران بزرگوارش روايت كند كه در وصيت پيامبر اكرم صلى الله عليه و آله به على عليه السلام آمده است : اى على ! هر گناهى توبه اى دارد به جز بد اخلاقى زيرا كسى كه داراى اخلاق بد است هر زمان كه از گناهى بيرون مى رود در گناهى ديگر وارد مى شود.
حديث :
665 - عن الرضا عليه السلام عن آبائه عليه السلام قال : قال رسول الله صلى الله عليه و آله : عليكم بحسن الخلق فان حسن الخلق فى الجنه لامحاله و اياكم و سوء الخلق فان سوء الخلق فى النار لا محاله .
ترجمه :
665 - امام رضا عليه السلام از پدران بزرگوارش روايت كند كه : رسول خدا صلى الله عليه و آله فرموده : بر شما باد به خوش اخلاقى زيرا اخلاق نيكو حتما جايگاهش در بهشت است و از بد اخلاقى بر حذر باشيد زيرا اخلاق بد حتما جايگاهش در دوزخ است .
حديث :
666 - عن جعفر عن ابيه عليه السلام قال : قال على عليه السلام : ما من ذنب الا و له توبه و ما من تائب الا وقد تسلم له توبته ما خلا السيى الخلق لانه لا بتوب من ذنب الا وقع فى غيره اشر منه .
ترجمه :
666 - امام صادق عليه السلام از پدر بزرگوارش روايت كرد كه : على عليه السلام فرمود: هيچ گناهى نيست جز اينكه توبه اى دارد و هيچ توبه كننده اى نيست جز اينكه توبه اش براى او سالم و دست نخورده مى ماند مگر كسى كه بد اخلاق است زيرا چنين كسى از هيچ گناهى توبه نمى كند جز اينكه در گناهى بدتر از آن وارد مى شود.
70 - باب تحريم السفه و كون الانسان ممن يتقى شره  
70 - باب تحريم نادانى كردن و اينكه آدمى از كسانى باشد كه از بدى او پرهيز مى شود
حديث :
667 - عن ابى الحسن موسى عليه السلام فى رجلين يتسابان فقال : البادى منهما اظلم و وزره و وزر صاحبه عليه ما لم يتعد المظلوم .
ترجمه :
667 - امام موسى كاظم عليه السلام درباره دو مرد به يكديگر دشنام مى دادند فرمود: آنكه آغاز نموده ستمكارتر است و گناه خود و طرف مقابلش به گردن اوست البته در صورتى كه آنكه مظلوم واقع شده از حد خود تجاوز نكند.
حديث :
668 - ابى عبدالله عليه السلام قال : لاتسفهوا فان ائمتكم ليسوا بسفهاء و قال ابو عبدالله عليه السلام : من كافا السفيه بالسفه فقد رضى بمثل ما اتى اليه حيث احتذى مثاله .
ترجمه :
668 - امام صادق عليه السلام فرمود: خود را به نادانى و بى خردى نزنيد (و بى خردى را پيشه نكنيد) زيرا پيشوايان شما نادان نبوده و نيستند. و فرمود: كسى كه با شخص نادان به نادانى مقابله كند تحقيقا به شبيه همان عملى كه با وى صورت گرفته است خوشنود گرديده است زيرا به شخص ‍ نادان اقتدا و از وى پيروى كرده است .
حديث :
669 - قال اميرالمؤمنين عليه السلام : لايكون السفه و الغره فى قلب العالم .
ترجمه :
699 - اميرالمؤمنين عليه السلام فرمود: نادانى و ناشى گرى در دل شخص ‍ دانشمند نيست .
حديث :
670 - عن ابى عبدالله عليه السلام قال : ان السفه خلق لئيم يستطيل على من دونه و يخضع لمن فوقه .
ترجمه :
670 - امام صادق عليه السلام فرمود: راستى كه نادانى خصلت شخص ‍ فرومايه و پست است ، فرومايه بر زير دست خود تكبر مى ورزد و براى بالا دست خود فروتنى مى كند.
حديث :
671 - عن ابى عبدالله عليه السلام فى حديث ان النبى صلى الله عليه و آله قال : ان من شر عبادالله من تكره مجالسته لفحشه .
ترجمه :
671 - امام صادق عليه السلام در حديثى فرمود كه : پيامبر صلى الله عليه و آله فرموده است : به راستى كه بدترين بندگان خدا كسى است كه به خاطر پليدى اش همنشينى با او ناپسند شمرده مى شود.
حديث :
672 - عن ابى عبدالله عليه السلام قال : ان ابغض خلق الله عبد اتقى الناس لسانه .
ترجمه :
672 - امام صادق عليه السلام فرمود: همانا نفرت انگيزترين مخلوق خدا بنده اى است كه مردم از (شر) زبان او پرهيز مى كنند.
حديث :
673 - قال رسول الله صلى الله عليه و آله : شر الناس يوم القيامه الذين يكرمون اتقاء شرهم .
ترجمه :
673 - رسول خدا صلى الله عليه و آله فرمود: بدترين مردم در روز قيامت كسانى هستند كه (اين دنيا را) از ترس شرشان مورد اكرام و احترام واقع مى شوند.
حديث :
674 - عن ابى عبدالله عليه السلام قال : قال رسول الله صلى الله عليه و آله : شر الناس عند الله يوم القيامه الذين يكرمون اتقاء شرهم .
ترجمه :
674 - امام صادق عليه السلام روايت كند كه : رسول خدا صلى الله عليه و آله فرمود: بدترين مردم در نزد خداوند در روز قيامت كسانى هستند كه (در دنيا) براى پرهيز از شرشان مورد احترام واقع مى شوند.
حديث :
675 - قال ابو عبدالله عليه السلام : من خاف الناس لسانه فهو فى النار.
ترجمه :
675 - امام صادق عليه السلام فرمود: كسى كه مردم از زبانش بترسند جايگاهش در آتش است .
71 - باب تحريم الفحش و وجوب حفظ الانسان  
71 - باب تحريم بد زبانى و وجوب حفظ نمودن زبان  
حديث :
676 - عن ابى عبدالله عليه السلام قال : من علامات شرك الشيطان الذى لا يشك فيه ان يكون فحاشا لايبالى ما قال و لا ماقيل فيه .
ترجمه :
676 - امام صادق عليه السلام فرمود: از نشانه هاى شراكت نمودن شيطان كه بى گمان اين نشانه بيانگر شريك شدن شيطان در روحيه و اعمال شخص ‍ است اين است كه شخصى بد زبان باشد و باكى نداشته كه چه مى گويد و چه درباره اش گفته مى شود.
حديث :
677 - عن ابى جعفر عليه السلام قال : ان الله يبغض الفاحش ‍ المتفحش .
ترجمه :
677 - امام باقر عليه السلام فرمود: راستى كه خداوند شخص بد زبان بيهوده گوى را دشمن مى دارد.
حديث :
678 - قال ابو عبدالله عليه السلام : ان الفحش و البذاء و السلاطه من النفاق .
ترجمه :
678 - امام صادق عليه السلام فرمود: همانا دشنام دادن و هرزه گويى و زبان درازى ناشى از نفاق و دو رويى است .
حديث :
679 - عن ابى جعفر عليه السلام قال : قال رسول الله صلى الله عليه و آله : ان الله يبغض الفاحش البذى ء السائل الملحف .
ترجمه :
679 - امام باقر عليه السلام روايت كند كه : رسول خدا صلى الله عليه و آله فرمود: راستى كه خداوند شخص دشنام دهنده و هرزه گو و در خواست كننده سمج و لجوج را دشمن مى دارد.
حديث :
680 - عن ابى جعفر عليه السلام قال : قال رسول الله صلى الله عليه و آله لعائشه : يا عايشه ان الفحش لو كان مثالا لكان مثال سوء.
ترجمه :
680 - امام باقر عليه السلام روايت كند كه : رسول خدا صلى الله عليه و آله به عايشه فرمود: اى عايشه ! راستى كه اگر بد زبانى در قالب و شكلى در آمده بود حتما صورتى بد و زشت داشت .
حديث :
681 - عن احمد بن محمد عن بعض رجاله قال : قال : من فحش على اخيه المسلم نزع الله منه بركه رزقه و وكله الى نفسه و افسد عليه معيشته .
ترجمه :
681 - احمد بن محمد از برخى از كسانى كه از آنان حديث نقل مى كند، روايت كند كه : معصوم عليه السلام فرمود: كسى كه به برادر مسلمان خود دشنام دهد خداوند بركت روزى اش را از او مى گيرد و او را به خود وا مى گذارد و زندگى اش را بر او تباه مى سازد.
حديث :
682 - عن سماعه قال : دخلت على ابى عبدالله عليه السلام فقال لى مبتدئا: يا سماعه ما هذا الذى كان بينك و بين جمالك ؟ اياك ان تكون فحاشا او سخابا او لعانا. فقلت : و الله لقد كان ذلك انه ظلمنى فقال : ان كان ظلمك لقد اربيت عليه ان هذا ليس من فعالى و لا امر به شيعتى استغفر ربك و لا تعد قلت استغفر الله و لا اعود.
ترجمه :
682 - سماعه گويد: بر امام صادق عليه السلام وارد شدم ، حضرت بدون اينكه من چيزى گفته باشم فرمود: اى سماعه ! بين تو و شتردارت چه گذشته است ؟ بر حذر باش از اينكه دشنام دهنده يا داد و فرياد كننده يا لعن كننده باشى . عرض كردم : سوگند به خدا كه او به من ظلم كرد. حضرت فرمود: اگر او به تو ستم كرد تو كه بيشتر به او ستم كردى (تو كه در ستم كردن از او پيشى گرفتى ) راستى كه اينگونه رفتار نه با كردار من سازگار است و نه پيروان خود را به چنين رفتارى امر مى كنم ، از پروردگارت طلب مغفرت كن و ديگر تكرار نكن . من گفتم : از خداوند طلب مغفرت مى كنم و ديگر چنين عملى را تكرار نمى كنم .
حديث :
683 - عن ابى عبدالله عليه السلام فى حديث قال : قال رسول الله صلى الله عليه و آله : ان من اشر عباد الله من تكره مجالسته لفحشه .
ترجمه :
683 - امام صادق عليه السلام در حديثى فرمود: رسول خدا صلى الله عليه و آله فرموده است : راستى كه از بدترين بندگان خدا كسى است كه به خاطر بد زبانى اش همنشينى با او ناپسند شمرده مى شود.
حديث :
684 - عن ابى عبدالله عليه السلام قال : ان الله يحب الحيى الحليم الغنى المتعفف الا و ان الله يبغض الفاحش البذى ء السائل الملحف .
ترجمه :
684 - امام صادق عليه السلام فرمود: راستى كه خداوند شخص صاحب شرم و بردبار و ثروتمند پاكدامن را دوست دارد، آگاه باشيد كه خداوند شخص دشنام دهنده هرزه گو و سائلى را كه سماجت مى كند دشمن مى دارد.
حديث :
685 - عن ابى عبدالله عليه السلام فى حديث قال : ان الحياء و العفاف و العى اعنى عن اللسان لاعى القلب من الايمان و الفحش و البذاء و السلاطه من النفاق .
ترجمه :
685 - امام صادق عليه السلام فرمود: راستى كه حيا و پاكدامنى و درمانده بودن از ايمان است البته مراد من درمانده بودن زبان است نه درمانده بودن قلب (يعنى زبان دراز نباشد)، و دشنام و هرزه گويى و زبان درازى از نفاق است .
حديث :
686 - عن جعفر بن محمد عليه السلام عن آبائه عليه السلام فى وصيه النبى صلى الله عليه و آله لعلى عليه السلام قال : يا على افضل الجهاد من اصبح لايهم بظلم احد يا على من خاف الناس لسانه فهو من اهل النار يا على شر الناس من اكرمه الناس اتقاء فحشه و شره يا على شر الناس من باع آخرته بدنياه و شر منه من باع آخرته بدنيا غيره .
ترجمه :
686 - امام باقر عليه السلام از پدران بزرگوارش روايت فرمود كه : در وصيت پيامبر صلى الله عليه و آله به على عليه السلام آمده است : اى على ! بالاترين جهاد (عمل ) كسى است كه مردم از زبانش در بيم و هراس باشند اهل دوزخ است . اى على ! بدترين مردم كسى است كه مردم او را از ترس ‍ بدزبانى و بدكارى اش اكرام و احترام كنند، اى على ! بدترين مردمان كسى است كه آخرتش را به دنيايش بفروشد و بدتر از او كسى است كه آخرتش را به دنيا ديگران بفروشد.
72 - باب تحريم البداء و عدم المبالاه بالقول
72 - باب تحريم هرزه گويى و بدون مبالات سخن گفتن  
حديث :
687 - عن ابى عبدالله عليه السلام قال : قال رسول الله صلى الله عليه و آله : اذا رايتم الرجل لايبالى ما قال و لا ما قيل له فهو شرك الشيطان .
ترجمه :
687 - امام صادق عليه السلام فرمود: رسول خدا صلى الله عليه و آله فرموده است : هرگاه ديديد كه مردى باكى ندارد كه چه مى گويد و چه درباره اش گفته مى شود چنين كسى شريك شيطان است .
حديث :
688 - عن اميرالمؤمنين عليه السلام قال : قال رسول الله صلى الله عليه و آله : ان الله حرم الجنه على كل فحاش بذى ء قليل الحياء لايبالى ما قال و لا ما قيل له فانك ان فتشته لم تجده الا لغيه او شكر شيطان قيل : يا رسول الله و فى الناس شرك شيطان فقال رسول الله صلى الله عليه و آله : اما تقرا قول الله عزوجل : (و شاركهم فى الاموال و الاولاد) (الحديث ).
ترجمه :
688 - اميرالمؤمنين عليه السلام فرمود: رسول خدا صلى الله عليه و آله فرموده است : راستى كه خداوند بهشت را بر هر دشنام دهنده زشت گفتار كم حيا كه باكى ندارد كه چه مى گويد و چه درباره اش گفته مى شود حرام ساخته است به راستى كه اگر درباره چنين كسى جستجو و كاوش كنى او را گمراه يا شريك شيطان مى يابى . عرض شد: اى رسول خدا! آيا در بين مردم شريك شيطان وجود دارد؟ رسول خدا صلى الله عليه و آله فرمود: آيا سخن خداى عزوجل را نخوانده اى كه مى فرمايد: (و با آنان در دارايى ها و فرزندانشان شراكت كن ) ⁽¹⁵⁰⁾
حديث :
689 - عن ابى عبدالله عليه السلام قال : البذاء من الجفاء و الجفاء فى النار.
ترجمه :
689 - امام صادق عليه السلام فرمود: زشت گفتارى ناشى از ستمكارى است و ستمكارى در آتش است .
حديث :
690 - عن جعفر بن محمد عن آبائه عليه السلام فى وصيه النبى صلى الله عليه و آله لعلى عليه السلام قال : يا على حرم الله الجنه على كل فاحش بذى : لا يبالى ما قال و لا ما قيل يا على طوبى لمن طال عمره و حسن عمله .
ترجمه :
690 - امام صادق عليه السلام از پدران بزرگوارش عليه السلام روايت فرمود كه : در وصيت پيامبر اكرم صلى الله عليه و آله به على عليه السلام آمده است : اى على ! خداوند بهشت را بر هر دشنام دهنده زشت گفتار كه باكى ندارد كه چه مى گويد و چه درباره اش گفته مى شود حرام ساخته است ، اى على ! خوشا به حال كسى كه عمرش طولانى و كردارش نيكو باشد.
حديث :
691 - عن ابى عبدالله عليه السلام قال : الحياء من الايمان و الايمان فى الجنه و البذاء من الجفاء و الجفا و فى النار.
ترجمه :
691 - امام صادق عليه السلام فرمود: حيا از ايمان است و ايمان در بهشت است و زشت گفتارى از ستمكارى است و ستمكارى جايگاهش ‍ آتش است .
73 - باب تحريم القذف حتى للمشرك مع عدم الاطلاع  
73 - باب تحريم بدون اطلاع نسبت زنا دادن حتى به مشرك  
حديث :
692 - عن عمرو بن نعمان الجعفى قال : كان لابى عبدالله عليه السلام صديق لايكاد يفارقه - الى ان قال - فقال يوما لغلامه : يا ابن الفاعله اين كنت ؟ قال فرفع ابو عبدالله عليه السلام يده فصك بها جبهه نفسه ثم قال : سبحان الله تقذف امه قد كنت ارى ان لك ورعا فاذا ليس لك ورع فقال : جعلت فداك ان امه سنديه مشركه فقال : اما علمت ان لكل امه نكاحا؟ تنح عنى فما رايته يمشى معه حتى فرق بينهما الموت .
ترجمه :
692 - عمر بن نعمان جعفى گويد: امام صادق عليه السلام دوستى داشت كه همواره در كنار حضرت بود و از ايشان جدايى نمى كرد روزى به غلام خود گفت : اى زنا زاده كجا بودى ؟ امام صادق عليه السلام دستش را بالا برد و محكم به پيشانى خود كوبيد سپس فرمود: سبحان الله ! آيا به مادر او نسبت زنا مى دهى ؟ من معتقد بودم كه تو داراى ورع و پرهيزكارى هستى ولى اكنون پرهيزكارى در تو نيست . عرض كرد: فدايت گردم ، مادر اين غلام اهل سند و مشرك بوده . حضرت فرمود: آيا نمى دانى كه هر امتى براى خود نكاحى دارد؟ از من دور شو. - راوى گويد: - من ديگر آن مرد را همراه حضرت نديدم تا اينكه مرگ بين او و حضرت جدايى افكند.
حديث :
693 - قال و فى روايه اخرى ان لكل امه نكاحا يحتجزون به عن الزنا.
ترجمه :
693 - راوى گويد: در روايت ديگرى آمده است كه : همانا براى هر امتى نكاحى هست به وسيله آن از زنا محفوظ مى شوند.
حديث :
694 - عن ابى حمزه ، عن ابى جعفر عليه السلام قال : قلت له : ان بعض اصحابنا يفترون و يقذفون من خالفهم فاق : الكف عنهم اجمل ثم قال : يا ابا حمزه و الله ان الناس كلهم اولاد بغايا ما خلا شيعتنا ثم قال : نحن اصحاب الخمس و قد حرمناه على جميع الناس ما خلا شيعتنا. (الحديث )
ترجمه :
694 - ابى حمزه گويد: به امام باقر عليه السلام عرض كردم كه : برخى از اصحاب ما افترا مى زنند و به مخالفين خود نسبت زنا مى دهند (آيا اين كار سزاوار است ؟) حضرت فرمود: نيكوتر اين است كه از دادن نسبت بد به آنان دست بكشند - سپس فرمود: - اى ابا حمزه ! به خدا سوگند كه اين مردم همگى (در واقع ) فرزندان فحشا هستند به جز شيعيان ما ⁽¹⁵¹⁾ - سپس ‍ فرمود: - ما اصحاب خمس هستيم و آن را بر همه مردم بجز شيعيانمان حرام كرده ايم .
حديث :
695 - عن ابى بكر الحضرمى ، عن ابى عبدالله عليه السلام قال : سالته عن الرجل يفترى على الرجل من جاهليه العرب فقال : يضرب حدا قلت : يضرب حدا؟ قال : نعم ان ذلك يدخل على رسول الله صلى الله عليه و آله .
ترجمه :
695 - ابى بكر حضرمى گويد: از امام صادق عليه السلام پرسيدم : مردى بر مردى از جاهليت عرب افترا مى زند (حكمش چيست ؟) حضرت فرمود: بايد به آن افترا زننده حد زده شود. عرض كردم : آيا بايد حد زده شود؟ فرمود: آرى . به راستى كه اين كار او باعث عيب نمودن بر رسول خدا صلى الله عليه و آله مى شود.
74 - باب تحريم البغى  
74 - باب تحريم تعدى و تجاوز 
حديث :
696 - عن ابى عبدالله عليه السلام قال : قال اميرالمومين عليه السلام : ايها الناس ان البغى يقود اصحابه الى النار و ان اول من بغى على الله عناق بنت آدم فاول قتيل قتله الله عناق و كان مجلسها جريبا فى جريب و كان لها عشرون اصبعا فى كل اصبع ظفران مثل المنجلين فسلط الله عليها اسدا كالفيل و ذئبا كالبعير و نسرا مثل البغل و قد قتل الله الجبابره على افضل احوالهم و آمن ما كانوا.
ترجمه :
696 - امام صادق عليه السلام فرمود: اميرالمؤمنين عليه السلام فرموده است : اى مردم ! راستى كه ستم ، ياران خود را به سوى آتش رهنمون مى كند و همانا اولين كسى كه ستم و تعدى بر خدا نمود عناق دختر آدم عليه السلام بود پس اولين كسى هم كه خداوند او را به قتل رساند همين عناق بود، جايگاه نشستن او به اندازه جريب در يك جريب بود و داراى بيست انگشت بود و در هر انگشت دو ناخن همانند دو داس داشت پس خداوند بر او شيرى همانند فيل و گرگى همانند شتر و كركسى همانند قاطر مسلط ساخت و خداوند ستمكاران را با وجود بهترين حالاتى كه داشتند و امن و امانى كه در آن بودند به قتل رساند.
حديث :
697 - عن مسمع ابى سيار ان ابا عبدالله عليه السلام كتب اليه فى كتاب : انظر ان لاتكلمن بكلمه بغى ابدا و ان اعجبتك نفسك و عشيرتك .
ترجمه :
697 - مسمع ابى سيار گويد كه : امام صادق عليه السلام براى وى در نامه اى چنين نوشت : توجه داشته باش كه هرگز سخنى به ستم بر زبان نياورى (دروغ نگويى ) اگر چه مورد پسند خودت و خانواده ات باشد.
حديث :
698 - عن ابى عبدالله عليه السلام قال : يقول ابليس لجنوده : القوا بينهم الحسد و البغى فانهما بعدلان عند الله الشرك .
ترجمه :
698 - امام صادق عليه السلام فرمود: ابليس به لشكر خود مى گويد: در بين فرزندان آدم حسد و ستم را بيافكنيد زيرا اين دو در نزد خداوند با شرك برابرند.
حديث :
699 - عن ابى عبدالله عليه السلام ان اعجل الشر عقوبه البغى .
ترجمه :
699 - امام صادق عليه السلام فرمود: راستى كه عقوبت و كيفر ستم از عقوبت هر بدى ديگر زودتر و با شتاب تر فرا مى رسد.
حديث :
700 - عن ابى جعفر عليه السلام قال : ان اسرع الخير ثوابا البر و ان اسرع الشر عقوبه البغى و كفى بالمرء عيبا ان يبصر من الناس ما يعمى عنه من نفسه او يعير الناس بما لايستطيع تركه او يوذى جليسه بما لايعنيه .
ترجمه :
700 - امام باقر عليه السلام فرمود: راستى كه ثواب نيكى كردن از هر خوبى ديگرى زودتر فرا مى رسد و كيفر ستمكارى از كيفر هر بدى ديگرى زودتر دامنگير آدمى مى شود، و براى مرد همين عيب بس است كه از مردم نقصى را ببيند كه از ديدن آن نقص در وجود خود عاجز است يا اينكه مردم را بر چيزى سرزنش كند كه خود توانايى ترك آن را ندارد يا اينكه همنشين خود را با سخنان بيهوده آزار دهد.
حديث :
701 - عن ابى عبدالله عليه السلام فى وصيته لاصحابه قال : و اياكم ان يبغى بعضكم على بعض فانها ليست من خصال الصالحين فانه من بغى صير الله بغيه على نفسه و صارت نصره الله لمن بغى عليه و من نصره الله غلب و اصاب الظفر من الله .
ترجمه :
701 - امام صادق عليه السلام در وصيتش به اصحاب خود فرمود: بر حذر باشيد از اينكه برخى از شما بر برخى ديگر ستم روا دارد زيرا ستمكارى از خصلتهاى شايستگان نيست ، همانا كسى كه ستم كند خداوند ستمش را به خود او باز مى گرداند و نصرت و يارى خداوند شامل شخص ‍ ستمديده مى گردد و كسى كه خداوند يارى اش كند حتما غلبه پيدا مى كند و پيروزى اش از جانب خداوند فرا مى رسد.
حديث :
702 - عن جعفر بن محمد عليه السلام عن آبائه عليه السلام فى وصيه النبى صلى الله عليه و آله لعلى عليه السلام قال : يا على اربعه اسرع شى ء عقوبه رجل احسنت اليه فكافاك بالاحسان اساءه و رجل لاتبغى عليه و هو يبغى عليك و رجل عاهدته على امر فوفيت له و غدر بك و رجل و صل قرابته فقطعوه .
ترجمه :
702 - امام صادق عليه السلام از پدران بزرگوارش روايت فرمود كه : در وصيت پيامبر صلى الله عليه و آله به على عليه السلام آمده است : اى على ! چهار كس است كه كيفر كردارشان به سرعت فرا مى رسد: كسى كه به او نيكى كرده اى و نيكى تو را با بدى پاسخ گفته است ، و كسى كه به او ستم نمى كنى و او بر تو ستم روا مى دارد، و كسى كه با او در كارى پيمان بسته اى و به عهد و پيمانت وفا كرده اى ولى او به تو خيانت كرده است ، و كسى كه با خويشانش پيوند برقرار كرده است اما آنان با او رابطه شان را قطع نموده اند.
حديث :
703 - قال و من الفاظ رسول الله صلى الله عليه و آله : لو بغى جبل على جبل لجعله الله دكا اعجل الشر عقوبه البغى و اسرع الخير ثوابا البر.
ترجمه :
703 - امام صادق عليه السلام فرمود: از الفاظ رسول خدا صلى الله عليه و آله است كه فرموده است : اگر كوهى بر كوهى ستم كند خداوند آن را ويران مى سازد، كيفر ستم از كيفر هر بدى ديگرى زودتر فرا مى رسد و ثواب نيكى كردن از ثواب هر خوبى ديگرى زودتر به دست مى آيد.
حديث :
704 - عن ابى حمزه الثمالى قال : سمعت ابا جعفر عليه السلام يقول : ان اسرع الشر عقوبه البغى .
ترجمه :
704 - ابى حمزه ثمالى گويد: از امام باقر عليه السلام شنيدم كه فرمود: همانا عقوبت ستم از عقوبت هر بدى ديگرى زودتر فرا مى رسد.
حديث :
705 - عن جعفر بن محمد عن ابيه عليه السلام عن آبائه عليه السلام قال : قال النبى صلى الله عليه و آله لو بغى جبل على جبل لجعل الله الباغى منهما دكا.
ترجمه :
705 - امام صادق عليه السلام از پدران بزرگوارش و ايشان از پدرانش : روايت نمود كه : پيامبر صلى الله عليه و آله فرمود: اگر گوهى بر كوهى ستم روا دارد خداوند آن كوه ستمكار را خرد و ويران مى سازد.
حديث :
706 - عن جعفر بن محمد عن آبائه عليه السلام قال : قال رسول الله صلى الله عليه و آله : ان اعجل الشر عقوبه البغى .
ترجمه :
706 - امام صادق عليه السلام از پدران بزرگوارش روايت فرمود كه : رسول خدا صلى الله عليه و آله فرموده است : به راستى كه كيفر ستم از كيفر هر بدى ديگرى با شتاب تر فرا مى رسد.
حديث :
707 - و بهذا الاسناد قال : دعا رجل بعض بنى هاشم الى البراز فابى ان يبارزه فقال له على عليه السلام : ما منعك ان تبارزه ؟ فقال : كان فارس ‍ العرب و خشيت ان يغلبنى فقال : انه بغى عليك و لو بارزته لقتلته و لو بغى جبل على جبل لهلك الباغى .
ترجمه :
707 - و به سند روايت گذشته فرمود: مردى يكى از بنى هاشم را در جنگ به مبارزه طلبيد مرد هاشمى از مبارزه كردن با وى خوددارى كرد، پس ‍ على عليه السلام به مرد هاشمى فرمود: چه چيز تو را از مبارزه با او بازداشت ؟ مرد عرض كرد: او يكى از سواركاران عرب است و ترسيدم كه بر من پيروز شود. حضرت فرمود: او بر تو تعدى نموده بود و اگر با او به مبارزه مى پرداختى هر آينه او را به قتل مى رساندى ، و اگر كوهى بر كوهى تعدى كند، تعدى كننده به هلاكت مى رسد.
75 - باب كراهه الافتخار 
75 - باب كراهت به خود باليدن و مباهات كردن 
حديث :
708 - قال على بن الحسين عليه السلام : عجبا للمتكبر الفخور الذى كان بالامس نطفه ثم هو غدا جيفه .
ترجمه :
708 - امام سجاد عليه السلام فرمود: در شگفتم از كسى كه تكبر مى ورزد و به خود مى نازد و مباهات مى كند در حالى كه اين كس ديروز نطفه اى بود سپس فردا مردارى (گنديده ) خواهد شد.
حديث :
709 - عن ابى عبدالله عليه السلام قال : قال رسول الله صلى الله عليه و آله : آفه الحسب الافتخار و العجب .
ترجمه :
709 - امام صادق عليه السلام فرمود: رسول خدا صلى الله عليه و آله فرموده است : آفت شرافت و بزرگى ، به خود نازيدن و خود بزرگ بينى است .
حديث :
710 - و قال رسول الله صلى الله عليه و آله : آفه الحسب الافتخار.
ترجمه :
710 - رسول خدا صلى الله عليه و آله فرمود: آفت گوهر مرد، مباهات و به خود نازيدن است .
حديث :
711 - اتى رسول الله صلى الله عليه و آله رجل فقال : يا رسول الله انا فلان بن فلان حتى عد تسعه فقال رسول الله صلى الله عليه و آله : اما انك عاشرهم فى النار.
ترجمه :
711 - مردى به خدمت رسول خدا صلى الله عليه و آله آمد و عرض كرد: اى رسول خدا! من فلان بن فلان ... هستم و تا هفت پشت خود را شمرد. رسول خدا صلى الله عليه و آله فرمود: آگاه باش كه تو دهمين آنها هستى كه در آتش خواهى بود.
حديث :
712 - قال ابو جعفر عليه السلام : عجبا للمختال الفخور و انما خلق من نطفه ثم يعود جيفه و هو فيما بين ذلك لايدرى ما يصنع به .
ترجمه :
712 - امام باقر عليه السلام فرمود: در شگفتم از كسى كه متكبر و فخرفروش است و (آيا نمى داند كه ) از نطفه اى آفريده شده سپس مردارى مى شود و او در بين دو حالت نمى داند كه چه بر سرش مى آيد.
حديث :
713 - عن جعفر بن محمد عليه السلام عن آبائه عليه السلام فى وصيه النبى صلى الله عليه و آله لعلى عليه السلام قال : يا على آفه الحسب الافتخار ثم قال يا على ان الله قد اذهب بالاسلام نخوه الجاهليه و تفاخرها بآبائها الا ان الناس من آدم و آدم من تراب و اكرمهم عندالله اتقاهم .
ترجمه :
713 - امام صادق عليه السلام از پدران بزرگوارش روايت فرمود كه : در وصيت پيامبر صلى الله عليه و آله به على عليه السلام آمده است : اى على ! آفت بزرگى مرد، فخر فروشى است . اى على ! راستى كه خداوند به وسيله اسلام تكبر و جاهليت و مباهات نمودن به پدرانشان را از بين برد، به هوش ‍ باشيد كه مردم از حضرت آدم اند و آدم از خاك آفريده شده و گرامى ترين مردم در نزد خدا پرهيزكارترين آنان است .
حديث :
714 - عن ابى جعفر محمد بن على الباقر عليه السلام قال : ثلاثه من عمل الجاهليه الفخر بالانساب و الطعن بالاحساب و الاستسقاء بالانواء.
ترجمه :
714 - امام باقر عليه السلام فرمود: سه چيز است كه از كارهاى زمان جاهليت است : نازيدن به نسب ها (ى پدران ) و طعنه زدن به نژادها و طلب باران نمودن از ستارگان (نسبت دادن باران به ستارگان ) ⁽¹⁵²⁾
حديث :
715 - عن اسماعيل بن ذبيان يرفعه الى ابى عبدالله عليه السلام قال : افتخر رجلان عند اميرالمؤمنين عليه السلام فقال : اتفتخران باجساد باليه و ارواح فى النار ان يكن لك عقل فان لك خلقا و ان يكن لك تقوى فان لك كرما و الا فالحمار خير منك و لست بخير من احد.
ترجمه :
715 - از امام صادق عليه السلام روايت است كه فرمود: دو مرد در نزد اميرالمؤمنين عليه السلام به يكديگر فخر فروشى مى كردند، حضرت فرمود: آيا به جسدهاى پوسيده و روحهايى كه در آتش دوزخ اند فخر مى كنيد، اگر عقلى دارى مروتى دارى و اگر داراى تقوا هستى كرم و بزرگوارى دارى و گرنه پس الاغ از تو بهتر است و تو از هيچ كس بهتر نيستى .
حديث :
716 - عن الحسين بن المختار رفعه الى اميرالمؤمنين عليه السلام قال : من وضع شيئا للمفاخره حشره الله يوم القيامه اسود.
ترجمه :
716 - از اميرالمؤمنين عليه السلام روايت است كه فرمود: هر كس چيزى را براى مباهات و نازيدن قرار دهد خداوند او را در روز قيامت رو سياه محشور خواهد كرد.
حديث :
717 - عن اميرالمؤمنين عليه السلام انه قال : ما لابن آدم و الفخر؟ اوله نطفه و آخره جيفه و لايرزق نفسه و لايدفع حتفه .
ترجمه :
717 - اميرالمؤمنين عليه السلام فرمود: فرزند آدم كجا و فخر كردن كجا؟ آغازش نطفه اى است و سرانجامش مردارى خواهد بود و روزى اش به دست خودش نيست و مرگش را از خود نمى تواند دفع كند.
76 - باب تحريم قسوه القلب  
76 - باب تحريم قساوت قلب  
حديث :
718 - عن ابى عبدالله عليه السلام قال : قال اميرالمؤمنين عليه السلام : لمتان لمه من الشيطان و لمه من الملك فلمه الملك الرقه و الفهم و لمه الشيطان السهو و القسوه .
ترجمه :
718 - امام صادق عليه السلام فرمود: اميرالمؤمنين عليه السلام فرموده است : دو گونه نزديك شدن هست : يكى نزديك شدن شيطان و ديگرى نزديك شدن فرشته ، اما نزديك شدن فرشته مايه دل نازكى و درك كردن است و نزديك شدن شيطان باعث فراموشى و سنگدلى است .
حديث :
719 - عن ابى عبدالله عليه السلام قال : اذا خلق الله العبد فى اصل الخلق كافرا لم يمت حتى يحبب اليه الشر فيقرب منه فابتلاه بالكبر و الجبريه فقسا قلبه و ساء خلقه و غلظ وجهه و ظهر فحشه و قل حياوه و كشف الله ستره و ركب المحارم فلم ينزع عنها (الحديث ).
ترجمه :
719 - امام صادق عليه السلام فرمود: هنگامى كه خداوند بنده اى را در اصل آفرينشش كافر بيافريند نمى ميرد مگر اينكه او را دوستدار شر مى گرداند و به شر نزديك مى شود پس او را به تكبر و سركشى دچار مى كند پس سنگدل مى شود و اخلاقش بد و چهره اش زننده مى گردد و زشتى او آشكار مى شود و حيااش كم مى گردد و خداوند پرده او را مى درد و او مرتكب امور ناروا مى شود و از آن امور دست بر نمى دارد.
حديث :
720 - عن على بن عيسى رفعه قال : فيما ناجى الله به موسى : يا موسى ! لاتطول فى الدنيا املك فيقسو قلبك و القاسى القلب منى بعيد.
ترجمه :
720 - على بن عيسى از امام معصوم عليه السلام روايت كند كه : در ضمن رازگويى خداوند با موسى عليه السلام آمده است : اى موسى ! در دنيا آرزويت را طولانى و دراز مگردان كه اگر چنين كنى سنگدل مى شوى و سنگدل از من دور است .
حديث :
721 - عن جعفر بن محمد عليه السلام عن آبائه عليه السلام فى وصيه النبى صلى الله عليه و آله لعلى عليه السلام يا على : اربع خصال من الشقاء جمود العين و قساوه القلب و بعد الامل و حب البقاء.
ترجمه :
721 - امام صادق عليه السلام از پدران بزرگوارش روايت كند كه : در وصيت پيامبر صلى الله عليه و آله به على عليه السلام آمده است : اى على ! چهار خصلت ناشى از شقاوت و تيره روزى است : خشكى چشم (يعنى كه چشم نگريد) و سنگدلى و آرزوى دور و دراز و دوستى بقا و جاودانگى (در دنيا).
حديث :
722 - قال اميرالمؤمنين عليه السلام ما جفت الدموع الالقسوه القلوب و ما قست القلوب الا لكثره الذنوب .
ترجمه :
722 - اميرالمؤمنين عليه السلام فرمود: اشك چشمها خشك نمى شود مگر به خاطر سختى دلها و دلها سخت نمى شود مگر به خاطر زيادى گناهان .
حديث :
723 - عن جعفر بن محمد عليه السلام عن آبائه عليه السلام عن النبى صلى الله عليه و آله قال : من الشقاء جمود العين و قسوه القلب و شده الحرص فى طلب الدنيا و الاصرار على الذنب .
ترجمه :
723 - امام صادق عليه السلام از پدران بزرگوارش روايت فرمود كه : پيامبر صلى الله عليه و آله فرموده است : از (نشانه هاى ) بدبختى و تيره روزى ، خشك شدن (اشك ) چشم و سخت دلى و حرص زياد در طلب دنيا و اصرار و پافشارى بر انجام گناه است .