جهاد با نفس

شيخ حر عاملى قدس سره
مترجم : على افراسيابى

- ۱۰ -

حديث :
431 - عن ابى بكير قال قلت لابى جعفر عليه السلام فى قول رسول الله اذا زنى الرجل فارقه روح الايمان قال هو قوله و ايدهم بروح منه ذاك الذى يفارقه .
ترجمه :
431 - ابن بكير گويد: به امام باقر عليه السلام عرض كردم : درباره گفتار رسول خدا صلى الله عليه و آله كه فرمود: هرگاه مردى زنا كند روح ايمان از او جدا مى شود، چه مى فرماييد؟ حضرت فرمود: اين گفتار رسول خدا صلى الله عليه و آله (اشاره كننده به ) گفتار خداوند است كه مى فرمايد: (و آنان را با روحى از خود قوت بخشيد) ⁽¹¹⁷⁾ كه اين روح همان روحى است كه از آنان جدايى نموده بود.
حديث :
432 - عن ابى عبدالله عليه السلام قال : يسلب منه روح الايمان مادام على بطنها فاذا نزل عاد الايمان . قال : ارايت ان هم قال : لا ارايت ان هم ان يسرق اتقطع يده ؟
ترجمه :
432 - امام صادق عليه السلام فرمود: روح ايمان از شخص زناكار تا وقتى كه در حال زناست گرفته مى شود پس هنگامى كه از عمل زشت خود فارغ شد (و پشيمان گشت ) ايمان باز مى گردد. راوى گويد: عرض كردم : اگر گسى قصد زنا كند آيا باز هم ايمانش گرفته مى شود؟ حضرت فرمود: خير، آيا اگر كسى قصد دزدى كند دستش قطع مى شود؟
حديث :
433 - عن ابى بصير عن ابى عبدالله عليه السلام قال سمعته يقول الكبائر سبعه منها قتل النفس متعمدا و الشرك بالله العظيم و قذف المحصنه و اكل الربا بعد البينه و الفرار من الزحف و التعرب بعد الهجره و عقوق الوالدين و اكل مال اليتيم ظلما قال و التعرب و الشرك واحد.
ترجمه :
433 - ابى بصير گويد: از امام صادق عليه السلام شنيدم كه فرمود: گناهان كبيره هفت تاست : كشتن كسى از روى عمد و شرك ورزيدن به خداى بزرگ و نسبت ناروا به زن شوهردار و رباخوارى بعد از آگاهى و فرار از جهاد و بازگشتن به حالت اعرابى پس از هجرت و آزار رساندن به پدر و مادر و خوردن مال يتيم از روى ستم . سپس فرمود: تعرب (بازگشتن به حالت اعرابى ) و شرك در يك درجه اند.
حديث :
434 - قال ابو عبدالله عليه السلام : و الذى اذا دعاه ابوه لعن اباه و الذى اذا اجابه ابنه يضربه .
ترجمه :
434 - امام صادق عليه السلام فرمود: و (دو كس نيز گناهانشان كبيره است ، يكى ) كسى كه وقتى پدرش او را مى خواند پدر خود را لعنت مى فرستد و ديگرى كسى كه با اينكه پسرش (خواسته ) او را اجابت مى كند ولى او پسرش را كتك مى زند.
حديث :
435 - عن محمد بن حكيم قال قلت لابى الحسن موسى عليه السلام الكبائر تخرج من الايمان ؟ فقال : نعم و ما دون الكبائر قال رسول الله صلى الله عليه و آله : لا يزنى الزانى و هو مومن و لايسرق السارق و هو مومن .
ترجمه :
435 - محمد بن حكيم گويد: به امام موسى كاظم عليه السلام عرض ‍ كردم : آيا گناهان كبيره آدمى را از ايمان بيرون مى برد؟ حضرت فرمود: آرى ، گناهان پايين تر از كبيره هم (ايمان را از دل بيرون مى برند) رسول خدا صلى الله عليه و آله فرمود: آن كسى كه در معرض زنا كردن است در حالى كه مومن باشد زنا نمى كند و آن كس كه مشرف به دزدى كردن است در حالى كه مومن باشد دزدى نمى كند.
حديث :
436 - عن عبيد بن زراره فى حديث ان ابا جعفر عليه السلام قال : قال رسول الله صلى الله عليه و آله لايزنى الزانى و هو مومن و لايسرق السارق و هو مومن .
ترجمه :
436 - عبيد بن زراره در حديثى گويد: امام باقر عليه السلام فرمود: رسول خدا صلى الله عليه و آله فرموده است : مومن تا مومن است زنا نمى كند و مومن تا زمانى كه مومن است دزدى نمى كند.
حديث :
437 - عن ابى عبدالله عليه السلام قال : اكبر الكبائر سبع الشرك بالله العظيم و قتل النفس التى حرم الله الا بالحق و اكل اموال اليتامى و عقوق الوالدين و قذف المحصنات و الفرار من الزحف و انكار ما انزل الله عزوجل .
ترجمه :
437 - امام صادق عليه السلام فرمود: بزرگترين گناهان بزرگ هفت گناهند: شرك آوردن به خداى بزرگ و كشتن نفسى كه خداوند كشتن او را حرام گردانده مگر به سببى حق و خوردن اموال يتيم و آزار رساندن به پدر و مادر و نسبت ناروا دادن به زنان شوهر دار و گريختن از جهاد و انكار نمودن آنچه كه خداوند عزوجل فرو فرستاده است .
حديث :
438 - على بن جعفر فى كتابه عن اخيه موسى به جعفر عليه السلام قال : سالته عن الكبائر التى قال الله عزوجل : (ان تجتنبوا كبائر ما تنهون عنه ) قال : التى اوجب الله عليها النار.
ترجمه :
438 - على بن جعفر در كتابش از برادرش موسى بن جعفر عليه السلام روايت كرده كه : از ايشان در مورد كبائر كه در گفتار خداى عزوجل كه مى فرمايد: (اگر از كبائرى كه از آنها نهى شده ايد خوددارى كنيد) آمده است پرسيدم كه آن كبائر كدامند؟ حضرت فرمود: مراد از كبائر آن گناهانى است كه خداوند بر ارتكاب آنها آتش دوزخ را واجب ساخته است .
حديث :
439 - عن ابى عبدالله عليه السلام قال : ان الكبائر سبع فينا انزلت و منا استحلت فاولها الشرك بالله العظيم و قتل النفس التى حرم الله و اكل مال اليتيم و عقوق الوالدين و قذف المحصنه و الفرار من الزحف و انكار حقنا.
ترجمه :
439 - امام صادق عليه السلام فرمود: همانا گناه كبيره هفت گناهند كه درباره ما نازل شده اند (ولى متاسفانه ) همه آن گناهان را نسبت به خود ما روا داشته اند اولين آنها شرك آوردن به خداى بزرگ است و ديگرى كشتن كسى كه خداوند كشتن او را حرام گردانده و ديگرى خوردن مال يتيم و ديگرى رنجاندن پدر و مادر و ديگرى نسبت ناروا دادن به زن شوهردار و ديگرى گريختن از ميدان جنگ و ديگرى انكار نمودن حق ما است . ⁽¹¹⁸⁾
حديث :
440 - و روى ان الحيف فى الوصيه من الكبائر.
ترجمه :
440 - و روايت شده است كه : همانا ستم نمودن و بى عدالتى در وصيت از گناهان كبيره است .
حديث :
441 - عن عباد بن كثير النواء قال سالت ابا جعفر عليه السلام عن الكبائر فقال كل ما اوعد الله عليه النار.
ترجمه :
441 - عباد بن كثير هسته خرما فروش گويد: از امام باقر عليه السلام درباره گناهان كبيره سوال كردم ، حضرت فرمود: تمامى گناهانى كه خداوند بر ارتكاب آنها وعده آتش دوزخ را داده است گناهان كبيره اند.
حديث :
442 - و باسناده عن ابى خديجه سالم بن مكرم الجمال عن ابى عبدالله عليه السلام قال الكذب على الله و على رسوله و على اوصياء عليه السلام من الكبائر.
ترجمه :
442 - ابى خديجه سالم بن مكرم شتربان از امام صادق عليه السلام روايت كرده است كه : دروغ بستن بر خداوند و رسول و جانشينان رسول از گناهان كبيره است .
حديث :
443 - و قال رسول الله صلى الله عليه و آله : من قال على ما لم اقل فليتبوا مقعده من النار.
ترجمه :
443 - رسول خدا صلى الله عليه و آله فرمود: هر كس چيزى را كه من نگفته ام به من نسبت دهد پس بايد نشيمنگاهى از آتش را جايگاه و اقامتگاه خود سازد.
حديث :
444 - عن ابى عبدالله عليه السلام قال : وجدنا فى كتاب على عليه السلام الكبائر خمسه الشرك و عقوق الوالدين و اكل الربا بعد البينه و الفرار من الزحف و التعرب بعد الهجره .
ترجمه :
444 - امام صادق عليه السلام فرمود: در كتاب على عليه السلام يافتيم كه : گناهان كبيره پنج گناهند: شرك و آزار رساندن به پدر و مادر و رباخوارى پس ‍ از آگاهى و گريختن از جهاد و به حالت اعرابى بازگشتن پس از هجرت نمودن .
حديث :
445 - عن عبيد بن زراره قال : قلت لابى عبدالله عليه السلام : اخبرنى عن الكبائر فقال : هن خمس و هن مما اوجب الله عليهن النار قال الله تعالى : (ان الله لايغفر ان يشرك به ) و قال : (ان الذين ياكلون اموال اليتامى ظلما انما ياكلون فى بطونهم ناوا و سيصلون سعيرا) و قال : (يا ايها الذين آمنوا اذا لقيتم الذين كفروا زحفا فلا تولوهم الادبار) الى آخر الايه و قال عزوجل : (يا ايها الذين آمنوا اتقوالله و ذروا ما بقى من الربا) الى آخر الايه و رمى المحصنات الغافلات المومنات و قتل مومن متعمدا على دينه .
ترجمه :
445 - عبيد بن زراره گويد: به امام صادق عليه السلام عرض كردم كه : مرا نسبت به گناهان كبيره آگاه ساز. حضرت فرمود: گناهان كبيره پنج گناهند و آنها گناهانى هستند كه خداوند بر آنها آتش دوزخ را واجب گردانده و مى فرمايد: (همانا خداوند شرك آوردن به خود را نمى بخشايد) ⁽¹¹⁹⁾ و مى فرمايد: (آنان كه اموال يتيمان را ظالمانه مى خورند به راستى كه در شكمهاشان آتش مى خرودند و به زودى به دوزخ در آيند) ⁽¹²⁰⁾ و مى فرمايد: (اى ايمان آورندگان هرگاه در ميدان جنگ با كافران روبرو شديد به آنان پشت نكنيد) ⁽¹²¹⁾ تا آخر آيه . و فرمود: (اى ايمان آورندگان از خدا بترسيد و آنچه را كه از ربا باقى مانده رها كنيد) ⁽¹²²⁾ تا آخر آيه . و متهم ساختن زنان شوهردار ساده دل با ايمان و كشتن مومنى از روى عمد به خاطر ديندارى اش .
حديث :
446 - و عن الصادق عليه السلام قال : عقوق الوالدين من الكبائر لان الله جعل العاق عصيا شقيا.
ترجمه :
446 - امام صادق عليه السلام فرمود: قتل نفس از گناهان كبيره است زيرا خداوند آزار رساننده به پدر و مادر را نافرمان و تيره روز گردانده است .
حديث :
447 - و قال عليه السلام : و قتل النفس من الكبائر لان الله يقول : (و من يقتل مومنا متعمدا فجزاوه جهنم خالدا فيها و غضب الله عليه و لعنه و اعدله عذابا عظيما).
ترجمه :
447 - امام صادق عليه السلام فرمود: قتل نفس از گناهان كبيره است زيرا خداوند مى فرمايد: (و كسى كه مومنى را عمدا به قتل برساند كيفرش ‍ دوزخ است كه در آن براى هميشه مى ماند و خداوند بر او خشم گرفته و او را از رحمتش دور گردانده و براى وى عذابى بزرگ و آماده ساخته است .)⁽¹²³⁾
حديث :
448 - و قال عليه السلام : و قذف المحصنات من الكبائر لان الله يقول : (لعنوا فى الدنيا و الاخره و لهم عذاب عظيم .)
ترجمه :
448 - امام صادق عليه السلام فرمود: نسبت ناروا دادن به زنان شوهردار از گناهان كبيره است زيرا خداوند مى فرمايد: (چنين كسانى در دنيا و آخرت مورد لعنت هستند و كيفرى بزرگ براى آنان مى باشد) ⁽¹²⁴⁾
حديث :
449 - عن احمد بن عمر الحلبى قال : سالت ابا عبدالله عليه السلام عن قول الله عزوجل : (ان تجتنبوا كبائر ما تنهون عنه نكفر عنكم سيئاتكم ) قال : من اجتنب ما اوعد الله عليه النار اذا كان مومنا كفر عنه سيئاته و ادخله مدخلا كريما و الكبائر السبع الموجبات : قتل النفس الحرام و عقوق الوالدين و اكل الربا و التعرب بعد الهجره و قذف المحصنه و اكل مال اليتيم و الفرار من الزحف .
ترجمه :
449 - احمد بن عمر حلبى گويد: از امام صادق عليه السلام درباره گفتار خداى عزوجل پرسيدم كه مى فرمايد: (اگر از گناهان كبيره اى كه از آنها نهى شده ايد دورى كنيد از ديگر گناهانتان چشم پوشى مى كنيم ) ⁽¹²⁵⁾ حضرت فرمود: كسى كه از گناهانى كه خداوند بر انجام آنها وعده آتش داده است دورى كند اگر مومن باشد از ديگر گناهانش چشم پوشى مى كند و او را به منزلگاهى گرامى وارد مى سازد و گناهان كبيره هفتگانه كه موجب آتش ‍ دوزخ اند عبارتند از: كشتن نفسى كه احترام دارد و آزردن پدر و مادر و خوردن ربا و بازگشتن به حالت اعرابى بودن پس از هجرت كرده است و نسبت ناروا دادن به زن شوهردار و خوردن مال يتيم و گريختن از جهاد.
حديث :
450 - عن الرضا عليه السلام فى كتابه الى المامون قال : الايمان هو اداء الامانه و اجتناب جميع الكبائر و هو معرفه بالقلب و اقرار باللسان و عمل بالاركان - الى ان قال - و اجتناب الكبائر و هى قتل النفس التى حرم الله تعالى و الزنا و السرقه و شرب الخمر و عقوق الوالدين و الفرار من الزحف و اكل مال اليتيم ظلما و اكل الميته و الدم و لحم الخنزير و ما اهل لغير الله به من غير ضروره و اكل الربا بعد البينه و السحت و الميسر و هو القمار و البخس فى المكيال و الميزان و قذف المحصنات و الزنا و اللواط و الياس من روح الله و الامن من مكر الله و القنوط من رحمه الله و معونه الظالمين و الركون اليهم و اليمين الغموس و حبس الحقوق من غير عسر و الكذب و الكبر و الاسراف و التبذير و الخيانه و الاستخفاف بالحج و المحاربه لاولياء الله و الاشتغال بالملاهى و الاصرار على الذنوب .
ترجمه :
450 - امام رضا عليه السلام در نامه اى به مامون چنين نوشت : ايمان همان امانتدارى و دورى از همه گناهان بزرگ است و ايمان همان شناخت قلبى و اقرار و اعتراف زبانى و عمل نمودن به وسيله اعضا است - تا آنجا كه فرمود: - و دورى از گناهان كبيره ، و آنها عبارتند از: قتل نفسى كه كشتن او را خداوند حرام ساخته است و زنا نمودن و دزدى كردن و نوشيدن شراب و آزردن پدر و مادر و گريختن از جهاد و خوردن مال يتيم از روى ستم و خوردن گوشت مردار و خون و گوشت خوك و هر ذبيحه اى كه نام غير خدا بر او برده شده است در صورتى كه ضرورتى نباشد، و خوردن ربا بعد از آگاهى (از ربوى بودن معامله ) و خوردن حرام و قمار بازى و كاستن و كم گذاردن در پيمانه و وزن و نسبت ناروا دادن به زنان شوهردار و زنا و لواط و نااميدى از رحمت خداوند و ايمنى از مكر خدا و دلسردى از رحمت الهى و يارى رساندن به ستمكاران و تكيه و اعتماد بر آنان ، و سوگند دروغ و حبس نمودن حق ديگران بدون اينكه سختى و ضرورتى موجب آن شده باشد، و دروغگويى و تكبر و خودبزرگ بينى ، و اسراف و ولخرجى ، و خيانت و ناراستى ، و سبك شمردن حج ، و ستيزه كردن با دوستان خدا، و مشغول بودن به خوشگذرانى هاى بيهوده ، و اصرار و پافشارى نمودن بر انجام گناهان .
حديث :
451 - قال رسول الله صلى الله عليه و آله : اجتنبوا السبع الموبقات قيل : و ما هن ؟ قال : الشرك بالله و السحر و قتل النفس التى حرم الله الا بالحق و اكل الربا و اكل مال اليتيم و التولى يوم الزحف و قذف المحصنات الغافلات المومنات .
ترجمه :
451 - رسول خدا صلى الله عليه و آله فرمود: از هفت چيز هلاك آور دورى كنيد، به ايشان عرض شد: آن هفت چيز كدامند؟ حضرت فرمود: شرك ورزيدن به خداوند، و جادوگرى ، و كشتن كسى كه خداوند كشتن او را جز در صورتى كه حق او باشد حرام گردانيده ، و ربا خوارى ، و خوردن مال يتيم ، و پشت نمودن به دشمن در روز جهاد، و نسبت ناروا دادن به زن شوهردار ساده دل با ايمان .
حديث :
452 - عن محمد بن مسلم عن ابى عبدالله عليه السلام قال : قلت له : ما لنا نشهد على ما خالفنا بالكفر و ما لنا لانشهد لانفسنا و لاصحابنا انهم فى الجنه ؟ فقال : من ضعفكم ان لم يكن فيكم شى ء من الكبائر فاشهدوا انكم فى الجنه قلت : فاى شى ء الكبائر؟ قال : اكبر الكبائر الشرك بالله و عقوق الوالدين و التعرب بعد الهجره و قذف المحصنه و الفرار من الزحف و اكل مال اليتيم ظلما و الربا بعد البينه و قتل المومن فقلت له : الزنا و السرقه فقال : ليسا من ذلك .
ترجمه :
452 - محمد بن مسلم گويد: به امام صادق عليه السلام عرض كردم : چه شده است ما را كه گواهى به كافر بودن مخالفين خود مى دهيم ولى چرا خود و ياران مان گواهى به بهشتى بودن نمى دهيم ؟ حضرت فرمود: اين به خاطر ضعف و ناتوانى شماست ، اگر در شما هيچيك از گناهان كبيره نبود پس گواه باشيد كه شما در بهشت هستيد، عرض كردم : گناهان كبيره چه چيزهايى هستند؟ فرمود: بزرگترين آنها شرك ورزيدن به خداوند و آزردن پدر و مادر و پس روى نمودن به حالت اعرابى پس از هجرت و نسبت ناروا دادن به زن شوهردار و فرار از جهاد و خوردن مال يتيم از روى ستم و رباخوارى بعد از آگاهى و كشتن مومن . پس عرض كردم : آيا زنا نمودن و دزدى كردن هم از گناهان كبيره است ؟ حضرت فرمود: نه اين دو از گناهان كبيره شمرده نمى شوند.
حديث :
453 - عن جعفر بن محمد عليه السلام فى حديث شرائع الدين قال : و الكبائر محرمه و هى الشرك بالله و قتل النفس التى حرم الله و عقوق الوالدين و الفرار من الزحف و اكل مال اليتيم ظلما و اكل الربا بعد البينه و قذف المحصنات و بعد ذلك الزنا و اللواط و السرقه و اكل الميته و الدم و لحم الخنزير و ما اهل لغير الله به من غير ضروره و اكل السحت و البخس فى الميزان و المكيال و الميسر و شهاده الزور و الياس من روح الله و الامن من مكر الله و القنوط من رحمه الله و ترك معاونه المظلومين و الركون الى الظالمين و اليمين الغموس و حبس الحقوق من غير عسر و استعمال التكبر و التجبر و الكذب و الاسراف و التبذير و الخيانه و الاستخفاف بالحج و المحاربه الاولياء الله و الملاهى التى تصد عن ذكر الله عزوجل مكروهه كالغناء و ضرب الاوتار و الاصرار على صغائر الذنوب .
ترجمه :
453 - امام صادق عليه السلام در حديث قوانين و دستورات دين فرمود: (ارتكاب ) گناهان كبيره حرام است و آنها عبارتند از: شرك آوردن به خداوند، و كشتن نفسى كه خداوند آن را حرام ساخته ، و آزردن پدر و مادر، و گريختن از جهاد، و خوردن مال يتيم از روى ستم ، و ربا خوارى بعد از آگاهى ، و نسبت ناروا به زنان شوهردار، و پس از اينها زنا و لواط و دزدى و خوردن گوشت مردار و خون و گوشت خوك و گوشت هر ذبيحه اى كه نام غير خدا بر او برده شده بدون هيچگونه ضرورتى ، و خوردن حرام و كم گذاردن در وزن و پيمانه و قمار بازى و شهادت ساختگى و دروغ و مايوس ‍ شدن از رحمت خداوند و ايمنى از مكر الهى و نااميدى از رحمت خدا و ترك يارى ستمديدگان و تكيه و اعتماد بر ستمگران و سوگند دروغ و حبس ‍ نمودن حق ديگران بدون در سختى و فشار بودن ، و تكبر ورزيدن و خود بزرگ بينى و دروغ گويى و اسراف و ولخرجى و خيانت و سبك شمردن حج و ستيزه كردن با دوستان خدا و خوشگذرانى هايى كه آدمى را از ياد خداى عزوجل باز مى دارد و ناپسندى آنها آشكار است همانند: عنا و نواختن تارها، و اصرار و پافشارى بر گناهان كوچك .
حديث :
454 - و قال عليه السلام : الكبائر تسع اعظمهن الاشراك بالله عزوجل و قتل النفس المومنه و اكل الربا و اكل مال اليتيم و قذف المحصنات و الفرار من الزحف و عقوق الوالدين و استحلال البيت الحرام و السحر فمن لقى الله عزوجل و هو برى منهن كان معى فى جنه مصاريعها الذهب .
ترجمه :
454 - امام صادق عليه السلام فرمود: گناهان كبيره نه گناهند كه بزرگترين آنها شرك ورزيدن به خداى عزوجل ، و (پس از آن ) كشتن نفس مومن و رباخوارى و خوردن مال يتيم و نسبت ناروا دادن به زن شوهر دار و گريختن از جنگ و جهاد و آزردن پدر و مادر و حلال ساختن بيت الله الحرام (يعنى رعايت نكردن احترام خانه خدا) و جادوگرى پس هر كسى كه خداوند عزوجل را ديدار كند در حالى كه از اين گناهان پاك باشد همراه با من در بهشتى خواهد بود كه لنگه هاى در آن طلاست .
47 - باب صحه التوبه من الكبائر  
47 - باب صحيح بودن توبه از گناهان كبيره 
حديث :
455 - عن ابى عبدالله عليه السلام قال : (ان الله لايغفر ان يشرك به و يغفر ما دون ذلك لمن يشاء) الكبائر فما سواها قال : قلت دخلت الكبائر فى الاستثناء قال : نعم .
ترجمه :
455 - امام صادق عليه السلام اين آيه را قرائت فرمود: (به راستى كهخ خداوند شرك ورزيدن به خود را نمى بخشايد ولى غير از شرك را براى هر كسى كه بخواهد مى بخشد) ⁽¹²⁶⁾ سپس فرمود: چه گناه كبيره باشد و چه صغيره . رواى گويد: عرض كردم : اينكه در آيه آمده است كه غير شرك را مى بخشد آيا شامل گناهان كبيره هم مى شود؟ حضرت فرمود: آرى .
حديث :
456 - عن اسحاق بن عمار قال : قلت لابى عبدالله عليه السلام : الكبائر فيها استثناء ان تغفر لمن يشاء؟ قال : نعم .
ترجمه :
456 - اسحاق بن عمار گويد: به امام صادق عليه السلام عرض كردم : آيا گناهان كبيره هم در اين آيه از شرك استثنا شده اند؟ حضرت فرمود: آرى .
حديث :
457 - عن ابى عبدالله عليه السلام قال : ما من مومن يقارف فى يومه و ليلته اربعين كبيره فيقول و هو نادم استغفر الله الذى لا اله الا الله هو الحى القيوم بديع السماوات و الارض ذا الجلال و الاكرام و اساله ان يصلى على محمد و آله و ان يتوب على الا غفرها الله له و لاخير فيمن يقارف فى يومه اكثر من اربعين كبيره .
ترجمه :
457 - امام صادق عليه السلام فرمود: هيچ مومنى نيست كه در شبانه روز (حتى اگر) مرتكب چهل گناه كبيره شود و با حالت پشيمانى جمله استغفار زير را بگويد جز اينكه خداوند گناهانش را مى بخشايد و آن استغفار اين است : (استغفرالله الذى لا اله الا هو الحى القيوم بديع السماوات و الارض ‍ ذا الجلال و الاكرام و اساله ان يصلى على محمد و آله و ان يتوب على ) سپس فرمود: كسى كه در روز مرتكب بيش از چهل گناه كبيره شود در وجودش خيرى نيست .
حديث :
458 - قال رسول الله صلى الله عليه و آله : انما شفاعتى لاهل الكبائر من امتى .
ترجمه :
458 - رسول خدا صلى الله عليه و آله فرمود: همانا شفاعت من براى كسانى از امتم مى باشد كه مرتكب گناه كبيره شده اند.
حديث :
459 - و قال الصادق عليه السلام : شفاعتنا لاهل الكبائر من شيعتنا فاما التائبون فان الله يقول : (ما على المحسنين من سبيل ).
ترجمه :
459 - امام صادق عليه السلام فرمود: شفاعت ما براى شيعيانى است كه اهل انجام گناهان كبيره اند ولى آنان كه توبه كرده اند خداوند درباره آنان مى فرمايد: (بر عليه نيكوكاران هيچ راهى نيست ) ⁽¹²⁷⁾
حديث :
460 - و قال اميرالمؤمنين عليه السلام : لا شفيع انجح من التوبه .
ترجمه :
460 - اميرالمؤمنين عليه السلام فرمود: هيچ شفاعت كننده اى پيروزمندتر از توبه نيست .
حديث :
461 - و سئل الصادق عليه السلام عن قول الله عزوجل : (ان الله لايغفر ان يشرك به و يغفر ما دون ذلك يشاء) دخلت الكبائر فى مشيه الله قال نعم ان شاء عذب عليها و ان شاء عفا.
ترجمه :
461 - از امام صادق عليه السلام درباره اين آيه كه مى فرمايد: (به راستى كه خداوند شرك ورزيدن به خود را نمى بخشايد ولى غير از شرك را براى هر كه بخواهد مى بخشد) ⁽¹²⁸⁾ پرسيده شد كه آيا اينكه فرموده است : (براى هر كه بخواهد) شامل انجام دهندگان گناهان كبيره هم مى شود؟ حضرت فرمود: آرى . اگر خدا بخواهد آنان را عذاب مى كند و اگر بخواهد مى بخشد.
حديث :
462 - عن ابى عبدالله عليه السلام فى قول الله عزوجل : (و من يقتل مومنا متعمدا فجزاوه جهنم خالدا فيها) قال : جزاوه جهنم ان جازاه .
ترجمه :
462 - امام صادق عليه السلام درباره گفتار خداى عزوجل كه مى فرمايد: (كسى كه مومنى را از روى عمد به قتل برساند جزايش براى هميشه دوزخ است ) ⁽¹²⁹⁾ فرمود: جزاى چنين كسى دوزخ است اگر خداوند او را مجازات كند.
حديث :
463 - و عن ابى جعفر عليه السلام فى حديث الاسلام و الايمان قال : و الايمان من شهد ان لا اله الا الله - الى ان قال : - و لم يلق الله بذنب اوعد عليه بالنار قال ابو بصير: جعلت فداك و اينا لم يلق الله اليه بذنب اوعد الله عليه النار فقال : ليس هو حيث تذهب ، انما هو من لم يلق الله بذنب اوعد الله عليه بالنار و لم يتب منه .
ترجمه :
463 - امام باقر عليه السلام در حديث اسلام و ايمان مى فرمود: و ايمان كسى دارد كه شهادت به وحدانيت خداوند دهد و خداوند را با گناهى كه خدا وعده آتش بر آن داده است ديدار نكند. ابوبصير عرض كرد: فدايت شوم كداميك از ما خداوند را با چنين گناهى ديدار نمى كند؟ حضرت فرمود: اينگونه نيست كه تو فكر مى كنى بلكه مراد من اين است كه خداوند را با گناهى كه او وعده آتش بر آن داده است ديدار نكند در حالى كه از آن گناه توبه نكرده باشد.
حديث :
464 - عن سهل بن اليسع قال سمع الرضا عليه السلام بعض اصحابه يقول : لعن الله من حارب عليا عليه السلام فقال له : قل الا من تاب و اصلح ثم قال : ذنب من تخلف عنه و لم يتب اعظم من ذنب من قاتله ثم تاب .
ترجمه :
464 - سهل بن يسع گويد: امام رضا عليه السلام شنيد كه يكى از يارانش ‍ مى گويد: خداوند لعنت كند كسى را كه با على عليه السلام جنگيد. حضرت به او فرمود: بگو: بجز كسى كه توبه نمود و خود را نيكو كرد. سپس فرمود: گناه كسى كه به على عليه السلام پشت نمود و توبه نكرد از گناه كسى كه با او جنگيد و سپس توبه كرد بزرگتر است .
حديث :
465 - عن محمد بن ابى عمير قال : سمعت موسى بن جعفر عليه السلام يقول : من اجتنب الكبائر من المومنين لم يسال عن الصغائر قال الله تعالى : (ان تجتنبوا كبائر ما تنهون عنه نكفر عنكم سئياتكم و ندخلكم مدخلا كريما) قال : قلت : فالشفاعه لمن تجب ؟ فقال حدثنى ابى عن آبائه عن على عليه السلام قال قال رسول الله صلى الله عليه و آله : انما شفاعتى لاهل الكبائر من امتى فاما المحسنون فما عليهم من سبيل قال ابن ابى عمير: فقلت له : يا ابن رسول الله فكيف تكون الشفاعه لاهل الكبائر و الله تعالى يقول : (و لا يشفعون الا لمن ارتضى ) و من يرتكب الكبائر لايكون مرتضى فقال : يا ابا احمد ما من مومن يذنب ذنبا الا ساءه ذلك و ندم عليه و قد قال رسول الله صلى الله عليه و آله : كفى بالندم توبه و قال : من شرته حسنته و ساءته سيئته فهو مومن فمن لم يندم على ذنب يرتكبه فليس بمومن و لم تجب له الشفاعه - الى ان قال - قال النبى صلى الله عليه و آله : لاكبير مع الاستغفار و لاصغير مع الاصرار.
ترجمه :
465 - محمد بن ابى عمير گويد: از امام موسى بن جعفر عليه السلام شنيدم كه مى فرمود: هر كس از مومنين از گناهان كبيره دورى كند در مورد گناهان صغيره از او بازخواست نمى شود خداوند تعالى مى فرمايد: (اگر از گناهان كبيره اى كه از ارتكاب آنها نهى شده ايد دورى كنيد از گناهانتان در مى گذريم و شما را در محلى ارجمند وارد مى سازيم ) ⁽¹³⁰⁾ راوى گويد: عرض كردم پس شفاعت براى چه كسانى است ؟ حضرت فرمود: پدرم از پدران بزرگوارش و آنان از على عليه السلام ، روايت نمود كه رسول خدا صلى الله عليه و آله فرمود: به راستى كه شفاعت من شامل كسانى از امتم مى گردد كه اهل ارتكاب گناهان كبيره بوده اند اما نيكوكاران كه چيزى بر عليه آنان نيست . ابن ابى عمير گويد: عرض كردم : اى فرزند رسول خدا چگونه شفاعت اهل كبائر مى گردد و حال اينكه خداى تعالى مى فرمايد: (و شفاعت نمى كنند مگر براى كسى كه برگزيده و مورد رضايت است ) ⁽¹³¹⁾ و كسى كه مرتكب گناهان كبيره مى گردد برگزيده نيست . حضرت فرمود: اى ابا احمد! هيچ مومنى نيست كه گناهى انجام دهد جز اينكه آن گناه او را ناراحت مى سازد و بر گناه خويش پشيمان مى گردد و رسول خدا صلى الله عليه و آله فرموده است كه : براى توبه كردن پشيمانى كافى است و فرمود: كسى كه نيكى اش او را شادمان سازد و بدى اش وى را بد حال گرداند چنين كسى مومن است پس كسى كه بر گناهى كه انجام مى دهد پشيمان نشود مومن نمى باشد و شفاعت نمودن او لازم نيست - تا آنجا كه فرمود: - پيامبر اكرم صلى الله عليه و آله فرمود: با وجود استغفار گناه كبيره اى باقى نمى ماند و در صورت اصرار و پافشارى صغيره اى نخواهد بود (زيرا اصرار بر گناه صغيره خود گناه كبيره است ).
حديث :
466 - عن ابراهيم بن العباس قال : كنت فى مجلس الرضا عليه السلام فتذاكرنا الكبائر و قول المعتزله فيها انها لاتغفر فقال الرضا عليه السلام : قال ابو عبدالله : قد نزل القرآن بخلاف قول المعتزله قال الله عزوجل : (و ان ربك لذو مغفره للناس على ظلمهم ).
ترجمه :
466 - ابراهيم بن عباس گويد: در مجلس امام رضا عليه السلام بودم و با يكديگر درباره گناهان كبيره و نظر معتزله كه گناهان كبيره بخشيده نمى شوند گفتگو مى كرديم پس امام رضا عليه السلام فرمود: امام صادق عليه السلام فرموده است كه : قرآن بر خلاف نظر معتزله نازل شده است زيرا خداوند عزوجل فرموده است : (و همانا پروردگارت داراى مغفرت است و مردمان را بر ظلم و ستمشان مى بخشايد) ⁽¹³²⁾.
حديث :
467 - عن جندب الغفارى ان رسول الله صلى الله عليه و آله قال : ان رجلا قال يوما: و الله لايغفر الله لفلان فقال الله عزوجل : من ذا الذى تالى على ان لا اغفر لفلان ؟ فانى قد غفرت لفلان و احبطت عمل الثانى بقوله لايغفر الله لفلان .
ترجمه :
467 - جندب غفارى گويد: رسول خدا صلى الله عليه و آله فرمود: به راستى كه روزى مردى گفت : سوگند به خدا كه فلانى را خداوند نمى بخشايد پس خداوند عزوجل فرمود: اين كيست كه بر من سوگند مى خورد كه فلانى را نمى بخشم ؟ من فلانى را بخشيدم و به خاطر سخن اين شخص عملش را باطل و ناچيز نمودم .
حديث :
468 - عن ابى عبدالله عليه السلام فى قوله تعالى : (و يغفر ما دون ذلك لمن يشاء) دخلت الكبائر فى الاستثناء؟ قال عليه السلام : نعم .
ترجمه :
468 - از امام صادق عليه السلام درباره گفتار خداى تعالى كه مى فرمايد: (خداوند غير از شرك را براى هر كه بخواهد مى بخشايد) ⁽¹³³⁾ پرسيده شد كه آيا گناهان كبيره هم در اين استثنا داخل هستند؟ (يعنى خداوند آنها را نيز مى بخشد؟) حضرت فرمود: آرى .
48 - باب تحريم الاصرار على الذنب و وجوب المبادره بالتوبه و الاستغفار
48 - باب تحريم پافشارى نمودن بر گناه و وجوب مبادرت نمودن به توبه و استغفار
حديث :
469 - عن ابى بصير قال : سمعت ابا عبدالله عليه السلام يقول : لا و الله لا يقبل الله شيئا من طاعته على الاصرار على شى ء من معاصيه .
ترجمه :
469 - ابى بصير گويد: از امام صادق عليه السلام شنيدم كه فرمود: نه سوگند به خداوند كه خدا در صورت اصرار و پافشارى (بنده اش ) بر انجام معصيتى از معاصى هيچ طاعتى از طاعات وى را نمى پذيرد.
حديث :
470 - عن ابى عبدالله عليه السلام قال : قال رسول الله صلى الله عليه و آله من علامات الشقاء جمود العين و قسوه القلب و شده الحرص فى طلب الدنيا و الاصرار على الذنب .
ترجمه :
470 - از امام صادق عليه السلام روايت است كه : رسول خدا صلى الله عليه و آله فرمود: از نشانه هاى شقاوت و تيره روزى عبارت است از: خشك شدن چشم از اشك (و نگريستن ) و سنگدلى و زيادى حرص در طلب دنيا و پافشارى بر گناه ديگر گناهى صغيره نيست و با استغفار نمودن كبيره اى باقى نمى ماند.
حديث :
471 - عن ابى عبدالله عليه السلام قال : لاصغيره مع الاصرار و لا كبيره مع الاستغفار.
ترجمه :
471 - امام صادق عليه السلام فرمود: با وجود اصرار و پافشارى بر گناه ديگر گناهى صغيره نيست و با استغفار نمودن كبيره اى باقى نمى ماند.
حديث :
472 - عن ابى جعفر عليه السلام فى قول الله عزوجل : (و لم يصروا على ما فعلوا و هم يعلمون ) قال : الاصرار ان يذنب الذنب فلا يستغفر الله و لايحدث نفسه بالتوبه فذلك الاصرار.
ترجمه :
472 - امام باقر عليه السلام درباره گفتار خداى عزوجل كه مى فرمايد: (و اصرار نكردند بر آنچه انجام مى دادند و آنان مى دانند) ⁽¹³⁴⁾ فرمود: اصرار نمودن بر گناه اين است كه مرتكب گناهى شود و پس از آن نه استغفار كند و نه با خود درباره توبه كردن سخن گويد چنين كارى اصرار است .
حديث :
473 - عن جعفر بن محمد عن ابيه عليه السلام قال : قال رسول الله صلى الله عليه و آله : من اذنب ذنبا و هو ضاحك دخل النار و هو باك .
ترجمه :
473 - امام صادق عليه السلام از پدر بزرگوارش و ايشان از رسول خدا صلى الله عليه و آله روايت كند كه : كسى كه مرتكب گناهى شود در حالى كه خنده بر لب دارد در قيامت با چشم گريان داخل آتش مى شود.
49 - باب جمله مما ينبغى تزكه من الخصال المحرمه و المكروهه 
49 - باب تعدادى از خصلتهاى حرام و مكروه كه سزاوار است ترك شوند
حديث :
474 - قال ابو عبدالله عليه السلام اصول الكفر ثلاثه الحرص و الاستكبار و الحسد.
ترجمه :
474 - امام صادق عليه السلام فرمود: ريشه هاى كفر سه چيز است : حرص و خودبزرگ بينى و حسد ورزيدن .
حديث :
475 - عن ابى عبدالله عليه السلام قال : قال النبى صلى الله عليه و آله : اركان الكفر اربعه الرغبه و الرهبه و السخط و الغضب .
ترجمه :
475 - امام صادق عليه السلام فرمود: پيامبر صلى الله عليه و آله فرموده است : پايه هاى كفر چهار چيز است : ميل و خواهش ، ترس و بيم ، و ناخشنودى و خشم .
حديث :
476 - عن ابى عبدالله عليه السلام قال : قال رسول الله صلى الله عليه و آله : ان اول ما عصى الله به سته حب الدنيا و حب الرئاسه و حب الطعام و حب النوم و حب الراحه و حب النساء.
ترجمه :
476 - امام صادق عليه السلام فرمود: رسول خدا صلى الله عليه و آله فرموده است : همانا اولين چيزهايى كه بوسيله آنها نافرمانى خداوند صورت گرفته است شش چيز است : دوستى دنيا و دوستى رياست و دوستى خوراك و دوستى خواب و دوستى آرامش و دوستى زنان .
حديث :
477 - عن ابى عبدالله عليه السلام قال : قال رسول الله صلى الله عليه و آله : ثلاث من كن فيه كان منافقا و ان صام و صلى و زعم انه مسلم من اذا اوتمن خان و اذا حدث كذب و اذا وعد اخلف ان الله عزوجل قال فى كتابه (و ان الله لايحب الخائنين ) و قال (ان لعنت الله عليه ان كان من الكاذبين ) و فى قوله (و اذكر فى الكتاب اسماعيل انه كان صادق الوعد و كان رسولا نبيا).
ترجمه :
477 - امام صادق عليه السلام فرمود: رسول خدا صلى الله عليه و آله فرموده است : سه چيز است كه اگر در كسى باشد آن كس منافق است اگر چه روزه بگيرد و نماز بخواند و به مسلمان بودن خود معتقد باشد: كسى كه هنگامى كه او را امين شمرند خيانت كند و هنگامى كه سخن گويد دروغ گويد و هنگامى كه وعده دهد خلف وعده كند. به راستى كه خداوند عزوجل در كتابش فرموده است : (همانا كه خداوند خيانتكاران را دوست نمى دارد) ⁽¹³⁵⁾ و فرمود: (لعنت خدا بر او باد اگر از دروغگويان باشد) ⁽¹³⁶⁾ و فرمود: (و در كتاب ، اسماعيل را يادآور كه او وعده اش راست بود و فرستاده و پيامبر بود) ⁽¹³⁷⁾
حديث :
478 - قال رسول الله صلى الله عليه و آله : الا اخبركم بشرار رجالكم قلنا: بلى يا رسول الله قال : شرار رجالكم البهات الجرى ء الفحاش الاكل وحده و المانع رفده و الضارب عبده و الملجى عياله الى غيره .
ترجمه :
478 - رسول خدا صلى الله عليه و آله فرمود: آيا شما را نسبت به بدترين مردانتان آگاه سازم ؟ گفتيم : آرى اى رسول خدا! حضرت فرمود: بدترين مردان شما كسى است كه دروغ باف ، گستاخ و بسيار هرزه گو باشد، به تنهايى بخورد و يارى اش را (از مردمان ) باز دارد و گماشته زير دستش را كتك بزند و خانواده اش را به ديگرى پناهنده سازد.
حديث :
479 - عن يزيد الصائغ قال : قلت لابى عبدالله عليه السلام : رجل على هذا الامر ان حدث كذب و ان وعد اخلف و ان اوتمن خان ما منزلته ؟ قال : هى ادنى المنازل من الكفر و ليس كافر.
ترجمه :
479 - يزيد بن صائغ گويد: به امام جعفر صادق عليه السلام عرض كردم : مردى هست كه شيعه است ولى اگر سخن گويد دروغ مى گويد و اگر وعده دهد به وعده اش وفا نمى كند و اگر امينش شمرند خيانت مى كند چنين كسى چه مقام و منزلتى دارد؟ حضرت فرمود: منزلت او نزديكترين منزلتها به كفر است ولى كافر نيست .
حديث :
480 - عن ابى جعفر عليه السلام قال : خطب رسول الله صلى الله عليه و آله الناس فقال : الا اخبركم بشراركم ؟ قالوا: بلى يا رسول الله فقال : الذى يمنع رفده و يضرب عبده و يتزود وحده فظنوا ان الله لم يخلق خلقا هو شر من هذا ثم قال : الا اخبركم بمن هو شر من ذلك ؟ قالوا: بلى يا رسول الله قال : الذى لايرجى خيره و لايومن شره فظنوا ان الله لم يخلق خلقا هو شر من هذا ثم قال : الا اخبركم بمن هو شر من ذلك ؟ قالوا: بلى قال : المتفحش اللعان الذى اذا ذكر عنده المومنون لعنهم و اذا ذكروه لعنوه .
ترجمه :
480 - امام باقر عليه السلام فرمود: رسول خدا صلى الله عليه و آله براى مردم خطبه اى خواند و فرمود: آيا به شما خبر دهم كه بدترين شما كيست ؟ عرض كردند: آرى اى رسول خدا! حضرت فرمود: كسى كه يارى اش را از مردمان باز دارد و بنده زير دستش را بزند و براى خودش تنها توشه تهيه كند - مردم از اين سخن پيامبر چنين پنداشتند كه خداوند بدتر از چنين كسى را نيافريده است - سپس پيامبر فرمود: آيا شما را به بدتر از اين كس خبردار سازم ؟ عرض كردند: آرى اى رسول خدا! حضرت فرمود: كسى كه اميد خير از او داشته نمى شود و از شرس ايمنى نيست - باز مردم پنداشتند كه خداوند بدتر از چنين كسى را نيافريده است - سپس پيامبر فرمود: آيا به شما به بدتر از اين هم خبر دهم ؟ عرض كردند: آرى . حضرت فرمود: كسى كه بسيار هرزه گو و بد زبان است و هرگاه نام مومنى در نزد او برده مى شود وى را لعنت مى كند و هرگاه در نزد مومنين از او ياد شود آنان نيز او را لعنت مى فرستند.
حديث :
481 - عن ابى عبدالله عليه السلام قال : قال رسول الله صلى الله عليه و آله : الا اخبركم بابعدكم منى شبها؟ قالوا بلى يا رسول الله قال : الفاحش المتفحش البذى البخيل المختال الحقود الحسود القاسى القلب البعيد من كل خير يرجى غير المامون من كل شر يتقى .
ترجمه :
481 - امام صادق عليه السلام فرمود: رسول خدا صلى الله عليه و آله فرموده است : آيا شما را آگاه نسازم كه كداميك از شما شباهتتان به من كمتر و از من دورتر است ؟ گفتند: آرى اى رسول خدا! حضرت فرمود: آنكه بدگو، بيهوده گو، رشت گفتار، تنگ چشم ، متكبر، كينه ورز، حسود و سنگدل باشد و از هر خيرى كه اميد آن مى رود دور باشد و (مردم ) درباره او از هر شرى كه از آن خيرى كه اميد آن مى رود دور باشد و (مردم ) درباره او از هر شرى كه از آن پرهيز مى شود در امان نباشند.
حديث :
482 - عن ابى جعفر عليه السلام قال : قال رسول الله صلى الله عليه و آله خمسه لعنتهم و كل نبى مجاب : الزائد فى كتاب الله و التارك لسنتى و المكذب بقدر الله و المستحل من عترتى ما حرم الله و المستاثر بالفى ء المستحل له .
ترجمه :
482 - امام باقر عليه السلام فرمود: رسول خدا صلى الله عليه و آله فرموده است : پنج كس را من و هر پيامبرى كه دعايش پذيرفته و مورد قبول درگاه الهى است لعنت مى فرستيم : آنكه در كتاب خدا چيزى بيافزايد و آنكه سنت و روش مرا ترك گويد و آنكه قضا و قدر الهى را دروغ بداند و آن كه درباره خاندان من آنچه را كه خداوند حرام ساخته است حلال بشمرد (احترام خاندان مرا رعايت نكند) و آنكه غنيمت را براى خود برگزيند و آن را بر خود حلال بداند.