خصلت هاى نيكو
قال عليه السلام : اربع خصال تعين المر على العمل : الصحة ، و الغنى ، و العلم ، و التوفيق .
امام جواد عليه السلام فرمود: چهار خصلت و ويژگى انسان را در كارهايش ‍ كمك مى كند: 1- سلامتى جسم و جان 2- ثروت و دارايى . 3- دانش و آگاهى . 4- عنايت و توفيق خداوند⁽⁴⁹⁹⁾.
برترين خصلت ها
1- قال عليه السلام : حسب المر من كمال المروة ، و تركه ما لايحمل به .
ومن حيائه ، ان لايلقى احدا بما يكره ، و من عقله حسن رفقه .
ومن ادبه ، ان لايترك ما لابد له منه ، و من عرفانه علمه بزمانه .
ومن ورعه ، غض بصره و عفه بطنه ، و من حسن خلقه كفه اءذاه .
ومن سخائه ، بره بمن يجب حقه عليه ، و اخراجه حق الله من ماله .
ومن اسلامه ، تركه ما لايعنيه ، و تجنبه الجدال ، و المرإ فى دينه .
ومن كرمه ، ايثاره على نفسه ، و من صبره قلة شكواه .
ومن عقله ، انصافه من نفسه ، و من حلمه تركه الغضب عند مخالفته .
ومن انصافه ، قبوله الحق اذا بان له .
ومن نصحه نهيه عنا لايرضاه لنفسه .
ومن حفظه جوارك ، تركه توبيخك عند اسإ تك مع علمه بعيوبك .
ومن رفقه ، تركه عذلك عند غضبك بحضرة من تكره .
ومن حسن صحبته لك ، اسقاطه عنك موونة اذاك .
ومن صداقته ، كثرة موافقته و قلة مخالفته ، و من صلاحه شدة خوفه من ذنوبه .
ومن شكره ، معرفة احسان من احسن اليه ، و من تواضعه معرفته بقدره .
ومن حكمتة ، علمه بنفسه .
ومن سلامته ، قلة حفظه لعيوب غيره ، و عنايته باصلاح عيوبه .
امام جواد عليه السلام فرمود: شرافت انسان به جوانمردى او و كنار گذاشتن چيزهايى كه توان انجامش را ندارد، وابسته است .
و حيإ او در ملاقات نيكو، و عقل او در مدارا كردن با مردم ، و ادب او در انجام وظايف ، و معرفت او در آگاهى به زمان ، و ورع او در پوشاندن چشم از گناه و جلوگيرى از ورود لقمه هاى حرام به شكم است .
و اخلاق نيكوى او در اذيت نكردن ديگران ، و جود و بخشش او در كمك كردن به كسانى است كه حقوق واجب به گردن او دارند، و بيرون كردن حقوق الهى از ثروتى كه دارد.
و تسليم او در برابر خدا ترك كردن كارهايى است كه به نفع او نيست .
و جود و كرم او در ايثار به ديگران ، و صبر او در كم شكايت كردن ، و عقل او در انصاف و مروت : و بردبارى او در ترك غضب و خشم ، و مروت و انصاف او در قبول سخن حق ، و نصيحت او در نهى كردن از چيزى است كه براى خودش نمى پسندد.
و در حفظ و حقوق همسايگى سرزنش نكردن با اينكه عيبها را مى داند، و مداراى او با تو سكوت او است پيش كسانى كه هنگام خشم و غضبت دوست ندارى سخن مى گويد.
و هم نشينى و رفاقت او كم كردن ناراحتى تو، و صداقت او در موافقت نمودن و كمتر مخالفت كردن است ، و خوب بودن او در ترس زياد از گناهانش مى باشد.
و سپاسگذارى او در شناختن نيكى ديگران به خودش ، و تواضع او در شناختن ارزش خويشتن ، و حكمت او در آگاهى به شخصيتش مى باشد.
و سلامت نفس او در از ياد بردن عيبهاى ديگران ، و توجه بيشتر به بر طرف نمودن عيبها و نقصهاى خودش مى باشد⁽⁵⁰⁰⁾.
2- قال عليه السلام : العفاف زينة الفقر، و الشكر زينة الغنى ، و الصبر زينة البلا و التواضع زينة الحسب ، و الفصاحة زينة الكلام والعدل زينه الايمان و السكينة زينة العبادة ، و الحفظ زينة الرواية .
و خفض الجناح زينة العلم ، و حسن الاءدب زينة العقل ، و بسط الوجه زينة الحلم .
و الايثار زينة الزهد، و بذل المجهود زينة النفس ، و كثرة البكإ زينة الخوف . و التقلل زينة القناعة ، و ترك المن زينة المعروف .
و الخشوع زينة الصلاة ، و ترك ما لا يعنى زينة الورع .
امام جواد عليه السلام فرمود: عفت و پاك دامنى زينت فقر، شكر نعمت زينت ثروت ، وبردبارى زينت گرفتارى ها است .
فروتنى زينت شرف ، واضح و روشن سخن گفتن زينت كلام ، عدالت زينت ايمان ، و وقار زينت عبادت ، نگاهدارى و خوب به ذهن سپردن مسائل زينت نقل بازگوئى ، تواضع زينت دانش ، تربيت صحيح زينت عقل ، گشاده روئى زينت بردبارى ، گذشت كردن از مال و ثروت زينت زهد، بخشيدن آنچه در توان است زينت جان و روان گريه ى زياد زينت ترس ، كم خواهى زينت قناعت ، ترك منت زينت و كارهاى خوب ، خشوع زينت نماز و پرهيز از كارهاى بى ارزش زينت ورع و پرهيزگارى است ⁽⁵⁰¹⁾.
3- قال عليه السلام : من وثق بالله ، و توكل على الله نجاه الله من كل سؤ وحرز من كل عدو.
والدين عز، والعلم كنز، و الصمت نور.
و غاية الزهد الورع .
و لاهدم للدين مثل البدع ، و لا اءفسد للرجل من الطمع .
وبالراعى تصلح الرعية ، و بالدعإ تصرف البليه .
و من ركب مركب الصبر اهتدى الى مضمار النصر.
و من غرس اءشجار التقى اجتنى ثمار المنى .
امام عليه السلام فرمود: هر كس به خدا اعتماد و بر او توكل كند او را از هر بدى نجات مى دهد، و از هر خطرى حفظ مى كند.
ديندارى سبب عزت ، و دانش گنج ، و سكوت نور، و نهايت زهد پرهيزگارى از گناه است .
و هيچ چيزى مانند بدعت دين را خراب نمى كند، مانند طمع انسان را فساد نمى كشاند.
جامعه ى صالح در پرتو پيشواى صالح است ، و دعا رنج ها و كدورت ها را دور مى كند، و كسى كه بر مركب صبر سوار شود به ميدان هاى پيروزى و فتح هدايت مى شود، و كسى كه درخت تقوا و پرهيزگارى را در دل بهنشاند، ميوه هاى آرزو مى چيند⁽⁵⁰²⁾.
4- قال التوبة على اربع دعائم : ندم بالقلب ، و استغفار باللسان ، و عمل بالجوارح ، و عزم ان لايعود.
و ثلاث من عمل الابرار: اقامة الفرائض ، و اجتناب المحارم ، و احتراس من الغفلة فى الدين .
و ثلاث يبلغن بالعبد رضوان الله : كثرة الستغفار، و خفض الجانب ، و كثرة الصدقة .
و اءربع من كن فيه استكمل ايمانه : من اعطى لله ، و منع فى الله ، واحب لله ، و اءبغض فيه .
و ثلاث من كن فيه لم يندم ، ترك العجلة ، و المشورة ، و التوكل عند العزم على الله عز و جل .
امام جواد عليه السلام فرمود: توبه چهار ستون و پايه دارد: پشيمانى قلبى ، درخواست آمرزش با زبان ، جبران گذشته با عبادت ها و كارهاى نيك ، و تصميم جدى بر ترك گناه .
سه خصلت از ويژگى هاى ابرار و نيكان است : به پاداشتن واجبات ، پرهيز از حرام هاى الهى ، و دورى از غفلت زدگى در مسائل دينى .
سه چيز سبب خوشنودى خدا مى شود: استغفار و درخواست آمرزش ، عبادت هاى شبانه ، و زياد صدقه دادن .
هر كس چهار خصلت در او باشد ايمانش كامل است : 1- بذل و بخشش ‍ براى رضاى خدا باشد، 2- كمك نكردنش براى خوشنودى خدا باشد، 3- دوست داشتنش براى خدا باشد، 4- و دشمنيش نيز براى خدا باشد.
هر كس سه خصلت در او باشد هيچ وقت پشيمان نمى شود: 1- عجله نكردن در كارها، 2- مشورت با ديگران ، 3- و توكل بر خدا هنگام انجام دادن كارها⁽⁵⁰³⁾.
5- قال عليه السلام : خير من الخير فاعله ، و اءجعل من الجميل قائله ، و ارجح من العلم حامله .
و شر من الشر جالبه ، و اءهول من الهول راكبه .
امام جواد عليه السلام فرمود: بهتر از كار نيك ، انجام دهنده ى آن است ، و زيباتر از سخن زيبا، گوينده ى آن است ، و برتر از دانش ، دانشمند، و بدتر از بدى ، افروزنده ى بدى ، و ترسناك تر از ترس ، سوار شدن بر مركب ترس ‍ است ⁽⁵⁰⁴⁾.
منشاء اختلاف ها
قال عليه السلام : لو سكت الجاهل ، ما اختلف الناس .
امام جواد عليه السلام فرمود: اگر نادان سكوت كند مردم مخالفتى با هم نخواهند داشت ⁽⁵⁰⁵⁾.
پاداش صبر بر مصيبتها
1- قال عليه السلام : الصبر على المصيبة ، مصيبة على الشامت بها.
امام جواد عليه السلام فرمود: بردبارى در برابر مصيبتها، مصيت است براى كسى كه سرزنش مى كند⁽⁵⁰⁶⁾.
2- امام جواد عليه السلام در پاسخ نامه ى شخصى كه براى غم از دست دادن فرزندش و سختى فراق ، شكايت كرده بود، نوشت :
اءما علمت اءن الله عزوجل يختار من المؤ من و من ولده اءنفسه لياءجره على ذلك .
آيا نمى دانى خداوند از مال مؤ من و فرزندش بهترين آن را انتخاب كرده و مى گيرد، تا بدان وسيله به او پاداش دهد⁽⁵⁰⁷⁾.
ادب و تربيت حقيقى
قال عليه السلام : ما اجتمع رجلان الا كان اءفضلهما عند الله آدبهما.
فقيل : يا ابن رسول الله ! قد عرفنا فضله عند الناس ، فما فضله عند الله ؟
فقال : بقرائة القرآن كما اءنزل ، ويروى حديثنا كما قلنا، و يدعو الله مغرما بدعائه .
و حقيقة الادب : اجتمال خصال الخير، و تجافى خصال الشر، و بالادب يبلغ الرجل مكارم الاخلاق فى الدنيا و الاخرة ، و يصل به الى الجنة .
و الادب عند الناس النطق بالمستحسنات لا غير، و هذا لا يعتد به مالم يوصل بها الى رضإ الله سبحانة والجنة .
و الادب هو اءدب الشريعة ، فتاءدبوابها، تكونوا اءدبإ حقا.
و من صاحب الملوك بغير اءدب ، اءسلمه ذلك الى الهلكة ، فكيف بمن يصاحب ملك الملوك و سيد السادات .
امام جواد عليه السلام فرمود: هنگام ملاقات دو نفر برترين آنان پيش ‍ خداوند با ادب ترين آنها است ، سؤ ال شد: اى پسر رسول خدا برترى يكى از آن دو نفر را پيش مردم شناختيم ، پس نزد خدا برترى به چيست ؟
فرمود: به خواندن قرآن همانگونه كه نازل شده است ، و نقل سخنان ما همانگونه كه گفته ايم .
ادب حقيقى به زيبايى او در صفات نيكو، و دور كردن صفات زشت است .
به وسيله ى ادب انسان در دنيا و آخرت به مكارم اخلاق رسيده و وارد بهشت مى شود.
ادب نزد مردم زيبا سخن گفتن است ، ولى تا وقتى كه رضايت خداوند و ورود به بهشت از آن حاصل نشود بى ارزش است .
ادب حقيقى ادب شريعت و دين است ، پس به آن مؤ دب شويد تا صاحب ادب واقعى باشيد.
و كسى كه با پادشاهان بدون رعايت كردن ادب همنشين شود هلاك گردد، پس چگونه است حال كسى كه با پادشاه پادشاهان و سرور همه ى سروران عالم هم نشين شود⁽⁵⁰⁸⁾.
روش جلب محبت ديگران
قال عليه السلام : ثلاث خصال تجتلب بهن المحبة ، الانصاف فى المعاشرة ، و المواساة فى الشدة ، والانطواع و الرجوع الى قلب سليم .
امام جواد عليه السلام فرمود: سه خصلت سبب جلب محبت مى شود: انصاف در معاشرت ها و برخوردها، ايثار و از خود گذشتگى در سختى ها، پذيرش انتقاد و سخن ديگران با قلبى پاك و مهربان ⁽⁵⁰⁹⁾.
امر به معروف و نهى از منكر
قال عليه السلام : الاءمر بالمعروف ، والنهى عن المنكر خلقان من خلق الله عزوجل فمن نصرهما اءعزه الله ، و من خذلهما خذله الله عزوجل .
امام جواد عليه السلام فرمود: امر به معروف و نهى از منكر دو پديده و مخلوق خدا هستند، هر كس يار آن دو باشد، خدا او را عزيز و سربلند مى كند، و هر كس آن دو را سبك شمارد، خداوند او را ذليل و خوار مى كند⁽⁵¹⁰⁾.
عامل زدايش فقر
قال عليه السلام : كنس البيت ينفى الفقر.
امام جواد عليه السلام فرمود: نظافت و جارو كردن خانه ، فقر را از زندگى مى زدايد⁽⁵¹¹⁾.
شرايط پذيرش خواستگارى
# شخصى دختر جوانش در آستانه ى ازدواج و انتخاب همسر آينده اش ‍ است ، و جوانى به وى و خانواده ى وى علاقمند شده و رسما از وى خواستگارى نموده است ، او متحير است كه چه كند، آيا با ازدواج آن جوان خواستگار رضايت دهد و يا مخالفت كند؟ نامه اى براى امام جواد عليه السلام نوشته و داستان زندگى خويش را شرح مى دهد، و از او راهنمايى و ارشاد مى طلبد.
امام جواد عليه السلام در پاسخ نامه ى وى حديثى از جد بزرگوارشان رسول خدا صلى الله عليه و آله و سلم اشاره مى كند و معيارها و ملاك هاى لازم در انتخاب همسر را بيان مى فرمايد و مى نويسد:
قال رسول الله صلى الله عليه و آله و سلم : اذا جإ كم من ترضون خلقه و دينه فزوجوه ، الا تفعلوه تكن فتنة فى الارض و فساد كبير^{(512 )}.
((چنان چه جوانى دين دار و خوش اخلاق به خواستگارى دختر شما آمد، او را بپذيريد، چرا اگر سرپيچى كرديد سبب گناهانى بزرگ و فسادهايى بزرگ تر مى شويد))؛ معيار انتخاب همسر را دو چيز مى داند: يكى دين ، و ديگرى ادب انسانى .
توجه داشته باشيم ، اكنون قرن ها با آن عصر و زمان فاصله داشته ، و وارث تفاوت هاى فراوانى نيز در جهت هاى گوناگونى هستيم ؛ ولى گويا امام عليه السلام همين امروز براى آن شخص نامه مى نويسد؛ پاسخ وى كوتاه و مختصر است ، ولى به بلنداى زمان ، داراى هدايت و راهنمايى است . مرد دين دار زمينه هاى فساد اخلاق و انحراف هاى اعتقادى و كردارى را در محيط زندگى اش از بين مى برد، و ادب انسانى او نيز زمينه هاى بى حرمتى ها و اختلاف هاى زناشويى را نابود مى كند⁽⁵¹³⁾.
# و در پاسخ نامه اى ديگر از على بن اسباط كه در ازدواج دختران اش بسيار سختگيرى مى كرد و همه ى خواستگاران را به بهانه ى هم شان نبودن رد كرده بود، مى فرمايد تو هر چه سختگيرى كنى مانند دختران خود نمى توانى بيابى ! پس سختگيرى نكن ، و هر گاه كسى به خواستگارى آمد و اين صفات را دارا بود، به ازدواج دخترت با او رضايت ده ، من خطب اليكم فرضيتم دينه و اءمانته فزوّجوه ، دين دارى و امانت دارى دو صفت مهم و لازم در انتخاب همسر مى باشد⁽⁵¹⁴⁾.
چرا كه داماد آينده اگر از اعتقادات دينى بى بهره باشد و تعبدى نسبت به وظايف دينى نداشته باشد، آينده ى دختر جوان در كنار او مبهم و تاريك خواهد بود. و اگر امانت دار خوبى نباشد، زمينه ساز مشكلات و خيانت به دخترى بى گناه خواهد شد.
شهر اهواز و زمين لرزه هاى دنباله دار
انسان ها در گذشته و حال تاريخ ، در برابر حوادث طبيعى راهى جز تسلم و پذيرش پى آمدهاى آن را نداشته اند، ويرانى ، كشتار، و درماندگى از نتايج و آثار حوادثى هم چون سيل ، زلزله و طوفان هاى سهمگين است ، و صفحات تاريخ حوادث مرگ بار و نابود كننده اى از آن را در خود ثبت نموده است .
اما آنچه مهم به نظر مى رسد، پيدا كردن راهكارى است كه بتواند آثار و تبعات روحى و روانى آن را نابود و يا به حداقل برساند؛ و اسلام به عنوان دينى كامل ، پيروان خويش را تنها و سردرگم رها نكرده و بهترين و مؤ ثرترين عامل را در راز و نياز و نيايش با پروردگار مى داند، ذكر و ياد خدا، عامل درمان اضطراب و وحشت است ، آرامش روانى و روحى در رابطه ى عارفانه ، عاشقانه و خاضعانه با معبود است و بس .
در زمان امام جواد عليه السلام شهر اهواز هر روز شاهد زمين لرزه هايى بود كه امنيت و آسايش را از مردم سلب كرده بود ؛ على بن مهزيار - كه از چهره هاى سرشناس و از دوستاران و پيروان اهل بيت رسول الله عليهم السلام به شمار مى آيد - در نامه اى كه به امام جواد عليه السلام مى نويسد، از آن حضرت خواهان تعيين وظيفه ى مردم در مقابل آن حوادث مى شود، آيا در شهر بمانند و منتظر حوادث احتمالى باشند، يا به مكانى ديگر نقل مكان كرده و آوارگى را پذيرا شوند؟
امام جواد عليه السلام در پاسخ نوشت : مردم در شهر باقى بماند و در روز چهارشنبه و پنج شنبه و جمعه روزه گرفته ، و در آخرين روز با بدن و لباس ‍ پاكيزه به خارج شهر و بيابان ها بروند و در آن جا دست ها را به طرف آسمان بلند كرده و از لطف و رحمت خداوند كمك بگيرند.
على بن مهزيار مى گويد فرمان حضرت را به مردم اعلام كردم ، مطابق دستور، سه روز آخر هفته را روزه گرفتند، و در روز جمعه بيابان هاى اطراف شهر شاهد اجتماع مردمى بود كه از حصارهاى تنگ خودپرستى و منجلاب گناه هجرت كرده و در انتظار نزول رحمت حق و نگاه پر از مهر مسندنشينان عرض الهى بودند.
فريادها و ناله هايى كه از جان آدميان بر مى آمد، فضا را پر كرده بود، هنوز قطرات اشك هاى مردم گرم بر گونه ها جارى بود، كه آرامش و سكون ، شهر را فرا گرفت و لرزش هاى زمين پايان يافت ⁽⁵¹⁵⁾.
زمان تقسيم روزى
حسين بن مسلم مى گويد: به امام جواد عليه السلام عرض كردم ، قربانت شوم ! برخى مى گويند: خوابيدن پس از طلوع فجر مكروه است ، زيرا رزق و روزى در همين ساعت بين بندگان خدا تقسيم مى شود، و كسى كه در اين فاصله خوابيده باشد از سهم كمترى برخوردار خواهد شد.
امام عليه السلام فرمود: همه ى موجودات از جمله انسان ها هر كدام رزق و روزى معينى دارند، ولى خداوند متعال هنگام طلوع فجر به كسانى كه چشم از خواب برگيرند، سهم بيشترى عنايت مى فرمايد، چرا كه در قرآن فرموده است : ((وسئوا الله فضله ))⁽⁵¹⁶⁾ ((و از فضل خدا درخواست كنيد)).
سپس فرمود: آدمى به سبب بيدارى و ذكر و ياد خدا هنگام طلوع فجر، سريعتر از تلاش و كوشش روزانه در زمين ، به رزق و روزى خويش دست مى يابد⁽⁵¹⁷⁾.
پاسدارى از حريم حرمت والدين
بكربن صالح مى گويد: شوهر خواهر من ، به امام جواد عليه السلام نامه اى مى نويسد و از دست پدر ناصبى و مخالف مرام وعقيده ى خود، كه بغض و كينه ى خاندان رسالت را در دل داشت ، شكايت كرده ، تقاضاى دعا مى كند و براى ادامه ى معاشرت خويش با وى كسب تكليف مى نمايد، كه چه كند؟ زيرا زندگى با او سبب مشكلات و سختى هايى براى وى شده است ، آيا همچنان با او مدارا و سازش كند؟ و يا به مبارزه برخيزد؟
امام عليه السلام در پاسخ نوشت : نامه را خواندم و بر مشكل رفتارى تو با پدرت واقف گشتم ، ان شاءاللّه تو را از دعا فراموش نمى كنم ، سعى كن با پدرت خوش رفتار باشى ، و آزار و اذيت وى را تحمّل نمائى ، زيرا مدارا و سازش با پدر براى تو سودمندتر خواهد بود، و پيامد هر سختى ، آسايش ‍ است ؛ بدان كه پرهيزكاران هميشه عاقبت به خير خواهند بود، خداوند تو را بر ولايتى كه پذيرفته اى ثابت قدم بدارد؛ چرا كه ما و شما در پناه لطف الهى قرار داريم .
بكر مى گويد: چيزى نگذشت كه دعا و توصيه امام عليه السلام ، ثمره ى شيرينى براى وى به ارمغان آورد و رفتار خوب و مؤ دّبانه ى پسر، قلب سنگ و سخت پدر را نرم نموده و مايه ى سازش و آرامش آنان شد⁽⁵¹⁸⁾.
تشريع عزادارى
ابوطالب قمى به امام ابو جعفر جواد عليه السلام نامه اى مى نويسد و از وى اجازه مى خواهد تا براى پدر بزرگوارش امام على بن موسى الرضا عليه السلام مرثيه سرائى كنم .
امام عليه السلام در پاسخ مرقوم فرمود: براى من و پدرم عزادارى كن ! اين جمله نابه هنگام امام جواد عليه السلام ناظر به شهادت وى مى باشد، يعنى من نيز مانند پدرم به شهادت مى رسم براى من نيز مرثيه سراى كنى ⁽⁵¹⁹⁾.
توريه
امام عسكرى عليه السلام مى فرمايد: شخصى به جدم حضرت جواد عليه السلام گفت : امروز از فلان محل عبور مى كردم ، عده اى راه را بر من بسته و گفتند: او از پيروان محمد بن على عليهما السلام امام شيعه است ، بيائيد او را امتحان كرده و پرسش هايى را از او بپرسيم ، به ناچار مذهب و كيش خود را، در پاسخ پرسش ها را فاش خواهد نمود، قرار گذاشتند از بهترين و برترين انسان پس از رسول خدا صلى الله عليه و آله و سلم بپرسند، و با خود مى گفتند: چنان چه بگويد بهترين انسان پس از پيامبر خدا صلى الله عليه و آله و سلم على عليه السلام است ، او را مى كشيم .
اطراف مرا گرفتند و همان پرسش را مطرح كردند، من در پاسخ گفتم : بهترين مردم پس از رسول الله صلى الله عليه و آله و سلم ابوبكر، عمر و عثمان است و نام على را نبردم .
برخى از آنان گفتند: ولى ما در كنار نام اين سه نفر، على بن ابى طالب را نيز به عنوان بهترين ذكر مى كنيم .
در پاسخ گفتم : در ذكر نام او اختلاف است ، و من اين عقيده را قبول ندارم ، آنان از اين پاسخ به تعجب آمدند و گفتند: گرايش اين شخص به مذهب اهل تسنن بيشتر از ما است ، و اينكه او را شيعه پنداشتيم ، اشتباه كرديم ؛ در نتيجه مرا آزاد كردند و از دستشان رها شدم ، و اكنون سخت پشيمانم و مى ترسيدم نزد خدا و رسول و مولايم على عليه السلام خطا كار باشم ! اگر چه تقيه كردم و مقصود من از اين بهترين مردم و ذكر نام آن سه نفر، حالت استفهام و سؤ ال و تعجب بود نه اخبار، يعنى مقصود من از برترى آن سه نفر: پرسش از برترين آنان بود، كه آيا آن سه نفر برترند؟
امام جواد عليه السلام فرمود: ناراحت مباش ! خداى متعال از پاسخ تو راضى است و پاداش تو نيز به تو خواهد داد، و در نامه ى عمل تو خواهد نوشت ، و براى هر حرف از كلمات پاسخ تو به آنان ، پاداشى فراتر از آنچه در خيال و آرزو كسى ، قابل تصور باشد عطا مى كند⁽⁵²⁰⁾.
گروه هاى منحرف شيعه از ديدگاه امام جواد عليه السلام
تاريخ تشيع همانند مذاهب ديگر اسلامى با كمال تاسف ، در فراز و نشيب روزگار، شاهد انحراف گروه هاى مختلفى از مجموعه ى فكرى خود بوده است ؛ انحراف اين گروه ها، و تشكيل فرقه هاى متعدد شيعى ، پى آمد انگيزه هاى گوناگون فكرى ، سياسى ، اقتصادى و... مى باشد، يكى از آن فرقه ها و گروه هاى منحرف شيعى ، واقفيه هستند، كه بر امامت امام كاظم عليه السلام توقف نموده و از پذيرفتن امامت امام رضا و جانشينان وى عليهم السلام سرباز زدند.
سيره و تاريخ زندگى امامان عليهم السلام حاوى مبارزات مثبت و منفى با اين گروه منحرف مى باشد؛ امام جواد عليه السلام درباره ى آن ها فرمود: گروه واقفيه در ميان شيعيان همانند دراز گوش در ميان ساير حيوانات هستند، و سپس آيه ى 44 سوره فرقان را تلاوت كرد ان هم الا كالانعم بل هم اءصل سبيلا⁽⁵²¹⁾ ((آنان جز مانند ستوران نيستند، بلكه گمراه ترند)).
و در روايتى ديگر از امام جواد عليه السلام نيز آمده است كه فرمود: زيديه ، واقفيه و ناصبى ها از جهت انحراف عقيده ، مانند يك ديگر هستند، يعنى همه از مسير امامت و ولايت اهل بيت عليهم السلام منحرف شده اند⁽⁵²²⁾.
عزت مؤ من
قال عليه السلام : عز المؤ من فى غناه عن الناس .
امام جواد عليه السلام : عزت مؤ من در بى نيازى او از مردم است ⁽⁵²³⁾.
نيازمندى هاى مؤ من
قال عليه السلام : المؤ منين يحتاج الى توفيق من الله وواعظ من نفسه ، وقبول ممن ينصحه .
امام جواد عليه السلام فرمود: مؤ من به سه خصلت نيازمند است : توفيق و عنايت حضرت حق ، نصيحت كننده و واعضى درونى ، و پذيرفتن نصيحت كسانى كه او را اندرز مى دهند⁽⁵²⁴⁾.
فلسفه ى ترس از مرگ
امام هادى مى فرمايد: از امام جواد عليه السلام پرسيده شد: ما بال هولا المسلمين يكرهون الموت ؟
چرا مسلمانها از مرگ بدشان مى آيد؟ فرمود: لانهم جهلؤ ه فكرهوه ، و لو عرفوه و كانوا من اءوليإ الله عزوجل لاحبوه ، ولعلموا اءن الآخرة خير لهم من الدنيا.
زيرا از مردن چيزى نمى دانند و اگر حقيقت مرگ را مى شناختند و از دوستان خدا بودند دوستش داشتند، و مى فهميدند كه آخرت براى آنان بهتر از دنيا است .
پس فرمود: ما بال الصبى والمجنون يمتنع من الدوإ المنقى لبدنه و النافى للاءلم عنه .
آيا مى دانى چرا كودك و ديوانه از خوردن دارو كه براى دردها و بدنش مفيد است امتناع مى كند؟ فرمود: لجهلهم بنفع الدوإ زيرا از منافع دارو بى خبر هستند.
و فرمود: والذى بعث محمدا بالحق نبياً! ان من استعد للموت حق الاستعداد فهو اءنفع له من هذا الدوإ لهذا المتعالج اءما انهم لو عرفوا ما يودى اليه المؤ ت من النعيم لاستدعوه و اءحبوه اءشد ما يستدعى العاقل الحازم الدوإ لدفع الافات واجتلاب السلامات .
سوگند به آن كسى كه محمد را به پيامبرى بر گزيد، هر كس براى مردن آنگونه كه سزاوار است آماده باشد، مرگ براى او مفيدتر است از دارو براى مريض ، و اگر مى دانستند كه پس از مرگ به بهشت بر نعمت منتقل مى شوند او را دوست مى داشتند، و سخت تر از عاقل دارو شناس كه براى برطرف كردن رنجها و به دست آوردن سلامتى دارو را مصرف مى كند، تقاضاى مرگ مى كردند⁽⁵²⁵⁾.