الطاهر

الطاهر معناه أنه متنزه عن الأشباه و الأنداد و الأضداد و الأمثال و الحدود و الزوال و الانتقال و معانى الخلق من الطول و العرض و الأقطار و الثقل و الخفة، و الرقة و الغلظة، والدخول و الخروج، و الملازقة و المباينة، والرائحة و الطعم، و اللون و المجسة، و الخشونة و اللين، و الحرارة و البرودة، و الحركة و السكون، و الاجتماع و الافتراق، و التمكن فى مكان دون مكان، لأن جميع ذلك محدث مخلوق و عاجز ضعيف من جميع الجهات، دليل على محدث أحدثه و صانع صنعه، قدر قوى طاهر من معانيها لا يشبه شيئا منها، لأنها دلت من جميع جهاتها على صانع صنعها و محدث أحدثها و أوجبت على جميع ما غاب عنها من أشباهها و أمثالها أن يكون دالة على صانع صنعها، تعالى الله عن ذلك علوا كبيرا.

طاهر

طاهر يعنى خداوند از شبيه، مثل، ضد، نمونه، چهار چوب، از بين رفتن، منتقل شدن، ويژگى‏هاى آفريده‏ها مثل طول، عرض، منطقه، سنگينى، سبكى، نازكى، زبرى، ورود، خروج، چسبندگى، جدايى، بو، مزه، رنگ، درشتى، نرمى، گرمى، سردى، حركت، سكون، جمع شدن، پراكندگى، بودن در جايى و نبودن در جاى ديگر پاك و دور مى‏باشد، زيرا همه اينها به وجود آمده‏اند و ناتوان آفريده شده‏اند و از همه جهت ضعيف هستند و گواه بر آن هستند كه ايجاد كننده‏اى آن را ايجاد كرده و سازنده‏اى آن را ساخته است. و آن سازنده و ايجاد كننده، توانا، قوى و پاك از آن مفاهيم است. چيزى از آنها شبيه او نيست، زيرا آنها از هر جهت گواه بر اين هستند كه سازنده‏اى آن‏ها را ساخته و پديد آورنده‏اى آنها را به وجود آورده و بر همه آن چه؟ از نظائر و امثال اين پديده‏ها كه از چشم پنهان است، واجب ساخته كه بر سازنده‏اى كه آن‏ها را ساخته، دلالت كنند و خداوند از اين آفريده‏ها برتر است.

العدل

العدل معناه الحكم بالعدل و الحق، و سمى به توسعا لأنه مصدر و المراد به العادل، و العدل من الناس المرضى قوله و فعله و حكمه.

عدل

عدل به معناى داورى بر اساس عدالت و حق است و به خاطر وسعت در لفظ به اين نام كه مصدر است ناميده شده است و مقصود، عادل است و انسان عادل كسى است كه سخن، كار و داورى‏اش مورد رضايت باشد.

العفو

العفو اسم مشتق من العفو على وزن فعول، و العفو: المحو، يقال: عفا الشى‏ء اذا امتحى و ذهب و درس، و عفوته أنا اذا محوته، و منه قوله عزوجل (عفا الله عنك لم أذنت لهم) أى محا الله عنك اذنك لهم.

بخشش

عفو، نامى است كه از عفو بر وزن فعول است به معناى پاك كردن است. گفته مى‏شود: (عفا الشى‏ء) زمانى كه پاك شود، از بين برود و نابود شود و زمانى كه چيزى را نابود كنيم، مى‏گوييم: من او را بخشيدم و خداوند در همين زمينه فرموده است: خداوند از تو بگذرد، چرا به آنها اجازه دادى.⁽⁸⁰⁾ يعنى تو به آنها اجازه دادى، خداوند از تو نابود كرد.

الغفور

الغفور اسم مشتق من المغفرة، و هو الغافر الغفار، و أصله فى اللغة التغطية و الستر، تقول: غفرت الشى‏ء اذا غطيته، و يقال: هذا أغفر من هذا أى أستر، و غفر الصوف و الخز ما علا فوق الثوب منهما كالزئبر، سمى لأنه ستر الثوب، و يقال لجنة الرأس: مغفر لأنها تستر الرأس، و الغفور: الساتر لعبده برحمته.

غفور

غفور اسمى است كه از مغفرت گرفته شده است و خداوند غافر و غفار مى‏باشد. اصل آن در لغت به معناى پوشش و پنهان بودن است. زمانى كه چيزى را بپوشانى، مى‏گويد: (غفرت الشى‏ء) يعنى چيزى را پوشاندم و گفته مى‏شود: اين از آن اغفر است يعنى پوشاننده‏تر است. به آن چه كه روى لباس از پشم و خز به شكل برآمده قرار مى‏گيرد، مى‏گويند: غفر الصدف و السخر و از آن جهت غفر مى‏گويند كه لباس را مى‏پوشاند و به سپر سر، مقفر مى‏گويند، زيرا سر را مى‏پوشاند و غفور، پوشانده بنده به وسيله رحمت است.

الغنى

الغنى معناه أنه الغنى بنفسه عن غيره و عن الاستعانة بالالات و الأدوات و غيرها، و الأشياء كلها سوى الله عزوجل متشابهة فى الضعف و الحاجة لا يقوم بعضها الا ببعض و لا يستغنى بعضها عن بعض.

بى نياز

(غنى) يعنى اينكه او بى‏نياز از كمك گرفتن از ديگرى و ابزار و آلات و غير آن مى‏باشد و همه چيزها به جز خداوند در ناتوانى و نيازمندى مساوى هستند و هر كدام از آنها بدون ديگرى برقرار نمى‏شود و هيچ كدام از ديگرى بى‏نياز نمى‏باشد.

الغياث

الغياث معناه المغيث سمى به توسعا لأنه مصدر.

پناه دهنده

غياث به معناى پناه دهنده و يارى كننده است و غياث ناميده شده است، زيرا مصدر مى‏باشد.

الفاطر

الفاطر معناه الخالق، فطر الخلق أى خلقهم و ابتدأ صنعة الأشياء و ابتدعها فهو فاطرها أى خالقها و مبدعها.

آفريدگار

معناى فاطر، آفريدگار است و (فطر الخلق) يعنى مخلوقات را آفريد و اشياء را ساخت و به وجود آورد. پس خداوند فاطر مخلوقات است يعنى آفريدگار و به وجود آوردنده آنها است.

الفرد

الفرد معناه أنه المتفرد بالربوبية و الأمر دون خلقه، و معنى ثان: أنه موجود وحده لا موجود معه.