18 باب تفسير قول الله عز و جل كَلَّا إِنَّهُمْ عَنْ رَبِّهِمْ يَوْمَئِذٍ لَمَحْجُوبُونَ‏

18. درباره تفسير سخن خداوند كه فرموده است: اين گونه نيست، (بلكه) آنها در روز قيامت از پروردگارشان به دور هستند.

1 حَدَّثَنَا مُحَمَّدُ بْنُ إِبْرَاهِيمَ بْنِ أَحْمَدَ بْنِ يُونُسَ الْمُعَاذِيُّ قَالَ حَدَّثَنَا أَحْمَدُ بْنُ مُحَمَّدِ بْنِ سَعِيدٍ الْكُوفِيُّ الْهَمْدَانِيُّ قَالَ حَدَّثَنَا عَلِيُّ بْنُ الْحَسَنِ بْنِ عَلِيِّ بْنِ فَضَّالٍ عَنْ أَبِيهِ قَالَ سَأَلْتُ الرِّضَا عَلِيَّ بْنَ مُوسَى ع عَنْ قَوْلِ اللَّهِ عَزَّ وَ جَلَّ- كَلَّا إِنَّهُمْ عَنْ رَبِّهِمْ يَوْمَئِذٍ لَمَحْجُوبُونَ فَقَالَ إِنَّ اللَّهَ تَبَارَكَ وَ تَعَالَى لَا يُوصَفُ بِمَكَانٍ يَحُلُّ فِيهِ فَيُحْجَبَ عَنْهُ فِيهِ عِبَادُهُ وَ لَكِنَّهُ يَعْنِي إِنَّهُمْ عَنْ ثَوَابِ رَبِّهِمْ لَمَحْجُوبُونَ

ترجمه :

1. على بن حسن فضال از پدرش نقل مى‏كند كه مى‏گويد: از امام رضا (عليه السلام) درباره اين سخن خدا پرسيدم كه فرموده است: اين گونه نيست، (بلكه) آنها در روز قيامت از پروردگارشان به دور هستند.⁽³⁶⁾ آن حضرت فرمودند: حقيقتا خداوند به مكانى كه در آن جا مى‏گيرد، وصف نمى‏شود تا بخواهد از بندگان خود پنهان شود، اما منظور خداوند اين است كه، آنها از ثواب پروردگارشان به دور هستند.

19 باب تفسير قوله عز و جل وَ جاءَ رَبُّكَ وَ الْمَلَكُ صَفًّا صَفًّا

19. درباره تفسير سخن خداوند كه فرموده است: پروردگار تو و فرشتگان دسته به دسته آمدند.

1 حَدَّثَنَا مُحَمَّدُ بْنُ إِبْرَاهِيمَ بْنِ أَحْمَدَ بْنِ يُونُسَ الْمُعَاذِيُّ قَالَ حَدَّثَنَا أَحْمَدُ بْنُ مُحَمَّدِ بْنِ سَعِيدٍ الْكُوفِيُّ الْهَمْدَانِيُّ قَالَ حَدَّثَنَا عَلِيُّ بْنُ الْحَسَنِ بْنِ عَلِيِّ بْنِ فَضَّالٍ عَنْ أَبِيهِ قَالَ سَأَلْتُ الرِّضَا عَلِيَّ بْنَ مُوسَى ع عَنْ قَوْلِ اللَّهِ عَزَّ وَ جَلَّ- وَ جاءَ رَبُّكَ وَ الْمَلَكُ صَفًّا صَفًّا فَقَالَ إِنَّ اللَّهَ عَزَّ وَ جَلَّ لَا يُوصَفُ بِالْمَجِي‏ءِ وَ الذَّهَابِ تَعَالَى عَنِ الِانْتِقَالِ إِنَّمَا يَعْنِي بِذَلِكَ وَ جَاءَ أَمْرُ رَبِّكَ وَ الْمَلَكُ صَفّاً صَفّاً

ترجمه :

1. على بن حسن فضال از پدرش نقل مى‏كند كه مى‏گويد: از امام رضا (عليه السلام) اين سخن خداوند را پرسيدم كه فرموده است: پروردگار تو و فرشتگان دسته به دسته آمدند.⁽³⁷⁾

1. على بن حسن فضال از پدرش نقل مى‏كند كه مى‏گويد: از امام رضا (عليه السلام) درباره سخن خداوند پرسيدم كه فرموده است: آيا به جز آن چه خداوند و فرشتگان در سايبانى از ابر مى‏آورند، نگاه مى‏كنند.⁽³⁸⁾ آن حضرت فرمودند: منظور اين است كه آيا به جز آن چه خداوند آنها را با فرشتگان در سايبانى از ابر مى‏آورد، نگاه مى‏كنند و آيه اين گونه نازل شده است.

21 باب تفسير قوله عز و جل سَخِرَ اللَّهُ مِنْهُمْ و قوله عز و جل اللَّهُ يَسْتَهْزِئُ بِهِمْ و قوله عز و جل وَ مَكَرُوا وَ مَكَرَ اللَّهُ وَ اللَّهُ خَيْرُالْماكِرِينَ و قوله عز و جل يُخادِعُونَ اللَّهَ وَ هُوَ خادِعُهُمْ‏

21. درباره تفسير سخن خداوند كه فرموده است: خداوند آنها را به مسخره گرفت. و فرمود: خداوند آنها را مورد تمسخر قرار مى‏دهد. و مى‏فرمايد: و آنها نقشه كشيدند و خداوند هم نفشه كشيد و خداوند بهترين نقشه كش‏ها است و(ديگر) فرموده است: آنها با خداوند نيرنگ كردند، در حالى كه او با آنها نيرنگ كرد.

1 حَدَّثَنَا مُحَمَّدُ بْنُ إِبْرَاهِيمَ بْنِ أَحْمَدَ بْنِ يُونُسَ الْمُعَاذِيُّ قَالَ حَدَّثَنَا أَحْمَدُ بْنُ مُحَمَّدِ بْنِ سَعِيدٍ الْكُوفِيُّ الْهَمْدَانِيُّ قَالَ حَدَّثَنَا عَلِيُّ بْنُ الْحَسَنِ بْنِ عَلِيِّ بْنِ فَضَّالٍ عَنْ أَبِيهِ عَنِ الرِّضَا عَلِيِّ بْنِ مُوسَى ع قَالَ سَأَلْتُهُ عَنْ قَوْلِ اللَّهِ عَزَّ وَ جَلَّ سَخِرَ اللَّهُ مِنْهُمْ وَ عَنْ قَوْلِ اللَّهِ عَزَّ وَ جَلَّ اللَّهُ يَسْتَهْزِئُ بِهِمْ وَ عَنْ قَوْلِهِ وَ مَكَرُوا وَ مَكَرَ اللَّهُ وَ عَنْ قَوْلِهِ يُخادِعُونَ اللَّهَ وَ هُوَ خادِعُهُمْ‏

قال مصنف هذا الكتاب رضي الله عنه معنى قوله ع و أنا قلب الله الواعي أي أنا القلب الذي جعله الله وعاء لعلمه و قلبه إلى طاعته و هو قلب مخلوق لله عز و جل كما هو عبد لله عز و جل و يقال قلب الله كما يقال عبد الله و بيت الله و جنة الله و نار الله و أما قوله عين الله فإنه يعني به الحافظ لدين الله و قد قال الله عز و جل تَجْرِي بِأَعْيُنِنا أي بحفظنا و كذلك قوله عز و جل- لِتُصْنَعَ عَلى‏ عَيْنِي معناه على حفظي

ترجمه :

1. امام صادق (عليه السلام) مى‏فرمايد: امير مؤمنان (عليه السلام) فرمودند: من علم، قلب وسيع، زبان گويا، چشم، اطاعت و دست خداوند هستم.

شيخ صدوق، نويسنده اين كتاب مى‏گويد: معناى سخن امام على (عليه السلام) كه فرمود: (من قلب جادار خدا هستم.) اين است كه من قلبى هستم كه خداوند آن را براى خود قرار داده، و به سوى اطاعت از خود دگرگون ساخته است؛ و او قلبى است كه براى خداوند آفريده شده است، همان طورى كه بنده براى خداوند آفريده شد و گفته مى‏شود: قلب خدا، همان طور كه گفته مى‏شود: بنده خدا، خانه خدا، بهشت خدا و آتش (جهنم) خدا. اما سخن آن حضرت كه فرمود: (چشم خدا) منظور اين است كه نگهبان دين خدا مى‏باشند و خداوند فرموده است: با چشمان ما، روان بود. يعنى با نگهبانى ما و همين طور سخن خداوند كه فرموده است: به خاطر اين كه زير نظر من عمل كنى. يعنى با حفاظت من.

2 حَدَّثَنَا مُحَمَّدُ بْنُ الْحَسَنِ بْنِ أَحْمَدَ بْنِ الْوَلِيدِ رَحِمَهُ اللَّهُ قَالَ حَدَّثَنَا الْحُسَيْنُ بْنُ الْحَسَنِ بْنِ أَبَانٍ عَنِ الْحُسَيْنِ بْنِ سَعِيدٍ عَنِ النَّضْرِ بْنِ سُوَيْدٍ عَنِ ابْنِ سِنَانٍ عَنْ أَبِي بَصِيرٍ عَنْ أَبِي عَبْدِ اللَّهِ ع قَالَ قَالَ أَمِيرُ الْمُؤْمِنِينَ ع فِي خُطْبَتِهِ أَنَا الْهَادِي وَ أَنَا الْمُهْتَدِي وَ أَنَا أَبُو الْيَتَامَى وَ الْمَسَاكِينِ وَ زَوْجُ الْأَرَامِلِ وَ أَنَا مَلْجَأُ كُلِّ ضَعِيفٍ وَ مَأْمَنُ كُلِّ خَائِفٍ وَ أَنَا قَائِدُ الْمُؤْمِنِينَ إِلَى الْجَنَّةِ وَ أَنَا حَبْلُ اللَّهِ الْمَتِينُ وَ أَنَا عُرْوَةُ اللَّهِ الْوُثْقَى وَ كَلِمَةُ التَّقْوَى وَ أَنَا عَيْنُ اللَّهِ وَ لِسَانُهُ الصَّادِقُ وَ يَدُهُ وَ أَنَا جَنْبُ اللَّهِ الَّذِي يَقُولُ أَنْ تَقُولَ نَفْسٌ يا حَسْرَتى‏ عَلى‏ ما فَرَّطْتُ فِي جَنْبِ اللَّهِ وَ أَنَا يَدُ اللَّهِ الْمَبْسُوطَةُ عَلَى عِبَادِهِ بِالرَّحْمَةِ وَ الْمَغْفِرَةِ وَ أَنَا بَابُ حِطَّةٍ مَنْ عَرَفَنِي وَ عَرَفَ حَقِّي فَقَدْ عَرَفَ رَبَّهُ لِأَنِّي وَصِيُّ نَبِيِّهِ فِي أَرْضِهِ وَ حُجَّتُهُ عَلَى خَلْقِهِ لَا يُنْكِرُ هَذَا إِلَّا رَادٌّ عَلَى اللَّهِ وَ رَسُولِهِ‏

قال مصنف هذا الكتاب رضي الله عنه الجنب الطاعة في لغة العرب يقال هذا صغير في جنب الله أي في طاعة الله عز و جل فمعنى قول أمير المؤمنين ع أنا جنب الله أي أنا الذي ولايتي طاعة الله قال الله عز و جل أَنْ تَقُولَ نَفْسٌ يا حَسْرَتى‏ عَلى‏ ما فَرَّطْتُ فِي جَنْبِ اللَّهِ أي في طاعة الله عز و جل

ترجمه :

2. امام صادق (عليه السلام) مى‏فرمايد: امير مؤمنان (عليه السلام) در خطبه خود فرمودند: من هدايت كننده، هدايت شده، پدر يتيمان، نيازمندان، همسر بيوه زنان، پناهگاه هر ضعيف، محل امن هر ترسو هستم. من رئيس مؤمنان به سوى بهشت، ريسمان محكم الهى، پيوند محكم خداوند، سخن پرهيزكارى، چشم خدا، زبان راستگوى او، دست خداوند مى‏باشم و جنب (طاعت) خدايى هستم كه مى‏فرمايد: اين كه شخصى بگويد: افسوس كه در اطاعت خداوند كوتاهى كردم.⁽⁴³⁾ و من دست باز خداوند با رحمت و بخشش بر بندگان او و درب توبه هستم.

كسى كه مرا و حقم را بشناسد، پروردگار خود را شناخته است، زيرا من جانشين پيامبر او بر روى زمين و حجت خدا هستم و اين مسئله را به جز كسى كه خدا و رسولش را رد مى‏كند، انكار نخواهد كرد.

(شيخ صدوق، نويسنده اين كتاب مى‏نويسد: جنب در زبان عربى به معناى اطاعت است. گفته مى‏شود: اين در جنب الهى كم است يعنى در اطاعت خداوند (كم مى‏باشد.) خداوند فرموده است: اين كه شخصى بگويد: افسوس كه در جنب خداوند كوتاهى كردم. يعنى در اطاعت خداوند.

23.باب معنى الحجزة

23. درباره ريسمان (الهى)

1 حَدَّثَنَا مُحَمَّدُ بْنُ عَلِيٍّ مَاجِيلَوَيْهِ رَحِمَهُ اللَّهُ عَنْ عَمِّهِ مُحَمَّدِ بْنِ أَبِي الْقَاسِمِ عَنْ أَحْمَدَ بْنِ أَبِي عَبْدِ اللَّهِ الْبَرْقِيِّ عَنْ أَبِيهِ عَنْ مُحَمَّدِ بْنِ سِنَانٍ عَنْ أَبِي الْجَارُودِ عَنْ مُحَمَّدِ بْنِ بِشْرٍ الْهَمْدَانِيِّ قَالَ سَمِعْتُ مُحَمَّدَ بْنَ الْحَنَفِيَّةِ يَقُولُ حَدَّثَنِي أَمِيرُ الْمُؤْمِنِينَ ع أَنَّ رَسُولَ اللَّهِ ص يَوْمَ الْقِيَامَةِ آخِذٌ بِحُجْزَةِ اللَّهِ وَ نَحْنُ آخِذُونَ بِحُجْزَةِ نَبِيِّنَا وَ شِيعَتُنَا آخِذُونَ بِحُجْزَتِنَا قُلْتُ يَا أَمِيرَ الْمُؤْمِنِينَ وَ مَا الْحُجْزَةُ قَالَ اللَّهُ أَعْظَمُ مِنْ أَنْ يُوصَفُ بِالْحُجْزَةِ أَوْ غَيْرِ ذَلِكَ وَ لَكِنَّ رَسُولَ اللَّهِ ص آخِذٌ بِأَمْرِ اللَّهِ وَ نَحْنُ آلُ مُحَمَّدٍ آخِذُونَ بِأَمْرِ نَبِيِّنَا وَ شِيعَتُنَا آخِذُونَ بِأَمْرِنَا

ترجمه :

1. محمد بن حنفيه مى‏گويد: امير مؤمنان (عليه السلام) به من فرمودند: حقيقتا رسول خدا (صلى الله عليه و آله و سلم) در روز قيامت ريسمان الهى را گرفته و ما (اهل بيت) ريسمان پيامبر خود را مى‏گيريم و شيعيان ريسمان ما را مى‏گيرند.

عرض كردم: اى امير مؤمنان! حجزه چيست؟ آن حضرت فرمودند: خداوند بزرگ‏تر از آن است كه به ريسمان يا غير آن توصيف شود، اما رسول خدا (صلى الله عليه و آله و سلم) امر خدا را گرفته و ما اهل بيت آن حضرت امر پيامبر خود را مى‏گيريم و شيعيان امر ما را مى‏گيرند.

2 أَبِي رَحِمَهُ اللَّهُ قَالَ حَدَّثَنَا سَعْدُ بْنُ عَبْدِ اللَّهِ قَالَ حَدَّثَنَا أَحْمَدُ بْنُ مُحَمَّدِ بْنِ عِيسَى عَنِ الْحَسَنِ بْنِ عَلِيٍّ الْخَزَّازِ عَنْ أَبِي الْحَسَنِ الرِّضَا ع قَالَ إِنَّ رَسُولَ اللَّهِ ص يَوْمَ الْقِيَامَةِ آخِذٌ بِحُجْزَةِ اللَّهِ وَ نَحْنُ آخِذُونَ بِحُجْزَةِ نَبِيِّنَا وَ شِيعَتُنَا آخِذُونَ بِحُجْزَتِنَا ثُمَّ قَالَ وَ الْحُجْزَةُ النُّورُ

ترجمه :

2. حسن بن على خزاز از امام رضا (عليه السلام) نقل مى‏كند كه آن حضرت فرمودند: حقيقتا رسول خدا (صلى الله عليه و آله و سلم) در روز قيامت ريسمان الهى را گرفته و ما (اهل بيت) ريسمان پيامبر خود را مى‏گيريم و شيعيان، ريسمان ما را مى‏گيرند. سپس فرمودند: و حجزه به معناى نور است.

3 حَدَّثَنَا عَلِيُّ بْنُ أَحْمَدَ بْنِ مُحَمَّدِ بْنِ عِمْرَانَ الدَّقَّاقُ رَحِمَهُ اللَّهُ قَالَ حَدَّثَنَا مُحَمَّدُ بْنُ أَبِي عَبْدِ اللَّهِ الْكُوفِيُّ قَالَ حَدَّثَنَا مُحَمَّدُ بْنُ إِسْمَاعِيلَ الْبَرْمَكِيُّ قَالَ حَدَّثَنِي عَلِيُّ بْنُ الْعَبَّاسِ قَالَ حَدَّثَنَا الْحَسَنُ بْنُ يُوسُفَ عَنْ عَبْدِ السَّلَامِ عَنْ عَمَّارِ بْنِ أَبِي الْيَقْظَانِ عَنْ أَبِي عَبْدِ اللَّهِ ع قَالَ يَجِي‏ءُ رَسُولُ اللَّهِ ص يَوْمَ الْقِيَامَةِ آخِذاً بِحُجْزَةِ رَبِّهِ وَ نَحْنُ آخِذُونَ بِحُجْزَةِ نَبِيِّنَا وَ شِيعَتُنَا آخِذُونَ بِحُجْزَتِنَا فَنَحْنُ وَ شِيعَتُنَا حِزْبُ اللَّهِ وَ حِزْبُ اللَّهِ هُمُ الْغالِبُونَ وَ اللَّهِ مَا نَزْعُمُ أَنَّهَا حُجْزَةُ الْإِزَارِ وَ لَكِنَّهَا أَعْظَمُ مِنْ ذَلِكَ يَجِي‏ءُ رَسُولُ اللَّهِ ص آخِذاً بِدِينِ اللَّهِ وَ نَجِي‏ءُ نَحْنُ آخِذِينَ بِدِينِ نَبِيِّنَا وَ تَجِي‏ءُ شِيعَتُنَا آخِذِينَ بِدِينِنَا

ترجمه :

3. عمار بن ابى يقظان از امام صادق (عليه السلام) نقل مى‏كند كه آن حضرت فرمودند: رسول خدا (صلى الله عليه و آله و سلم) روز قيامت مى‏آيد در حالى كه ريسمان پروردگار خود را گرفته و ما ريسمان پيامبر خود را مى‏گيريم و شيعيان ريسمان ما را مى‏گيرند. پس ما و شيعيان ما، حزب (گروه) خداوند هستند و حزب خدا پيروز مى‏باشند. به خدا قسم آن چه گمان مى‏كنيم بند شلوار است، اما بزرگ‏تر از آن مى‏باشد. رسول خدا (صلى الله عليه و آله و سلم) دين خدا را مى‏گيرد و ما دين پيامبر خود را مى‏گيريم و شيعيان مى‏آيند در حالى كه دين ما را گرفته‏اند.

4 وَ قَدْ رُوِيَ عَنِ الصَّادِقِ ع أَنَّهُ قَالَ الصَّلَاةُ حُجْزَةُ اللَّهِ وَ ذَلِكَ أَنَّهَا تَحْجُزُ الْمُصَلِّيَ عَنِ الْمَعَاصِي مَا دَامَ فِي صَلَاتِهِ قَالَ اللَّهُ عَزَّ وَ جَلَّ- إِنَّ الصَّلاةَ تَنْهى‏ عَنِ الْفَحْشاءِ وَ الْمُنْكَرِ

ترجمه :

4. از امام صادق (عليه السلام) روايت شده است كه آن حضرت فرمودند: نماز، ريسمان خداوند است، زيرا نماز تا زمانى كه نمازگزار در نماز است، او را از گناه منع مى‏كند. خداوند فرموده است: حقيقتا نماز (انسان را) از زشتى و بدى نهى مى‏كند.⁽⁴⁴⁾

24. باب معنى العين و الاذن و اللسان‏

24. درباره معناى چشم، گوش و زبان

1 أَبِي رَحِمَهُ اللَّهُ قَالَ حَدَّثَنَا سَعْدُ بْنُ عَبْدِ اللَّهِ قَالَ حَدَّثَنَا أَحْمَدُ بْنُ مُحَمَّدِ بْنِ عِيسَى عَنِ الْحُسَيْنِ بْنِ سَعِيدٍ عَنْ فَضَالَةَ بْنِ أَيُّوبَ عَنْ أَبَانِ بْنِ عُثْمَانَ عَنْ مُحَمَّدِ بْنِ مُسْلِمٍ قَالَ سَمِعْتُ أَبَا عَبْدِ اللَّهِ ع يَقُولُ إِنَّ لِلَّهِ عَزَّ وَ جَلَّ خَلْقاً مِنْ رَحْمَتِهِ خَلَقَهُمْ مِنْ نُورِهِ وَ رَحْمَتِهِ مِنْ رَحْمَتِهِ لِرَحِمْتِهِ فَهُمْ عَيْنُ اللَّهِ النَّاظِرَةُ وَ أُذُنُهُ السَّامِعَةُ وَ لِسَانُهُ النَّاطِقُ فِي خَلْقِهِ بِإِذْنِهِ وَ أُمَنَاؤُهُ عَلَى مَا أَنْزَلَ مِنْ عُذْرٍ أَوْ نُذْرٍ أَوْ حُجَّةٍ فَبِهِمْ يَمْحُو السَّيِّئَاتِ وَ بِهِمْ يَدْفَعُ الضَّيْمَ وَ بِهِمْ يُنْزِلُ الرَّحْمَةَ وَ بِهِمْ يُحْيِي مَيِّتاً وَ بِهِمْ يُمِيتُ حَيّاً وَ بِهِمْ يَبْتَلِي خَلْقَهُ وَ بِهِمْ يَقْضِي فِي خَلْقِهِ قَضِيَّتَهُ قُلْتُ جُعِلْتُ فِدَاكَ مَنْ هَؤُلَاءِ قَالَ الْأَوْصِيَاءُ

ترجمه :

1. محمد بن مسلم مى‏گويد: از امام صادق (عليه السلام) شنيدم كه مى‏فرمود: حقيقتا براى خداوند آفريده‏اى از رحمت او وجود دارد، كه آنها را از نور و رحمت براى رحمت خود آفريد. پس آنها چشم خداوند بينا، گوش شنواى او، زبان گوياى او به اذن الهى در ميان مخلوقات او هستند و مورد اعتماد خداوند بر آن چه نازل شده كه عذر، هشدار و حجت او هستند. پس به وسيله آنها، گناهان را نابود و گرفتارى‏ها را دفع مى‏كند و رحمت خود را فرود آورده، مرده را زنده كرده و زنده را مى‏ميراند و بندگان خود را مورد آزمايش قرار مى‏دهد و به وسيله آنها دستورات خود را در ميان مخلوقاتش حاكم مى‏سازد. عرض كردم: فداى شما شوم! آنها چه كسانى هستند؟ فرمودند: آنها جانشينان (رسول خدا (صلى الله عليه و آله و سلم)) مى‏باشند.

25 باب معنى قوله عز و جل وَ قالَتِ الْيَهُودُ يَدُ اللَّهِ مَغْلُولَةٌ غُلَّتْ أَيْدِيهِمْ وَ لُعِنُوا بِما قالُوا بَلْ يَداهُ مَبْسُوطَتانِ‏

25. درباره سخن خداوند كه فرموده است: يهوديان گفتند: دست خداوند بسته است، دست‏هاى خودشان بسته باد و به واسطه آن چه گفتند مورد نفرين (خداوند) هستند، اما هر دو دست (خداوند) باز است.

1 أَبِي رَحِمَهُ اللَّهُ قَالَ حَدَّثَنَا سَعْدُ بْنُ عَبْدِ اللَّهِ قَالَ حَدَّثَنَا أَحْمَدُ بْنُ أَبِي عَبْدِ اللَّهِ الْبَرْقِيُّ عَنْ أَبِيهِ عَنْ عَلِيِّ بْنِ نُعْمَانَ عَنْ إِسْحَاقَ بْنِ عَمَّارٍ عَمَّنْ سَمِعَهُ عَنْ أَبِي عَبْدِ اللَّهِ ع أَنَّهُ قَالَ فِي قَوْلِ اللَّهِ عَزَّ وَ جَلَّ- وَ قالَتِ الْيَهُودُ يَدُ اللَّهِ مَغْلُولَةٌ لَمْ يَعْنُوا أَنَّهُ هَكَذَا وَ لَكِنَّهُمْ قَالُوا قَدْ فَرَغَ مِنَ الْأَمْرِ فَلَا يَزِيدُ وَ لَا يَنْقُصُ فَقَالَ اللَّهُ جَلَّ جَلَالُهُ تَكْذِيباً لِقَوْلِهِمْ- غُلَّتْ أَيْدِيهِمْ وَ لُعِنُوا بِما قالُوا بَلْ يَداهُ مَبْسُوطَتانِ يُنْفِقُ كَيْفَ يَشاءُ أَ لَمْ تَسْمَعِ اللَّهَ عَزَّ وَ جَلَّ يَقُولُ- يَمْحُوا اللَّهُ ما يَشاءُ وَ يُثْبِتُ وَ عِنْدَهُ أُمُّ الْكِتابِ

ترجمه :

1. از امام صادق (عليه السلام) درباره سخن خداوند نقل شده كه (در قرآن) آمده است: يهوديان گفتند: دست خداوند بسته است. آن حضرت فرمودند: منظورشان اين نبود كه (واقعا) دست خداوند بسته است، بلكه گفتند: خداوند از كار فارغ (تمام كرد) شد، پس نه چيزى زياد و نه چيزى كم مى‏شود. پس خداوند براى دروغ بودن سخن ايشان فرموده است: دست‏هاى خودشان بسته باد و به واسطه آن چه گفتند مورد نفرين (خداوند) هستند، امام هر دو دست (خداوند) باز است.⁽⁴⁵⁾ مگر نشنيده‏اى كه خداوند مى‏فرمايد: خداوند آن چه را بخواهد نابود مى‏كند و يا باقى مى‏گذارد و اصل كتاب نزد اوست.⁽⁴⁶⁾

2. عبدالله بن قيس مى‏گويد: از امام رضا (عليه السلام) شنيدم كه مى‏فرمود: بلكه هر دو دست خداوند باز است. عرض كردم: (آيا) براى خداوند دو دست به اين شكل است و با دست خود به دستانم اشاره كردم. آن حضرت فرمودند: خير، اگر دست خداوند اين گونه باشد، آفريده شده مى‏باشد.