سـپـس , خـداى مـتعال روح را به سوى مريم كه درپس پرده بود فرستاد و روح به صورت بشرى كـامل در برابرش جلوه شد و به وى گفت كه او فرستاده پروردگار وى مى باشد و آمده است تا به اذن خـداوندـ بدون آن كه شوهرى داشته باشد ـ به او فرزندى ببخشد و به مريم بشارت داد كه به زودى از فرزند اومعجزات درخشانى سر خواهد زد و همچنين به وى خبر داد كه خداوند فرزند او را بـا روح القدس تاييدخواهد كرد و كتاب و حكمت و تورات و انجيل را به وى مى آموزد و با آيات و معجزاتى روشن او راسوى بنى اسرائيل مى فرستد.
شـرح حال او را براى مريم گفت و آن گاه در وى دميد و مريم بر اثر آن همچون ساير زنان حامله شد(آيات 35 تا 44 سوره آل عمران ).
مـريـم بـا جـنـيـن خـود به مكان دور افتاده اى پناه جست تا اين كه درد زايمان او را به سوى تنه درخت خرمايى كشانيد و با خود گفت : كاش پيش از اين مرده و به كلى از يادها رفته بودم .

پاى او فرشته اى وى را ندا داد : غم مدار,پروردگارت در زير پاى تو چشمه آبى پديد آورده است .

برايت خرماى تازه مى ريزد و از آن خرما تناول كن و از آن چشمه بياشام و ديده روشن دار.
آدمـيـان را ديـدى بـگـو : مـن براى خداى رحمان روزه نذر كرده ام و امروز مطلقا با هيچ انسانى سخن نخواهم گفت .

او را به سوى قوم خود آورد (سوره مريم / 27 ـ 20).
حامله شدن به عيسى و وضع حمل او و سخن گفتن وديگر شؤون وجودى او, تماما با اين امور در ديگرافراد انسان همسنخ بوده است .

هـنـگـامـى كـه قوم مريم او را با اين وضع مشاهده كردند, زبان به طعن و سرزنش او گشودند و درباره او سخنانى گفتند كه به زنى كه بدون داشتن شوهرى حامله شده باشد مى گويند.
براستى كار بسيار ناپسندى مرتكب شده اى .

خواهر هارون , پدرت مرد بدى نبود و مادرت هم بدكار نبود.
گفتند : چگونه با كودكى گهواره اى سخن بگوييم ؟
كودك به سخن آمده گفت : منم بنده خدا, به من كتاب داده و مرا پيامبر گردانيده است و هرجا كه باشم مرا با بركت ساخته و به من سفارش كرده است كه تا زنده ام نماز بگزارم و زكات بپردازم و به مادرم نيكى كنم .

درود بـر مـن روزى كه زاده شدم و روزى كه مى ميرم و روزى كه زنده برانگيخته مى شوم (سوره مريم ,آيات 33 ـ 27).
ايـن سـخنان عيسى (ع ) به منزلت براعت استهلالى بود نسبت به كارهايى كه در آينده خواهدكرد, يـعـنى قيام بر ضد زورگويى و ستم و احيا واصلاح شريعت موسى و تجديد معارف كهنه شده اوو بيان آيات شريعت موسى كه بنى اسرائيل درباره آن ها دچار اختلاف شده بودند.
عيسى رشد كرد و به سن جوانى رسيد.
مـادرش مـانـنـد بـقـيـه مـردم عـادى خـورد و خـوراك داشـتـند و در معرض همان عوارض و آسيب هايى بودند كه ساير مردم هستند و تا آخر عمر يك زندگى عادى بشرى داشتند.
پـس از مـدتـى , عـيـسـى بـه سـوى بنى اسرائيل به رسالت فرستاده شد و شروع به دعوت آنان به آيين توحيد و يكتاپرستى نمود و مى گفت : من ازجانب پروردگارتان براى شما معجزه اى آورده ام .

گـل بـراى شـمـا چـيزى به شكل پرنده مى سازم , آن گاه در آن مى دمم كه به اذن خدا پرنده اى مى شود.
اذن خـدا كـور مـادرزاد و پـيـس را بـهـبود مى بخشم ومردگان را زنده مى گردانم و شما را از آن چه مى خوريد و در خانه هايتان ذخيره مى كنيد خبرمى دهم .

باشيد, عبرتى است .

پروردگار شماست .

هـمـچـنـيـن , آنـان را بـه شـريـعـت جـديـد خود, كه درواقع تصديق شريعت موسى بود و فقط بـرخـى چـيـزهـايى را كه به خاطر سختگيرى بر يهود, درتورات حرام شده بود, لغو كرده بود, فرا مـى خـوانـد ومـى فـرمود : من براى شما حكمت آورده ام و آمده ام تا چيزهايى را كه درباره آن ها با يكديگر اختلاف داريد براى شما روشن كنم .

فـرزنـدان اسـرائيـل , مـن فرستاده خدا به سوى شماهستم , تورات را كه پيش از من بوده تصديق مى كنم و به فرستاده اى كه پس از من مى آيد و نام او احمداست بشارت مى دهم .

عـيـسـى (ع ) مـعـجـزاتـى را بـراى آنـان ذكر نمود,مانند آفريدن پرنده و زنده كردن مردگان و بـهـبـودبـخشيدن به كور مادرزاد و شخص مبتلا به پيس وخبر دادن از غيب , همه را به اذن خدا عملى ساخت .

آن حـضـرت پـيـوسـتـه آنـان را بـه يـگـانـگـى خـدا وشـريـعت جديد خود دعوت مى كرد اما با مشاهده سركشى ها و عنادهاى مردم و سرپيچى كاهنان وملايان يهود از دعوت او, عاقبت از ايمان آوردن آنـان مـايـوس شـد و از ميان اندك كسانى كه به اوايمان آورده بودند, حواريون را به عنوان ياران خود در راه دعوت به سوى خدا انتخاب كرد.
سرانجام , يهود بر ضد آن حضرت شوريدند وآهنگ قتل او كردند.
به سوى خود بالا برد و امر بر يهود مشتبه شد.
گمان كردند او را كشتند و برخى خيال كردند او را به صليب كشيدند, در صورتى كه هيچ يك از اين هانبود, بلكه دچار اشتباه شدند (آل عمران , آيات 58 ـ45, زخرف , آيات 65 ـ 63, صف , آيات 6 و 14,مـائده , آيـات 110 و 111 و نـسا, آيات 157 و 158)اين بود مجموع آن چه قرآن درباره داستان عيسى بن مريم و مادرش ذكر كرده است .

2 ـ منزلت عيسى (ع ) در نزد خداوند و مقام او درنظر خودش .

عـيـسـى (ع ) بـنـده خـدا و پـيـغمبر بود (سوره مريم ,آيه 30), به سوى بنى اسرائيل فرستاده شد (آل عـمـران , آيـه 41), يـكـى از پـنـج پـيـامـبر اولوالعزم وصاحب شريعت و كتاب است و كتابش انجيل مى باشد (احزاب , آيه 7, شورى , آيه 13 و مائده ,آيه 46).
عـمـران , آيـه 45), او كـلـمـه خـدا و روحى از او مى باشد(نسا, آيه 171), او امام (احزاب , آيه 7) و ازگواهان بر اعمال (نسا, آيه 159, مائده , آيه 117)بود.
(صـف , آيـه6 ), در دنـيـا و آخـرت آبـرومـند بوده و ازمقربان است (آل عمران , آيه45 ), مصطفى (آل عـمـران , آيـه 33) و برگزيده و از صالحان است (انعام , آيات 87 ـ 85), هرجا بود با بركت بود, پاك و پاكيزه بود, نشانه اى براى مردم و رحمتى از جانب خدا بود و نسبت به مادرش نيكوكار و نيك رفتاربود.
ـ 19) و از كسانى بود كه خداوند به وى كتاب وحكمت آموخت (آل عمران , آيه 48).
ايـن ها بيست و دو خصلت از مقامات ولايت هستند كه خداوند اين پيامبر گرامى را به آن هاوصف فرموده و قدر و منزلت او را به واسطه اين صفات بالا برده است .

دسـتـه اكـتـسـابـى هستند مانند عبوديت و قرب به حق وصلاح و پاكى و دسته ديگر اختصاصى مى باشند.
هـريـك از ايـن صـفـات را, بـه اندازه فهم خويش ,درجاى مناسب خود از اين كتاب شرح داده ايم وخواننده مى تواند به آن جاها مراجعه كند.
3 ـ عيسى (ع ) خود چه گفته است ؟
و درباره او چه گفته اند؟
.
قـرآن مـى فـرمـايـد كـه عـيسى بنده خدا و فرستاده اوست و آن حضرت آن چه را كه به او نسبت داده اندبراى خود ادعا نكرده است و به مردم غير از رسالت خود چيزى نفرموده است .

((آن گـاه كـه خـدا گـفـت : اى عيسى پسر مريم , آيا توبه مردم گفتى : من و مادرم را به جاى خداوند به خدايى بگيريد؟
گفت : منزهى تو, مرا نزيبد كه چيزى را كه حق من نيست بگويم .

بودم , قطعا آن را مى دانستى .

است تو مى دانى و آن چه در ذات توست من نمى دانم .

را به من فرمان دادى , چيزى به آنان نگفتم .

كـه خدا, پروردگار من و پروردگار خود را عبادت كنيد و تا وقتى درميانشان بودم بر آنان گواه بودم .

پس چون روح مرا گرفتى , تو خود بر آنان نگهبان بودى و تو بر هر چيز گواهى .

بندگان تو هستند و اگر بر ايشان ببخشايى تو خودتوانا و حكيمى .

راستگويان را راستى شان سود بخشد)).
اين كلام شگفت آور كه شامل عصاره عبوديت است و در اوج ادب جاى دارد, از يك طرف موضع آن حـضـرت را در بـرابـر ربـوبـيت پروردگارش نشان مى دهد و از طرف ديگر گوياى موضع او در برابرمردم و اعمال آن هاست , زيرا مى فرمايد كه اوخودش را در قبال پروردگارش بنده اى مى داند كـه كـارى جـز امـتـثـال امـر نـدارد و هرچه مى گويد و هر چه مى كند, طبق فرمان الهى است و مـاموريتى جزدعوت به عبادت خداى يگانه ندارد و به مردم تنهاآن مى گويد كه بدان فرمان داده شده است : خدا راكه پروردگار من و پروردگار شماست عبادت كنيد.
نـسـبـت بـه مـردم نـيـز جـز گـواه بـودن بـر اعمال وكردار ايشان وظيفه اى ندارد و اما اين كه خـداونـدفـرداى قيامت با مردم چه خواهد كرد, مى آمرزد ياعذاب مى كند, او هيچ دخالتى در اين زمينه ندارد.
مـمـكـن است بگوييد : اگر چنين است , پس موضوع شفاعت كه در مباحث گذشته بيان داشتيد وگـفـتـيـد : عيسى (ع ) در روز قيامت يكى از شفاعتگران است و شفاعت مى كند و شفاعتش هم پذيرفته مى شود, چه معنا دارد؟
.
جواب اين است كه قرآن به اين مطلب صراحتايا نزديك به صراحت پاسخ داده است .

((و كسانى كه غير خدا را مى خوانند, اختيار شفاعت ندارند و شفاعت كردن تنها براى كسانى است كه آگاهانه به حق گواهى داده باشند)).
حضرت مى فرمايد : ((روز قيامت , بر اعمال آنان گواه است )).
و حكمت و تورات و انجيل آموختيم )).
دربـاره شـفـاعـت بـه طـور مـسـتـوفـا بحث كرديم وشفاعت غير از موضوع فدا كردن است كه مـسـيـحيان بدان اعتقاد دارند و در حقيقت باطل ساختن مساله جزا و پاداش است , زيرا, چنان كه توضيح خواهيم داد, مساله فدا موجب ابطال سلطنت و حاكميت مطلقه الهى است و آيه شريفه اين مطلب را نفى مى كند.
نـشده است , زيرا اگر در صدد اثبات آن بود ـ با آن كه با مقام موضوع منافات دارد زيرا مقام , مقام تـذلل واظهار بندگى است نه خودستايى و گستاخى ـمى بايست بگويد ((ان تغفر لهم فانك انت الـغـفـورالـرحـيم )) و اگر در صدد نفى شفاعت بود, ذكر گواه بودن آن حضرت بر مردم وجهى نداشت .

اجمالى بود از آن چه كه تفصيلش , به خواست خداى متعال , در تفسير اين آيات خواهد آمد.
و امـا آن چـه مـردم دربـاره عـيـسـى (ع ) گـفـتـه انـد, آنان گرچه بعد از عيسى (ع ) به مذاهب و فـرقـه هاى متعددى تقسيم شدند به طورى كه ممكن است , ازنظر كليات مورد اختلاف , از هفتاد گـروه و فـرقـه هـم مـتـجـاوز باشند و البته از حيث جزئيات مذاهب وعقايد بسيار بيشتر از اين مى باشند, ليكن قرآن درحقيقت به آن چه مسيحيان درباره خود عيسى ومادرش گفته اند اهتمام ورزيـده اسـت , زيـرا آن سـخـنـان با اساس توحيد كه تنها هدفى است كه قرآن كريم و دين استوار فطرى به آن دعوت مى كنند,برخورد دارد.
تحريف و موضوع فدا, اين اهتمام را نشان نداده است .

مـطـالـبـى را كـه قـرآن كـريم از قول نصارا بازگوكرده يا به آن ها نسبت داده بدين شرح است : ((ونصارا گفتند : مسيح پسر خداست )), ((و گفتند :خداى رحمان فرزندى اختيار كرده است )), ((هرآينه كافر شدند كسانى كه گفتند : خدا همان مسيح پسر مريم است )) و ((هر آينه كافر شدند كـسانى كه گفتند : خدا سومين (شخصى از) سه (شخص يا سه اقنوم ) است )) و ((و نگوييد (خدا) سه گانه است )).
ايـن آيات گرچه به ظاهر شامل سخنان گوناگون داراى مضامين و معانى متفاوت است و از اين روبـعضا حمل بر اختلاف مذاهب در اين زمينه شده اند   ((19)) مانند پيروان مذهب ملكانى كه قائل بـه فـرزندى حقيقى عيسى براى خدا هستند و پيروان مذهب نسطورى كه معتقدند نزول و نبوت (عيسى )از قبيل تابيدن نور به جسمى شفاف مانند بلورمى باشد و پيروان مذهب يعقوبى كه اعتقاد دارنـد كـه مساله فرزندى (عيسى ) نوعى انقلاب و تحول است و خداى سبحان به گوشت و خون منقلب شده به صورت بشر (عيسى ) جلوه گر شده است .

امـا پـيـداسـت كـه قـرآن بـه ويـژگـى هـاى مذاهب گوناگون اهتمامى ندارد, بلكه تنها به يك مـوضـوع مـشترك ميان همه آنان عنايت دارد و آن , موضوع فرزند خدا بودن عيسى و اين كه او از سـنـخ خـداوندسبحان است و آن چه كه از اين موضوع متفرع مى شود يعنى تثليث , گو اين كه در تـفـسـيـر ايـن موضوع ميان مسيحيان اختلاف زيادى است و آنان بحث و مشاجرات ريشه دارى را برانگيخته اند.
بر اين گفته ما, زبان يكدست و يكپارچه اى است كه قرآن در احتجاج بر ضد نصارا به كار برده است .

تـوضـيـح ايـن كـه تـورات و اناجيل كنونى از طرفى تصريح به يگانگى خداوند مى كنند, از طرف ديگرانجيل به فرزند خدا بودن عيسى تصريح مى كند و ازسوى ديگر صراحتا مى گويد كه ((ابن )) همان ((اب ))است نه غير او.
مسيحيان موضوع فرزندى در انجيل را حمل برتشريف و تبرك نكرده اند, در صورتى كه درجاهايى از آن به اين امر تصريح شده است .

مـى گـويـد : ((اما من به شما مى گويم كه دشمنان خودرا محبت نماييد و براى لعن كنندگان خـود بـركت بطلبيد و به آنانى كه از شما نفرت كنند احسان كنيد وبه هر كه به شما فحش دهد و جفا رساند دعاى خيركنيد.
زيرا كه آفتاب خود را بر بدان و نيكان طالع مى سازدو باران بر عادلان و ظالمان مى باراند.
آنـانـى را محبت نماييد كه شما را محبت مى نمايند,چه اجر داريد؟
آيا باجگيران چنين نمى كنند؟
وهـرگـاه بـرادران خـود را فـقـط سـلام گـوييد, چه فضيلت داريد؟
آيا بت پرستان (باجگيران ) چنين نمى كنند؟
پس , شما كامل باشيد چنان كه پدر شما كه در آسمان است كامل است )) (انجيل متى آخر باب پنجم )   ((20)) .

هـمـچنين مى گويد : ((بگذاريد نور شما بر مردم بتابد تا اعمال نيكوى شما را ديده پدر شما را كه درآسمان است تمجيد نمايند)) (انجيل متى , باب پنجم )).
نيز مى گويد : ((زنهار همه مراحم (عدالت ) خودرا پيش مردم به جا مياوريد تا شما را ببينند و الا نزدپدر خود كه در آسمان است اجرى نداريد)).
هـمـچـنـين درباره دعا مى گويد : ((پس شما به اين طور دعا كنيد : اى پدر ما كه در آسمانى نام تومقدس باد.
نـيـز مـى گـويـد : ((زيـرا هـرگـاه تقصيرات مردم رابديشان بيامرزيد, پدر آسمانى شما, شما را نيزخواهد آمرزيد)).
انجيل متى آمده است ).
هـمـچـنـيـن مى گويد : ((پس رحيم باشيد چنان كه پدر شما نيز رحيم است )) (انجيل لوقا, باب ششم ).
بـه مريم مجدليه گفت : ((نزد برادران من رفته به ايشان بگو كه نزد پدر خود و پدر شما و خداى خودو خداى شما مى روم )) (انجيل يوحنا, باب بيستم )).
هـمـچـنـان كه ملاحظه مى كنيد, اين فقرات انجيل و امثال آن ها عنوان پدر را به خداوند متعال , نسبت به عيسى و ديگران , از باب تشريف و تكريم اطلاق مى كند.
گـو ايـن كه از بعضى جاهاى اناجيل به دست مى آيد كه اين فرزندى و پدرى نوعى تكامل منجربه اتحاد و يگانگى است .

را گفت و چشمان خود را به طرف آسمان بلند كرده گفت : اى پدر, ساعت رسيده است .

جلال بده تا پسرت نيز تو را جلال دهد)).
بـراى رسـولان از شـاگردان خود دعا كرد و سپس گفت : ((و نه براى اين ها فقط سؤال مى كنم , بلكه براى آن ها نيز كه به وسيله كلام ايشان به من ايمان خواهند آورد.
در من هستى و من در تو.
باشند تا جهان ايمان آرد كه تو مرا فرستادى .

جلالى را كه به من دادى به ايشان دادم تا يك باشندچنان كه ما يك هستيم .

در يـكـى كـامـل گـردند و تا جهان بداند كه تو مرافرستادى و ايشان را محبت نمودى , چنان كه مرامحبت نمودى )) (انجيل يوحنا, باب هفدهم ).
بـا ايـن حـال , در انـاجـيـل سـخـنـانـى آمده است كه ظاهر آن ها قابل تاويل و توجيه به تشريف و تكريم نيست .

نـمى دانيم كجا مى روى , پس چگونه راه تو را توانيم دانست ؟
عيسى بدو گفت : من راه و راستى و حيات تو هستم .

نمى آيد.
مى شناختيد و بعد از اين او را مى شناسيد و او راديده ايد.
نشان ده كه ما را كافى است .

فيلپس در اين مدت با شما بوده ام آيا مرانشناخته اى ؟
كسى كه مرا ديد, پدر را ديده است .

پـس چـگـونـه تو مى گويى پدر را به ما نشان ده ؟
آياباور نمى كنى كه من در پدر هستم و پدر در مـن اسـت ؟
سـخن هايى كه من به شما مى گويم از خودنمى گويم , ليكن پدرى كه در من ساكن است او اين اعمال را مى كند.
هستم و پدر در من است )) (انجيل يوحنا, باب چهاردهم ).
و مانند اين سخن : ((ليكن من از جانب خداصادر شده و آمده ام , زيرا كه من از پيش خودنيامده ام بلكه او مرا فرستاده است )) (انجيل يوحنا,باب هشتم ).
و مانند اين جمله : ((من و پدر يك هستيم ))(انجيل يوحنا, باب دهم ).
و مـانـند اين سخن او به شاگردانش : ((پس , رفته همه امت ها را شاگرد سازيد و ايشان را به اسم اب وابن و روح القدس تعميد   ((21)) دهيد)) (انجيل متى , باب بيست و هشتم ).
و مانند اين گفته انجيل : ((در ابتدا كلمه بود وكلمه نزد خدا بود و كلمه خدا بود.
خدا بود.
او چيزى از موجودات وجود نيافت .

بود و حيات نور انسان بود)) (انجيل يوحنا, باب اول ).
بـارى , ايـن جـمـلات و امـثـال اين ها كه در انجيل آمده , مسيحيان را وا داشته است كه به عقيده تثليث در وحدت روى آورند.
مراد از اين اعتقاد, حفظ عقيده ((پسر خدا بودن عيسى )) در عين حفظ توحيد است كه مسيح (ع ) خـوددر تـعليماتش به آن تصريح كرده است , مثلامى گويد : ((اول همه احكام اين است كه : بشنو اى اسرائيل , خداوند خداى ما خداوند واحد است ))(انجيل مرقس , باب دوازدهم ).
بـارى , حـاصـل آن چه مسيحيان در اين باره گفته اند ـ گو اين كه حاصل و نتيجه معقولى ندارد ـايـن اسـت كـه ذات حـق جوهر واحد و يگانه اى است كه داراى سه اقنوم مى باشد و مراد از اقنوم صـفـتى است كه همان نحوه ظهور و بروز و تجلى شيئ براى غير خود مى باشد و صفت با موصوف مغايرنيست .

علم يعنى همان كلمه و اقنوم حيات يا همان روح .

ايـن اقـنـوم هـاى سـه گانه همان : پدر و پسر و روح القدس مى باشند كه پدر اقنوم وجود است و پسراقنوم علم و كلمه و روح القدس اقنوم حيات .

هـمـان كـلـمـه و اقـنوم علم باشد, از نزد پدرش , اقنوم وجود, به همراه روح القدس , يعنى همان اقنوم حيات كه روشنى بخش اشيا است , فرود آمد.
مـسـيـحـيـان دربـاره اين مطلب مختصر, اختلاف نظر زيادى پيدا كردند به طورى كه باعث شد به گروه ها و فرقه ها و مذاهب فراوانى كه از هفتاد فرقه هم تجاوز مى كند, پراكنده و تقسيم شوند و ما به زودى درباره اين فرقه ها و مذاهب , تا آن جا كه متناسب با اين كتاب باشد, توضيحاتى خواهيم داد.
اگـر در مـطـالـبى كه گفتيم تامل كنيد, در مى يابيدكه آن چه قرآن از نصارا حكايت كرده يا به آنان نسبت مى دهد ـ مانند ((و نصارا گفتند : مسيح پسرخداست .

خداوند همان مسيح پسر مريم است .

كافر شدند كسانى كه گفتند : خداوند سومين سه (شخص يا اقنوم ) است .

است .

مـعـنـا كـه همان تثليث وحدت (سه گانه دانستن يگانه )است , بر مى گردد و اين معنا ميان همه مـذاهـب پـديـدآمـده در مسيحيت مشترك مى باشد و اين همان چيزى است كه در معناى تثليت وحدت گفتيم .

ايـن كـه قـرآن بـه ايـن مـعـنـاى مشترك اكتفا كرده اين است كه آن چه قرآن در رد عقايد نصارا درخصوص مسيح (ع ) مى گويد و احتجاج مى كند,على رغم فراوانى و تشتت آن ها, يك چيز است .

نبوت 2 / 1    ((خاصه 27)) ارمي.