مفضل مى گويد: گفتم : چرا اصولا اينها به گونه اى آفريده نشيده اند كه زياد و بلند نشوند تا انسان به كوتاه كردن آنها نيازمند گردد؟
فرمود: ((خداوند را در اين باره ، بر بنده ، نعمت هايى است كه آنها را نمى شناسد تا او را بر آنها سپاس گويد. بدان كه دردها و بيمارى هاى بدن ، همراه با در آمدن موها از بستر خود و در آمدن ناخن ها از انگشتان ، از بدن بيرون مى روند. از همين رو، انسان به نوره كشيدن ، سر تراشيدن و كوتاه كردن ناخن ها در هر هفته ، فرمان يافته است تا موها و ناخن ها رشد شتابان ترى يابند و با در آمدن آنها، دردها و بيمارى ها از تن بيرون بروند. اما هنگامى كه بلند شوند، سرگردان مى مانند و در آمدنشان كاهش مى يابد و بدين سبب ، مايه هاى دردها و بيمارى ها در بدن حبس شوند و بيمارى ها و دردهايى را پديد آورند. افزون بر اين ، موها از در آمدن از جاهاى كه به انسان زيان مى رساند و تباهى و ضرر براى او پيش مى آورد،، باز داشته شده اند. اگر مو در چشم مى روييد، آيا ديده را نابينا نمى كرد؟! اگر در دهان مى روييد، آيا خوردنى ها و نوشيدنى ها را بر انسان ، ناگوار نمى ساخت ؟! اگر در كف دست مى روييد، آيا مانع لمس صحيح توسط انسان و مانع برخى از ديگر كارها نمى شد؟! و اگر در شرمگاه زن يا بر آلب مرد مى روييد، آيا لذت آميزش را بر آنها تباه نمى كرد؟! پس بنگر كه چگونه به واسطه مصلحتى كه بوده ، موى بر اين جاها نروييده است .
ديگر آن كه اين پديده ، ويژه انسان نيست ؛ بلكه آن را در چارپايان ، درندگان و ديگر جانوران پستاندار نيز مى يابى . مى بينى كه تن آنها به موها شكوهى يافته و جاهاى ياد شده ، عينا به همان علت ، تهى از موست . در آفرينش ، تاءمل كن كه چگونه از همه نقطه هاى خطا و زيان ، دورى مى گزيند و درستى و سودمندى را مى آورد.
منانيه (مانويان )⁽¹¹²³⁾ و طوايف همانندشان ، آن گاه كه كوشيده اند عيب در كار آفرينش بيابند، بر موهاى عانه و زير بغل ، خرده گرفته اند و ندانسته اند كه رويش اين موها از رطوبتى است كه بدين مواضع مى ريزد و در نتيجه ، آن سان كه در هر نقطه آبگير علف مى رويد، در اين جاها نيز مو مى رويد. مگر نمى بينى كه اين مواضع ، از ديگر جاها پوشيده تر و براى پذيرش اين زياده ، آماده تر است ؟
ديگر آنكه اين موى (موى عانه و زير بغل ) از هزينه ها و تكاليف اين بدن است ، بدان واسطه كه در آنها مصلحتى است ؛ زيرا اهتمام انسان به تميز كردن بدن و گرفتن موهايى كه بر آن مى رويد، از چيزهايى است كه غرور انسان را در هم مى شكند، او را از ستم باز مى دارد، و وى را از بخشى از سرمستى و بطالتى كه از بيكارى حاصل مى آيد، مى رهاند)).⁽¹¹²⁴⁾
ب - حفظ گرماى بدن
888 - امام صادق (عليه السلام ):
- در تبيين علت روييدن مو بر روى سر -: مو بر بالاى سر قرار داده شده است تا با بن خود، روغن ها را به مغز برساند و با سر خود (سر موها)، بخار را از مغز خارج كند و گرما و سرمايى را كه بدان مى رسد، دفع كند.⁽¹¹²⁵⁾
ج - مهار كردن شهوت جنسى
889 - امام على (عليه السلام ):
موى هيچ مردى زياد نمى شود، مگر آن كه شهوتش كاهش ‍ مى يابد.⁽¹¹²⁶⁾
890 - المعجم الكبير:
- به نقل از ابن عباس -: مردى نزد پيامبر خدا (صلى الله عليه و آله و سلم ) از بى زنى اظهار ناراحتى كرد و گفت : آيا خود را اخته كنم ؟
فرمود: ((نه ؛ كسى كه اخته باشد يا خود را اخته كند، از ما نيست . روزه بدار و موى بدنت را واگذار)).⁽¹¹²⁷⁾
د - پيشگيرى از جذام
891 - پيامبر خدا (صلى الله عليه و آله و سلم ):
روييدن مو در بينى ، مايه ايمنى از جذام است .⁽¹¹²⁸⁾
892 - امام صادق (عليه السلام ):
((گشادى گريبان ⁽¹¹²⁹⁾ و روييدن مو در بينى مايه ايمنى از جذام است )).
سپس فرمود: ((مگر نشنيده اى سخن شاعر را كه گفته است : "پيراهن مرا تنها گشاده گريبان و گشاده آستين مى بينى "؟)).⁽¹¹³⁰⁾
10/2 - بهداشت مو
10/2 - 1 - ضرورت رسيدگى به موها
893 - پيامبر خدا (صلى الله عليه و آله و سلم ):
موى خوب ، از پوشش هاى خدايى است . آن را گرامى بداريد.⁽¹¹³¹⁾
894 - تاريخ اءصبهان :
- به نقل از عبدالله بن عمر -: از پيامبر خدا (صلى الله عليه و آله و سلم ) شنيدم كه فرمود: ((هر كدام از شما كه موى خود را بلند مى گذارد: آن را گرامى بدارد)).
پرسيدند: اى پيامبر خدا (صلى الله عليه و آله و سلم )! گرامى داشتن آن به چيست ؟
فرمود: ((آن را هر روز، روغن بزند و شانه كند)).⁽¹¹³²⁾
895 - پيامبر خدا (صلى الله عليه و آله و سلم ):
هر كس مو مى گذارد، خوب بدان برسد و گرنه ، آن را بچيند.⁽¹¹³³⁾
896 - الكافى :
- به نقل از ابوالعباس بقباق -: از امام صادق (عليه السلام ) در اين باره پرسيدم كه اگر مردى موى فراوان ⁽¹¹³⁴⁾ داشته باشد، آيا ميان موها فرق باز كند يا آنها را واگذارد؟
فرمود: ((فرق باز كند)).⁽¹¹³⁵⁾
10/2 - 2 - شستن سر با سدر
897 - مكارم الاخلاق :
پيامبر خدا (صلى الله عليه و آله و سلم )، چون سر و ريش خود را مى شست ، آنها را با سدر، شستشو مى داد.⁽¹¹³⁶⁾
898 - امام كاظم (عليه السلام ):
شستن سر با سدر، روزى آور است .⁽¹¹³⁷⁾
ر. ك : ص 150، ح 398.
10/2 - 3 - خضاب كردن با حنا و وسمه (كتم )⁽¹¹³⁸⁾
899 - الكافى :
- به نقل از ابوشيبه اسدى -: از امام صادق (عليه السلام ) درباره خضاب كردن موها پرسيدم .
فرمود: ((حسين و ابوجعفر (امام باقر (عليه السلام )) - كه درود خدا بر آنها باد - به حنا و وسمه خضاب مى كردند)).⁽¹¹³⁹⁾
900 - الكافى :
- به نقل از حلبى -: از امام صادق (عليه السلام ) در باره خضاب مو پرسيدم . فرمود: ((پيامبر خدا (صلى الله عليه و آله و سلم )، حسين بن على و ابو جعفر، به وسمه ، خضاب مى كرده اند)).⁽¹¹⁴⁰⁾
10/2 - 4 - شانه كردن مو
901 - پيامبر خدا (صلى الله عليه و آله و سلم ):
فراوان شانه زدن موها، وبا را از ميان مى برد، روزى مى آورد و بر قدرت انسان براى نزديكى مى افزايد.⁽¹¹⁴¹⁾
902 - امام صادق (عليه السلام ):
شانه كردن فراوان ، از بلغم مى كاهد.⁽¹¹⁴²⁾
903 - مكارم الاخلاق :
امام صادق (عليه السلام ) فرمود: ((شانه كردن سر، بلغم را از ميان مى برد. شانه زدن ابروها، مايه ايمنى از جذام است ، و شانه كردن رخساره ، دندان ها را استحكام مى بخشد)).
از ايشان ، درباره تراشيدن سر پرسيدند.
فرمود: ((خوب است )).⁽¹¹⁴³⁾
904 - امام صادق (عليه السلام ):
((جامه پاكيزه ، دشمن را در هم مى شكند، چرب كردن پوست ، سختى را از ميان مى برد و شانه كردن سر، وبا را دور مى كند)).
راوى گويد كه پرسيدم : وبا چيست ؟
فرمود: ((تب . شانه كردن ريش ، دندان ها را استحكام مى بخشد)).⁽¹¹⁴⁴⁾
905 - امام صادق (عليه السلام ):
از شانه كردن در حمام بپرهيز؛ چرا كه وباى مو مى آورد⁽¹¹⁴⁵⁾.⁽¹¹⁴⁶⁾
10/3 - كوتاه كردن موها
906 - امام رضا (عليه السلام ):
از سنت هاى پيامبران است : عطر زدن ، كوتاه كردن ⁽¹¹⁴⁷⁾ مو و فراوانى آميزش .⁽¹¹⁴⁸⁾
907 - الكافى :
- به نقل از اسحاق بن عمار -: امام صادق (عليه السلام ) به من فرمود: ((موى خود را از ته بزن تا آلودگى اش و جنبندگان و چرك آن ، كم شود، گردنت ستبر گردد و ديده ات جلا يابد)) و در روايت ديگرى است : ((و تنت راحت شود)).⁽¹¹⁴⁹⁾
908 - الكافى :
- به نقل از اين سنان -: به امام صادق (عليه السلام ) گفتم : درباره بلند كردن موها چه مى فرمايى ؟
فرمود: ((ياران محمد (صلى الله عليه و آله و سلم )، موهاى خود را مى زدند))؛ يعنى كوتاه مى كردند.⁽¹¹⁵⁰⁾
909 - امام كاظم (عليه السلام ):
موى سر، چون بلند شود، بينايى ضعيف مى گردد و نور ديده از ميان مى رود؛ اما كوتاه كردن موها، ديده را روشن مى سازد و نور آن را افزون مى كند.⁽¹¹⁵¹⁾
10/4 - تراشيدن موها
910 - پيامبر خدا (صلى الله عليه و آله و سلم ):
زن و مرد! موهاى روى شكم را بتراشيد⁽¹¹⁵²⁾.⁽¹¹⁵³⁾
911 - پيامبر خدا (صلى الله عليه و آله و سلم ):
موهاى پس گردن را بتراشيد.⁽¹¹⁵⁴⁾
912 - الكافى :
- به نقل از اسحاق بن عمار، از امام صادق (عليه السلام ) -: به امام صادق (عليه السلام ) گفتم : فدايت شوم ! گاه موهاى پشت گردنم زياد مى شود و به سختى مرا اندوهگين مى كند. مرا فرمود: ((اى اسحاق ! آيا نمى دانى كه تراشيدن (موهاى ) پشت گردن ، اندوه را از ميان مى برد؟)).⁽¹¹⁵⁵⁾
913 - امام صادق (عليه السلام ):
- در تفسير آيه واذ ابتلى ابراهيم ربه ، بكلمت ⁽¹¹⁵⁶⁾ -: آن گاه كه خداوند او را به روياى ذبح دنياى عرب ، اسماعيل ، آزمود و وى اين آزمود را به درستى پشت سر نهاد و تسليم فرمان خدا شد و آهنگ انجام دادن خواسته او كرد، و چون خداوند به پاداش صدق و راستى و عمل او برايش چنين مقرر ساخت كه انى جاعلك للناس اماما؛ من تو را براى مردم ، امام قرار مى دهم آيين حنيفى را كه همان پاكى و طهارت است ، بر او فرو فرستاد. اين طهارت ، ده چيز است : پنج مورد از آن در سر، و پنج مورد ديگر در تن . اما آن پنج مورد كه در سر است ، عبارت اند از: گرفتن سبيل ، واگذاردن ريش ، كوتاه كردن موها، مسواك زدن ، و خلال كردن . آن پنج مورد كه در تن است نيز عبارت اند از: تراشيدن موهاى بدن ، ختنه كردن ، كوتاه كردن ناخن ها، غسل جنابت ، و طهارت گرفتن با آب ، اين ، همان آيين حنيف پاكى است كه ابراهيم آورد و نه نسخ شده است و نه تا روز قيامت ، نسخ خواهد شد. اين معناى كلام خداوند است كه فرمود: واتبع ملة ابراهيم حنيفا⁽¹¹⁵⁷⁾.⁽¹¹⁵⁸⁾
914 - امام كاظم (عليه السلام ):
پنج چيز درباره سر و پنج چيز هم درباره تن از سنت هاست : اما آنچه درباره سر است ، مسواك زدن ، گرفتن سبيل ، از هم گشودن موها از ميانه سر، آب در دهان چرخاندن ، و آب در بينى چرخاندن است .
آنچه نيز درباره تن است ، ختنه كردن ، تراشيدن موى زهار، زدودن موهاى زير بغل ، كوتاه كردن ناخن ها و زدودن پليدى مخرج است .⁽¹¹⁵⁹⁾
10/5 - كندن موها
915 - پيامبر خدا (صلى الله عليه و آله و سلم ):
سبيل ها را از ته بتراشيد،⁽¹¹⁶⁰⁾ ريش ها را واگذاريد، و موهايى را كه در بينى است بكنيد.⁽¹¹⁶¹⁾
916 - كتاب من لا يحضره الفقيه :
امام صادق (عليه السلام )، موى زير بغل خود را در حمام ، نوره مى كشيد و مى زدود و مى فرمود: ((از ريشه كندن موهاى زير بغل ، شانه ها را ضعيف مى كند و بينايى را سست و كم قدرت مى سازد)).⁽¹¹⁶²⁾
917 - الكافى :
- به نقل از عبدالله بن ابى يعفور -: در مدينه بوديم كه ميان من و زراره ، بر سر تراشيدن يا كندن موهاى زير بغل ، بحث پيش آمد. من گفتم : تراشيدن آنها بهتر است . زراره گفت : كندن آنها بهتر است . آن گاه از امام صادق (عليه السلام ) اجازه ديدار خواستم . در حالى كه در حمام ، موزدايى مى كرد و موهاى زير بغل خود را زدوده بود، به ما اجازه ديدار داد. به زراره گفتم : تو را بس است ؟
گفت : نه ؛ شايد او اين كار را به جهتى انجام داده است كه انجام دادنش براى من از آن جهت ، درست نيست . پس امام (عليه السلام ) پرسيد: ((درباره چه گفتگو مى كنيد؟)).
گفتم : زراره در مورد كندن يا تراشيدن موهاى زير بغل ، با من مخالفت كرده است . من گفته ام كه تراشيدن و زدودن آنها، بهتر است و زراره گفته است كه كندن آنها بهتر است .
فرمود: ((تو به سنت راه يافته اى و زراره ، بدان : نرسيده است . تراشيدن آنها از كندنشان بهتر است و زدودن (به نوره و همانند آن )، از تراشيدن نيز بهتر)).
سپس به ما فرمود: ((موزدايى كنيد)).
گفتم : سه روز پيش اين كار را انجام داده ايم .
فرمود: ((دوباره انجام دهيد؛ چرا كه موزدايى ، خود، نوعى طهارت است )).⁽¹¹⁶³⁾
918 - امام صادق (عليه السلام ):
قطع كردن و كندن تار موهاى سفيد، اشكال ندارد؛ اما قطع كردن آنها از كندنشان بهتر است .⁽¹¹⁶⁴⁾
10/6 - گرفتن سبيل
919 - پيامبر خدا (صلى الله عليه و آله و سلم ):
مباد كه كسى از شما سبيل خود را⁽¹¹⁶⁵⁾ بلند كند؛ زيرا شيطان ، آن را مخفيگاه مى گيرد و در آن ، پنهان مى شود.⁽¹¹⁶⁶⁾
920 - الكافى :
- به نقل از ابن فضال ، از راوى اى كه خود از وى نام برده است -: (نزد امام صادق (عليه السلام )) از كوتاه كردن سبيل سخن به ميان آورديم .
فرمود: ((اين عمل : نوعى پيشگيرى از بيمارى و عمل به سنت پيامبر خدا (صلى الله عليه و آله و سلم ) است )).⁽¹¹⁶⁷⁾
ر. ك : ص 290 (كوتاه كردن ناخن ها در روز جمعه ).
10/7 - كوتاه كردن موهاى زير بغل
921 - پيامبر خدا (صلى الله عليه و آله و سلم ):
مبادا كسى از شما موهاى زير بغل خود را بلند بدارد؛ چرا كه شيطان ، آن را مخفيگاه مى گيرد تا در آن پنهان شود.⁽¹¹⁶⁸⁾
10/8 - به كار گرفتن نوره براى زدودن موهاى بدن
922 - امام على (عليه السلام ):
نوره ، يك پاك كننده است .⁽¹¹⁶⁹⁾
923 - امام على (عليه السلام ):
نوره ، يك تعويذ (نگه دارنده ) و مايه پاكى بدن است .⁽¹¹⁷⁰⁾
924 - امام صادق (عليه السلام ):
پيامبر خدا (صلى الله عليه و آله و سلم ) در هر جمعه ، موى زهار و زير سرين را نوره مى كشيد.⁽¹¹⁷¹⁾
925 - امام على (عليه السلام ):
براى مومن ، اين را دوست دارم كه در هر پانزده روز يك بار، موزدايى كند.⁽¹¹⁷²⁾
926 - امام صادق (عليه السلام ):
زدودن موها با تيغ در هر هفت روز، و با نوره در هر پانزده روز، پسنديده است .⁽¹¹⁷³⁾
927 - امام صادق (عليه السلام ):
سنت در مورد نوره ، آن است كه هر پانزده روز يك بار انجام شود. اگر بيست ⁽¹¹⁷⁴⁾ روز بر تو گذشت و اين كار را انجام ندادى و هيچ چيز هم براى خريد آن نداشتى ، به حسبا خداوند، قرض كن .⁽¹¹⁷⁵⁾
928 - پيامبر خدا (صلى الله عليه و آله و سلم ):
هر كس به خدا و روز واپسين ايمان دارد، مبادا كه موى عانه خود را بيش از چهل روز واگذارد. براى هر زنى هم كه به خدا و روز واپسين ايمان دارد، روا نيست براى بيشتر از بيست روز، اين كار را ترك كند.⁽¹¹⁷⁶⁾
929 - الكافى :
- به نقل از عبدالرحمان بن ابى عبدالله -: روزى با امام صادق (عليه السلام ) به حمام رفتم . به من فرمود: ((اى عبدالرحمان ! موزدايى كن )).
گفتم : چند روز پيش ، موهاى خود را زدوده ام .
فرمود: ((موزدايى كن ؛ چرا كه اين ، يك طهارت است )).⁽¹¹⁷⁷⁾
930 - امام صادق (عليه السلام ):
يك بار نوره كشيدن در تابستان ، از ده بار در زمستان بهتر است .⁽¹¹⁷⁸⁾
931 - امام رضا (عليه السلام ):
هر گاه خواستى جوش برنيايد⁽¹¹⁷⁹⁾ و بر بدنت هيج زخم با ترك پوست و يا سياه لكه اى رخ ننمايد، پيش از نوره كشيدن ، با آب سرد، شستشو كن . هر كس مى خواهد براى نوره كشيدن به حمام برود، دوازده ساعت ، يعنى يك روز كامل پيش از آن ، از نزديكى خوددارى كند. سپس اندكى صبر⁽¹¹⁸⁰⁾ يا اقاقيا⁽¹¹⁸¹⁾ و يا پيل زهره ⁽¹¹⁸²⁾ و يا قدرى از همه آنها را با هم در نوره بريزد. البته اين كار را پس از آن انجام دهد كه نوره ، در آب گرمى حل شده باشد كه در آن ، بابونه يا مرزنگوش يا گل بنفشه خشك و يا اندكى از همه آنها، به اندازه اى كه بوى خود را به آب بدهد، جوشانده شده است . در اين ميان ، زرنيخ هم بايد به اندازه يك ششم نوره باشد.
پس از نوره كشيدن هم بايد چيزى همانند برگ هلو، كنجاره گل كاجيره ، حنا و مشكك و گل سرخ ⁽¹¹⁸³⁾ به بدن ماليده شود تا بوى آن را از ميان ببرد. هر كس مى خواهد از سوختن بدن با نوره در امان بماند، كمتر آن را هم بزند و به محض عمل نمودن ، آن را بشويد و قدرى روغن گل سرخ نيز بر بدن بمالد. و اگر نوره بدن را بسوزاند، مقدارى عدس پوست كنده بردارد، خوب آرد كند، در گلاب و سركه حل كند و برجاى زخم بمالد، كه به اذن خداوند متعال ، بهبود خواهد يافت . آنچه مانع اثر گذاشتن نوره بر بدن مى شود، اين است كه محل ، با سركه انگور، پياز دشتى كاملا ترش و روغن گل سرخ ، خوب ماليده شود.⁽¹¹⁸⁴⁾
همچنين ، ر. ك : ص 332 (آنچه انسان را بر آميزش يارى مى دهد / نوره كشيدن ).
10/9 - دفن موهاى زايد
932 - دعائم الاسلام :
از امام على (عليه السلام ) روايت شده كه به دفن كردن موهاى فرمان داد و فرمود: ((هر چه از آدميزاد جدا مى شود، مردار است )).⁽¹¹⁸⁵⁾
933 - الخصال :
- به نقل از عايشه -: پيامبر خدا (صلى الله عليه و آله و سلم ) به دفن هفت چيز از انسان ، امر مى فرمود: مو، ناخن ، خون ، حيض ، جفت جنين ، دندان ، و خون بسته .⁽¹¹⁸⁶⁾
همچنين ، ر. ك : ص 291 (دفن ناخن هاى گرفته شده ).
10/10 - آنچه براى درمان كم مويى سودمند است
934 - پيامبر خدا (صلى الله عليه و آله و سلم ):
به حنا خضاب بنديد؛ چرا كه ديده را جلا مى دهد، مو بر مى روياند، بو را خوش مى سازد و همسر مرد را آرامش مى بخشد.⁽¹¹⁸⁷⁾
935 - امام هادى (عليه السلام ):
شانه كردن با شانه عاج ، مو را بر سر مى روياند، كرم ها را از مغز، دور مى سازد، تلخه را فرو مى نشاند، و لثه و گوشت ميان دندان ها را پاك و تميز مى كند.⁽¹¹⁸⁸⁾
936 - امام صادق (عليه السلام ):
سرمه ، مو بر مى روياند، ديده را تيزى مى بخشد و انسان را بر طولانى ساختن سجده ، يارى مى رساند.⁽¹¹⁸⁹⁾
937 - امام صادق (عليه السلام ):
سرمه اثمد، چشم را جلا مى دهد، موبر مى روياند و اشك را مى برد.⁽¹¹⁹⁰⁾
938 - امام رضا (عليه السلام ):
مسواك زدن ، ديده را جلا مى دهد، موبر مى روياند و آبريزش چشم را از ميان مى برد.⁽¹¹⁹¹⁾
939 - امام رضا (عليه السلام ):
انجير، بوى بد دهان را مى برد، دهان و استخوان ها را استحكام مى بخشد، مو بر مى روياند، درد را مى برد و با وجود آن ، ديگر به دارويى نياز نيست .⁽¹¹⁹²⁾
همچنين ، ر. ك : (آنچه ديده را جلا مى دهد / سرمه ) ص 170 و 171 ح 466 تا 469 و ح 473.
فصل يازدهم : ناخن
11/1 - اشاره به حكمت نهفته در آن
940 - امام صادق (عليه السلام ):
- خطاب به مفضل بن عمر -: اى مفضل ! در اين بينديش كه چرا ناخن ها در سرانگشت ها واقع شده اند. جز براى آن كه از انگشت ها حفاظت كنند و در آنجام دادن كارها يارى دهند؟⁽¹¹⁹³⁾
11/2 - كوتاه كردن ناخن
941 - پيامبر خدا (صلى الله عليه و آله و سلم ):
ميان ريش خود را تميز كنيد و ناخن هايتان را بگيريد؛ زيرا شيطان ، ميان گوشت و ناخن ، روان مى شود.⁽¹¹⁹⁴⁾
942 - پيامبر خدا (صلى الله عليه و آله و سلم ):
برخى از شما از خبر آسمان مى پرسند، در حالى كه ناخن هاى خود را به سان ناخن هاى پرندگان ، وامى گذارند كه در آنها جنابت ، آلودگى و چرك ، جاى مى گيرد.⁽¹¹⁹⁵⁾
943 - پيامبر خدا (صلى الله عليه و آله و سلم ):
هر كس موى عانه خود را نتراشد، ناخن هاى خود را كوتاه نكند و سبيل خود را از ته نچيند، از ما نيست .⁽¹¹⁹⁶⁾
944 - پيامبر خدا (صلى الله عليه و آله و سلم ):
كوتاه كردن ناخن ها، از بيمارى بزرگ ، جلوگيرى مى كند و روزى را سرشار مى سازد.⁽¹¹⁹⁷⁾
945 - پيامبر خدا (صلى الله عليه و آله و سلم ):
فطرت ، برچيدن ناخن ها، گرفتن سبيل و تراشيدن موى عانه است .⁽¹¹⁹⁸⁾
946 - امام باقر (عليه السلام ):
ناخن ها را از آن رو بايد كوتاه كرد كه جايگاه شيطان است و فراموشى ، از آن سرچشمه مى گيرد.⁽¹¹⁹⁹⁾
947 - امام صادق (عليه السلام ):
پوشيده ترين و پنهان ترين جايى كه شيطان براى چيره شدن بر آدميزاد مى يابد، اين است كه در زير ناخن ها جاى گيرد.⁽¹²⁰⁰⁾
948 - امام صادق (عليه السلام ):
كوتاه كردن ناخن ها از سنت است .⁽¹²⁰¹⁾
949 - امام صادق (عليه السلام ):
كوتاه كردن ناخن ها، گرفتن سبيل و تراشيدن (موى ) عانه در احرام ، از سنت است .⁽¹²⁰²⁾
11/3 - كوتاه كردن ناخن ها در روز جمعه
950 - پيامبر خدا (صلى الله عليه و آله و سلم ):
هر كس روز جمعه ناخن هاى خود را كوتاه كند، سرانگشت هايش آشفته نشود.⁽¹²⁰³⁾
951 - امام صادق (عليه السلام ):
گرفتن سبيل و ناخن ها از جمعه تا جمعه ، مايه ايمنى از جذام است .⁽¹²⁰⁴⁾
952 - امام صادق (عليه السلام ):
كوتاه كردن ناخن ها در روز جمعه از جذام و پيسى و كورى ايمنى مى دهد؛ اگر هم نيازى به كوتاه كردن نبود، آنها را (كمى ) بساى .⁽¹²⁰⁵⁾
953 - امام صادق (عليه السلام ):
در هر جمعه ، اندكى از سبيل و ناخن هاى خود را بگير؛ و اگر هم چيزى وجود نداشته باشد، جاى آن را بساى ،⁽¹²⁰⁶⁾ تا ديوانگى ، جذام و پيسى به تو نرسد.⁽¹²⁰⁷⁾
954 - امام باقر (عليه السلام ):
هر كس به گرفتن ناخن در هر پنج شنبه عادت داشته باشد، چشم درد نگيرد.⁽¹²⁰⁸⁾.⁽¹²⁰⁹⁾
ر. ك : پيشگيرى از برخى بيمارى هاى چشم / ص 163 ح 437 و ح 439.
11/4 - دفن ناخن هاى گرفته شده
955 - پيامبر خدا (صلى الله عليه و آله و سلم ):
خونتان ، موهايتان و ناخن هايتان را به خاك بسپاريد تا ساحران ، آنها را بازيچه نگيرند.⁽¹²¹⁰⁾
956 - پيامبر خدا (صلى الله عليه و آله و سلم ):
ناخن هاى خود را بچينيد و چيده هاى خود را به خاك بسپاريد، لاى انگشتان خود را تميز كنيد، لثه هاى خود را از غذا پاك سازيد، مسواك بزنيد و با دهان بدبو بر من وارد نشويد.⁽¹²¹¹⁾
957 - امام صادق (عليه السلام ):
- در تفسير آيه اءلم نجعل الارض كفاتا# اءحياء واءموتا؛⁽¹²¹²⁾ مگر زمين را محل اجتماع نگردانيديم ؛ چه براى زندگان ، چه براى مردگان ؟)) -: مقصود به خاك سپردن مو و ناخن است .⁽¹²¹³⁾
958 - امام صادق (عليه السلام ):
مرد، چون ناخن و موى خود را مى گيرد، آنچه را گرفته است ، به خاك بسپارد؛ و اين كار، سنت (مستحب ) است .⁽¹²¹⁴⁾