عرامة الصبى فى صغير زيادة فى عقله فى كبره ؛⁽⁷⁴⁸⁾
بازى گوشى كودك در خردسالى اش مايه فزونى عقل در بزرگسالى اوست .
(10)
رسول اكرم (صلى الله عليه و آله و سلم):
يا على : رحم الله والدين حملا ولدهما على برهما؛⁽⁷⁴⁹⁾
اى على : خداوند رحمت كند پدر و مادرى را كه فرزند خويش را بر نيكى كردن به خودشان يارى كنند.
76 - خانواده
(1)
رسول اكرم (صلى الله عليه و آله و سلم):
خيركم خيركم لاهله واءنا خيركم لاهلى ما اءكرم النساء الا كريم اءهانهن الا لئيم ؛⁽⁷⁵⁰⁾
بهترين شما كسى است كه براى خانواده اش بهتر باشد، و من از همه شما براى خانواده ام بهترم ، زنان را گرامى نمى دارد، مگر انسان بزرگوار و به آنان اهانت نمى كند مگر شخص پست و بى مقدار.
(2)
رسول اكرم (صلى الله عليه و آله و سلم):
الرجل راع على اءهل بيته وهو مسؤ ول عنهم والمراءة راعية على بيت بعلها وولده وهى مسؤ ولة عنهم ...؛⁽⁷⁵¹⁾
مرد، سرپرست خانواده است و درباره آنان از او سئوال مى شود و زن ، سرپرست خانه شوهر و فرندان اوست و درباره آنان از وى سئوال مى شود.
(3)
رسول اكرم (صلى الله عليه و آله و سلم):
خير الرجال من اءمتى الذين لا يتطاولون على اءهليهم ويحنون عليهم ولا يظلمونهم ؛⁽⁷⁵²⁾
بهترين مردان امت من كسانى هستند كه نسبت به خانواده خود خشن نباشند و اهانت نكنند و دلسوزشان باشند و به آنان ظلم نكنند.
(4)
امام صادق (عليه السلام):
من حسن بره باءهل بيته مد له فى عمره ؛⁽⁷⁵³⁾
هر كس به شايستگى در حق خانواده اش نيكى كند، عمرش طولانى مى شود.
(5)
رسول اكرم (صلى الله عليه و آله و سلم):
من اءدخل على اءهل بيته سرورا خلق الله من ذلك السرور خلقا يستغفر له الى يوم القيامة ؛⁽⁷⁵⁴⁾
هر كس خانواده اش را شاد كند، خداوند از آن شادى موجودى مى آفريند كه تا روز قيامت براى او آمرزش بخواهد.
(6)
امام صادق (عليه السلام):
لايزال المومن يورث اءهل بيته العلم و الادب الصالح حتى يدخلهم الجنة جميعا؛⁽⁷⁵⁵⁾
مومن همواره خانواده خود را از دانش و تربيت شايسته بهره مند مى سازد تا همه آنان را وارد بهشت كند.
(7)
رسول اكرم (صلى الله عليه و آله و سلم):
اذا اءراد الله باءهل بيت خيرا فقههم فى الدين ووقر صغيرهم كبيرهم ورزقهم الرفق فى معيشتهم والقصد فى نفقاتهم و بصرهم عيوبهم فيتوبوا منها؛⁽⁷⁵⁶⁾
هر گاه خداوند براى خانواده اى خير بخواهد آنان را در دين دانا مى كند، كوچك ترها بزرگ ترهايشان را احترام مى نمايند، مدارا در زندگى و ميانه روى در خرج روزيشان مى نمايد و به عيوبشان آگاهشان مى سازد تا آنها را برطرف كنند.
(8)
رسول اكرم (صلى الله عليه و آله و سلم):
يا على : خدمة العيال كفارة للكبائر وتطفى غضب الرب ، ومهور الحور العين و تزيد فى الحسنات والدرجات ؛⁽⁷⁵⁷⁾
يا على : خدمت به خانواده ، كفاره گناهان كبيره و خاموش كننده خشم خداوند و مهريه حورالعين و زياد كننده حسنان و درجات است .
(9)
رسول اكرم (صلى الله عليه و آله و سلم):
المومن ياءكل بشهوة اءهله ، المنافق ياءكل اءهله بشهوته ؛⁽⁷⁵⁸⁾
مومن به ميل و رغبت خانواده اش غذا مى خورد ولى منافق ميل و رغبت خود را به خانواده اش تحميل مى كند.
(10)
رسول اكرم (صلى الله عليه و آله و سلم):
تلا رسول الله (صلى الله عليه و آله و سلم) (قوا اءنفسكم واءهليكم نارا) فقالوا: يا رسول الله كيف نقى اءهلنا نارا؟ قال : تامرونهم بما يحب الله و تنهونهم عما يكره الله ؛⁽⁷⁵⁹⁾
رسول خدا (صلى الله عليه و آله و سلم) اين آيه را تلاوت فرمودند: ((خود و خانواده تان را از آتش دوزخ حفظ كنيد))، گفتند: اى رسول خدا! چگونه خانواده مان را از آتش دوزخ حفظ كنيم ؟ فرمودند: به آنچه خدا دوست دارد امرشان كنيد و از آنچه خدا نمى پسندد، نهيشان نمائيد.
77 - يتيم
(1)
رسول اكرم (صلى الله عليه و آله و سلم):
خير بيت فى المسلمين بيت فيه يتيم يحسن اليه وشر بيت فى المسلمين بيت فيه يتيم يساء اليه اءنا و كافل اليتيم فى الجنته هكذا؛⁽⁷⁶⁰⁾
بهترين خانه هاى مسلمانان خانه اى است كه در آن يتيمى باشد و به او نيكى كنند و بدترين خانه هاى مسلمانان خانه اى است كه در آن يتيمى باشد و با او بدى كنند، من و سرپرست يتيم در بهشت مانند دوانگشت همراهيم .
(2)
رسول اكرم (صلى الله عليه و آله و سلم):
يا على اذا بكى اليتيم اهتز العرش ، فيقول الله عزوجل لجبرئيل : وسع فى النار لمن اءبكاه فانى ابكيه ، ووسع فى الجنة لمن اءضحكه فانى اضحكه ؛⁽⁷⁶¹⁾
اى على هر گاه يتيم بگريد، عرش به لرزه مى افتد، سپس خداند عزوجل به جبرئيل مى فرمايد: آتش دوزخ را براى كسى كه او را گرياند، گسترش بده كه من او را خواهم گرياند. و براى كسى كه او را خنداند در بهشت جايى بازكن كه من او را خندان سازم .
(3)
امام على (عليه السلام):
ما من مومن و لا مومنة يضع يده على راس يتيم ترحما له الا كتب الله له بكل شعرة مرت يده عليها حسنة ؛⁽⁷⁶²⁾
هيچ مرد و زن مومنى نيست كه دست محبت بر سر يتيمى بگذارد، مگر اين كه خداوند به اندازه هر تار مويى كه بر آن دست كشيده است ثوابى برايش بنويسد.
(4)
رسول اكرم (صلى الله عليه و آله و سلم):
كن لليتيم كالاب الرحيم ، واعلم اءنك تزرع كذلك تحصد؛⁽⁷⁶³⁾
براى يتيم چون پدر و مادر باش ، و بدان كه هر چه كشت كنى همان مى دروى .
(5)
رسول اكرم (صلى الله عليه و آله و سلم):
من عال يتيا حتى يستغنى عنه اءوحب الله عزوجل له بذلك الجنته كما اءوجب الله لاكل مال اليتيم النار؛⁽⁷⁶⁴⁾
هر كس يتيمى را سرپرستى كند تا آن كه بى نياز گردد، خداوند به سبب اين كار بهشت را بر او واجب مى سازد، همچنان كه آتش دوزخ را بر خورنده مال يتيم واجب ساخته است .
(6)
رسول اكرم (صلى الله عليه و آله و سلم):
اءتحب اءن يلين قلبك وتدرك حاجتك ؟ ارحم اليتيم وامسح راسه واطعمه من طعامك يلن قلبك وتدرك حاجتك ؛⁽⁷⁶⁵⁾
آيا دوست دارى نرم دل شوى و به خواسته ات برسى ؟ به يتيم مهربانى كن و دست محبت بر سر او بكش و از غذايت به او بخوران ، تا دلت نرم شود و به خواسته ات برسى .
(7)
رسول اكرم (صلى الله عليه و آله و سلم):
ثلاثه فى ظل العرض يوم القيامة يوم لاظل الا ظله ... وامراءة مات زوجها و ترك عليها اءيتاما صغارا وقالت : لا اءتزوج على اءيتامى حتى يموتوا اءويغنيهم الله ...؛⁽⁷⁶⁶⁾
سه كس در روز قيامت هنگامى كه سايه اى جز سايه عرش نيست در آن جاى دارند... و زنى كه شوهرش بميرد و اطفال صغيرى باقى گذارد و او گويد من با وجود يتيمان خود شوهر نمى كنم تا بميرند يا خداوند آنها را بى نياز كند.
(8)
رسول اكرم (صلى الله عليه و آله و سلم):
من اءحسن الى يتيم اءو يتيمة كنت اءنا و هو فى الجنة كهاتين ؛⁽⁷⁶⁷⁾
هر كس به پسر و يا دختر يتيمى نيكى كند، من و او در بهشت مانند اين دو انگشت همسايه يكديگريم .
(9)
امام باقر (عليه السلام):
اءربع من كن فيه بنى الله له بيتا فى الجنة : من آوى اليتيم ورحم الضعيف واءشفق على والديه واءنفق عليهما ورفق بمملوكه ؛⁽⁷⁶⁸⁾
چهار چيز است كه اگر در كسى باشد خداوند خانه اى در بهشت براى او بنا مى كند: كسى كه يتيمى را پناه بدهد، به ناتوان رحم كند، نسبت به پدر و مادرش دلسوز و مهربان باشد، براى آنها خرج كند و با مملوك خود مدارا نمايد.
(10)
رسول اكرم (صلى الله عليه و آله و سلم):
لما اسرى بى الى السماء راءيت قوما تقذف فى اءجوافهم النار و تخرج من اءدبارهم ، فقلت : من هولاء يا جبرئيل ؟ فقال : هؤ لاء الذين ياءكلون اءموال اليتامى ظلما؛⁽⁷⁶⁹⁾
شبى كه به آسمان برده شدم گروهى را ديدم كه در شكم هاى آنها آتش ‍ افكنده مى شود و از مخرجشان خارج مى گردد. گفتم : اى جبرئيل ، اينها كيستند؟ گفت : اينها كسانى هستند كه اموال يتيمان را به ناحق مى خورند.
78 - ميهمان
(1)
رسول اكرم (صلى الله عليه و آله و سلم):
من كان يومن بالله واليوم الاخر فليكرم ضيفه ؛⁽⁷⁷⁰⁾
هر كس به خدا و روز قيامت ايمان دارد، بايد ميهمانش را گرامى دارد.
(2)
رسول اكرم (صلى الله عليه و آله و سلم):
الضيف ينزل برزقه ويرتحل بذنوب اءهل البيت ؛⁽⁷⁷¹⁾
ميهمان ، روزى خود را مى آورد و گناهان اهل خانه را مى برد.
(3)
رسول اكرم (صلى الله عليه و آله و سلم):
كل بيت لايدخل فيه الضيف لا تدخله الملائكة ؛⁽⁷⁷²⁾
هر خانه اى كه ميهمان بر آن وارد نشود، فرشتگان واردش ‍ نمى شوند.
(4)
رسول اكرم (صلى الله عليه و آله و سلم):
لا يتكلفن اءحد لضيفه مالا يقدر؛⁽⁷⁷³⁾
هيچ كس نبايد بيش از توانش خود را براى ميهمان به زحمت اندازد.
(5)
امام رضا (عليه السلام):
دعا رجل اءمير المومنين (عليه السلام) فقال له : قد اءجبتك على اءن تضمن لى ثلاث خصال . قال : و ما هى يا اءميرالمومنين ؟ قال : لاتدخل على شيئا فى البيت ، و لا تجحف بالعيال . قال : ذاك لك يا اءمير المومنين ، فاءجابه على بن اءبى طالب (عليه السلام)؛⁽⁷⁷⁴⁾
مردى اميرالمومنين (عليه السلام) را به ميهمانى دعوت كرد. حضرت فرمودند: مى پذيرم به شرط اين كه سه قول به من بدهى . عرض كرد: چه قولى اى اميرالمومنين ؟ فرمودند: از بيرون چيزى براى من تهيه نكنى ، حاضرى خانه ات را از من دريغ ننمايى و به زن و فرزندانت اجحاف نكنى ، عرض كرد: قبول مى كنم اى اميرالمومنين . پس على بن ابى طالب عليه السلام دعوت او را پذيرفتند.
(6)
امام صادق (عليه السلام):
ابن اءبى يعفور: راءيت عند اءبى عبدالله (عليه السلام) ضيفا، فقام يوما فى بعض الحوائج ، فنهاه عن ذلك ، وقام بنفسه الى تلك الحاجة ، وقال : نهى رسول الله (صلى الله عليه و آله و سلم) عن اءن يستخدم الضيف ؛⁽⁷⁷⁵⁾
ابن ابى يعفور: در خانه امام صادق (عليه السلام) ميهمانى ديدم . روزى او براى انجام كارى برخاست . حضرت به او اجازه ندادند و شخصا آن كار را انجام دادند و فرمودند: رسول خدا (صلى الله عليه و آله و سلم) از به كار گرفتن ميهمان ، نهى فرموده است .
(7)
رسول اكرم (صلى الله عليه و آله و سلم):
كفى بالمرء اثما اءن يستقل ما يقرب الى اخوانه وكفى بالقوم اثما اءن يستقلوا ما يقرب به اليهم اءخوهم ؛⁽⁷⁷⁶⁾
انسان را همين گناه بس ، كه آنچه را كه تقديم برادران ميهمان خود مى كند كم شمارد و ميهمان را همين گناه بس ، كه آنچه را كه ميزبانشان براى آنها فراهم مى كند كم شمارند.
(8)
امام باقر (عليه السلام):
اذا دخل اءحدكم على اءخيه فى رحله فليقعد حيث ياءمر صاحب الرحل فان صاحب الرحل اءعرف بعورة بيته من الداخل عليه ؛⁽⁷⁷⁷⁾
هر گاه يكى از شما به خانه برادرش وارد شد، هر جا صاحب خانه گفت همان جا بنشينيد، زيرا صاحب خانه به وضع اتاق خود از ميهمان آشناتر است .
(9)
رسول اكرم (صلى الله عليه و آله و سلم):
الضيف يلطف ليلتين ، فاذا كانت ليلة الثالثة فهو من اءهل البيت ياكل ما اءدرك ؛⁽⁷⁷⁸⁾
ميهمان تا دو شب پذيرايى مى شود، از شب سوم جزو اهل خانه به شمار مى آيد و هر چه رسيد بخورد.
(10)
رسول اكرم (صلى الله عليه و آله و سلم):
لا تاءكل طعام الفاسقين ؛⁽⁷⁷⁹⁾
غذاى مردم فاسق را نخور.
79 - همسايه
(1)
امام صادق (عليه السلام):
حسن الجوار يعمر الديار و يزيد فى الاعمار؛⁽⁷⁸⁰⁾
خوش همسايگى شهرها را آباد و عمرها را زياد مى كند.
(2)
رسول اكرم (صلى الله عليه و آله و سلم):
ان اءحببتم اءن يحبكم الله ورسوله فاءدوا اذا ائتمنتم واصدقوا اذا حدثتم واءحسنوا جوار من جاوركم ؛⁽⁷⁸¹⁾
اگر مى خواهيد كه خدا و پيغمبر شما را دوست بدارند وقتى امانتى به شما سپردند رد كنيد و چون سخن گوييد راست گوييد و با همسايگان خود به نيكى رفتار نماييد.
(3)
امام على (عليه السلام):
والجوار اءربعون دارا من اءربعة جوانبها؛⁽⁷⁸²⁾
تا چهل خانه از چهار طرف همسايه به شمار مى آيند.
(4)
امام على (عليه السلام):
سل عن الرفيق قبل الطريق ، وعن الجار قبل الدار؛⁽⁷⁸³⁾
قبل از مسافرت ببين همسفرت كيست و پيش از خريد خانه ببين همسايه ات كيست .
(5)
امام سجاد (عليه السلام):
اءما حق جارك فحفظه غائبا و اكرامه شاهدا و نصرته اذا كان مظلوما ولا تتبع له عورة فان علمت عليه سوء سترته عليه وان علمت اءنه يقبل نصيحتك نصيحته فيما بينك و بينه و لا تسلمه عند شديدة وتقيل عثرته و تغفر ذنبه و تعاشره معاشرة كريمة ؛⁽⁷⁸⁴⁾
اما حق همسايه ات اين است كه در غياب او آبرويش را حفظ كن و در حضورش او را احترام نهى . اگر به او ظلمى شد ياريش رسانى ، دنبال عيبهايش نباشى ، اگر بدى از او ديدى بپوشانى ، اگر بدانى نصيحت تو را مى پذيرد او را در خفا نصيحت كنى ، در سختى ها رهايش نكنى ، از لغزشش درگذرى ، گناهش راببخشى و با او به خوبى و بزرگوارى معاشرت كنى .
(6)
رسول اكرم (صلى الله عليه و آله و سلم):
فى حقوق الجار-: ان استغاثك اءغثته وان استقرضك اءقرضته وان افتقر عدت عليه وان اءصابته مصيبة عزيته وان اءصباه خير هناته وان مرض عدته وان مات اتبعت جنازته و لا تستطل عليه بالبناء فتحجب عنه الريح الا باذنه ...؛⁽⁷⁸⁵⁾
درباره حقوق همسايه فرمودند: اگر از تو كمك خواست كمكش كنى ، اگر از تو قرض خواست به او قرض دهى ، اگر نيازمند شد نيازش را بر طرف سازى ، اگر مصيبتى ديد او را دلدارى دهى ، اگر خيرى به او رسيد به وى تبريك گويى ، اگر بيمار شد به عيادتش روى ، وقتى مرد در تشييع جنازه اش شركت كنى . خانه ات را بلندتر از خانه او نسازى تا جلوى جريان هوا را بگيرى مگر آن كه خودش اجازه دهد...
(7)
رسول اكرم (صلى الله عليه و آله و سلم):
ما آمن بى من بات شبعان وجاره طاويا، ما آمن بى من بات كاسيا وجاره عاريا؛⁽⁷⁸⁶⁾
به من ايمان نياورده است آن كس كه شب سير بخوابد و همسايه اش ‍ گرسنه باشد. به من ايمان نياورده است آن كسى كه شب پوشيده بخوابد و همسايه اش برهنه باشد.
(8)
امام كاظم (عليه السلام):
ليس حسن الجوار كف الاذى ولكن حسن الجوار الصبر على الاذى ؛⁽⁷⁸⁷⁾
خوش همسايگى تنها اين نيست كه آزار نرسانى ، بلكه خوش همسايگى اين است كه در برابر آزار و اذيت همسايه صبر داشته باشى .
(9)
رسول اكرم (صلى الله عليه و آله و سلم):
لا يدخل الجنة عبد لا ياءمن جاره بوائقه ؛⁽⁷⁸⁸⁾
كسى كه همسايه از شرش در امان نباشد به بهشت نمى رود.
(10)
امام صادق (عليه السلام):
من له جار و يعمل بالمعاسى فلم ينهه فهو شريكه ؛⁽⁷⁸⁹⁾
هر كس همسايه اى را داشته باشد كه گناه مى كند ولى او را نهى نكند، شريك در گناه اوست .
80 - صله رحم
(1)
رسول اكرم (صلى الله عليه و آله و سلم):
الصدقه على وجهها واصطناع المعروف وبر الوالدين وصلة الرحم تحول الشقاء سعادة وتزيد فى العمر و تقى مصارع السوء؛⁽⁷⁹⁰⁾
صدقه بجا و نيكوكارى و نيكى به پدر و مادر وصله رحم ، بدبختى را به خوشبختى تبديل و عمر را زياد و از مرگ بد جلوگيرى مى كند.
(2)
رسول اكرم (صلى الله عليه و آله و سلم):
الصدقة بعشرة والقرض بثمانية عشرة وصلة الاخوان بعشرين وصلة الرحم باربعة وعشرين ؛⁽⁷⁹¹⁾
صدقه دادن ده حسنه ، قرض دادن هجده حسنه ، رابطه با برادران (دينى ) بيست حسنه وصله رحم بيست و چهار حسنه دارد.
(3)
امام على (عليه السلام):
صلة الرحم توجب المحبة وتكبت العدو؛⁽⁷⁹²⁾
صله رحم محبت آور است و دشمن را خوار مى گرداند.
(4)
امام على (عليه السلام):
كفروا ذنوبكم وتحببوا الى ربكم بالصدقة وصلة الرحم ؛⁽⁷⁹³⁾
با صدقه و صله رحم گناهان خود را پاك كنيد و خود را محبوب پروردگارتان گردانيد.
(5)
امام على (عليه السلام):
صلة الرحم تدر النعم وتدفع النقم ؛⁽⁷⁹⁴⁾
صله رحم نعمت ها را فراوان مى كند و سختى ها را از بين مى برد.
(6)
امام على (عليه السلام):
زكوة اليسار بر الجيران وصلة الارحام ؛⁽⁷⁹⁵⁾
زكات رفاه ، نيكى با همسايگان و صله رحم است .
(7)
امام باقر (عليه السلام):
ان اعجل الخير ثوابا صلة الرحم ؛⁽⁷⁹⁶⁾
ثواب صله رحم سريع تر از هر كار خيرى به صاحبش مى رسد.
(8)
امام باقر (عليه السلام):
صلة الارحام تزكى الاعمال وتنمى الاموال وتدفع البلوى وتيسر الحساب وتنسى فى الاجل ؛⁽⁷⁹⁷⁾
صله رحم اعمال را پاكيز، اموال را بسيار، بلا را دفع ، حساب (قيامت ) را آسان مى كند و مرگ را به تاخير مى اندازد.
(9)
امام صادق (عليه السلام):
ان صلة الرحم والبر ليهونان الحساب ويعصمان من الذنوب ؛⁽⁷⁹⁸⁾
صله رحم و نيكى ، حساب (قيامت ) را آسان مى كند و از گناهان جلوگيرى مى نمايد.
(10)
امام صادق (عليه السلام):
صلة الارحام تحسن الخلق و تسمح الكف وتطيب النفس وتزيد فى الرزق و تنسى فى الاجل ؛⁽⁷⁹⁹⁾
صله رحم اخلاق را خوب ، دست را بخشنده ، جان را پاكيزه ، روزى را زياد مى كند و مرگ را به تاءخير مى اندازد.
81 - شيطان
(1)
رسول اكرم (صلى الله عليه و آله و سلم):
يا اءيها الناس انما هو الله والشيطان ، والحق والباطل والهدى والضلالة والرشد والغى والعاجلة والاجلة والعاقبة والحسنات والسيئات ، فما كان من حسنات فلله وما كان من سيئات فللشيطان لعنه الله ؛⁽⁸⁰⁰⁾
اى مردم ! جز اين نيست كه خداست و شيطان ، حق است و باطل ، هدايت است و ضلالت ، رشد است و گمراهى ، دنياست و آخرت ، خوبى هاست و بديها، پس همه خوبى ها از آن خداست و همه زشتى ها از آن شيطان ملعون است .
(2)
امام صادق (عليه السلام):
قال ابليس : خمسة (اءشياء) ليس لى فيهن حيلة وسائر الناس فى قبضتى : من اعتصم بالله عن نية صادقة واتكل عليه فى جميع اءموره و من كثر تسبيحه فى ليله ونهاره ومن رضى لاخيه جميع اموره ومن كثر تسبيحه فى ليله ونهاره ومن رضى لاخيه المومن بما يرضاه لنفسه ومن لم يجزع على المصيبة حين تصيبه ومن رضى بما قسم الله له ولم يهتم لرزقه ؛⁽⁸⁰¹⁾
شيطان گفت : پنج نفرند كه هيچ راهى به آنها ندارم اما ديگر مردم در مشت من هستند: 1. هر كس با نيت درست به خدا پناه ببرد و در همه كارهايش ‍ بر او توكل كند، 2. كسى كه شب و روز بسيار تسبيح خدا گويد، 3. كسى كه براى برادر مومنش آن پسنديد كه براى خود مى پسندد، 4. كسى كه هر گاه مصيبتى به او مى رسد، بى تابى نمى كند، 5. و هر كس كه به آنچه خداوند قسمتش كرده ، خرسند است و غم روزيش را نمى خورد.
(3)
امام هادى (عليه السلام):
فقال نوح (عليه السلام) تكلم ، فقال ابليس اذا وجدنا ابن آدم شحيحا اءو حريصا اءو حسودا اءوجبارا اءو عجولا تلقفناه تلقف الكرة فان اجتمعت لنا هذه الاخلاق سميناه شيطانا مريدا؛⁽⁸⁰²⁾
شيطان به حضرت نوح (عليه السلام) گفت : اگر آدمى را بخيل يا حريص ‍ يا حسود يا ستمگر و يا عجول يافتيم ، به سرعت او را به چنگ مى آوريم و اگر تمامى اين صفات در او باشد - از ماست - و او را چون خود - شيطان نافرمان مى ناميم .
(4)
رسول اكرم (صلى الله عليه و آله و سلم):
لايزال الشيطان يرعب من بنى آدم ما حافظ على الصلوات الخمس ‍ فاذا ضيعهن تجرء عليه واءوقعه فى العظائم ؛⁽⁸⁰³⁾
شيطان تا آنگاه كه انسان مراقب نمازهاى پنجگانه اش مى باشد از او مى ترسد و چون نمازهايش را تباه كرد بر او جراءت پيدا مى كند و او را در گناهان بزرگ فرو مى برد.
(5)
امام على (عليه السلام):
احذر الغضب فانه جند عظيم من جنود ابليس ؛⁽⁸⁰⁴⁾
از خشم بپرهيز كه آن ، سپاهى بزرگ از سپاهيان شيطان است .
(6)
رسول اكرم (صلى الله عليه و آله و سلم):
اءلا لايخلون رجل بامراءة الا كان ثالثهما الشيطان ؛⁽⁸⁰⁵⁾
بدانيد كه هيچ مردى با زن نامحرم خلوت نمى كند جز آنكه سومى آنها شيطان است .
(7)
رسول اكرم (صلى الله عليه و آله و سلم):
يا على اذا حضر وقت صلاتك فتهياءلها والا شغلك الشيطان واذا نويت خيرا فعجل والا منعك الشيطان عن ذلك ؛⁽⁸⁰⁶⁾
اى على هر گاه وقت نمازت رسيد آماده آن شو و گرنه شيطان تو را سرگرم مى نمايد و هرگاه قصد (كار) خيرى كردى شتاب كن وگرنه شيطان تو را از آن منع مى كند.
(8)
امام صادق (عليه السلام):
لا يزال ابليس فرحا ما اهتجر المسلمان ، فاذا التقيا اصطكت ركبتاه وتخلعت اءوصاله ونادى يا ويله ما لقى من الثبور؛⁽⁸⁰⁷⁾
وقتى كه ميان دو نفر مسلمان قهر و جدايى به وجود آيد، شيطان بسيار خوشحال مى شود، اما همين كه با يكديگر آشتى كنند، زانوهايش مى لرزد و بندبند وجودش پاره مى شود و فرياد مى زند: اى واى بر من كه به سبب اين آشتى هلاك شدم .
(9)
امام صادق (عليه السلام):
البيت الذى لايقراء فيه القرآن ولايذكر الله عزوجل فيه تقل بركته وتهجره الملائكة وتحضره الشياطين ؛⁽⁸⁰⁸⁾
خانه اى كه در آن قرآن خوانده نمى شود و از خدا ياد نمى گردد، بركتش كم شده ، فرشتگان آن را ترك مى كنند و شياطين در آن حضور مى يابند.
(10)
رسول اكرم (صلى الله عليه و آله و سلم):
اءلا اخبركم بشى ء ان اءنتم فعلتموه تباعد الشيطان منكم كما تباعد المشرق من المغرب ؟ قالوا: بلى ، قال : الصوم يسود وجهه والصدقة تكسر ظهره والحب فى الله والموازرة على العمل الصالح يقطعان دابره ، والاستغفار يقطع وتينه ؛⁽⁸⁰⁹⁾
آيا شما را از چيزى خبر ندهم كه اگر به آن عمل كنيد شيطان از شما دور شود، چندان كه مشرق از مغرب دور است ؟ عرض كردند: چرا. فرمودند : روزه ، روى شيطان را سياه مى كند و صدقه ، پشت او را مى شكند و دوست داشتن براى خدا و هم يارى در كار نيك ، ريشه او را مى كند و استغفار، شاهرگش را مى زند.
82 - گناه
(1)
رسول اكرم (صلى الله عليه و آله و سلم):
اتقوا الذنوب فانها ممحقة للخيرات ان العبد ليذنب الذنب فينسى به العلم الذى كان قد علمه ؛⁽⁸¹⁰⁾
از گناهان دورى كنيد، زيرا گناهان خوبيها را محو مى كند، همانا بنده (گاه ) گناه مى كند و به سبب آن دانشى را كه داشته فراموش ‍ مى كند.
(2)
رسول اكرم (صلى الله عليه و آله و سلم):
الذنب شوم على غير فاعله ان عيره ابتلى به وان اغتابه اءثم وان رضى به شاركه ؛⁽⁸¹¹⁾
گناه براى غير گناهكار نيز شوم است ، اگر گنهكار را سرزيش كند به آن مبتلا شود و اگر غيبت او كند گنهكار شود و اگر به گناه رضايت دهد شريك وى باشد.
(3)
رسول اكرم (صلى الله عليه و آله و سلم):
اذا خفيت الخطيئة لا يضر الا صاحبها واذا ظهرت فلم تغير ضرت العامة ؛⁽⁸¹²⁾
وقتى گناهى مخفى بماند بجز گناهكار كسى را ضرر نمى رساند و اگر آشكار شود از آن جلوگيرى نكنند براى همه مردم زيان دارد.
(4)
رسول اكرم (صلى الله عليه و آله و سلم):
من قارف ذنبا فارقه عقل لايرجع اليه اءبدا؛⁽⁸¹³⁾
هر كس گناهى را مرتكب شود عقلى از او جدا شود كه ديگر هرگز باز نگردد.