((هان اى پيامبر! آنچه از جانب پروردگارت به سوى تو فرو فرستاده شد، بى درنگ آن را به گوش و دل همگان برسان ؛ چرا كه اگر چنين نكنى ، چنان است كه گويى پيامش را نرسانده اى و يقين داشته باش كه خدا تو را از گزند مردم بدانديش نگاه مى دارد.))
و مگر پيامبر در اجراى فرمان خدا، على را امام راستين و برگزيده خدا معرفى نكرد و نفرمود:
من كنت مولاه فهذا على مولاه
((هر كس من پيشواى او هستنم و سررشته دار كارهايش ، اينك اين على است كه پيشوا و سرپرست و رشته دار امور است .))
با اين بيان ، اين گونه توجيه و تحريف و بهانه جويى ها، تنها از سست عنصرى و بزدلى و عدم آمادگى و صداقت پرده بر مى داشت و بس ؟
ديگر با من سخن نگوييد
به همين جهت بانوى بانوان پس از شنيدن بهانه هاى آنان براى گريز از حق و يارى رسانى به عدالت و آزادى ، و ايستادگى و پايدارى دليرانه در برابر خشونت و تاريك انديشى ، پاسخى كوتاه و كوبنده ، اما روشنگر و دقيق به آنان داد؛ پاسخى سخت منطقى و موج انگيز و انديشاننده ، و آن گاه آنان را راند، او از جمله فرمود:
اليكم عنى فلا عذر بعد تعذيركم ، ولا امر بعد تقصيركم .
هان ! با شما هستم ، برخيزيد و از اينجا دور شويد!
ديگر با من سخن مگوييد! چرا كه هيچ عذر و بهانه اى پس از اين نداريد و خوب بدانيد كه در همه فجايع و جنايت هايى كه رخ داد و رخ دهد، مسئول و مقصريد و بايد در پيشگاه خدا به عصرها و نسل ها و ستمى كه بر آنها خواهد رفت ، پاسخ بگويى !
برخيزيد و به راه خود برويد، و خوب بينديشيد كه چه مى كنيد! چرا كه من آنچه را مى بايد بگويم ، گفتم و حجت را بر شما تمام كردم و ديگر اين شما هستيد كه بايد راه خويش را به سوى نجات و رستگارى و آزادى و افتخار بگشاييد يا در همان بيراهه هاى تباهى و حقارت و اسارتى كه جلو پايتان گشوده اند و شما را بدان سوق داده اند گام سپاريد!
بخش 19: ابتكارى شگرف در استمرار و پايندگى مبارزه
آگاهى بخشى خانه به خانه
چهره ديگر از مبارزات و ستم ستيزى فاطمه ، آگاهى بخشى همگانى و خانه به خانه و اتمام حجت بى نظيرى بود كه بانوى بانوان در مبارزه حق طلبانه خويش به آن دست زد و شگفتى تاريخ را برانگيخت .
او پس از جارى ساختن آبشار شفاف و ريزان دليل و برهان بر حقانيت مواضع خاندان وحى و رسالت و بى بنيادى و باطل گرايى نظام سقيفه ، و روشنگرى راه صعود و رستگارى جامعه و هشدار از انحطاط و سقوط در سخنان حماسه سازش در مسجد غصب شده پدرش ، محمد، مبارزه خويش را به شكل ديگرى استمرار بخشيد؛ چرا كه آن روز نه رسانه هاى گروهى و خبر رسانى به صورت امروز بودند تا نداى مقدس اعتراض او را به خانه ها ببرد و به گوش ها برساند و نه نظام سقيفه كمترين آزادى و امكان را براى حق گويى و ابراز عقيده و حق دفاع را براى ديگران به رسميت مى شناخت ؛ بلكه در قلمرو قدرت نظام ، همه جا اختناق و سركوب و تحميل و تفتيش و سانسور حاكم بود و خاندان على در خانه خويش در محاصره بودند و كسى جراءت شتافتن به سوى آنان را نداشت .
از اين رو، فاطمه (عليها السلام ) دست به ابتكار شگرفى زد و با اين ابتكار هم عدم مشروعيت و رسوايى نظام خشونت بار و بى منطق سقيفه را خانه به خانه گسترش بخشيد و هم با همه مدعيان ايمان و جهاد و سران مهاجر و انصار اتمام حجت كرد.
گرچه ديگر آنان بر اثر راحت طلبى و تن پرورى و آسايش جويى از يك سو، و به كارگيرى سياست فريب و خدعه از سوى سردمداران وقت ، گويى هم خرد و انديشه آنان ربوده شده بود و هم غيرت دينى و شرافت و مردانگى شان ، و باران جان بخش سخنان او بسان باران در شوره زار بود و يا درخشش خورشيد در شهر خفاشان .
اما هر چه بود، او به رسالت خويش عمل كرد و مشعل پيكار را فروزان تر ساخت و پرچم آزادى و آزادى خواهى و حق طلبى را برافراشته داشت .
درخشش خورشيد در شهر خفاشان
او با تن خسته و قلب آكنده از غم و اندوه كه توان راه رفتن نداشت ، سوار بر مركب شد و به همراه همراز و همسنگر مظلوم و تنها و دو فرزند ارجمندش ‍ به خانه ها و محله انصار و مهاجر رفت .دو كودك گرانمايه اش كه پس از رحلت نياى گرانقدر خويش به ناگاه در مسير گردباد حوادث گرفتار آمده و ناباورانه يورش جلادان نظام سقيفه به خانه پدر و شعله هاى آتش را بر در خانه خويش ديده بودند و با آن سن و سال كم ، هم شاهد فرود آمدن تازيانه هاى ظلم بر پيكر مادر بودند و هم مى ديدند كه با نهايت ستم و ناجوانمردى ريسمان بر گردن خورشيد افكنده و از او براى شب سياه اختناق و استبداد بيعت مى خواهند، در اين مرحله نيز شاهد مبارزه و روشنگرى مادر بودند و همسنگر و همراه و همپاى او در اين جهان سترگ و پيام رسانى اش به عصرها و نسل ها.
ريحانه پيامبر شبانه به خانه هركدام از مدعيان ايمان و جهاد و هجرت مى رفت و بر در خانه هاى آنان مى ايستاد و گاه بر محفل آنان وارد مى گشت و شجاعانه و درايتمندانه نور مى پاشيد و از سر خيرخواهى و دلسوزى مى فرمود:
يا معشر المهاجرين و الانصار! انصروا الله وابنة نبيكم ، وقد بايعتم رسول الله يوم بايعتموه ان تمنعوه وذريته مما تمنعون منه انفسكم وذراريكم .ففوا لرسول الله ببيعتكم !⁽⁷⁰¹⁾
((هان اى گروه مهاجر و انصار! خدا را از يارى رساندن به دختر پيامبرتان يارى كنيد.شما بوديد كه هنگام بيعت با پيامبر گرامى ، پيمان بستيد كه همانگونه كه از فرزندان و خاندان و حقوق خويش در برابر هر گزند و زيان و تجاوزى دفاع مى كنيد و خطرات را از آنها دفع مى نماييد، فرزندان پيامبر و آيين و آرمان او را نيز بسان فرزندان خود به حساب آوريد و از حقوق آنان دفاع كنيد.اينك اگر مرديد، بدان پيمان و بيعتى كه با پيامبر بستيد وفا كنيد!))
اما دريغ و درد كه زر و زور و تزوير، ديگر نه گوش شنواى حق نهاده بود و نه قلب حق پذير؛ و دم مسيحايى فاطمه كه مى توانست مردگان را زنده كند و كوران را بينا سازد و گنگ ها را گويا و برص و وبا گرفته ها را شفا بخشد، در آن دل مردگان و مسخ ‌شدگان و غيرت و شرافت و جسارت باختگان و گرفتاران در چنگال استبداد، آن گونه كه بايد، اثر ننهاد.
آنان از كرده هاى خويش اظهار ندامت مى كردند، اين پا و آن پا مى شدند، دست تاءسف بر روى دست مى زدند، اما جراءت اعتراض ، چون و چرا، پرسش و چالش ، قيام و خروش ، حركت و جارى شدن و به زباله دان تاريخ ريختن برج و باورى ستم و انحصار و تاريك انديشى را در خود نمى ديدند و هر كدام توجيه و بهانه اى مى آوردند.
نه كسى به آن آزاده زن آفرينش پاسخ مساعد و مثبت مى داد و نه كسى وعده حمايت از حق و عدالت براى اصلاح امور.چنان كه گويى آن سخنان موج انگيز و شعورآفرين باران زندگى ساز بود بر كويرى شوره زار و يا خورشيدى كه بر شهر خفاشان نورافشانى مى كرد.
فاجعه بزرگ
بانوى بانوان گيتى ، سرانجام با اميرمؤمنان و دو فرزندش به در خانه ((معاذ بن جبل )) رسيد و به دعوت آنان وارد خانه شد.
اسناد تاريخى و روايى نشانگر فاجعه بزرگى است ؛⁽⁷⁰²⁾ بنگريد:
فاطمه (عليها السلام ) فرمود:
يا معاذ! انى قد جئتك مستنصره ، وقد بايعت رسول الله على ان تنصره ذريته ...وان ابابكر قد عصبنى على فدك واخرج وكيلى منها.
((هان اى معاذ! من براى دادخواهى و طلب يارى از شما در برابر قانون شكنى و قانون ستيزى و بيداد بدين جا آمده ام .
شما با پيامبرتان بيعت نموديد كه او و فرزندان او را يارى كنيد و درست بسان حمايت از حقوق و آزادى خاندان و فرزندان خود از آنان حمايت نماييد.
مى دانى كه خلافت آسمانى برادر و جانشين او را غصب كردند و فرمان خدا و پيامبر را در مورد امامت او زير پا نهادند.
مى دانى كه خانه ما را - كه فرودگاه وحى و فرشتگان بود - مورد يورش قرار دادند و در خانه را به آتش كشيدند.
مى دانى كه به جرم حق گويى و دفاع از حق ، مرا ميان در و ديوار كتك زدند و در كوچه زير تازيانه گرفتند.
مى دانى كه فدك ، بخشش پيامبر خدا به امر، مصادره كرده و وكيل مرا از آنجا راندند.
خود شاهد بودى كه باران استدلال را بر آنان باراندم و به گونه اى موضوع را روشن و آشكار ساختم كه سركردگان رژيم نيز حقانيت مواضع و سخنانم را تصديق كردند، اما با جعل روايت حقوق مرا ندادند.
اينك آمده ام از تو يارى بخواهم .اينك بيا و به پيمان خويش وفا كن و براى دفاع از حقوق و آزادى و روح دين و آيين كه پايمال مى گردد، سخنى بگو و ما را يارى نما!))
معاذ پاسخ داد: دخت سرفراز پيامبر! حيف شد، شما دير آمديد و ما بيعت كرديم !
شگفتا! مگر خريد و فروش كالاست ! پس آن همه آيات و روايات و نص بر امامت ((امير والايى ها)) و ديگر امامان نور كجا رفت ؟
بارى ، معاذ گفت : دخت فرزانه پيامبر! مواضع شما بر حق و سخنان شما درست است اما آيا جز من ، ديگرى هم از شما حمايت خواهد كرد؟ و آيا كسى از فشار خشونت و اختناق جسارت بيان حقيقت را خواهد داشت ؟
فاطمه فرمود: پاسخ مثبت نيافتم .
معاذ گفت : پس از من و يارى من به تنهايى چه كارى ساخته است ؟
و بدين سان او نيز پاسخ منفى داد.
دخت پيامبر برخاست و فرمود: معاذ! ديگر تا حضور پيامبر و وارد شدن بر او با تو سخن نخواهم گفت ؛ چرا كه من با جسم خسته و رنجور و با قلب شكسته و اندوه زده براى دفاع از حق و عدالت بپا خاستم و از شما خواستم تا در برابر بدعت و انحراف مرا يارى كنيد و به عهد و پيمانتان مردانه قيام نماييد، اما شما راه خيانت و سستى را در پيش گرفتيد و حق را تنها و مظلوم ، زير ضربات نظام سقيفه رها كرديد.
پدر! من نيز با تو سخن نخواهم گفت
آن حضرت از خانه معاذ خارج شد و درست در همان لحظه پسرش را ديد و گفت : پدر! دخت فرزانه پيامبر خانه ما را نورباران ساخته بود؟
معاذ گفت : آرى پسرم .
- چه مى فرمود؟
پاسخ داد: او آمده بود تا ما براى دفاع از حق و عدالت از او حمايت كنيم .
- شما چه پاسخى به او داديد؟
گفتم : از ما كارى ساخته نيست ؛ چرا كه ديگران به او پاسخ مساعد نداده اند.
- خوب او چه فرمود؟
معاذ گفت : او سخت آزرده خاطر شد و فرمود كه ديگر تا روز رستاخيز و رسيدن به حضور پيامبر، با من سخن نخواهد گفت .
پسرش گفت : واى بر تو! من نيز با تو سخن نخواهم گفت تا بر پيامبر وارد شوم .
و بدين سان ، فاطمه (عليها السلام ) اين مرحله از روشنگرى و مبارزه با باطل را نيز براى اتمام حجت و ثبت در تاريخ پشت سر نهاد؛ چرا كه هدفش عمل به وظيفه و ابلاغ پيام و روشنگرى بود؛ خواه مواضع بر حق او و امامت راستين شوى گرانقدرش على را بپذيرند و از پى آنان در برابر خشونت و تباهى و دجالگرى و استبداد، با منطق و مسالمت و حق جويى و حق طلبى بايستند و يا با ستم حاكم بسازند و بده و بستان كنند و يا بى تفاوت از كنار فاجعه بگذرند.
بخش 20: علل پانزده گانه گريه هاى تفكرانگيز ريحانه پيامبر
گريه هاى الهام بخش
دخت فرزانه پيامبر پس از رحلت پدر، مدتى كوتاه در اين جهان زيست اما در همين اندك مدت ، آن قدر در سوگ خورشيد گريست و چنان سيلاب اشك از ديدگان فرو ريخت كه در شمار چند گريه كننده آگاه و هدفدار تاريخ شمرده شد.
اسناد تاريخى و حديثى نشانگر آن است كه آدم (عليه السلام) از دورى بهشت و جوار رحمت خدا گريه ها كرد و يعقوب پيامبر در غم يوسف و شوق ديدارش ده ها سال باران اشك از جام ديدگان باراند و چهارمين اما نور، حضرت سجاد (عليه السلام)، پس از فاجعه جان سوز كربلا و شهادت قهرمانانه پيشواى شهيدان و ياران فداكارش و فاطمه دخت سرفراز پيامبر نيز در غم بزرگ خورشيد جهان افروز رسالت ،
در اندوه به انحراف كشيده شدن جامعه ،
در غم ستمديدگى و خانه نشينى امير فضيلت ها،
در نگرانى براى دين و قرآن ، مسجد و محراب ، آينده معارف و مفاهيم اسلام و نسل هاى آينده ،
در غم مظلوميت قرآن و عترت و آينده فرزندانش ،
در غم خزان گل ها و گل بوته ها و لاله هاى ارزش ها و سربرآوردن خارهاى ضدارزش ها و بدعت ها،
در غم پديدار شدن نفاق و آفت بى تفاوتى ، ظهور شرك پس از ايمان ، و اختناق و استبداد پس از آزادى و آزادگى ، و پايمال ساختن حقوق و امنيت انسان ها، پس از تضمين و تاءمين آن ، و در اندوه ايمان هاى موسمى ، فصلى و بدون عمل پاره اى از سران مهاجر و انصار.واما فاطمة فبكت على رسول الله ...⁽⁷⁰³⁾
بيت الاحزان يا كعبه الهام و بيدارى
و اين كار كه شيوه انسانى ديگرى از مبارزه با ستم و ارتجاع بود و خشم دخت فرزانه پيامبر از سردمداران سقيفه را براى عصرها و نسل ها نشان مى داد، هم دل اندوه زده او را تسكين مى بخشيد و هم نگرانى دشمن را سخت برمى انگيخت .
از اين رو، نظام سقيفه با دست هاى پنهان در جهت جلوگيرى از آن برآمد و برخى را به سوى اميرمؤمنان گسيل داشت تا با اين بهانه كه سوگوارى گريه هاى جان سوز فاطمه ، خواب و آسايش را از آنان سلب كرده است ، از آن حضرت تقاضا كردند كه مانع گريه هاى درس آموز و تفكرانگيز آن بانوى فرزانه شود.
امير مؤمنان جريان را با آن حضرت در ميان نهاد و بانوى بانوان فرمود:
درنگ من در اين جامعه بحران زده و دنياى تيره و تار به طول نمى انجامد و به زودى به پدر گرانمايه ام خواهم پيوست .
سرانجام على (عليه السلام) با مشورت با خود او، خانه اى در كنار مدينه و نزديك ((بقيع )) براى او ساخت و از آن پس آن خانه شگفت انگيز - كه همه دل هاى ايمان آوردگان آگاه آنجا را كعبه عواطف و احساسات و پيكار با ستم شناختند - ((بيت الاحزان )) يا خانه سوگوارى و اندوه و پيام ناميده شد و به كعبه الهام و بيدارى تبديل گشت و به كانونى براى انديشاندن .
اسناد تاريخى و حديثى نشانگر آن است كه فاطمه (عليها السلام ) در هر روز و هر فرصت ، دست كودكان خردسال خويش را مى گرفت و به آنجا مى رفت و به سوگوارى و گريه ، روزى را سپرى مى كرد و هر غروب غمبار، اميرمؤمنان بدان جا مى رفت و همه به خانه بازمى گشتند.شدت اندوه فاطمه پس از رحلت پدر و ستم و بيداد استبداد به گونه اى شد كه كسى ديگر او را شادمان نديد.ما رؤ يت فاطمة (عليها السلام ) ضاحكة قط منذ قبض رسول الله (صلى الله عليه و آله ) حتى قبضت ⁽⁷⁰⁴⁾
گريه دخت سرفراز پيامبر، هدفدار و درس آموز و تفكرانگيز بود،
روشنگرانه و داراى پيام بود،
از ژرفاى دل و عمق جان برمى خاست و ذره ذره وجود او بود كه آب مى شد و زلال و شفاف از ديدگان حق بين و نافذش فرو مى چكيد.
گريه فاطمه (عليها السلام ) بر خلاف پندار پاره اى ، نه بازى سياسى بود نه صحنه سازى ، نه مظلوم نمايى بود و نه براى جلب توجه ، نه گريه ضعف بود و نه گريه ناتوانى و زبونى و حقارت .
نه ، گريه بر پدر و شوى و فرزندان و خلافت و فدك ، از آن زاويه و آن ديدگاه بود كه متعلق به او بود و نه حتى بر يورش ها، هجوم ها، خشونت ها، ددمنشى ها، كتك ها، شكنجه هاى روحى و فشارها و پايمال ساختن ابتدايى ترين حقوق انسانى ، از آن جهت كه بر او و خاندان وحى و رسالت وارد مى شد⁽⁷⁰⁵⁾، بلكه انگيزه ها و ريشه ها و عللى فراتر و بنيادى تر و اساسى تر داشت و بانوى آگاه ، بادرايت ، خردمند، انديشور، دانشمند، آينده نگر، فرزانه ، با ايمان ، پرواپيشه ، آزادى خواه ، حق طلب ، عدالت پيشه و عدالت جويى چون او، بايد هم همان گونه مى گريست و باران اشك از جام ديدگان فرو مى باريد و پيام مى داد.
علل آن گريه هاى تفكرانگيز
گريه شورانگيز و شعورآفرين فاطمه (عليها السلام ) داراى علل و عوامل متعددى بود و آن حضرت بر تحول شوم و ظالمانه ، بر آفت ها و حق كشى ها و فاجعه هاى فكرى ، فرهنگى ، عقيدتى ، اجتماعى ، سياسى و انسانى بسيارى مى گريست ، درست همان گونه كه پيام هاى جاودانه و انسان ساز پرسوز و گداز و بيت الاحزانش متنوع بود.
به گونه اى كه از خطابه هاى حماسه ساز، سخنان روشنگرانه ، دعاها و نيايش ها، روايات رسيده و سروده ها، سوگوارى ها و وصيت هاى آن آموزگار رادى ها و آزادگى ها دريافت مى گردد، علل گريه هاى او اين ها بود:
1- در سوگ خورشيد
او در فراق محبوب و آموزگار و دوست و همسنگر و همراز و مراد و خورشيد جهان افروز آسمان زندگى اش مى گريست .
ولكنى ابكى لفراقك يا رسول الله ⁽⁷⁰⁶⁾
گريه او بر پيامبر، نه تنها بدان جهت بود كه او پدرش بود، بلكه بدان جهت كه او پدر همه خوبان و مشعل اميد همه اميدواران و چراغ راه همه نسل ها و دلسوز و خيرخواه همه عصرها بود.
گريه بر شخصيت والايى مى كرد كه اقيانوس بى كرانه و مواج مهر و محبت به همه مردم و همه تاريخ بود و سراسر جاذبه و بشردوستى و آزادگى .
فبما رحمة من الله لنت لهم ولو كنت فظا غليظ القلب لانفضوا من حولك ⁽⁷⁰⁷⁾
و از خود مردم و همواره در انديشه نيكبختى و آسايش و هدايت مردم بود.
لقد جاءكم رسول من انفسكم عزيز عليه ما عنتم حريص عليكم بالمؤمنين رؤ ف رحيم ⁽⁷⁰⁸⁾
و آموزگار دانش و بينش ، رشد و فرزانگى ، شناخت و ترقى ، آزادى و عدالت و ايمان و اخلاص بود و نعمت گران خدا بر مردم .
لقد من الله على المؤمنين اذ بعث فيهم رسولا من انفسهم يتلوا عليهم آياته ⁽⁷⁰⁹⁾
و براندازنده كند و زنجير استبداد و زورمدارى و بارهاى گران خرافات و بافته هاى سلطه جويانه از دست و پاى بشريت بود.
ويضع عنهم اصرهم والاغلال التى كانت عليهم ⁽⁷¹⁰⁾
و تبلور ارزش هاى اخلاقى و والايى هاى انسانى بود.
انك لعلى خلق عظيم ⁽⁷¹¹⁾
او پيراهن پدرش را مى بوييد و مى گريست ؛
به مسجد و محراب و منبر غصب شده پدر نظر مى افكند و باران اشك مى باراند؛
به مرقد منور او نظاره مى كرد و ((پدر))، ((پدرش )) فضا را پر مى كرد؛
به جانشين و برادر و عزيزترين شخصيت در نظر پيامبر و مظلوميت و خانه نشينى او مى انديشيد و انواع ناجوانمردى ها و شرارت ها و شقاوت ها و خشونت ها و سم پاشى هاى پادوهاى استبداد را در حق آن بزرگ پيشواى آزادى نظاره مى كرد و مى سوخت و لحظه اى دل طوفان زده اش قرار و آرام نمى گرفت .
به گل هاى بوستان محمد، حسن و حسين ، نظاره مى كرد و به ياد پدر مى افتاد.
او با روح بلند و تابناك پيامبر اين گونه زمزمه مى كرد:
پدر جان ! در سوگ تو توانم از دست رفته است و خويشتن دارى ام تمام شده است .
پدر جان ! يكه و تنها مانده ام و پشتم شكسته و زندگيم به هم ريخته است .
پدر جان ! پس از تو، شرايط و روابط انسان ها دگرگون گشته و درها به رويم بسته شده است .
پدر جان ! ديگر پس از تو، از زندگى دنيا بيزارم و تا جان دارم ، بر تو گريان .
پدر جان ! نه شوق من براى ديدار تو وصف پذير است و نه اندوهم از فراق تو.
پدر جان ! فاجعه سفر تو، بر من سهمگين است و حزن و اندوه من هر لحظه براى تو بيشتر و تازه تر.
پدر جان ! با رفتن تو، روشنايى از جهان رفته و گل ها و گل بوته هاى زندگى پژمرده است .
پدر جان ! پس از تو آرامش و آسايش براى من ناممكن شده است .
پدر جان ! از اين پس چه كسى به فرياد يتيمان و بيوه زنان و بينوايان خواهد رسيد؟
پدر جان ! پس از تو چه كسى از اين امت و محرومان جامعه حمايت خواهد كرد؟
پدر جان ! پس از تو ما را ناتوان شمردند و از ما روى گرداندند؛ در حالى كه در حضور تو ميان مردم بزرگ بوديم .
پدر جان ! كدامين اشك است كه بر فراق تو جارى نگردد؟
پدر جان ! كدام حزن و اندوه است كه پس از تو دوام نيابد؟
پدر جان ! كدام پلك چشم است كه پس از تو به خواب سرمه شود؟
پدر جان ! آخر، تو بهاران دين خدا بودى و فروغ روشنى بخش ‍ پيامبران !
پدر جان ! چرا با رحلت تو كوه ها از هم نمى پاشند و آب درياها فرو نمى روند و زمين به لرزه نمى آيد؟
پدر جان ! با پرواز ملكوتى تو، من به مصيبتى بزرگ دچار شدم .
پدر جان ! با مرگ تو مصيبتى سهمگين و رخدادى عظيم در خانه مرا كوبيد.
پدر جان ! با مرگ تو فرشتگان گريستند،
افلاك از حركت باز ايستادند،
منبرت پس از تو گويى بى كس ، و محرابت از مناجات و راز و نياز تهى است .
پدر جان ! مرقد مطهرت به خاطر در آغوش كشيدن تو شادمان است و بهشت پرطراوت و زيباى خدا در شور و شوق نيايش توست .
پدر جان ! على كه سخت مورد اعتماد و اطمينان تو، و پدر دو ريحانه ات حسن و حسين ، و برادر و دوست تو بود و نخستين مهاجر و ايمان آورنده به خدا و پشتيبان و ياور بى همتاى تو، و تو او را خود تربيت كردى ، اينك در فراق جان سوز تو به سوگ نشسته و برادر گرانمايه خويش را از دست داده است .
رفعت قوتى ، وخاننى جلدى ، وشمت بى عدوى ، والكمد قاتلى .يا ابتاه بقيت والهة وحيدة ، وحيرانه فريدة ...
2- بر انحراف جامعه از مسير صعود
فاطمه (عليها السلام ) انديشمندترين و آينده نگرترين و بشردوست ترين و تعالى خواه ترين زن گيتى بود؛ به همين جهت ، دليل ديگر رنج و حزن او، به انحراف كشاندن جامعه جوان و نوپاى اسلام از مسير رشد و ترقى و تكامل بود كه به وسيله سردمداران سقيفه و طرح شوم آن ريخته شد و در نتيجه ، جامعه اى را كه گام هاى بلندى در راه برابرى و برادرى و رعايت حقوق و آزادى و امنيت برداشته بود و در پرتو فروغ قرآن و پيامبر و به يمن فداكارى هاى فاطمه (عليها السلام ) و پدر گرانمايه و شوى گرانقدرش ، پايه هاى شايسته سالارى و دموكراسى و عدالت و انسانيت در آن پى افكنده شده و دورنماى روشنى از جامعه نمونه و زندگى نمونه پديدار گشته بود، به خطر افتاد و همانگونه كه بانوى بانوان پيش بينى كرد، سوگمندانه به آفت استبداد و خودسرى و فريب و زورمدارى و پراكندگى و كشمكش ‍ پايان ناپذيرى گرفتار آمد كه اينك در برابر ديدگان ماست .
آن حضرت به حق مى سوخت و مى گداخت كه :
ليت شعرى ؟ الى اى سناد استندوا؟ وعلى اى عماد اعتمدوا؟ و باى عروة تمسكوا؟ وعلى اية ذرية اقدموا واحتنكوا؟
لبئس المولى ولبئس العشير⁽⁷¹²⁾ وبئس للظالمين بدلا⁽⁷¹³⁾
استبدلوا والله الذنابى بالقوادم ، والعجز بالكاهل ، فرغما لمعاطس قوم يحسبون انهم يحسنون صنعا، الا انهم هم المفسدون والكن لا يشعرون ⁽⁷¹⁴⁾
ويحهم !
افمن يهدى الى الحق ان يتبع ام من لا يهدى الا ان يهدى فما لكم كيف تحكمون ⁽⁷¹⁵⁾
كاش مى دانستم كه مردان شما با اين كارشان به چه ستون استوارى تكيه كردند؟ و چه پناهگاهى براى خويش جستند؟
به كدامين ريسمان گسست ناپذير هدايت چنگ زدند؟
و كدام پايگاه استوار را براى خويش برگزيدند؟
بر كدامين خاندان پيشى جستند؟
و به چه كسانى چيرگى يافتند؟
و به چه اميدى اين همه ستم و بيداد مرتكب شدند؟
و چگونه حقوق خدا و پيامبر و حقوق و آزادى و حرمت بندگان او را پايمال ساختند؟
آنان عجب دوست و سررشته بدى برگزيدند و بيدادگران در چه بد قرارگاهى خواهند بود و به بد ره آورد و نتايجى دست خواهند يافت !
به خداى سوگند كه مردان شما به جاى بالها و شاهپرها، كرك ها و پرهاى كوچك و ناتوان را برگزيدند و دم را بر سر و مغز، و پشت را بر سينه و قلب ترجيح دادند.
پس نكبت و نفرين بر جامعه اى كه عبث و بيهوده مى پندارند كه با اين شيوه زشت و ظالمانه ، نيك و شايسته عمل مى كنند.
اما به هوش باشيد كه آنان همان تبهكارانند ولى خود در نمى يابند.
واى بر آنان ! آيا كسى به حق و عدالت و سرچشمه آن راه يافته است ، براى پيروى شايسته تر است يا آن كس كه راه نيافته و خود نيازمند هدايت است ؟ كدام يك ؟ شما را چه شده است ؟ چگونه داورى مى كنيد؟
3- بر جان گرفتن بدعت ها
بانوى بانوان ، سمبل راه و روش انسان ساز و روح پرور پيامبر و طرفدار جدى سنت و سيره عادلانه و آزادمنشانه و بشردوستانه او بود و مخالف سرسخت بدعت ها و بافته ها و ساخته هاى شرك آلود و ظالمانه و زورمدارانه .<