به غزوان رقّاشى گفتند: چرا نمى خندى و چه چيز مانع همنشينى تو با ديگر برادران است ؟ گفت : من آرامش دلم را در همنشينى با كسى به دست آوردم كه نيازم به دست اوست .
گويند: روزى اويس قرنى نشسته بود، ناگاه هرم بن حيان وارد شد. اويس ‍ پرسيد: چه چيز باعث آمدن تو شد؟ گفت : آمدم تا با تو انس بگيرم ، اويس ‍ گفت : من كسى را نديده بودم كه پروردگارش را بشناسد و با ديگران انس ‍ گيرد.
فضيل مى گويد: هر وقت مى ديدم شب فرا مى رسد خوشحال مى شدم و با خود مى گفتم : با پروردگارم خلوت مى كنم . و هر وقت مى ديدم ، صبح فرا رسيده است ، از بى ميلى به ديدار مردم ، كلمه استرجاع يعنى : انا للّه و انا اليه راجعون را بر زبان مى آوردم براى اين كه مبادا كسى بيايد و مرا از (عبادت ) پروردگارم باز دارد.
عبدالواحد بن زيد مى گويد: خوشا به حال كسى كه هم در دنيا و هم در آخرت زندگى كند! پرسيدند: اين چگونه ممكن است ؟ گفت : چنان كه در دنيا با خدا مناجات كند و در آخرت مجاور خدا باشد.
ذوالنون مصرى مى گويد: شادى و لذت مؤمن در ميان مردم به مناجات با پروردگار است .
مالك بن دينار مى گويد: هر كه به جاى گفتگو با مردم به گفتگو با خداى عزوجل انس نگرفت ، علمش اندك و قلبش كور و عمرش تباه گرديد.
ابن مبارك گويد: چه نيكوست حال كسى كه از غير خدا بريد و تنها به خدا دل بست از يكى از صالحان نقل مى كنند كه گفت : زمانى در سرزمين شام گردش مى كردم ، ناگهان به عابدى برخوردم كه از يكى از كوه هاى آن جا بيرون آمده بود، همين كه چشمش به من افتاد به سمت درختى راهش را كج كرد و پشت تنه درخت پنهان شد، گفتم : سبحان اللّه ! از اين كه من به تو نگاه كنم . بخل مى ورزى ؟ گفت : اى مرد! من مدت درازى در اين كوه اقامت گزيدم تا در برابر دنيا و اهل دنيا قلبم را معالجه كنم و در اين راه رنج زيادى بردم و عمرم را سپرى كردم و از خداى تعالى خواستم تا بهره مرا از اين ايام در مجاهدت قلبم قرار ندهد؛ پس خداوند دلم را آرامش بخشيد، از آن رفع نگرانى كرد و با وحدت و تنهايى الفت داد. اكنون چون چشمم به تو افتاد ترسيدم كه به حال اول برگردم ، پس دور شو كه من از شر تو به پروردگار عارفان و محبوب مطيعان پناه مى برم ، سپس فرياد بر آورد: واى از غم زياد ماندن در دنيا! آنگاه صورتش را از من برگرداند و بعد دستهايش را تكان داد و گفت : اى دنيا از من دور شو به سمت ديگرى برو خودت را بياراى و رو به اهل دنيا كن و آنان را بفريب ! سپس گفت : پاك و منزه است آن خدايى كه دلهاى عارفان را از لذت خلوت و حلاوت بريدن از غير و پرداختن به خود، طعمى را چشاند كه دلهاى ايشان را از ياد بهشت و حوريان زيبا بازداشت .
پس در اين صورت ، انس با ياد خدا و كسب هر چه بيشتر از معرفت ، در خلوت ميسر است و در اين باره گفته اند.