علم اخلاق اسلامى
ترجمه كتاب جامع السعادات
جلد اول

تاليف: عالم ربانى علامه مولى مهدى نراقى
ترجمه: دكتر سيد جلال الدين مجتبوى


فهرست
مقدمه مترجم درباره علم اخلاق و ارزش كتاب «جامع السعادات‏» يك - بيست و دو

زندگينامه مؤلف به قلم محمد رضا المظفر

بخش اول - در مقدمات
فصل 1 انقسام حقيقت انسان و حالات اعتبارى او

فصل 2 در تجرد و بقاى نفس

فصل 3 لذت و الم نفس

فصل 4 فضائل و رذائل اخلاق

فصل 5 اخلاق مذموم معارف را از انسان پوشيده مى‏دارد

فصل 6 عمل همان سزا و پاداش است

فصل 7 تاثير مزاج در اخلاق

فصل 8 تاثير تربيت در اخلاق

فصل 9 شرف علم اخلاق به سبب شرافت موضوع و غايت آن است

فصل 10 نفس و نامها و قواى چهارگانه آن

فصل 11 حقيقت‏خير و سعادت و جمع بين اقوال مختلف

فصل 12 شرايط حصول سعادت

فصل 13 مطابق هر يك از قواى چهارگانه لذتى و المى هست

موعظه و نصيحت

بخش دوم - در بيان اقسام اخلاق
فصل 1 فضائل چهارگانه و اقوال علماى اخلاق در حقيقت عدالت

عدالت پيروى عقل عملى از عقل نظرى است

عقل نظرى مدرك فضائل و رذائل است

دفع اشكال در تقسيم حكمت

فصل 2 تحقيق در حد وسط و اطراف آن

فصل 3 اجناس و انواع رذائل

فصل 4 فرق بين فضيلت و رذيلت

فصل 5 عدالت‏شريفترين فضيلتهاست

بيدار باش

اصلاح خود پيش از اصلاح ديگران و عدالت زمامدار

با وجود محبت‏به عدالت نيازى نيست

بخش سوم - در اخلاق ستوده
فصل 1 راه حفظ اعتدال فضائل

فصل 2 راه شناخت‏بيماريهاى نفسانى

فصل 3 عوامل بيماريهاى نفسانى

فصل 4 معالجات كلى و عمومى براى بيماريهاى نفسانى

معالجات ويژه براى بيمارى نفسانى

مقام اول: معالجه رذائلى كه متعلق به قوه عاقله است
جربزه

جهل بسيط

فصل 1 شرف علم و حكمت

آداب تعلم و تعليم

علم الهى و علم اخلاق و فقه شريفترين علومند

انواع رذائلى كه متعلق به قوه عاقله است

(1) جهل مركب

(2) شك و حيرت

يقين

نشانه‏هاى صاحب يقين

مراتب يقين

(3) شرك

توحيد در فعل

فصل 2 توكل بر اين پايه است كه جز خدا مؤثرى نيست

فصل 3 مناجات پنهان صاحبدلان

(4) خواطر نفسانى و وساوس شيطانى

فصل 4 اقسام خواطر و از جمله الهام

فصل 5 حمله متقابل بين سپاه فرشتگان و لشكر شياطين در ميدان نفس

فصل 6 مكر و اغوا و وسوسه‏هاى شيطان

فصل 7 نشانه‏هايى كه بين الهام و وسوسه فرق مى‏نهد

فصل 8 علاج وساوس

فصل 9 تكميل علاج وسواس

فصل 10 آنچه قطع وسوسه‏ها به آن بستگى دارد

فصل 11 حديث نفس مؤاخذه ندارد

خاطر نيك و تفكر

مجارى تفكر در مخلوقات

نصيحت

(5) مكر و حيله

مقام دوم: رذائل و فضائل قوه غضب و علاج آن
تهور

جبن

شجاعت

خوف

فصل 1 خوف مذموم و اقسام آن

فصل 2 خوف پسنديده و اقسام و درجات آن

فصل 3 خوف چگونه و چرا پديد مى‏آيد

فصل 4 خوف از خدا برترين فضيلت است

فصل 5 خوف اگر از حد بگذرد مذموم است

فصل 6 راههاى تحصيل خوف ستوده

فصل 7 ترس از سوء خاتمه و اسباب آن

فصل 8 فرق بين آرامش دل و ايمنى از مكر خدا

خوف و رجاء ملازم يكديگرند

فصل 9 مواقع خوف و رجاء و ترجيح يكى بر ديگرى

فصل 10 عمل و طاعت‏به اميد برتر است از عمل و طاعت از ترس

معالجه مردم با خوف يا رجاء بر حسب اختلاف بيماريهاى آنها

فصل 11 كوچكى و ضعف نفس

بزرگى و صلابت نفس

دنائت همت

بى‏غيرتى و بى‏حميتى

غيرت و حميت

فصل 12 غيرت در دين و همسر و اولاد

عجله و شتابكارى

درنگ و تانى و وقار

سوء ظن به خالق و مخلوق

حسن ظن

غضب

فصل 13 افراط و تفريط و اعتدال در قوه غضب

فصل 14 غضب

فصل 15 طرف معالجه غضب

فضيلت‏بردبارى و فروبردن خشم

انتقام

عفو

عنف (درشتى و سختگيرى)

فضيلت رفق و نرمى

مدارا

بدخلقى

راههاى اكتساب خوش خوئى

كينه

دشمنى آشكار

زدن و دشنام گفتن و لعن و طعن

عجب

نكوهش عجب

فصل 17 آفات عجب

فصل 18 معالجه اجمالى و تفصيلى

شكسته نفسى

كبر

فصل 19 مذمت كبر

فصل 20 تكبر بر خدا و بر مردم

فصل 21 درجات كبر

فصل 22 علاج كبر از راه علم و عمل

اشكال و حل آن

درمان عملى كبر

تواضع و ستايش آن

ذلت

افتخار (فخرفروشى)

بغى (ستم و سركشى)

خودستائى

كتمان حق و منحرف شدن از آن

انصاف و استقامت‏بر حق

قساوت

مقدمه مترجم