علم اخلاق اسلامى
ترجمه كتاب جامع السعادات
جلد اول
تاليف: عالم ربانى علامه مولى مهدى نراقى
ترجمه: دكتر سيد جلال الدين مجتبوى
فهرست
مقدمه مترجم درباره علم اخلاق و ارزش كتاب «جامع السعادات» يك - بيست و دو
زندگينامه مؤلف به قلم محمد رضا المظفر
بخش اول - در مقدمات
فصل 1 انقسام حقيقت انسان و حالات اعتبارى او
فصل 2 در تجرد و بقاى نفس
فصل 3 لذت و الم نفس
فصل 4 فضائل و رذائل اخلاق
فصل 5 اخلاق مذموم معارف را از انسان پوشيده مىدارد
فصل 6 عمل همان سزا و پاداش است
فصل 7 تاثير مزاج در اخلاق
فصل 8 تاثير تربيت در اخلاق
فصل 9 شرف علم اخلاق به سبب شرافت موضوع و غايت آن است
فصل 10 نفس و نامها و قواى چهارگانه آن
فصل 11 حقيقتخير و سعادت و جمع بين اقوال مختلف
فصل 12 شرايط حصول سعادت
فصل 13 مطابق هر يك از قواى چهارگانه لذتى و المى هست
موعظه و نصيحت
بخش دوم - در بيان اقسام اخلاق
فصل 1 فضائل چهارگانه و اقوال علماى اخلاق در حقيقت عدالت
عدالت پيروى عقل عملى از عقل نظرى است
عقل نظرى مدرك فضائل و رذائل است
دفع اشكال در تقسيم حكمت
فصل 2 تحقيق در حد وسط و اطراف آن
فصل 3 اجناس و انواع رذائل
فصل 4 فرق بين فضيلت و رذيلت
فصل 5 عدالتشريفترين فضيلتهاست
بيدار باش
اصلاح خود پيش از اصلاح ديگران و عدالت زمامدار
با وجود محبتبه عدالت نيازى نيست
بخش سوم - در اخلاق ستوده
فصل 1 راه حفظ اعتدال فضائل
فصل 2 راه شناختبيماريهاى نفسانى
فصل 3 عوامل بيماريهاى نفسانى
فصل 4 معالجات كلى و عمومى براى بيماريهاى نفسانى
معالجات ويژه براى بيمارى نفسانى
مقام اول: معالجه رذائلى كه متعلق به قوه عاقله است
جربزه
جهل بسيط
فصل 1 شرف علم و حكمت
آداب تعلم و تعليم
علم الهى و علم اخلاق و فقه شريفترين علومند
انواع رذائلى كه متعلق به قوه عاقله است
(1) جهل مركب
(2) شك و حيرت
يقين
نشانههاى صاحب يقين
مراتب يقين
(3) شرك
توحيد در فعل
فصل 2 توكل بر اين پايه است كه جز خدا مؤثرى نيست
فصل 3 مناجات پنهان صاحبدلان
(4) خواطر نفسانى و وساوس شيطانى
فصل 4 اقسام خواطر و از جمله الهام
فصل 5 حمله متقابل بين سپاه فرشتگان و لشكر شياطين در ميدان نفس
فصل 6 مكر و اغوا و وسوسههاى شيطان
فصل 7 نشانههايى كه بين الهام و وسوسه فرق مىنهد
فصل 8 علاج وساوس
فصل 9 تكميل علاج وسواس
فصل 10 آنچه قطع وسوسهها به آن بستگى دارد
فصل 11 حديث نفس مؤاخذه ندارد
خاطر نيك و تفكر
مجارى تفكر در مخلوقات
نصيحت
(5) مكر و حيله
مقام دوم: رذائل و فضائل قوه غضب و علاج آن
تهور
جبن
شجاعت
خوف
فصل 1 خوف مذموم و اقسام آن
فصل 2 خوف پسنديده و اقسام و درجات آن
فصل 3 خوف چگونه و چرا پديد مىآيد
فصل 4 خوف از خدا برترين فضيلت است
فصل 5 خوف اگر از حد بگذرد مذموم است
فصل 6 راههاى تحصيل خوف ستوده
فصل 7 ترس از سوء خاتمه و اسباب آن
فصل 8 فرق بين آرامش دل و ايمنى از مكر خدا
خوف و رجاء ملازم يكديگرند
فصل 9 مواقع خوف و رجاء و ترجيح يكى بر ديگرى
فصل 10 عمل و طاعتبه اميد برتر است از عمل و طاعت از ترس
معالجه مردم با خوف يا رجاء بر حسب اختلاف بيماريهاى آنها
فصل 11 كوچكى و ضعف نفس
بزرگى و صلابت نفس
دنائت همت
بىغيرتى و بىحميتى
غيرت و حميت
فصل 12 غيرت در دين و همسر و اولاد
عجله و شتابكارى
درنگ و تانى و وقار
سوء ظن به خالق و مخلوق
حسن ظن
غضب
فصل 13 افراط و تفريط و اعتدال در قوه غضب
فصل 14 غضب
فصل 15 طرف معالجه غضب
فضيلتبردبارى و فروبردن خشم
انتقام
عفو
عنف (درشتى و سختگيرى)
فضيلت رفق و نرمى
مدارا
بدخلقى
راههاى اكتساب خوش خوئى
كينه
دشمنى آشكار
زدن و دشنام گفتن و لعن و طعن
عجب
نكوهش عجب
فصل 17 آفات عجب
فصل 18 معالجه اجمالى و تفصيلى
شكسته نفسى
كبر
فصل 19 مذمت كبر
فصل 20 تكبر بر خدا و بر مردم
فصل 21 درجات كبر
فصل 22 علاج كبر از راه علم و عمل
اشكال و حل آن
درمان عملى كبر
تواضع و ستايش آن
ذلت
افتخار (فخرفروشى)
بغى (ستم و سركشى)
خودستائى
كتمان حق و منحرف شدن از آن
انصاف و استقامتبر حق
قساوت
مقدمه مترجم