اراده فرمود مشيّتش قرار گرفت اينها همه را ديده اى مى بينى دانسته اى و مى دانى اگر مى دانى و مى فهمى و به دقت تامل كرده اى ، يعنى همه و همه ما اگر متذكر باشيم پس چرا روز و شب در پى مرمت اين بدن هستيم مواظبيم غذا و خواب و سلامتى او را، كه مبادا عارضه اى رخ دهد و اين بدن مريض شود و از كار بيفتد، چرا هزار يك اين مراقبت را درباره روحى كه سرتا پا مرض شده نداريم و فكر طبيبى براى او نمى كنيم از مردن تن وحشت داريم اما از مردن روح باكى نداريم ؟! اگر مى گوئى طبيب داريم او را مى شناسيم او خاتم انبياء (صلى الله عليه و آله و سلم ) است پس چرا نسخه اين طبيب الهى را به كار نمى بندى ؟ و فقط به قرائت اين نسخه كريم كه قرآن است اكتفا داريم و به جاى دارو سم مهلك به كام روح مى كنيم و او را مى كشيم .
كلام حسن بصرى
قيل للحسن البصرى ما عقوبة العالم ؟ قال : موت القلب : قيل : و ما موت القلب ؟ قال : طلب الدنيا بعمل الاخرة ؛
ترجمه : پرسيدند از حسين بصرى عقوبت عالم چيست ؟ گفت : مردن دل . گفتند: مردن دل كدام است ؟ گفت : طلب كردن دنيا به عمل آخرت . خلاصه اينكه خود را به لباس اهل آخرت در آوردن و ظاهر الصّلاح شدن براى اداره شدن امور دنيائى .
من كلمات يحيى بن معاذ
فكان كثيرا ما يقول : اءيها العلماء! ان قصوركم قيصرية و بيوتكم كسروية و مراكبكم قارونية و اءوانيكم فرعونية و اخلاقكم نمرودية و موائدكم جاهلية و مذاهبكم سلطانية . فاين المحمدية (صلى الله عليه و آله و سلم )؟
ترجمه : خطاب به علما مى كرد و بسيار مى گفت : اى علما! به درستى كه قصرهاى شما مانند قصور قياصره روم است و خانه هاى شما مثل خانه هاى
پادشاهان عجم است و مركبهاى سوارى شما مانند مالهاى سوارى قارون است و ظرفهاى غذا خورى شما مثل ظرفهاى آل فرعون است و خلق و خوى شما مانند نمروديان است و خوراك و مائده شما مانند مائده جاهليت است ، يعنى قيد نداريد از هر راهى به دست بياوريد حلال باشد يا حرام . و مذهبهاى شما مانند سلاطين است يعنى انتظار داريد جمعيت شما را ستايش كنند نه خدا را؛ پس كجاست عالم محمد (صلى الله عليه و آله و سلم )؟
قصيده شيخ سعدى رحمة الله
 

از من بگوى عالم تفسير گوى را		گر در عمل نكوشى نادان مفسرى
دعوى مكن كه برترم از ديگران به علم		چون كبر كردى از همه دونان فروترى
بار درخت علم ندانم بجز عمل		با علم اگر عمل نكنى شاخ بى برى
علم ، آدميت است و جوانمردى و ادب		ورنه ددى به صورت انسان مصورى
هر علم را كه كار نبندى چه فايده		چشم از براى آن بود آخر كه بنگرى
با شير مرديت سگ ابليس صيد كرد		اى بى خبر بمير كه از گربه كمترى

فقط اسمى است از اسلام و نامى است باقى از وجود اقدس خاتم انبياء (صلى الله عليه و آله و سلم ) اما عمل و طريقه روى هواى نفس ‍ است .
العياذ بالله من شر الهوى و اطاعة الشيطان و رعاية ميل الناس .
در تطهير دل
از لوث كثافات رذائل و ذمائم اخلاقيه اگر انسان به فكر آدم شدن باشد.
پيغمبر اكرم (صلى الله عليه و آله و سلم ) فرمود: در انسان مضغه اى است كه اگر خوب شد اعضاء به متابعت از او - خواه ناخواه - خوب مى شود. حاصل اينكه :
 

دل اگر خواهى به اصلاحش بكوش

ورنه بر تن جامه تقوى مپوش ‍

و نيز از آن حضرت منقول است كه اگر قلب مومن پاك شد جوارح هم پاك مى شود و اگر قلب خبيث شد جوارح خبيث مى شود.
دو بيت از فائز
 

به دار الملك تن دل پادشاه است		جوارح در اطاعت چون سپاه هست
به هر جا رو نمايد يار فائز		كرا قدرت كه گويد اين نه راه هست

در ((بحار)) نص فرمايش معصوم (عليه السلام ) است كه فرمود: قلب ، به منزله امام است اعضاء، رعيت هستند چاره اى ندارند مگر به فرمان قلب باشند به هر اشاره اى كه از قلب مى شود.
اگر قلب مومن به خدا و رسول و كتب و ملائكه شد، اعضاء ناچارند در فرمانبردارى . و اگر قلب مومن نشد، جوارح و اعضاء خودسرانه كار مى كنند.
در ((خصال )) از عامر روايت شده كه نه كلمات جناب اميرالمومنين (عليه السلام ) بالبداهة فرمودند: سه كلام در مناجات است : الهى كفى بى عزا اءن اءكون لك عبدا، و كفى بى فخرا اءن تكون لى ربا، اءنت كما اءحب فاجعلنى كما تحب .
سه كلام در حكمت است : قيمة كل امرء ما يحسنه . و ما هلك امرؤ عرف قدره . والمرء مخبو تحت لسانه .
سه كلام در خصلت است : اءحسن على من شئت تكن اءمره . واحتج الى من شئت تكن اءسيره . واستغن عمن شئت تكن نظيره ؛⁽⁷³¹⁾
ترجمه سه كلمه اول : الهى كفايت مى كند اين عزت و بزرگوارى كه من بنده تو باشم و اين فخر مرا بس است كه تو پروردگار من باشى ، ذات مقدست چنان است كه من دوست دارم ، قرار بده مرا طورى كه تو دوست دارى .
ترجمه سه كلمه دوم : قيمت شخص به دانش و كمالات علمى است ، هلاك نمى شود كسى كه قدر خود را شناخت ، آدمى پنهان است در زير زبان خود.
ترجمه سه كلمه سوم : نيكى كن به هر كسى كه مى خواهى بر او امير گردى يعنى فرمان دهى . دست احتياج دراز كن به سوى كسى كه مى خواهى اسير او باشى ، بى نياز باش از هر كسى كه مى خواهى نظير او باشى . يعنى مثل و مانند او.
مولى (عليه السلام ) با اين نُه كلمه چشمه هاى بلاغت را پاك نمود و يتيم نمود جواهر حكمت را يعنى در حكمت نگذاشت چيزى را تا ديگرى بگويد.
نمى دانم از كجا ضبط كردم كه اگر كسى حاجتى به كسى داشته باشد يا از او خائف باشد مقابل روى او اين آيه مباركه را بخواند: فان تولوا فقل حسبى الله لا اله الا هو عليه توكلت و هو رب العرش العظيم .⁽⁷³²⁾
لا زالة اللهم و الغم و كفاية اءمر الدنيا و الاخرة و نجاة من السلطان
حاجى نورى در كتاب ((دار السلام )) از ((مصباح )) كفعمى نقل مى كند براى زائل شدن هم و غم و كفايت امور دنيا و آخرت ، و نجات از سلطان اين آيات شريفه را بخواند:
الاولى - (الذين اذا اءصابتهم مصيبة قالوا انا لله و انا اليه راجعون .)⁽⁷³³⁾
جوابها - (اءولئك عليهم صلوات من ربهم و رحمة و اءولئك هم المهتدون .)⁽⁷³⁴⁾
الثانية - (الذين قال لهم الناس ان الناس قد جمعوا لكم فاخشوهم فزادهم ايمانا و قالوا حسبنا الله و نعم الوكيل .)⁽⁷³⁵⁾
و جوابها - (فانقلبوا بنعمة من الله و فضل لم يمسسهم سوء و اتبعوا رضوان الله و الله ذو فضل عظيم .)⁽⁷³⁶⁾
الثالثة - (و ذا النون اذ ذهب مغاضبا فظن اءن لن نقدر عليه فنادى فى الظلمات اءن لا اله الا اءنت سبحانك انى كنت من الظالمين .)⁽⁷³⁷⁾
و جوابها - (فاستجبنا له و نجيناه من الغم و كذلك ننجى المومنين .)⁽⁷³⁸⁾
الرابعة - (و اءيوب اذ نادى ربه اءنى مسنى الضر و اءنت اءرحم الراحمين .)⁽⁷³⁹⁾ و جوابها - (فاستجبنا له فكشفنا ما به من ضر و آتيناه اءهله و مثلهم معهم رحمة من عندنا و ذكرى للعابدين .)⁽⁷⁴⁰⁾
الخامسة - (و اءفوض اءمرى الى الله ان الله بصير بالعباد.)⁽⁷⁴¹⁾
و جوابها - (فوقاه الله سيئات ما مكروا و حاق بآل فرعون سوء العذاب .)⁽⁷⁴²⁾
السادسها - (والذين اذا فعلوا فاحشة اءو ظلموا اءنفسهم ذكروا الله فاستغفروا لذنوبهم و من يغفر الذنوب الا الله و لم يصروا على ما فعلوا و هم يعلمون .)⁽⁷⁴³⁾
و جوابها - (اءولئك جزاؤ هم مغفرة من ربهم و جنات تجرى من تحتها الاءنهار خالدين فيها و نعم اءجر العاملين .)^(744)(745)
براى رفع هر هم و غم يا بلائى پس بگو: الله ربى لا اءشرك به شيئا توكلت على الحى الذى لايموت . لطلب الرزق فقل : يا الله يا الله يا الله اءسئلك بحق من حقه عليك عظيم اءن تصلى على محمد و آل محمد و اءن ترزقنى العمل بما علمتنى من معرفة حقك و اءن تبسط على ما حظرت من رزقك .⁽⁷⁴⁶⁾
قال الصادق (عليه السلام ): اءلا اعلمك كلمات اذا و قعت فى ورطة فقل : بسم الله الرحمن الرحيم لا حول و لا قوة الا بالله العلى العظيم .
ترجمه : امام صادق (عليه السلام ) فرمود: آيا تعليم نكنم و ياد ندهم به تو كلماتى كه هر وقت گرفتارى برايت پيش آمد بخوان دعا بالا را خداوند تو را از آن ورطه بلا نجات مى دهد. عن على بن مهزيار قال : كتب الى محمد بن حمزة العلوى يسئلنى اءن اءكتب الى اءبى جعفر (عليه السلام ) فى دعاء يعلمه يرجوبه الفرج فكتب الى : اءما ما سئلك محمد بن حمزة العلوى من تعليم دعاء يرجو فقل له بكثرة : يا من يكفى من كل شى ء و لا يكفى منه شى ء اكفنى ما اءهمنى فانى اءرجوا اءن يكفى ما هو فيه من الغم .
ترجمه : از على بن مهزيار نقل شده گفت : نوشت به من محمد بن حمزه علوى خدمت ابى جعفر (عليه السلام ) بنويسم كه آن حضرت دعائى تعليم فرمايند تا فرجى براى او حاصل شود. حضرت در جواب من نوشتند: اما آنچه سوال كردى راجع به محمد بن حمزه جهت دعا به او بگو بسيار بخواند دعاى فوق را اميدوارم هر غمى كه دارد بر طرف شود.
خود حقير حسين فاطمى به كرات عديده تجربه كردم . يعنى بسيار خواندم خداوند در هر هم و غمى كه بودم بر طرف فرمود.
روى الكفعمى فى حاشية مصباحه عن اميرالمومنين (عليه السلام ): روايت كرده كفعمى در ((حاشيه مصباح )) خودش از على (عليه السلام ) آن حضرت فرمود: پيش از آن كه پهلوى خود را براى خواب به زمين بگذارد بخواند: اءعيذ نفسى و دينى و اءهلى و ولدى و ما مالى و خواتيم عملى و ما رزقنى ربى و ما خولنى بعزة الله و عظمة الله و جبروت الله و سلطان الله و رحمة الله و راءفة الله و غفران الله و قوة الا و قدرة الا و جلال الله و بصنع الله و اءركان الله و بجمع الله و برسوله (صلى الله عليه و آله و سلم ) و بقدرة الله على ما يشاء من شر السامة و الهامة و من شر الجن و الانس و من شر كل ما دب فى الاءرض و ما يخرج منها و ما ينزل من السماء و ما يعرج فيها و من شر كل دابة ربى اءخذ بناصيتها ان ربى على صراط مستقيم و هو على كل شى ء قدير و لا حول و لا قوة الا بالله العلى العظيم .⁽⁷⁴⁷⁾
در ((خزائن )) نراقى است : اگر بخواهى كاغذى به كسى بنويسى براى حاجتى ، بخواهى روا شود بر سر رقعه به قلم بى مداد ظاهر (عبارت بى مداد شايد مراد اين است بدون مركب و جوهر. يعنى با قلم خالى كه نقشى به كاغذ بيافتد) بنويس : بسم الله الرحمن الرحيم ان الله وعد الصابرين المخرج مما يكرهون والرزق من حيث لا يحتسبون جعلنا الله و اياكم من الذين لا خوف عليهم و لا هم يحزنون .⁽⁷⁴⁸⁾
فيه اءيضا لدفع الفقر و الفاقة : يقرء سورة آل عمران ثلاث مرات و لا يتكلم اءحدا من الناس و اذا وصل الى آخر آية (قل اللهم مالك الملك )⁽⁷⁴⁹⁾ و يقرء هذا الدعاء سبع مرات : يا الله يا فارج الهم و يا كاشف الضر و يا صادق الوعد و يا موفى العهد يا لا اله الا اءنت فرج همى و حزنى واقض عنى دينى واغننى من الفقر والفاقة برحمتك يا ارحم الراحمين .⁽⁷⁵⁰⁾
ترجمه : براى رفع فقر و فاقه سه مرتبه سوره آل عمران را بخواند وقتى رسيد به آيه قل اللهم مالك الملك ⁽⁷⁵¹⁾ تا آخر بخواند دعاى فوق را البته از وقت شروع تا خاتمه با كسى بايد حرف نزند و دعاى مذكور را هفت مرتبه بخواند. ناگفته نماند گويا منظور اين است كه در هر مرتبه كه سوره تمام شد بايد هفت مرتبه بخواند.
فيه اءيضا قال النبى (صلى الله عليه و آله و سلم ) اذا اءراد الله بقوم خيرا مطرهم بالليل و شمسهم بالنهار.⁽⁷⁵²⁾
ترجمه : در ((خزائن )) نراقى است : پيغمبر اكرم (صلى الله عليه و آله و سلم ) فرمود: هر وقت خداوند تعالى اراده فرمايد خوبى را براى قومى در شب بر آنها باران مى باراند و روز را براى آنها آفتاب مى كند.
اءيضا فرمود پيغمبر اكرم (صلى الله عليه و آله و سلم ): اگر خداوند غضب نمايد قومى را و عذاب بر آنها نازل نفرمايد نرخهاى آنها را گران كند، عمرهاى آنها را كوتاه نمايد، سود از تجارتشان ببرد نمو از ميوه هايشان بردارد، نهرهاى آنها كم آب شود، باران را از ايشان قطع فرمايد و اشرار را بر آنها مسلط كند.
و نيز فرمودند (صلى الله عليه و آله و سلم ): اگر زكات را منع نمايند و ندهند مواشى آنها هلاك مى شوند.⁽⁷⁵³⁾
و نيز در ((خزائن )) نراقى است كه اگر اميد تو از هر طرف قطع شد و گرفتارى و سختى برايت روى داد درب هر مسجدى كه باشد رو به قبله بايست و اين دعاى عظيم الشاءن را بخوان : يا من علمه لا يحتاج الى مثال و يا من جوده لا يحتاج الى سؤ ال ان العرب اذا وقف على ابوابهم اءجابوا و اءنت يا سيدى رب العرب والعجم و اءنا واقف على باب بيت من بيوتك اءغثنى يا مغيث . ثلاثا؛
يعنى : پس از خواندن دعا سه مرتبه ((اءغثنى يا مغيث )) را بگو يا اينكه تمام دعا را سه مرتبه بخوان .⁽⁷⁵⁴⁾
و فيه اءيضا: قال بعض العرفاء وارث النبى (صلى الله عليه و آله و سلم ) من اقتدى به فى الاءفعال و الاءقوال لا من يزال يسود وجوه الاءوراق .⁽⁷⁵⁵⁾
ترجمه : وارث پيغمبر كسى است كه اقتدا كند به آن بزرگوار در افعال و اخلاق نه كسى كه هميشه روى كاغذها را سياه كند يعنى فضائل آن وجود مبارك را بنويسد و يا احكام او را ولى هيچ فضيلتى از آن حضرت كسب نكند.
براى محفوظ ماندن چشم طفل آبله دار
در ((خزائن )) نراقى است حنا را خمير كند و بر پاى طفل آبله دار بگذارند ايمن باشد از بيرون آوردن آبله در چشم .⁽⁷⁵⁶⁾
فيه اءيضا روى الشيخ الجليل الصدوق محمد ابن بابويه القمى - رضوان الله عليه - بسنده عن الامام الباقر (عليه السلام ) عن آبائه عن اميرالمومنين (عليه السلام ): شكوت الى رسول الله (صلى الله عليه و آله و سلم ) دينا كان على . فقال : يا على ! قل : اللهم اءغننى بحلالك عن حرامك و بفضلك عمن سواك ⁽⁷⁵⁷⁾
الحديث : اميرالمومنين (عليه السلام ) مى فرمايد: خدمت پيغمبر اكرم (صلى الله عليه و آله و سلم ) شكايت كردم از قرضى كه بر ذمه داشتم فرمود: يا على ! دعاى فوق را بخوان .
شيخ بهائى در ((اربعين )) خود پس از ذكر اين حديث مى فرمايد: در بعضى از سالها قرض من زياد شد حتى تجاوز نمود از هزار و پانصد مثقال طلا. طلبكارها در مطالبه سختى مى نمودند منتهاى سختى اهتمام به او مرا از اكثر كارها بازداشت و حيله اى براى اداى آنها نداشتم . مواظبت بر اين دعا نمودم هر روز صبح بعد از اداى فريضه صبح مداومت مى كردم بسا بود پس از نمازهاى ديگر هم مداومت داشتم و مى خواندم در مدت كمى به اسبهاى غريبه با ياءس از ادا شدن ، خداوند آسان فرمود و اداء شد!⁽⁷⁵⁸⁾
ايضا در ((خزائن )) نراقى است . تبصرة : به درستى كه انسان را شش منزل است كه ناچار است از تمام كردن آنها چون مسافر است . دنيا منزل سوم اوست . سه منزل ديگر دارد كه بايد بپيمايد اما منزل اول : از كتم عدم به صلب پدر. كما قال الله تعالى : (يخرج من بين الصلب والترائب .)⁽⁷⁵⁹⁾
دوم - رحم مادر. كما قال الله سبحانه : (هو الذى يصوركم فى الاءرحام كيف يشاء.)⁽⁷⁶⁰⁾
سوم - نقل از رحم مادر به فضاء دنياست . كما قال الله : (و حمله و فصاله ثلاثون شهرا.)⁽⁷⁶¹⁾
اما سه منزل ديگر كه تمام نكرده :
اول : قبر است كه منزل چهارم از شش منزل و منزل اول آخرت است . كما قال (عليه السلام ): القبر اول منزل من منازل الاخرة و آخر منزل من منال الدنيا.⁽⁷⁶²⁾
ترجمه : قبر منزل اول است از منزلهاى آخرت و منزل آخر است از منزلهاى دنيا.
دوم : منزل آخرت فضاء محشر است قال سبحانه : (و عرضوا على ربك صفا)⁽⁷⁶³⁾
سوم : از منازل آخرت يا بهشت است يا جهنم . كما قال تعالى شاءنه : (فريق فى الجنة و فريق فى السعير.)^(764)(765) و ما امروز در طى منزل سوم و تهيه براى منزل چهارم مى باشيم . اين منزل مشكلترين و پرخطرترين منزلهاست . مشقت و خوف آن زيادتر؛ زيرا احاطه دارد در او راه ها و در اطراف راه هاى آن راهزن ها و دزدهاى چابك و زبر دست در كمين مى باشند: دزد هوى و هوس ، دزد آمال و آرزو، دزد خواهش و شهوت ، دزد كينه و حسد، دزد حرص و آز، دزد فقر و تنگدستى ، دزد ثروت و رياست ، دزد خودخواهى و عزت طلبى ، دو سرخيل و امير و فرمانده قوى پنجه يعنى نفس اماره و شيطان رجيم كه سايرين به منزله لشكران آن دو مى باشند. درازى اين منزل طول عمر ماست روزها و شبهاى ما به منزله فرسخ هاست و ساعات ما ميلها است و نفسهاى ما قدمهاى ماست . چه بسا اشخاصى كه چند فرسخ بيشتر باقى نمانده ، چه بسيار كسانى كه چند ميل بيشتر باقى ندارند تا به منزل ، و بعضى فقها چند قدمى يعنى نفسهاى آخر عمر اوست اما افسوس ‍ كه اكثر غافل و بى خبر از منزل . نعوذ بالله من الموت من غيره عدة . اما خوشا به حال دسته اى كه مهيا و آماده براى اين سفر هستند زاد و راحله خود را آماده كرده ، سبكبار خود را مهيا براى ملاقات كردگار كرده و زبان حال هر يك از آنهاست .
 

خرم آن روز كزين منزل ويران بروم

راحت جان طلبم و ز پى جانان بروم

در ((سفينة البحار)) از ابى جعفر (عليه السلام ) منقول است فرمود: سزاوار نيست كسى كه چيزى مى خواهد به سائل بدهد از خيال خود برگردد. يعنى به محض خيال دادن چيزى به سائلى بايد بدهد.
و نيز در ((عدة )) است كه از امام صادق (عليه السلام ) پرسيدند: شخص ‍ صدقه از مال خود برداشت به سائل بدهد سائل رفته بود چه كند آن مار را؟ فرمودند: بدهد به سائل ديگرى و داخل در مال خود نكند.
پيغمبر اكرم (صلى الله عليه و آله و سلم ) فرمود: برگشت كن از بخشش ‍ خود، مثل برگشت كِن از قى ء خود است . يعنى هر كس اراده كند چيزى را به كسى ببخشد يا اينكه صدقه بدهد و برگردد از خيال خود و ندهد مثل كسى است كه قى ء كند و باز بخورد قى ء خود را.
فى ((البحار)) محمد بن جعفر البرسى عن محمد بن احمد الارمنى عن يونس بن ظبيان عن اءبى ذئلب قال بينا انا عند جعفر بن محمد (عليه السلام ) اذ اتاه سنان بن ابى سلمة فقال له مالك فوصف له ما يقاسيه من شدة الضربان فى المفاصل .
ترجمه : راوى مى گويد نزد امام صادق (عليه السلام ) بودم كه سنان بن ابى سلمه وارد شد حضرت به او فرمود: تو را چه مى شود؟ عرض كرد: شدت ضربان مفاصل بر من سخت گرفته . حضرت فرمود: واى بر تو بگو:
اللهم انى اءسئلك باءسمائك و بركاتك و دعوة نبيك الطيب المبارك المكين عندك (صلى الله عليه و آله و سلم ) و بحقه و بحق ابنته فاطمة المباركة و بحق وصيه اميرالمومنين (عليه السلام ) و بحق سيدى شباب اهل الجنة الا اذهب عنى شر ما اجده بحقهم بحقهم بحقهم و بحقك يا اله العالمين .
راوى مى گويد: به خدا قسم از مجلس خود حركت نكرد تا اينكه دردش ‍ ساكت شد. فى كتاب ((زهرالربيع )) لسيد نعمة الله الجزائرى و روى الصدوق رحمة الله فى كتاب ((عيون اءخبار الرضا)) قال : حدثنا القطان عن عبد الرحمن الحسينى عن محمد الفزارى عن عبدالله الاءهوازى عن على بن عمرو عن ابن جمهور عن على بن بلال عن على بن موسى الرضا (عليه السلام ) عن موسى بن جعفر (عليه السلام ) عن جعفر بن محمد (عليه السلام ) عن محمد بن على (عليه السلام ) عن على بن الحسين (عليه السلام ) عن حسين بن على (عليه السلام ) عن على بن ابى طالب (عليه السلام ) عن النبى (صلى الله عليه و آله و سلم ) عن جبرئيل عن ميكائيل عن اسرافيل عن اللوح عن القلم : قال الله عزوجل : ولاية على بن ابى طالب حصنى و من دخل حصنى اءمن من عذابى . اءقول : هذا الحديث بهذا السند ورد فى الرواية اءنه ما قرى ء على مريض الا شفى و لا على مصروع الا اءفاق و قد جرب مرارا و ان كتب و شرب فى ماء اءشفى من الالم فجربه و انظر. قال استاد ابوالقاسم القشيرى : ان هذا الحديث بهذا السند كتب بعض اءمراء السامانية بالذهب و اءوصى اءن يدفن معه فلما مات رآى فى المنام فقيل : ما فعل الله بك ؟ قال : غفرلى باءنى كتبت هذا الحديث باالذهب تعظيما و احتراما.⁽⁷⁶⁶⁾
بعد از ذكر حديث سيد جزائرى مى فرمايد: اين حديث روايت شده كه قرائت نمى شود بر مريض مگر اينكه شفا مى يابد و بر مصروع ⁽⁷⁶⁷⁾ مگر اينكه به هوش مى آيد. تجربه شده مكرر و اگر نوشته شود و شسته شود به آب و آشاميده شود شفاء از درد است . تجربه نما و ببين .
براى زياد شدن قوه حافظه
هفت آيه بر هفت قطعه قند بنويسد و هفت روز بخورد از روز شنبه ابتداء كند تا روز جمعه ختم شود.
ايضا من رواية البهائى طاب ثراه :
عن النبى (صلى الله عليه و آله و سلم ) للحفظ اكتب سبع آيات على سبع قطع من السكر تاءكلها سبعة اءيام اءولها يوم السبت الى يوم الجمعة كل يوم قطعة واحدة فانه تيسرله الحفظ و يفصح لسانه و يكون حافظا؛ الاءول : (فتعالى الله الملك )،⁽⁷⁶⁸⁾ الثانى : (و قل رب زدنى علما)،⁽⁷⁶⁹⁾ الثالث : (لا تحرك به لسانك )،⁽⁷⁷⁰⁾ الرابع : (ان علينا جمعه و قرآنه )،⁽⁷⁷¹⁾ الخامس : (فاذا قراءناه فاتبع قرآنه )،⁽⁷⁷²⁾ السادس : (سنقرئك فلا تنسى )،⁽⁷⁷³⁾ السابع : (انه يعلم الجهر و ما يخفى .)^(774)(775)
پيغمبر اكرم (صلى الله عليه و آله و سلم ) فرمود براى قوه حافظه آيات گذشته را بر هفت پاره قند بنويسد چنان كه ذكر شد عمل كند در خاتمه حديثى كه سابقا ذكر شد راجع به آمدن شخصى درب خانه پيغمبر اكرم (صلى الله عليه و آله و سلم ) اكرم و در جواب پيغمبر اكرم (صلى الله عليه و آله و سلم )، عرض كرد: من ! و حضرت فرمود: كلمه من شايسته مخلوق نيست كه بگويد. مى فرمايد هيچ آدمى نيست مگر اين كه در سر او دو زنجير است زنجيرى به سوى آسمان هفتم و زنجيرى به سوى زمين هفتم ، پس اگر فروتنى نمود بالا برند به سوى آسمان هفتم و اگر تكبر كرد پست كنند او را ببرند به طبقه هفتم زمين .
 

تواضع سر رفعت افرازدت		تكبر به خاك اندر اندازدت
تواضع ز گردن فرازان نكوست		گداگر تواضع كند خوى اوست
تكبر عزازيل را خوار كرد		به زندان لعنت گرفتار كرد

تكبر بسيار ناپسند است مگر در مقابل اشخاص متكبر كه بايد تكبر كرد و دماغ متكبر را به خاك ماليد؛ چنان كه خداوند دماغ شيطان را به خاك ماليد ولى صفت تواضع بسيار ممدوح و پسنديده است هم در نزد خدا و هم در نزد خلق و ليكن نه به منظورى و علتى فقط به جهت حب خدا اين صفت را. لذا خبرى است مشهور كه اگر كسى تواضع كند براى شخص غنى يعنى صاحب مال و ثروت دو ثلث ايمانش مى رود! اين حديث را از ابو على الدّقّاق پرسيدند، گفت در جواب شخص : انسان مركب از سه چيز است : قلب و زبان و جوارح . پس اگر كسى به زبان و جوارح فروتنى نمود براى غنى دو ثلث دينش مى رود و اگر قلب هم با زبان و اعضاء موافق بود تمام دينش مى رود!
از كلام بعضى از حكماست
گفته اند: ننشين تا تو را بنشانند آن وقت مقامت از همه عزيزتر خواهد بود. واضح تر اين كه در هر مجلس كه وارد شدى خودت تعيين جا براى خود مكن و سخن مگو تا تو را به سخن در آورند، تا وقتى كه سخن گفتى ، سخن تو از همه عالى تر باشد.
ايضا: سئل بعض الرهبان متى عيدكم ؟ قال : يوم لا نعصى الله صسبحانه ليس العيد لمن لبس الفاخرة انما العيد لمن اءمن عذاب الاخرة ، ليس العيد لمن لبس الجديد انما العيد لمن امن من الوعيد، ليس العيد لمن لبس الرقيق انما العيد لمن عرف الطريق .
ترجمه : پرسيدند از بعضى از رهبانان كه عيد شما كى باشد؟ فرمود: روزى كه خدا را گناه نكنيم . نيست عيد براى كسى كه مى پوشد لباس فاخر بلكه عيد براى كسى است كه در امان باشد از عذاب آخرت . نيست عيد براى كسى كه بپوشد لباس جديد و نو بلكه عيد براى آن كس است كه ايمن از وعيد يعنى مجازات در قيامت باشد. نيست عيد براى كسى كه لباس رقيق يعنى نازل و ظريف بپوشد بلكه عيد براى كى است كه راه حق را بشناسد يعنى بر طريقه حق عمل نمايد.
فيه اءيضا: در امر مهم و دردها از حضرت صادق (عليه السلام ) منقول است كه سه مرتبه مى گوئى : الله الله ربى لا اءشرك به احدا اللهم اءنت لها و لكل عظيمة ففرجها عنى . اگر براى درد خواندى دست خود را در موقع خواندن به محل درد بگذار.